w obronie wolności full.pdf

Gdy potrzebna drukarka

Obawiam si Greków, nawet gdy przynosz dary

— Wergiliusz

Eneida

Nowa drukarka znowu si zaciła.

Richard M. Stallman, programista w Laboratorium Sztucz-

nej Inteligencji 1 w Massachusetts Institute of Technology 2

(zwanym w skrócie AI Lab), dotkliwe odczuł odkrycie tego

uszkodzenia. W godzin po posłaniu do druku 50-stronicowego

pliku 27-letni Stallman oderwał si na chwil od zajmuj/cej go

pracy i poszedł po dokumenty. Po dotarciu do drukarki zna-

lazł tylko cztery wydrukowane strony, co gorsza — nie były to

strony z jego dokumentu, co oznaczało, 1e jego plik w cało2ci

nadal tkwił w przepastnej pl/taninie sieci AI Lab.

Ryzyko oczekiwania na wykonanie zadania przez maszyn

jest cz2ci/ codziennej pracy programisty, wic Stallman do23

spokojnie przyj/ł rozczarowanie, które go spotkało. Jest jednak

ró1nica midzy oczekiwaniem, a1 maszyna zako5czy działa-

nie, a czekaniem na to, czy w ogóle raczy je rozpocz/3. Wielo-

krotnie był zmuszony czeka3 na kartki do23 wolno „wyplu-

wane” przez drukark. Jako kogo2, kto spdził znaczn/ cz23

1ycia na poprawianiu efektywno2ci urz/dze5 technicznych

i oprogramowania nimi steruj/cego, zawsze korciło go, by

G DY POTRZEBNA DRUKARKA

otworzy3 pokryw, zajrze3 do wntrza działaj/cej maszynerii

i poszuka3 przyczyn problemu.

Niestety, jego sprawno23 i zdolno2ci programisty nie sigały

zagadnie5 techniczno-in1ynieryjnych. Gdy wreszcie wyj/ł

z drukarki 2wie1o wydrukowane strony, zacz/ł si zastanawia3,

w jaki sposób mógłby na przyszło23 unikn/3 tego problemu.

Niedawno zespół AI Lab z otwartymi ramionami powitał

now/ drukark. Urz/dzenie było darem Xerox Corporation.

Prototyp najnowszego modelu był zmodyfikowan/ wersj/ po-

pularnej fotokopiarki. Zamiast dokumentami przeznaczonymi

do kopiowania, urz/dzenie było „karmione” danymi produ-

kowanymi przez oprogramowanie i dostarczanymi przez kabel

sieciowy. Dane te były nastpnie przekształcane w profesjonal-

nie wygl/daj/ce wydrukowane dokumenty. Maszyna, zapro-

jektowana przez znane w 2wiecie biuro badawczo-projektowe

Xerox Palo Alto Research Facility, była pierwszym zwiastu-

nem urz/dze5 desktop publishing 3 , które do ko5ca dekady miały

zaj/3 znacz/ce miejsce na rynku komputerowym.

Nagleni instynktown/ potrzeb/ skorzystania z najnowsze-

go urz/dzenia, programi2ci z AI Lab szybko zintegrowali je ze

skomplikowan/ infrastruktur/ swej sieci komputerowej. Na-

tychmiast osi/gnito zadawalaj/ce rezultaty. Nowe urz/dzenie

Xeroxa było znacznie szybsze od poprzednio u1ywanej starej

drukarki laserowej. Zadrukowane kartki opuszczały now/ dru-

kark w tempie jedna na sekund, co np. dawne 20-minutowe

drukowanie skracało do 2 minut. Nowa drukarka działała

równie1 o wiele precyzyjniej: koła było okr/głe, a nie owalne,

linie proste były naprawd liniami prostymi, a nie sinusoida-

mi o niewielkiej amplitudzie.

Był to ze pod ka1dym wzgldem dar, który nale1ało doceni3.

Jednak1e po kilku tygodniach zaczły dawa3 o sobie zna3

słabe punkty urz/dzenia. Głównym była skłonno23 do zawie-

szania si wskutek zaklinowania papieru. Programi2ci o zdol-

no2ciach in1ynierskich wkrótce zrozumieli przyczyn. Urz/-

G DY POTRZEBNA DRUKARKA

dzenie, bd/ce niegdy2 fotokopiark/, było przeznaczone do

działania pod czyim2 nadzorem. Osoba ta zawsze była „pod

rk/” i je1eli zdarzało si zaklinowanie papieru, mogła od razu

usun/3 przyczyn zacicia. Przyjmuj/c to za rzecz oczywist/,

in1ynierowie Xeroxa skupiali uwag na rozwi/zywaniu innych

problemów, ten pomijaj/c. W ich zało1eniach czujna obec-

no23 u1ytkownika było cz2ci/ systemu.

