system log. firmy(1).doc

1. System logistyczny przedsiębiorstwa
System logistyczny przedsiębiorstwa jest bardzo złożony. Do głównych jego podsystemów, wyodrębnionych w oparciu o kryterium funkcjonalne, należą: zaopatrzenie, produkcja, transport, magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami między nimi i ich własnościami, ze stałą dążnością do wzrostu stopnia zorganizowania. Głównym zadaniem logistyki jest to, aby dostawa produktu do miejsca przeznaczenia nastąpiła zgodnie z zamówieniem: by właściwy produkt (pod względem rodzaju, jakości i ilości) dostarczony był w odpowiednim miejscu i we właściwym czasie. Ważne jest, aby cały ten proces odbywał się przy minimalnych kosztach.
1.1. Pojęcie logistyki
- logos (gr.) lub logicos (liczenie, sztuka liczenia, prawidłowo myślący, rozsądny),
- loger (fr.) lub logis (zakwaterowanie, kwatera).

Historia

- Baron de Jomini (1837 r. "Zarys sztuki wojennej")
"O logistyce, czyli sztuce wprawiania w ruch oddziałów", przypisuje logistyce znaczenie, które później znalazło drogę do nauk cywilnych.
W rozdziale tym mówi się już m.in. o:
• lokalizacji i zaopatrywaniu magazynów,
• planowaniu i realizacji marszów,
• przygotowywaniu środków transportowych,
• urządzaniu dróg komunikacyjnych,
• zaopatrywaniu oddziałów
Jeszcze do niedawna termin logistyka był odnoszony wyłącznie do wojskowości.

W gospodarce cywilnej Stanów Zjednoczonych termin logistyka został użyty w latach pięćdziesiątych i odnosił się przede wszystkim do przedsiębiorstwa.
W Europie pojawił się on w latach siedemdziesiątych i tu ma znacznie szersze, bowiem odnosi się nie tylko do przedsiębiorstwa, ale także do jego otoczenia.

We współczesnej literaturze przedmiotu możemy napotkać wiele definicji logistyki m in. następujące:
(...) do logistyki należą wszystkie czynności, poprzez które§ następuje planowanie, realizacja i kontrola przestrzenno-czasowych transformacji produktów i związane z nimi transformacje w zakresie ilości i rodzajów produktów, podatności tych produktów na procesy manipulacyjne. Poprzez współdziałanie tych czynności następuje uruchomienie przepływu materiałów, łączącego w sposób możliwie najbardziej efektywny miejsca wysyłki i odbioru. Sprawą logistyki jest zapewnienie, by odbiorca otrzymał od dostawcy produkt właściwy pod względem ilości i rodzaju, we właściwym czasie i miejscu oraz by koszt związany z dostawą był minimalny.
(...) w ujęciu ogólnym logistyka§ jest nauką planowania, sterowania i kontroli w systemach przepływu materiałów, kadr, energii i informacji.
O systemie logistycznym można mówić wtedy, gdy§ rozwiązanie zagadnień planowania, sterowania i kontroli dotyczy co najmniej dwu elementów logistyki. Elementami logistyki są: towary i inne dobra materialne, kadry, informacje, energia, środki niezbędne dla przepływu materiałów (środki transportowe, opakowania, magazyny), środki niezbędne dla produkcji dóbr, środki informacji, infrastruktura (budynki, drogi).

Logistyka w nowoczesnym ujęciu pojmowana jest jako zintegrowany system planowania, zarządzania i sterowania strukturą przepływów materiałowych oraz sprzężonych z nimi przepływów informacyjnych i kapitałowych w celu optymalnego tworzenia i transformacji dóbr fizycznych.
Przedmiotami rozważań logistyki są przede wszystkim:
• problemy przemieszczania materiałów,
• przemieszczania informacji,
• gromadzenie i przetwarzanie danych,
• integracja przepływu materiałów, planowania, sterowania i kontroli.

