ASPARTAM (nazwa systematyczna: ester metylowy N-[amino(karboksylamino)acetylo]fenylalaniny) Organiczny zwišzek chemiczny o wzorze sumarycznym: C14H18O5N2. Należy do grupy estrów peptydowych. Na produktach spożywczych oznaczany jest kodem E951. Uwaga! Aspartam, inaczej E951 to nie trucizna. To trzy trucizny w jednym! Stosowany masowo jako sztuczny rodek słodzšcy (słodzik) w produktach spożywczych, zwłaszcza takich, jak napoje niskokaloryczne, guma do żucia, drażetki odwieżajšce oddech. Można go też znaleć w wielu wędlinach i rybach (zarówno w folii jak i konserwach). Ostatnio coraz częciej pojawia się w produktach farmaceutycznych, np. w większoci tabletek musujšcych. Jest też dostępny w formie tabletek, które można stosować zamiast cukru, pod kilkudziesięcioma nazwami handlowymi m.in.: NutraSweet, Equal, Sugar Free, Canderel). Jest też stosowany przez diabetyków (chorych na cukrzycę). Wstępne badania bezpieczeństwa użycia tego zwišzku sugerowały, że może on prowadzić do guza mózgu u szczurów. W rezultacie Amerykańska Agencja ds. Żywnoci i Leków (FDA) nie dopuciła go poczštkowo do obrotu w USA. W 1980 r. po licznych interwencjach wpływowych osób zwišzanych z G.D. Searle FDA zgłosiła wniosek do Public Board of Inquiry (PBOI) z probš o ponowne przetestowanie wpływu aspartamu na guza mózgu. PBOI po przestudiowaniu dawnych testów i przeprowadzeniu nowych stwierdziła, że aspartam nie wywołuje guza mózgu i zarekomendowała go do dopuszczenia jako dodatku do żywnoci. W 1981 r. Ronald Reagan przeprowadził zmianę szefa FDA i nominował na to stanowisko Arthura Hull Hayesa, który opierajšc się na wynikach PBOI i dodajšc do tego wyniki analogicznych badań japońskich dopucił do użycia ten zwišzek, z zastrzeżeniem stosowania go wyłšcznie w suchych produktach. W 1983 r. FDA rozszerzyła stosowalnoć aspartamu także na wypieki. W 1996 r. FDA zniosła wszelkie restrykcje na użycie tego zwišzku i zezwoliła na stosowanie go we wszelkich produktach spożywczych. Za FDA podšżyły odpowiednie agencje w wielu krajach wiata, w tym w Japonii i Unii Europejskiej, które zalegalizowały użycie aspartamu w produktach spożywczych. Niektórzy sšdzš, że korowody wokół zalegalizowania aspartamu były zwišzane z politycznym konfliktem interesu. Donald Rumsfeld, przyjaciel rodziny George'a Busha był prezesem rady nadzorczej Searle, w czasie gdy rozstrzygała się sprawa legalizacji tego słodzika. Arthur Hull Hayes, odpowiedzialny za legalizację aspartamu, musiał opucić fotel prezesa FDA w 1983 r. po tym gdy ujawniono, że przyjšł kosztowne prezenty od kilku korporacji. Po opuszczeniu FDA, Hayes został zatrudniony w Searle, w dziale public relations jako starszy konsultant medyczny. Chemicznie aspartam jest estrem metylowym dipeptydu składajšcym się z dwóch występujšcych naturalnie reszt aminokwasowych - fenyloalaniny i kwasu asparaginowego. W silnie kwanym lub alkalicznym rodowisku, jakie występuje w różnych częciach układu pokarmowego człowieka, hydrolizuje on najpierw do wolnego dipeptydu i metanolu. Dipeptyd rozkłada się następnie na wolne aminokwasy, a metanol utlenia się do formaldehydu i kwasu mrówkowego.
Arch.Michael