Poznańska D. - Polityka wobec osób prawnie niepełnosprawnych w Polsce. Wpływ na finanse publiczne i aktywność zawodową ludności (2005).pdf - (nie)pełnosprawni - gosia.olga

MATERIA¸Y I STUDIA

Zeszyt nr 185

Polityka wobec osób prawnie

niepe∏nosprawnych w Polsce

Wp∏yw na finanse publiczne i aktywnoÊç zawodowà ludnoÊci

Dorota Poznaƒska

Warszawa, styczeƒ 2005 r.

Autorka jest ekonomistà. Jej specjalnoÊcià sà finanse publiczne, w tym zagadnienia z zakresu

finansowania ochrony zdrowia oraz programów wspierajàcych osoby niepe∏nosprawne.

Autorka sk∏ada serdeczne podzi´kowania Annie Âliwiƒskiej-Rycerz, Monice Trawiƒskiej,

Adamowi Burchatowi i Ryszardowi Mikonowiczowi za pomoc udzielonà w trakcie prac nad

opracowaniem oraz Maciejowi Bukowskiemu za cenne uwagi. Wszelkie b∏´dy w

opracowaniu obcià˝ajà wy∏àcznie autork´.

Konsultacja prawna: Monika Trawiƒska

Projekt graficzny:

Oliwka s.c.

Sk∏ad i druk:

Drukarnia NBP

Wyda∏:

Narodowy Bank Polski

Departament Komunikacji Spo∏ecznej

00-919 Warszawa, ul. Âwi´tokrzyska 11/21

tel. (22) 653 23 35, fax (22) 653 13 21

Materia∏y i Studia rozprowadzane sà bezp∏atnie.

Dost´pne sà równie˝ na stronie internetowej NBP: http://www.nbp.pl

Spis treÊci

Spis tabel i wykresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Wst´p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1. Wsparcie dla osób niepe∏nosprawnych – stan obecny . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.1. Wydatki na pomoc dla osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.2. Renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.2.1. G∏ówne przyczyny wysokich wydatków na renty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.2.2. Funkcja rent z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1.2.3. Relatywna atrakcyjnoÊç Êwiadczeƒ emerytalnych i rentowych . . . . . . . . . . . . 11

1.3. Praca i rehabilitacja osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.3.1. Sytuacja osób niepe∏nosprawnych na rynku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.3.2. Orzekanie dla celów zatrudnieniowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1.3.3. Ustawowe obcià˝enia pracodawców osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . 14

1.3.4. Najwa˝niejsze preferencje przys∏ugujàce pracodawcom osób

niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1.3.5. Aktywizacja zawodowa osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

1.4. Renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy a wspieranie zatrudnienia osób

niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

1.4.1. Stopnie niepe∏nosprawnoÊci i niezdolnoÊci do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

1.4.2. Dotacje do zatrudnienia rencistów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2. System wsparcia dla osób niepe∏nosprawnych – stan docelowy . . . . . . . 23

2.1. Renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2.1.1. Funkcja rent z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2.1.2. Zasady przyznawania rent z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy wy∏àcznie na czas

nieokreÊlony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2.1.3. Relatywna atrakcyjnoÊç Êwiadczeƒ emerytalnych i rentowych . . . . . . . . . . . . 24

2.2. Rehabilitacja i zatrudnienie osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

2.2.1. Orzekanie o stopniu niepe∏nosprawnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

2.2.2. Dodatkowe obcià˝enia pracodawców osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . 26

2.2.3. Preferencje dla pracodawców osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2.2.4. PoÊrednictwo pracy dla osób niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

2.3. Renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy a wspieranie zatrudnienia osób

niepe∏nosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

2.3.1. Stopnie niepe∏nosprawnoÊci i niezdolnoÊci do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

2.3.2. Wspieranie zatrudnienia rencistów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

3. Propozycje zmian legislacyjnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

4. Uproszczony szacunek efektów finansowych wprowadzenia

proponowanych zmian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

4.1. Za∏o˝enia przyj´te do szacunku finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

4.2. Najwa˝niejsze zmiany wysokoÊci wydatków i dochodów publicznych . . . . . . . . . 36

5. Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

MATERIA¸Y I STUDIA – ZESZYT 185

Spis tabel i wykresów

Tabela 1. Wydatki na wsparcie dla osób niepe∏nosprawnych w 2003 r. . . . . . . . . . . . . 8

