PODSTAWOWE ZASADY ORTOGRAFII POLSKIEJ.doc

PODSTAWOWE ZASADY    ORTOGRAFII POLSKIEJ

Pisownia wyrazów z „rz”

Rz piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na r, np.:
 
rowerzysta - rower,
na komputerze - komputer,
dworzec - dworca.
 

Rz piszemy w zakończeniach wyrazów:

·         arz

·         erz

·         mierz

·         mistrz

np.:
bramkarz, pisarz,
harcerz, rycerz,
ciśnieniomierz, Sandomierz,
burmistrz, zegarmistrz.
 

Rz piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, np.:
 
brzeg, brzoza,
przebój, sprzedawca,
drzewo, modrzew,
trzeba, patrzeć,
grzyb, pielgrzym,
chrzan, chrząszcz,
spojrzeć, ujrzeć,
wrzesień, wrzeciono.

Pisownia wyrazów z „ż”

Ż piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu na: g, dz, h, z, ź, s

np.:
 
książka - księga,
wstążka - wstęga,
pieniążek - pieniądz,
 
drużyna - druh,
każę (coś zrobić) - kazać,
mażę (po czymś) - mazać,
 
przerażenie - przerazić,
zamrażać - mroźny, mróz,
 
bliżej - blisko,
niżej - nisko.
 
 

Ż piszemy w wyrazach zakończonych na: - aż, - eż

np.:
pejzaż, witraż, młodzież, odzież.
 
Ż piszemy po literach: l, ł, r, n,

np.:
 
lżej, ulżyć, rewanż, oranżada.
małże, małżeństwo, rżysko, rżenie.

Pisownia wyrazów z „u”.

U piszemy w zakończeniach rzeczowników:

·         un

·         unek

·         uchna

·         uszka

·         uszek

·         uch

·         us

·         usia

zwiastun, podaruek, córuchna, staruszka, łańcuszek, maluch, raptus, mamusia.

U piszemy w czasownikach zakończonych na:

·         uj

·         ujesz

·         uje

np.: maluję, malujesz, maluje, wędruję, wędrujesz, wędruje.

U piszemy w czasownikach typu:

czuć, kuć, kłuć, pruć, snuć, np.: czuje, kuję, kłuję pruję, snuję.

Pisownia wyrazów z ”ó”

Ó piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: o, e, a

np.:
stół - stoły
wiózł - wiozę
 
niósł - niesie
siódmy - siedem
 
mówić - mawiać
powtórzyć - powtarzać
 

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ów, np.:
 
Opatów
z lasów
chłopców

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówka, np.:
 
łamigłówka
pocztówka
złotówka
 
Wyjątki: skuwka, wsuwka, zasuwka.

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówna, np.:
Nowakówna, Kucówna

Ó piszemy na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie, ówdzie.

Pisownia wyrazów z „ch”

Ch piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: sz

np.:
 
mucha - muszka,
wydmuchać - wydmuszka,
trochę - troszkę,

Ch piszemy po literze s np.: schab, schody, wschód.

Ch piszemy na końcu wyrazów, np.: na drogach, orzech, zuch.

Wyjątki: druh, Boh (nazwa rzeki).

Pisownia wyrazów z „h”

H piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, ż, z, dz,

np.:
 
wahać się - waga,
druh - drużyna,
błahy - błazen,
wataha - watadze.