Wybór przysłów i powiedzeń ludowych związanych z kalendarzem.doc

WYBÓR PRZYSŁÓW I POWIEDZEŃ LUDOWYCH ZWIĄZANYCH Z KALENDARZEM

STYCZEŃ
Nazwa pochodzi od słowa stykać się, gdyż styka się rok stary z nowym.
Według innych źródeł nazwa styczeń pochodzi od słowa stygnąć ze względu na panujące w tym miesiącu mrozy.
Miesiąc ten zwano również godnikiem lub tycznikiem od tyk, które wykonywano zimą.

·         Styczeń rok stary z nowym rokiem styka, kto w starym nie robił , ten w nowym utyka.

·         Gdy Nowy Rok nastąpi z czerwoną zorzą, w tym roku niepogody i wiatry się mnożą.

·         Gdy na Nowy Rok pluta, ze żniwem też będzie pokuta.

·         Gdy Nowy Rok w progi, to stary w nogi.

·         Gdy w Nowy Rok skwar i upał, baran wilka będzie chrupał.

·         Na Nowy Rok przybyło dnia na barani skok.

·         Nowy Rok jaki, cały rok taki.

·         Noworoczna pogoda słońcu w lecie sił doda.

·         Rok Nowy pogodny, zbiór będzie dorodny.

·         Taką pogodę Nowy Rok przynosi, jaka na Jana od Krzyża się zgłosi.

·         Nowy rok pogodny , zbiór będzie dorodny.

·         Od stycznia do Trzech Króli dnia patrzają; jakie te dni, takie miesiące bywają.

·         Gdy Makary pogodny, cały styczeń chłodny.

·         Ile słońca na Makarego, tyle ciepła wrześniowego.

·         Makary jasny, będzie wrzesień krasny.

·         Jak Makary pogodny, będzie wrzesień chłodny.

·         Od Genowefy listopad swój początek bierze.

·         Gdy w styczniu początek i koniec pogodny, rok będzie dobry i dorodny.

·         Bój się w styczniu wiosny, bo marzec zazdrosny.

·         Czwarty styczeń nam objawi, jak się przyszły styczeń sprawi.

·         Eugeniego lód albo woda pokaże czy w lipcu będzie pogoda.

·         Święty Eugenii pogodę w styczniu odmieni.

·         Od stycznia do Trzech Króli dnia patrzają; jakie te dni, takie miesiące bywają.

·         W styczniu grzmoty, częste słoty, wiatrów wały przez rok cały.

·         W styczniu leje, źle się dzieje.

·         Gdy styczeń burzliwy z śniegami, lato burzliwe z deszczami.

·         Od stycznia do Trzech Króli dnia patrzają; jakie te dni, takie miesiące bywają.

·         Gdy Trzej Królowie szarugą częstują, w Zielone Świątki słotę przewidują.

·         Gdy w Trzech Króli mrozem trzyma będzie jeszcze długa zima.

·         Na Trzech Króli słońce świeci, wiosna do nas pędem leci.

·         Sieć ostatnią Trzej Królowie rozpinają po dąbrowie.

·         Na Trzech Króli panowanie przybywa dnia na kura pianie.

·         Na Trzech Króli słońce świeci, wiosna do nas pędem leci.

·         Na Trzech Króli noc się tuli.

·         Gdy w Trzech Króli mrozem trzyma będzie jeszcze długa zima.

·         Od stycznia do Trzech Króli dnia patrzają; jakie te dni, takie miesiące bywają.

·         Kiedy w styczniu mróz panuje, chłop z radości pokrzykuje.

·         Jeśli deszcze w styczniu leją, nie ciesz się wielką nadzieją.

·         Kiedy dni styczniowe zimne i jasne, rok będzie dobry, stodoły za ciasne.

·         Styczeń bywa zwykle łagodny, gdy październik śnieżny i chłodny.

·         W styczniu ciepło na dworze, pustki będą w komorze.

·         Jeśli w styczniu mróz nie sroży, katary, choroby mnoży.

·         Gdy w styczniu trawa rośnie na łące, marną (pogodę) mieć będziem w letnie miesiące.

·         Kiedy w styczniu rośnie trawa, licha w lecie jest potrawa.