Warto przytoczyć tu najpopularniejszą definicję opracowaną przez Council of Logistics Management: Logistyka jest terminem opisującym proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Działania logistyczne mogą obejmować (choć nie muszą się do nich ograniczać): obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizacja zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie odpadami, czynności transportowe i składowanie. [6]
W strukturze logistyki wyróżnia się trzy poziomy jej działania [7]:
poziom§ operacyjny (przepływy materiałów w systemach zaopatrzenia, produkcji, magazynowania, dystrybucji i recyrkulacji),
poziom taktyczny (przepływy§ informacyjne),
poziom strategiczny (zarządzanie logistyczne).§
Na poziomie operacyjnym możemy wyodrębnić części składowe systemu logistycznego:
logistyka transportu§
logistyka zaopatrzenia§
§ logistyka produkcji
logistyka dystrybucji§
logistyka§ recyrkulacji.
Analiza przepływu dóbr z rynku zaopatrzenia do rynku zbytu umożliwia wydzielenie następujących podsystemów logistycznych (rys. 1).
Rys. 1. Schemat struktury podsystemów logistycznych
Logistyka zaopatrzenia –§ dostarczanie dóbr od dostawców na rynku zaopatrzeniowym do magazynu zaopatrzenia przedsiębiorstwa; możliwy jest także bezpośredni przepływ dóbr z rynku zaopatrzenia do miejsc przetwarzania materiałów.
Logistyka produkcji –§ przepływ surowców, materiałów pomocniczych, części z magazynów zaopatrzenia do miejsc przetwarzania, przepływ wyrobów gotowych do magazynów zbytu.
§ Logistyka dystrybucji – przepływ dóbr od magazynów wyrobów gotowych do klientów.
Logistyka recyrkulacji – przepływ dóbr w kierunku przeciwnym:§ materiały wadliwe, uszkodzone, odzyskane surowce wtórne, odpady produkcyjne, opakowania zwrotne. [7]

Poszukiwania w zakresie oszczędności kosztów, poprawy jakości i skrócenia czasu procesów tworzących ostatecznie łączną wartość dla klienta doprowadziły do koncentracji działań w ramach Łańcucha Logistycznego Przedsiębiorstwa. Działania te pozwalają na zarządzanie kolejnymi przepływami i etapami tworzenia produktu od podstawowego surowca do dostarczenia finalnego wyrobu do ostatecznego odbiorcy.

1.2. Łańcuch logistyczny

Formułując cele logistyczne rozpatruje się łańcuchy działań, które muszą być podejmowane w celu realizacji zamówienia. Łańcuch ten łączy rynek zaopatrzeniowy z rynkiem zbytu, poprzez funkcje spełniane poprzez odpowiednie działy przedsiębiorstwa, w celu dostarczenia klientowi żądanego wyrobu w najdogodniejszych dla niego warunkach tj. we właściwym czasie, miejscu, stanie i ilości.
Najważniejszymi elementami tego łańcucha są obok działań produkcyjnych takie działania jak: składowanie, przemieszczenie, sortowanie i komisjonowanie lub montaż.
Łańcuch logistyczny zawiera w sobie dwa przepływy, które zachodzą równolegle. Przepływ fizyczny to przemieszczanie surowców i materiałów poprzez poszczególne ogniwa łańcucha logistycznego począwszy od miejsc, w których pozyskuje się surowce, półprodukty i materiały, poprzez miejsce przetwarzania tych surowców i materiałów (produkcja), skończywszy na odbiorcach dóbr, klientach indywidualnych, innych przedsiębiorstwach i instytucjach. Z przepływem fizycznym ściśle związany jest przepływ informacji (rys. 2).


