Sztuka ottońska
-> Ambona z fundacji Konrada II
Złocona okładzina z blachy srebrnej zbudowana z drzewa dębowego. Znajduje się w kaplicy akwizgrańskiej. Na niej cesarz podczas koronacji odśpiewywał ewangelię. Eklektyzm
-> Insygnia ottońskie
* Korona Ottona III, koniec X wieku
Montowana z segmentów, oktogonalna, wizerunki królów począwszy od Pantokratora
* Krzyż cesarski Reichskreuz, krzyż Konrada II 1824r.
Nawiązuje do idei crux gemmata. W tym krzyżu zawarte są relikwie koronne – drzazga i święta włócznia.
* Krzyż Lotara, ok 1000roku.
Powstał na zamówienie Ottona III, pełnił także funkcję ceremonialną. Uważa się, że układ klejnotów nawiązuje do symboliki Niebiańskiego Jeruzalem. Na skrzyżowaniu ramion wizerunek cesarza. U dołu pieczęć króla Lotara III. Rewers – ukrzyżowanie – Chrystus bardzo ekspresyjny. Powstał najprawdopodobniej w Kolonii.
-> Essen – kolejny ośrodek sztuki ottońskiej, miejsce działalności opatki Matyldy.
* Krzyż procesyjny 974 – 1011 zw. „pierwszym krzyżem Matyldy” lub „Krzyżem Ottona i Matyldy”
Zdradza powinowactwo z krzyżem Lotara. Zawiera w sobie plastyczny wizerunek ukrzyżowanego Chrystusa.
* Krzyż procesyjny 974 – 1011, zwany „drugim krzyżem Matyldy”
Zamiast czaszki Adama antyczna maska gorgony.
* brązowy, siedmioramienny, świecznik opatki Matyldy. Prawie 2,5 metra wysokości. Symbolika siedmiu darów ducha świętego. Takie świeczniki najczęściej usytuowane były przed wejściem do prezbiterium.
* Złota Madonna, fundacja opatki Matyldy, Kolonia
-> Hildesheim
- miejsce działalności biskupa Bernwarda, który od 993 roku był biskupem Hildesheim. Dużo podróżował. Był dwukrotnie w Italii, na południu, w Rzymie, Pawii, Rawennie, we Francji: St. Denis, Paryż, Tour. Bernward nie tylko fundował, ale jak głosi legenda też robił.
* Kościół benedyktynów p.w. św. Michała w Hildesheim, początek budowy 1010 rok, I konsekracja 1022 rok , II konsekracja 1033 rok. Kościół ten posiadał ważne relikwie krzyża świętego. Jego kamień węgielny nosi datę 1010. I konsekracja bazyliki odbyła się w dniu św. Michała, budowla nie była jeszcze ukończona, ale Bernward czuł, że umiera (i umarł tego roku), dlatego konsekrował kościół przed jego ukończeniem. II konsekracja odbyła się w 1033 roku przez następcę, datę tę przyjmujemy jako datę ukończenia kościoła.
Budowla ta to apogeum architektury ottońskiej. Była przebudowana w wieku XIII. Rekonstrukcja to efekt dzisiejszy. Jest to bazylika nawowa, dwuchórowa, z wielką apsydą, kryptą, alternacją podpór, emporami, dostawionymi cylindrycznymi wieżyczkami do transeptu. Charakteryzuje się idealną geometryzacją. Koncepcja jest oparta na symbolice liczb. Kwadrat – krzyż. Dziewięć porządków – porządek chórów anielskich. Dziewięć ołtarzy poświęconych chórom anielskim. Architektem był być może Bernward. Wnętrze bazyliki jest tunelowe, 2 kondygnacyjne, posiada strop (na którym znajduje się XIII wieczna realizacja malarska) Kapitele pochodzą z wieku XII. Dwa zachowane kapitele kostkowe z pierwotnej realizacji kształtem przypominają półkulę, której ścięto ścianki. W ramionach transeptu znajdują się empory dwukondygnacyjne. Podpory są stopniowe, piętra zwane są anielskimi, występuje charakterystyczna dwubarwność, relikwie krzyża znajdują się w chórze wschodnim.
* Krzyż św. Bernwarda – relikwiowy
* Cztero metrowa kolumna Bernwarda z cyklem chrystologicznym ok. 1030 r.
- surowy styl reliefów
* Świecznik Bernwarda ok.1000 roku. Srebrny, pozłacany, świecznik korpusowy na figuralnej stopie.
* Tzw. Kosztowny Ewangeliarz Bernwarda ok 1015 roku.
-karty ze sceną dedykacyjną
Ufundowany dla ołtarza Matki Bożej. Przedstawienie: biskup niesie ewangeliarz w darze tronującej Matce Bożej. Nikopoia bizantyjska. Maria koronowana przez aniołów tronuje na tle architektury. Duży ładunek treści. Maria jako Nowa Ewa.
* Oprawa tzw. Kosztownego Ewangeliarza Bernwarda, początek XI wieku
Złotnicza oprawa z filigranami i kaboszonami (przerobiona w XIII wieku) w centrum plakieta z kości słoniowej. Plakieta – typ bizantyjski, tzw. Deesis z Chrystusem w centrum oraz Marią i Janem po obu stronach.
* Drzwi Bernwarda, 1015 rok. Uchodzą za drzwi przeznaczone do kościoła św. Michała. Ale raczej znajdowały się w katedrze w Hildesheim. Mają dwa skrzydła ze scenami figuralnymi
- są to pierwsze średniowieczne drzwi z dekoracją figuralną
- obie części zostały odlane w całości
Pierwszy cykl figuralny w średniowieczu:
- najstarszy program typologiczny
Po lewej – księga Genezis od Adama do Kaina i Abla - wina i upadek
Po prawej – pasja Chrystusa
Ikonografia bazuje na kodeksach. Sceny z Genezis – wywodzą się z miniatorstwa w Tour. Forma – kompozycja oszczędna. Postacie pierwszoplanowe – niemal pełnoplastyczne (głowy wychylone) Drugi plan – miękko zaznaczony.
* Pióro pastorału Bernwarda, początek XI wieku
W jednym kawałku, odlew ze srebra. Tematy – stworzenie Adama, Grzech pierworodny, cztery rzeki rajskie (żreją z gałęzi łapczywie)
Rzeźba średniowieczna. Geneza wolnostojącej rzeźby kultowej
Początek rzeźby wolnostojącej, mimo oderwania od pogaństwa przypada na okres kultu relikwii. Specyfika kultu relikwii wymagała, by były one dostępne, stąd powstawały relikwiarze mówiące, bursowe (sakwowe) i skrzynkowe.
-> rzeźba
* St. Foy w Conques (Owernia), Maiestas Sanctae Fidis, IX/X wiek, 85 cm. wysokości. Fenomen, figura pełnoplastyczna, będąca apogeum relikwiarza mówiącego. Gdyby nie pierwotne powiązanie relikwii i statuy rzeźba by się nie odrodziła. Termin Maiestas oznacza pozłacane relikwiarze. Święta Fides to męczenniczka, 12 letnia dziewica, zabita przez Rzymian. Mnisi zrabowali tę relikwię. Zawiera ona czaszkę św. Fides i tkaniny z jej krwią.
Materiał, z którego wykonany jest relikwiarz to drewno osadzone na trzonie z blach, z kulami kryształu górskiego. Figura sztywna, twarz jak maska pośmiertna późnorzymska.
-> Grupa złotych madonn (wykonanych z drewna okładanego złotem)
* Madonna z Clermont Ferrand (Owernia) ok 946 roku, Sedes Sapientiae.
Sedes Sapientiae to typ ikonograficzny tłumaczony jako Tron Mądrości. Rzeźba pochodzi z końca X wieku. We wnętrzu znajdowała się suknia i welon Marii. Legenda głosi że najpierw obsiadły ją sułtańskie?? muchy, po czym zrobiono egzorcyzmy i obsiadły ją pszczoły.
* Sedes Sapientiae z Borgo Sansepolcro 1199 rok.
Przedstawienie Tronu Mądrości.
* Figura Notre-Dame-des-Claviers, Meallet w Owernii ok. 1170 rok
Same drewno, polichromowane
* Figura Notre-Dame-de-Orcival, Orcival w Owernii, XII wiek.
* Złota Madonna ze skarbca katedralnego w Essen. Kolonia 973 -982, 75 cm. wysokości
Drewniany rdzeń – dość mocno zjedzony :D Figura pełnoplastyczna, inkrustowane oczy (rozbieżny zez Jezuska) Mogła nie pełnić funkcji relikwiarza, tylko samą funkcję kultową.
*Nawiązanie - typ Marii karmiącej pochodzi z Egiptu - Izyda karmiąca Horusa
* Madonna biskupa Imada z Muzeum Diecezjalnego w Paderborn, Niemcy północne, 3 ćwierć XI wieku, 112 cm. wysokości.
Była obita złotą blachą (w XI wieku), ale pierwotna substancja to drewno polichromowane (była związana z relikwią)
landarenca