·         Jak w styczniu komary brzęczą, to w maju mrozy brzęczą.

·         Gdy w styczniu deszcze leją, nie ciesz się wielką nadzieją.

·         Kiedy w styczniu słońce śniegi topi, długo w swe ręce chuchać będą chłopi.

·         Styczeń , styczeń wszystko studzi: ziemię, wodę, bydło, ludzi.

·         Gdy słońce przygrzewa na Jana Dobrego, spodziewać się można lata pogodnego.

·         Ile deszczu w styczniu, tyle mrozu w maju.

·         Jak jest w styczniu mróz, chowaj sanie, szykuj wóz.

·         Styczeń rok stary z nowym rokiem styka, kto w starym nie robił , ten w nowym utyka.

·         Święta Honorata, figle płata.

·         Kiedy w styczniu rosną trawy, lipiec dla nas niełaskawy.

·         Zła zima zbożu szkodzi i nieplenne kłosy rodzi.

·         Po suchej zimie wiosna bez deszczów nie minie.

·         Jeśli pszczoła w styczniu z ula wylatuje, rzadko pomyślny rok nam obiecuje.

·         Gdy styczeń zamglony, marzec zaśnieżony.

·         Gdy styczeń jasny i biały w lecie będą upały.

·         Kiedy ptaki w zimie śpiewają, to w maju im dzioby pozamarzają.

·         Gdy styczeń z mgłą chodzi, mokrą i wczesną wiosnę zrodzi.

·         Styczeń zamglony, marzec zaśnieżony.

·         Święta Weronika, słonko wciąż pomyka.

·         Przyjdzie św. Weronika, zniesie jajka kaczka dzika.

·         Weronika chustkę zrzuci, wiosna od nas się odwróci.
 

LUTY
Nazwa pochodzi od wyrazu "luty" czyli srogi. Miesiąc ten zwano również "strąpacz" czyli ścinający szronem. W niektórych regionach Polski zwany też "gromnicznikiem" od święta Matki Boskiej Gromnicznej. O lutym mówiło się też "mięsopustnik" jako o zapowiedzi wielkiego postu, czyli mięsa upustu.

·         Jaka pogoda w dzień Bożego Narodzenia, taka też będzie od Ignacego po Szymona.

·         Czasem luty się zlituje, że człek niby wiosnę czuje, ale czasem tak się zżyma, że człek prawie nie wytrzyma.

·         Gdy na początku lutego burze i śniegi, początek wiosny już niedaleki, ale gdy słońce ciepło świeci, wiosna tak szybko nie przyleci.

·         Jak pogoda w św. Błażeja, będzie ze śniegiem Wielka Niedziela.

·         Jak śnieg na św. Błażeja, pogodna będzie Wielka Niedziela.

·         Deszcz na świętego Błażeja, słaba wiosny nadzieja.

·         Pogoda na świętego Błażeja, dobra wiosny nadzieja.

·         Święty Błażej, gardła zagrzej.

·         Gdy na Gromnice roztaje, rzadkie będą urodzaje.

·         Gdy w Gromnice pięknie wszędzie, tedy dobra wiosna będzie.

·         Gdy w Gromniczną jest ładnie, dużo śniegu jeszcze spadnie.

·         Gdy w Gromnicę z dachów ciecze, zima jeszcze się przewlecze.

·         Gromniczna pogodna, będzie jesień dorodna.

·         Kiedy Gromniczna zimę traci, to święty Maciej (24.02) ją wzbogaci.

·         Kiedy w Gromniczną gęś chodzi po wodzie, to będzie na Wielkanoc chodzić po lodzie.

·         Na Gromnicę - masz zimy połowicę.

·         Jak słońce jasno świeci na Gromnice, to przyjdą wielkie mrozy i śnieżyce.

·         Jaka Gromniczna bracie, taki święty Maciej (24.02).

·         Jak śnieg na św. Błażeja, pogodna będzie Wielka Niedziela.

·         Jaka Gromniczna bracie, taki święty Maciej (24.02).

·         Gdy jasne słońce w dzień gromniczny będzie, więcej niż przedtem śniegu spadnie wszędzie.

·         Gromnice w śniegu, wiosna jest w biegu, lecz gdy pogoda, dla wiosny zawoda.

·         Jak na Matkę Gromniczną, tak na święty Józef (19.03).

·         Jak suche i jasne Gromnice, przyjdą jeszcze śnieżyce.

·         Jasna Gromnica - zła orędownica.

·         Kiedy na Gromniczną mróz, zładuj sanie, szykuj wóz.

·         Maria pogodna, będzie jesień dorodna.

·         Na Gromniczną Pan Bóg daje, czasem mróz, czasem roztaje.

·         Na Oczyszczenie Marii Panny, zbliża się koniec sanny.

·         Pamiętaj, że Gromnica, to już zimy połowica, ale żadna też nowina, gdy dopiero się zaczyna.

·         Gdy ciepło w lutym, zimno w marcu bywa, długo potrwa zima, rzecz to niewątpliwa.

·         Kiedy w lutym rosa pada, nowe mrozy zapowiada.

·         Jak luty nastaje, śnieg jeszcze nie taje.

·         Gdy św. Agata po błocie brodzi, człek w Zmartwychwstanie (31.03) po lodzie chodzi.

·         W dzień Agaty, to dopiero pół zimy rogatej.

·         Św. Agata w zimę bogata.

·         Na św. Agatę wysusz na słońcu szmatę.

·         Chleb świętej Agaty od ognia strzeże chaty.

·         Po świętej Agacie widzimy myszy w chacie.

·         Po świętej Agacie wyschnie bielizna na płocie.

·         Święta Agata chatę wymiata.

·         Na dzień świętej Doroty, ma być śniegu nad płoty.

·         Po świętej Dorocie wioska cała w błocie.

·         Jaki dzień Doroty, taki w polu roboty.

·         Św. Dorota zapowiada śnieg i błota.

·         Po św. Dorocie wyschną chusty na płocie, a jak nie wyschną, to człeka mrozy do chałupy wepchną.

·         Kiedy luty, obuj buty.

·         Luty, gdy wiatrów i mrozów nie daje, sprowadzi rok słotny i nieurodzaje.

·         Jeśli ci jeszcze nie dokuczył luty, to pal dobrze w kominie i miej kożuch suty.

·         Jak dym w górę szybuje, zawsze to mróz zwiastuje.

MARZEC
Jego imię wywodzi się z języka łacińskiego. W starożytnym Rzymie był to miesiąc poświęcony bogowi wojny - Marsowi. Mars minę miał marsową, czyli bardzo groźną. "Martius" w łacinie oznacza "miesiąc Marsa", czyli ten, w którym ta planeta świeci najjaśniej. U nas jest zapowiedzią wiosennych dni.
Są jednak i inne tłumaczenia tej nazwy. Mówi się, że nazwa Marzec pochodzi od wyrazu marznąć ze względu na częste przymrozki. Miesiąc ten nazywany był również brzezeń, ponieważ w marcu zaczynają zielenić się brzozy.

·         A po lutym marzec spieszy, koniec zimy wszystkich cieszy.

·         Na świętego Albina rzadka u ludzi mina, bo post się zaczyna.

·         Chłodny marzec, ciepły maj, będzie zboże jako gaj.

·         Czasem i w marcu, zetnie wodę w garncu.

·         Gdy marzec mglisty, w lecie czas dżdżysty.

·         A po lutym marzec spieszy, koniec zimy wszystkich cieszy.

·         Na świętego Albina rzadka u ludzi mina, bo post się zaczyna.

·         Chłodny marzec, ciepły maj, będzie zboże jako gaj.

·         Czasem i w marcu, zetnie wodę w garncu.

·         Gdy marzec mglisty, w lecie czas dżdżysty.

·         Jak święta Agnieszka wypuści śnieg z mieszka, to go nie powstrzyma ani do Franciszka.

·         Już pierwszego Franciszka, gdzie jajka ma pliszka.

·         Gdy marzec suchy, kwiecień nagradza, bo deszcze sprowadza.

·         Gdy w marcu grzmi, w maju śniegiem ćmi.

·         Gdy w marcu topnieje, to na wiosnę mróz bieleje.

·         Kto sieje groch w marcu, gotuje go w garncu, a kto w maju, ten w jaju.

·         Na świętą Kondę wyrzuć już bondę (zimowe okrycie).

·...