Rys. 2. Zintegrowany łańcuch logistyczny[8]
Przepływ fizyczny uruchomiony zostaje w momencie złożenia zamówienia przez klienta. Jest ono jednocześnie informacją o ilości i rodzaju zamawianego asortymentu. W momencie złożenia zamówienia uruchomiony zostaje cały szereg procesów. Po pierwsze, odbywa się sprawdzenie ilości zamawianego towaru z ilością posiadanego asortymentu i możliwością natychmiastowej realizacji zamówienia z zapasów magazynowych. Jeśli przedsiębiorstwo nie posiada zapasów, wówczas zostaje przekazana informacja do produkcji (względnie centrum dystrybucji) o ilości dóbr, które powinny być wyprodukowane, aby zaspokoić potrzeby zgłaszane z rynku. Po drugie, przyjęte w danym okresie czasu zamówienia klientów, stają się podstawą do planowania produkcji ujętej w plany produkcyjne, względnie służą planowaniu dostaw z centrum dystrybucji. Plany produkcyjne stają się podstawą planowania potrzeb materiałowych, a te z kolei służą zamawianiu odpowiednich ilości surowców i materiałów u dostawców. Po trzecie, informacja dotycząca przemieszczenia odpowiedniej ilości dóbr w odpowiednim czasie, musi być przekazana do działu transportu, względnie przedsiębiorstwa świadczącego usługi transportowe.
Poza wymienionymi procesami na ogół zachodzi konieczność wymiany informacji pomiędzy danym przedsiębiorstwem, klientem a bankiem lub inną instytucją świadczącą usługi finansowe.
Zamówienia klientów generują informację, która służy zarówno uruchomieniu procesu dostawy, produkcji i zaopatrzenia przedsiębiorstwa, jak i kontroli całego procesu dla pojedynczego przedsiębiorstwa, a w skali łańcucha – dla wszystkich zaangażowanych w proces ogniw. Koncepcja współpracy wszystkich przedsiębiorstw uczestniczących w łańcuchu przekazywania dóbr od miejsca pozyskiwania surowca do ostatecznego odbiorcy, związana z koordynacją przepływu dóbr i informacji, z jednoczesnym dodawaniem wartości dla klienta przez kolejne ogniwa tego łańcucha (rys.2) ma na celu dostarczenie osobistych korzyści wszystkim współpracującym partnerom poprzez eliminowanie istniejących między nimi barier i osiąganie wysokiej sprawności całego łańcucha dzięki integracji i koordynacji przepływów. Sukces zarządzania łańcuchem dostaw zależy od integracji i koordynacji trzech rodzajów przepływów: informacji, produktów i gotówki

Zintegrowany łańcuch dostaw charakteryzuje zbiór atrybutów, które przesądzają o jego sprawności. W pierwszej kolejności zaliczyć do nich należy:
• wykorzystywanie dokładnej informacji jako źródła działań decyzyjnych,
• traktowanie czasu przepływu jako miernika sprawności łańcucha i konsekwentne dążenie do jego skracania,
• wspólne identyfikowanie i eliminowanie barier na drodze przepływu dóbr i informacji,
• eliminowanie działań, które nie dodają wartości,
• zaspokajanie potrzeb ostatecznego klienta traktowane jako wspólny cel wszyst¬kich współpracujących przedsiębiorstw.


1.3. Zarządzanie logistyczne
Zarządzanie logistyczne obejmuje następujące sfery działalności przedsiębiorstwa:
- sferę zaopatrzenia,
- magazynowania,
- gospodarki zapasami,
- produkcji
- dystrybucji.
Zarządzanie logistyczne polega na integracji tych działań w celu skoordynowania czynności związanych z planowaniem, wdrażaniem i kontrolą przepływów produktów, usług i informacji przez całość firmy.
Ogromna rola logistyki w realizacji strategicznych celów przedsiębiorstwa znalazła swój wyraz w nowoczesnych koncepcjach zarządzania marketingowo - logistycznego. Rysunek 3 prezentuje koncepcję marketingu z perspektywy zarządzania logistycznego. [6]

























Rys. 3. Koncepcja zarządzania marketingowo – logistycznego [6]

Zadowolenie klientów osiągane jest z jednej strony poprzez skoordynowane działania marketingowe dotyczące produktu, ceny, promocji i dystrybucji oraz poprzez logistykę - maksymalizację użyteczności czasu i miejsca.
Osiągnięcie przez przedsiębiorstwo akceptowalnego poziomu zysku w długim okresie jest determinowane obniżką globalnych kosztów logistycznych, przy założeniu zachowania określonego poziomu obsługi klienta. Zdolność przedsiębiorstwa do szybkiego i taniego dostarczania klientom wymaganych produktów umożliwia mu osiągnięcie przewagi rynkowej nad swymi konkurentami.

Technologie informatyczne a zarządzanie logistyczne
Zmiany jakościowe narzędzi informatycznych i rozwój sieci komputerowego przesyłania danych, mają ogromny wpływ na istotę zarządzania logistycznego. Zmiany te przydają nowe jakości tradycyjnie rozumianej logistyce. Wydaje się, że ten szczególny wpływ postępu informatyczno-telekomunikacyjnego na systemy logistyczne można analizować co najmniej w ramach następujących zagadnień:
– informacja jako przedmiot procesów logistycznych,
– wpływ rozwoju informatyki i telekomunikacji na przeobrażenia modelowe w zakresie organizacji i zarządzania logistycznego,
– wpływ zintegrowanych systemów informatycznych zarządzania na kształt systemów logistycznych.
Systemy informacyjne zarządzania (ERP) sprzyjają lepszemu wykorzystaniu zasobów poprzez redukcję kosztów i doskonalenie procesów zarządzania. Logistyka stała się niezbędnym elementem wielu nowo definiowanych procesów. Dobrym przykładem jest koncepcja just in time (JIT). Warunkiem koniecznym jej wdrożenia jest posiadanie dobrze zamodelowanych procesów i poprawnie wdrożonego systemu informacyjnego zarządzania. Nie można jednak liczyć na sprawną realizację koncepcji just in time bez niezawodnej logistyki zaopatrzenia i dobrze wykorzystującej zasoby logistyki produkcji. Bez nich będziemy tworzyli koszty wynikające z wyczerpania zapasów, czyli tracili pieniądze na przestoje w wytwarzaniu, handlu lub świadczeniu usług, zamiast zmniejszać koszty kapitału związanego w zasobach magazynowych i utrzymaniu samych magazynów. Jest to przykład konfliktu kosztów.
Przodownicy branż stosują daleko zaawansowane technologie informacyjne sprzyjające obniżeniu kosztów. Obecnie, ze względu na powszechne stosowanie ERP, nie mają oni w tym zakresie zbyt wielu szans na utrzymanie i pogłębienie swojej przewagi konkurencyjnej. Nową klasą systemów informacyjnych stwarzającą takie szanse są systemy zarządzania relacjami z klientami (CRM – customer relationship management). Celem ich jest wspomaganie w pozyskaniu i utrzymaniu klientów.
Internet zyskuje coraz większe znaczenie w kształtowaniu procesów gospodarczych. Jednocześnie rośnie logistyczne znaczenie Internetu. Tego typu sieć komputerowa realizuje bowiem podstawowe postulaty logistyki, związane z poszczególnymi obszarami zainteresowań tej dziedziny tj. obsługi klienta a wraz z nią:
• transportu (alokacja taboru, likwidacja pustych przebiegów, stały nadzór nad taborem),
• magazynowania (JIT),
• podtrzymywania procesów informacyjno-decyzyjnych (utrzymywanie kontaktów w trybie on-line między dostawcą a odbiorcą, co pozwala np. na kontrolę stanów magazynowych w magazynach kontrahentów),
• utrzymywania zapasów (przerzucenie utrzymania zapasów na dostawców),
• procesu zamawiania dostaw (uproszczenie sposobu składania zamówień oraz przelewu płatności),
• obsługi klienta.
LITERATURA:
1. P. Blaik, Logistyka. PWE, Warszawa 1997.
2. S. Abt, Zarządzanie logistyczne w przedsiębiorstwie. PWE, 1998.
3. S. Abt, Systemy logistyczne w gospodarowaniu. Teoria i praktyka logistyki. AE Poznań, Poznań 1997.
4. E. Gołembska, M. Szymczak, Informatyzacja w logistyce przedsiębiorstw. PWN, Warszawa - Poznań 1997.
5. M. Christopher, Logistyka i zarządzanie łańcuchem podaży. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Seria: Biblioteka menedżera, 1998.
Beier F.J., Rutkowski K.: Logistyka. Szkoła Główna Handlowa, 1997.