Tabela 2. Osoby pobierajàce renty wed∏ug stanu na koniec grudnia 2003 r. oraz osoby,

które uzyska∏y uprawnienia do renty w 2003 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Tabela 3. Osoby niepe∏nosprawne pracujàce w 2003 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Tabela 4. System pomocy dla pracodawców zatrudniajàcych osoby niepe∏nosprawne od

1 stycznia 2004 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Tabela 5. Symulacja wysokoÊci dochodu oraz ca∏oÊci Êrodków publicznych przekazywa-

nych na rencistów pracujàcych (o wynagrodzeniu brutto 1000 z∏ miesi´cznie)

i niepracujàcych w zale˝noÊci od stopnia niepe∏nosprawnoÊci i statusu praco-

dawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Tabela 6. Szczegó∏owe za∏o˝enia przyj´te przy sporzàdzaniu szacunku efektów

finansowych przyj´cia proponowanych zmian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Tabela 7. Uproszczony szacunek najwa˝niejszych zmian w wysokoÊci wydatków lub do-

chodów publicznych, b´dàcych efektem wprowadzenia w ˝ycie przedstawio-

nych w raporcie propozycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Wykres 1. Liczba nowo przyznanych rent z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy na 1000 osób

populacji w wieku 20-64 lata w 1991 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Wykres 2. Liczba rent przyznanych w Polsce (w tys.), bez rolników indywidualnych . . . . 9

Wykres 3. Przewidywana wysokoÊç emerytury i renty z tytu∏u ca∏kowitej niezdolnoÊci

do pracy w zale˝noÊci od sta˝u pracy – m´˝czyêni o podstawie wymia-

ru/osk∏adkowania 100 proc. przeci´tnego wynagrodzenia miesi´cznego . . . 12

Wykres 4. Stopa bezrobocia wÊród osób pe∏no- i niepe∏nosprawnych w wieku

15 i wi´cej lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Wykres 5. Wspó∏czynnika aktywnoÊci zawodowej osób pe∏no- i niepe∏nosprawnych

w wieku 15 i wi´cej lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Wykres 6. Wsparcie dla pracodawców osób niepe∏nosprawnych (poza pracodawcami

podlegajàcymi systemowi kwotowemu) w milionach z∏ rocznie . . . . . . . . . 18

Wykres 7. Liczba uczestników oraz ponoszony ze Êrodków publicznych koszt

rehabilitacji leczniczej i turnusów rehabilitacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Wykres 8. Liczba uczestników oraz ponoszony ze Êrodków publicznych koszt

dzia∏alnoÊci warsztatów terapii zaj´ciowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Narodowy Bank Polski

Streszczenie

Krytyczna ocena polityki stosowanej wobec osób niepe∏nosprawnych wywo∏a∏a dyskusj´

na temat istniejàcego stanu rzeczy oraz kierunków jego zmiany.

Niniejsze opracowanie zawiera propozycje rozszerzenia i modyfikacji zaproponowanych do-

tychczas rozwiàzaƒ ze szczególnym uwzgl´dnieniem zale˝noÊci wyst´pujàcych mi´dzy regulacjami

z zakresu ubezpieczenia spo∏ecznego oraz wspierania zatrudnienia i rehabilitacji osób niepe∏no-

sprawnych. W rozdziale pierwszym opisano obecne funkcjonowanie tych dwóch systemów,

przy czym nale˝y pami´taç, ˝e rozwiàzania w zakresie wspierania zatrudnienia osób niepe∏no-

sprawnych podlegajà ciàg∏ym zmianom, co utrudnia przeprowadzenie ich rzetelnej analizy. W roz-

dziale drugim przedstawiono proponowany stan docelowy. Rozdzia∏ trzeci zawiera propozycje

zmian, które pozwolà na zbli˝enie obecnego systemu wsparcia dla osób niepe∏nosprawnych do sys-

temu docelowego. W rozdziale czwartym dokonano uproszczonego szacunku efektów finanso-

wych ewentualnego wprowadzenia proponowanych zmian.

MATERIA¸Y I STUDIA – ZESZYT 185

Poznańska D. - Polityka wobec osób prawnie niepełnosprawnych w Polsce. Wpływ na finanse publiczne i aktywność zawodową ludności (2005).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: