10) Ogólna budowa i właściwości koła ogumionego.doc

2

POD.NAD-TS-3

Lekcja 10

Temat: Ogólna budowa i właściwości koła ogumionego

W pojazdach samochodowych montowane są koła ogumione pneumatyczne, czynnikiem sprężystym oprócz gumy jest powietrze. Koła jezdne samochodu są osadzone na piastach kół, przenoszą wszystkie reakcje drogi (pionowe, styczne, boczne) na elementy nośne pojazdu.

Koło ogumione samochodu składa się z tarczy koła z obręczą z opony bezdętkowej lub opony z dętką. Opona z dętką może posiadać ochraniacz, który jest podkładką oddzielającą dętkę od obręczy.

Rys.10.1 Koło jezdne samochodu, części składowe opony: 1 – tarcza, 2 – opona, 3 – obręcz, 4 – zawór dętki.

Bieżnik – osłona gumowa składająca się z czoła i barku.

Czoło – część opony stykająca się z nawierzchnią, charakteryzuje się większą grubością i sztywnością w stosunku do boku opony. Między bieżnikiem a osnową może być podkład lub opasanie.

Bark – część opony między czołem a bokiem opony, charakteryzuje się małą grubością i sztywnością.

Bok – część opony między barkiem a stopką, charakteryzuje się mała grubością i dużą elastycznością.

Czoło, bark i bok opony składa się z części osnowy i bieżnika.

Osnowa – krzyżujące się lub ułożone promieniowo warstwy nagumowanej tkaniny kordowej, stanowiącej główny element opony, przenoszące obciążenie i zapewniające jej wymaganą wytrzymałość.

Stopka – część opony stykająca się z obręczą, charakteryzuje się ona rosnącą grubością
i sztywnością. Stopka składa się z drutówki lub drutówek, wokół których przewinięte są warstwy osnowy oraz innych dodatkowych elementów.

Ze względu na sposób ułożenia warstwy tkaniny kordowej w osnowie rozróżnia się opony: diagonalne, radialne i opasane.

Opona diagonalna – opona, której osnowę tworzą warstwy nici kordowych krzyżujące się wzajemnie
i biegnące skośnie w stosunku do osi symetrii opony (środkowej linii bieżnika). Taki układ nitek powoduje dość dużą sztywność opony.

Opona diagonalna z opasaniem (opasana) – opona diagonalna posiadająca opasanie w czole bieżnika usztywniające oponę (praktycznie wychodzi ona z użycia).

Opona radialna – opona, której osnowę tworzą warstwy nici kordowych ułożone promieniowo lub prawie promieniowo w stosunku do osi symetrii opony (środkowej linii bieżnika). Opona zawsze posiada opasanie i charakteryzuje się mniejszą sztywnością boku niż opona diagonalna.

Opony radialne uzyskują większe przebiegi i lepszą przyczepność do nawierzchni niż opony diagonalne.

Rys.10.2 Schemat budowy opony a) diagonalnej b) radialnej, 1 – osnowa, 2 – opasanie.

Podstawowe wymiary opon i oznaczenie.

W przypadku opony radialnej: 175/70R13 poszczególne symbole oznaczają:

175 – szerokość opony w mm, rzadziej w calach,

70 – stosunek wysokości do szerokości w procentach, brak tego oznaczenia wskazuje na wartość H/B = 82%,

R – symbol opony radialnej,

13 – średnica obręczy w calach.

W przypadku opony diagonalnej: 5,60 – 15

5,60 – szerokość opony w calach (może być też podana w milimetrach),
H/B = 82%,

- symbol opony diagonalnej,

15 – średnica obręczy w calach.

Rys.10.3 Podstawowe wymiary opony: - średnica zewnętrzna opony nieobciążonej, - średnica nominalna równa średnicy nominalnej obręczy, - szerokość opony,
- wysokość opony, - promień statyczny, - statyczna strzałka ugięcia.

Wymagania dotyczące opon w odniesieniu do samochodów osobowych i dostawczych można podzielić na pięć grup:

¾      bezpieczeństwo jazdy – wymagania: poprawne i pewne osadzenie opony na obręczy, mała wrażliwość na przeciążenia, odporna na uszkodzenia, w przypadku uszkodzenia powinna zapewnić kierowcy możliwość bezpiecznego zatrzymania pojazdu,

¾      własności ruchowe – wymagania: duży współczynnik przyczepności w różnych warunkach eksploatacyjnych, dobra zdolność prowadzenia kierunkowego, precyzyjne i bez opóźnienia reagowanie na skręt kół,

¾      komfort – wymagania: dobre własności sprężyste i tłumiące, spokojny bieg dzięki prawidłowemu kształtowi i dobremu wywarzeniu, mały hałas podczas toczenia,

¾      ekonomiczność eksploatacyjna – wymagania: mały koszt zakupu, duży przebieg, mała intensywność zużycia, mały opór toczenia, duża nośność,

¾      oddziaływanie na środowisko – wymagania te obejmują: mały hałas toczenia, zużycie surowców
i energii podczas produkcji, obsługi i konserwacji.

Lekcja 10