Zamieniaj/c urz/dzenie w drukark, w subtelny sposób

zmienili równie1 relacj midzy nim i u1ytkownikiem. Po-

przednio słu1yło jednej osobie, teraz przez sie3 komputerow/

miało słu1y3 wielu. U1ytkownik nie stał ju1 nad drukark/ i nie

nadzorował jej działania, lecz gdzie2 z daleka z dowolnego

miejsca sieci wysyłał polecenie drukowania. Przechodz/c przez

wiele urz/dze5, docierało ono do celu, gdzie miało si prze-

kształci3 w drukowane dokumenty. U1ytkownik nie miał 1ad-

nego kontaktu z drukark/ a1 do czasu, gdy po dotarciu do niej

w celu odebrania wydruku przekonywał si, 1e jedynie nie-

wielka jego cz23 została wykonana.

Stallman był jednym z pierwszych, którzy ustalili przyczyn

kłopotów, i pierwszym, który zaproponował, jak si ich po-

zby3. Rozwi/zał ju1 podobny problem kilka lat temu, gdy labo-

ratorium u1ywało jeszcze starej drukarki. Nie mógł usun/3 me-

chanicznych przyczyn zacinania si papieru, ale dogrzebał si

do wntrza programu, który na PDP-11 sterował działaniem

drukarki i umie2cił tam polecenie okresowego sprawdzania jej

stanu oraz wysyłania raportu do głównego komputera sieci

PDP-10. Aby by3 pewnym, 1e niefrasobliwo23 u1ytkownika,

którego wydruk zawiesił działanie drukarki, nie spowoduje

ogólnego zatoru wstrzymuj/cego drukowanie całej kolejki, do-

pisał polecenia wysyłaj/ce zawiadomienie o awarii do wszyst-

kich, których pliki czekały na wydrukowanie. Komunikat był

prosty, co2 w rodzaju: „Drukarka si zaciła. Zajmij si tym”,

ale poniewa1 był wysyłany do osób najbardziej zainteresowa-

nych problemem, awari zwykle szybko usuwano.

G DY POTRZEBNA DRUKARKA

Było to obej2cie problemu, a nie jego rozwi/zanie, ale obej-

2cie eleganckie i skuteczne. Nie potrafił rozwi/za3 problemu

mechanicznego, ale zrobił to, co mógł zrobi3 najlepszego, za-

mykaj/c w ptli drukark i zainteresowanych u1ytkowników.

Dziki kilku dodatkowym wierszom programu pracownicy

AI Lab mogli zaoszczdzi3 tygodniowo 2rednio od 10 do 15

minut traconych poprzednio na zbdne wdrowanie do dru-

karki i z powrotem. W jzyku programistów mo1na powie-

dzie3, 1e rozwi/zanie Stallmana było wykorzystaniem skumu-

lowanej inteligencji sieci.

„Je1eli otrzymasz komunikat, nie mo1esz by3 pewny, 1e

kto2 inny usunie zacicie” — logicznie wnioskował Stallman.

„Na pewno pójdziesz do drukarki. W ten sposób w ci/gu mi-

nuty zjawi/ si tam dwie lub trzy zainteresowane osoby i zajm/

si problemem. Z tych dwóch lub trzech osób przynajmniej

jedna bdzie wiedziała, co nale1y zrobi3”.

Takie inteligentne rozwi/zywanie problemów było znakiem

firmowym AI Lab i grupy pracuj/cych tam programistów. Naj-

lepsi z nich pogardzali terminem „programista” i woleli na-

zywa3 si hakerami. Ta nazwa obejmowała bezmiar ró1nych

działa5, wszystko — od radosnej twórczej zabawy, po powa1ne

prace ulepszaj/ce istniej/ce systemy komputerowe. W sposób

niejawny zawierała w sobie tak1e pamitn/ z czasów pionier-

skich jankesk/ pomysłowo23 i zaradno23. Bycie hakerem ozna-

czało akceptacj pogl/du, 1e napisanie programu to dopiero

pocz/tek. Prawdziwym testem hakerskich umiejtno2ci jest

ulepszenie kodu 4 .

Taka filozofia bardzo odpowiadała firmom w rodzaju Xe-

roxa, które chtnie darowały swoje urz/dzenia i oprogramo-

wanie instytucjom bd/cym znanymi skupiskami hakerów.

Z poprawek przez nich wprowadzanych korzystano potem,

wprowadzaj/c na rynek nowe wersje i uaktualnienia. Zgodnie

z terminologi/ firm, społeczno2ci hakerskie były zwikszaj/cym

warto23 społecznym kapitałem oraz dodatkowym działem ba-

dawczo-rozwojowym dostpnym za 2miesznie małe pieni/dze.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: