Masturbacja u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej Problem nie tylko rodziców(1).pdf

Masturbacja u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej

Problem nie tylko rodziców

Strona główna > Zaburzenia rozwoju > Rozwój psychomotoryczny

Do napisania artykułu o zjawisku masturbacji zainspirowały mnie rozmowy z matkami, nauczycielami i terapeutami

pracującymi z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną. Nie sposób też nie zauważać uczniów, którzy uporczywie, w różnych

miejscach i okolicznościach (zwykle mało stosownych), używają masturbacji dla zaspokajania swych potrzeb. W wielu

relacjach widoczny był ciekawy paradoks istniejący w naszym społeczeństwie, a związany ze sferą seksualną osób

niepełnosprawnych ‐ przekonanie, jakoby były one (lub powinny być) aseksualne.

Często słyszymy pytania bezradnych rodziców i terapeutów co należy robić w tych dziwnych, kłopotliwych, a niekiedy

naprawdę trudnych sytuacjach? Jednak już sam sposób zadawania takich pytań sugeruje, że jest to przede wszystkim problem opiekunów, a nie

onanizujących się dzieci, młodzieży, czy niepełnosprawnych osób dorosłych (w DPS‐ach). Mam nadzieję, że niniejszy artykuł choć w małej części

odpowie na kilka tak postawionych pytań, a może i skłoni do refleksji...

W ostatnich latach obserwujemy dość wyraźne zmiany w podejściu do spraw seksualnych i coraz bardziej powszechne staje się zrozumienie

oraz uznanie seksualnych potrzeb człowieka. Ekspresja seksualna uznana została w medycynie, socjologii i psychologii za ważną część osobowości

ludzkiej. Jednakże owa „rewolucja seksualna” wciąż nie objęła swoim zasięgiem osób niepełnosprawnych. Widoczne kalectwo, a niejednokrotnie także

nastawienie samych niepełnosprawnych wobec swojej niedoskonałości fizycznej, mogą łatwo sprawić, że otoczenie uznawać ich może za jednostki,

które nawet myśleć o seksie nie są zdolne. Faktycznie, niepełnosprawnym znacznie trudniej przychodzi zaakceptowanie swych potrzeb seksualnych

i znalezienie oraz dostosowanie form ekspresji seksualnej do własnych ograniczeń czy ułomności. Dlatego tak wielu z nich ‐ choć przecież jak inni

obdarzeni są płciowością zaczyna przyjmować postawy aseksualne. A skoro sami prezentują taką postawę, to nie jest dziwne, że i otoczenie zaczyna

ich w ten sposób traktować. Tymczasem płeć się po prostu ma i nie można jej utracić na skutek choroby.

Z moich obserwacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (mam na uwadze szkoły specjalne) wynika, że mają oni bardzo niski poziom orientacji

w sprawach seksualności człowieka. Bywa, że nawet w okresie pełnoletności reagują śmiechem lub ogromnym zawstydzeniem na brzmienie samych

nazw swoich intymnych części ciała. Inne zaś przez wiele lat pozostają zupełnie pozbawione uczucia wstydu, co często jest wynikiem całkowitej

zależności od osób dorosłych. Z czego to wynika? Czyżby nadal nie realizowało się w domach ani w szkołach tzw. wychowania seksualnego,

zdrowotnego, czy „przygotowania do życia w rodzinie”? Przecież już w samej nazwie „szkoła życia” czy „szkoła specjalna” powinny pobrzmiewać

i takie problemy. Niestety, często są one pomijane w przekonaniu, że w tych szkołach uczą się „wieczne dzieci”, dziewczynki i chłopcy.

Płeć męska i żeńska

O tym, jaką posiadamy płeć decyduje przede wszystkim „poczucie płci”, a nie tylko pierwszo‐ czy drugorzędne cechy płciowe. Kobietę i mężczyznę ‐ co

ujawniły współczesne badania ‐ różni poza anatomią narządów płciowych, zdolnością do zapłodnienia i wydawania potomstwa, także struktura mózgu.

Płeć rodzi się właśnie w mózgu i to czyni kobietę oraz mężczyznę odmiennymi w różnych dziedzinach aktywności ‐ także w sferze seksualnej.

Amerykański psycholog Herbert Lanndsell już ok. 30 lat temu stwierdził, że uszkodzenia tych samych obszarów mózgu powodują u obu płci zupełnie

odmienne skutki. Natomiast Alfred Josta (w 1979 r.) odkrył, że płeć żeńska jest „wyjściową” (podstawową) u wszystkich ssaków. Przyjęto więc teorię,

że każdy płód ludzki w pierwszych tygodniach rozwoju ma żeński model mózgu, a ok. 6 tygodnia życia płodowego rozpoczyna się jakby „przetarg”

o płeć dziecka, w którym decydujący udział biorą geny i hormony. W tym okresie płód męski wykształca narządy płciowe i rozpoczyna produkcję

hormonów męskich ‐ androgenów, które zmieniają pierwotnie żeńską strukturę mózgu w męską. Mózg płodu dziewczynki nie ulega wówczas

zasadniczym zmianom lecz doskonali się w innych sferach. Doskonale wiemy, że natura nie lubi prostych rozwiązań, stąd gra hormonów może sprawić,

że mózg kobiety niekiedy wykazuje cechy męskie, a mózg mężczyzny ‐ kobiece. W tym również naukowcy upatrują istnienia różnic obserwowanych

w obrębie każdej płci. Potwierdzają to fakty, że niektóre kobiety bywają dość agresywne, zbyt pewne siebie, władcze, żądne sukcesu i dominacji, zaś

niektórzy mężczyźni ‐ nad wyraz uczuciowi, wrażliwi, tkliwi, niezdecydowani, słabi emocjonalnie. Zamiłowanie natury do przewrotnych kombinacji

powoduje czasem i takie sytuacje, że osoba z ukształtowanym narządem płciowym męskim utożsamia się z płcią przeciwną (czuje się kobietą)

i odwrotnie. To właśnie w mózgu ustala się i „buduje” płciowość człowieka decydująca o strukturze osobowości, zachowaniach, popędach, potrzebach ‐

także seksualnych.

Wszyscy ludzie, czy to niesprawni fizycznie, upośledzeni umysłowo, czy tzw. zdrowi ludzie, podlegamy tym samym prawom rozwojowym. Niestety,

wciąż spora grupa naszego społeczeństwa (także członkowie rodzin i specjaliści w dziedzinie niesienia pomocy tym ludziom) nie zdaje sobie z tego

sprawy lub wręcz neguje potrzeby seksualne ludzi niepełnosprawnych. Przyjmując taką postawę wychowujemy niepełnosprawne dziecko, a potem

młodego dojrzewającego człowieka, w absurdalnym przekonaniu o jego aseksualności.

Zaspokajanie popędu seksualnego

Każdego człowieka znamionuje pierwotna potrzeba przywiązania i więzi. Jest to uniwersalna potrzeba, a popęd seksualny jest tylko jednym

z przejawów płciowości i jednym ze sposobów wyrażania tego szczególnego rodzaju więzi, jakimi są więzi erotyczne. Stąd też, zdaniem seksuologów,

w prawidłowym rozwoju psychoseksualnym nie powinno dominować ani tłumienie popędu, ani jego rozładowywanie. Prawidłowe wychowanie powinno

iść w kierunku integrowania sfery seksualnej z trwałą więzią uczuciową kształtowaną i bogato wyrażaną od początku życia człowieka. A okres

dzieciństwa (do 5 r.ż.) jest uważany za najważniejszy etap w tym względzie.

W rzeczywistości trudno byłoby znaleźć osobę na tyle głęboko upośledzoną, by seks przeżywany wspólnie z partnerem lub w odosobnieniu nie sprawiał

jej przyjemności. Każdy człowiek odkrywa z czasem swój własny sposób przeżywania doznań pozwalających zaspokoić fizjologiczny popęd seksualny

i uczy się jak takie doznania wywołać. Mitem jest przy tym pogląd, jakoby jedynym „prawidłowym” wyrazem przeżyć seksualnych był wyłącznie

stosunek płciowy. W rzeczywistości istnieje wiele sposobów zaspokajania popędu seksualnego, a uzyskanie satysfakcji seksualnej jest dla każdego

człowieka osiągalne.

W przypadku dzieci i młodzieży najczęściej spotykaną formą aktywności seksualnej jest masturbacja. W okresie gdy organizm przechodzi liczne

zmiany związane z dojrzewaniem, u dziecka narasta świadomość swojego ciała i własnej, indywidualnej seksualności. Stąd pojawiają się nowe

doświadczenia w postaci pragnień czy impulsów seksualnych, fantazje erotyczne, a także zainteresowania homoseksualne (pociąg do osoby tej samej

płci) oraz właśnie masturbacja czyli samostymulacja narządów płciowych. Rodzice i opiekunowie muszą uznać ten fakt, ale także zdać sobie sprawę,

że spoczywa na nich obowiązek socjalizacji tych zachowań, nawet takich ich form, które mogą budzić odrazę i krytykę otoczenia jak np. uporczywe

płci) oraz właśnie masturbacja czyli samostymulacja narządów płciowych. Rodzice i opiekunowie muszą uznać ten fakt, ale także zdać sobie sprawę,

że spoczywa na nich obowiązek socjalizacji tych zachowań, nawet takich ich form, które mogą budzić odrazę i krytykę otoczenia jak np. uporczywe

masturbacje w dowolnych miejscach i w obecności innych osób‐obserwatorów. Oto przykład.

Jedna z nauczycielek szkoły specjalnej (tzw. klasy „terapeutycznej”) zaobserwowała dość dziwne zachowania u trojga dzieci. Otóż, po wejściu do

klasy, rutynowo rozpoczynały swe praktyki masturbacyjne. Charakterystyczne było to, że ów codzienny rytuał zaczynały niemalże jednocześnie,

sprawiając wrażenie, że nic innego nie potrafią robić, niczym nowym się zainteresować. Nie zwracały przy tym uwagi na siebie nawzajem, ani też na

obecność osób dorosłych, zaś wszelkie próby nawiązania z nimi kontaktu ‐ twierdzi nauczycielka ‐ kończyły się niepowodzeniem. Okrzyknięto dzieci

„nałogami”. Po rozmowach z rodzicami okazało się, że nie zaobserwowali oni podobnych zachowań w domu. A może wstydzili się o tym opowiadać?

Nauczycielka, oceniając dość monotonny, schematyczny rytm życia dzieci (przebywały w szkole 5 godzin dziennie w tym samym pomieszczeniu ze

znikomą ilością zabawek), a po szkole spędzały czas przed telewizorem, intuicyjnie wywnioskowała, że przyczyną takich zachowań jest po prostu

„nuda”.

W przypadku opisanych dzieci (upośledzonych umysłowo) masturbacja mogła stanowić jedyną i silnie już utrwaloną praktykę seksualną. Ale przecież na

wybór odpowiedniego zachowania seksualnego mają wpływ różne czynniki oprócz rozwoju intelektualnego, m.in. siła popędu, siła hamulców

psychicznych (powściągliwość), czy choćby możliwość zaspokajania popędu seksualnego w inny sposób. Nie ma przy tym żadnych przesłanek, by

określać siłę popędu u osób upośledzonych jako słabą czy silną, bowiem jest ona cechą wielce zindywidualizowaną i zależy zarówno od czynników

wrodzonych, jak i od wpływu otoczenia społecznego oraz doświadczeń, które mogą ją zarówno pobudzać jak i hamować. Popęd istnieje także

u opisanych dzieci, a skoro istnieje, to rodzi się fizjologiczna konieczność jego wyładowania w postaci podejmowania różnych form aktywności, także

seksualnej (masturbacji). W przypadku słabszej siły hamulców psychicznych, co ma miejsce szczególnie u dzieci i osób z upośledzeniem umysłowym,

człowiek ‐ jak twierdzi Imieliński ‐ znacznie silniej dąży do zaspokajania i rozładowywania napięcia seksualnego. Zachowania opisanych dzieci trudno

więc nazwać patologicznymi, i chociaż ich praktyki miały charakter rytualny, ciągły i sprawiały wrażenie „nałogu masturbacji”, to nałogiem pewnie

jeszcze nie są. Być może to rzeczywiście reakcja na nudę, monotonię panującą w klasie i w domu (co zauważyła nauczycielka) i wystarczyłoby zmienić

rytm życia tych dzieci, by odwrócić ich uwagę od masturbacji w niestosownym miejscu?

W świetle literatury medycznej, psychologicznej i pedagogicznej wyłaniają się jakby trzy podejścia co do seksualności osób upośledzonych umysłowo.

Jedni twierdzą, że im głębsze upośledzenie, tym bardziej wzmożony popęd i intensywniejsze przejawy seksualizmu. Inni zaś uważają odwrotnie, że im

głębszy deficyt intelektualny, tym niższe potrzeby, a tym samym, obniżony popęd. Według trzeciej koncepcji przyjmuje się, że popęd seksualny

u upośledzonych umysłowo jest taki sam jak u normalnie rozwijających się rówieśników. Trudno powiedzieć, która z powyższych hipotez jest

prawdziwa, bowiem nadal nie prowadzi się badań naukowych, które precyzyjnie poszerzyłyby wiedzę o czynniki warunkujące rozwój seksualny osób

niepełnosprawnych, a tym samym wskazały drogę do podjęcia działań profilaktycznych i właściwej edukacji seksualnej.

Dziś już zupełnie bezspornym jest fakt, że człowiek, czy to upośledzony umysłowo, czy dotknięty dysfunkcją ruchową, albo jednym i drugim odczuwa

takie same zmiany fizyczne i potrzeby jak inni ludzie, z tą jednakże różnicą, że osoby upośledzone ‐ zwłaszcza większego stopnia ‐ często nie są zdolne

rozumieć swoich zmian rozwojowych. Stąd też, jak twierdzi się (A. Jaczewski, K. Imieliński), przejawy seksualizmu u osób sprawnych umysłowo są

ograniczone hamującym działaniem intelektu, wychowania i obyczajowości, zaś u osób z upośledzeniem obserwuje się ograniczoną możliwość

krytycznej oceny swego zachowania seksualnego i słabą siłę tzw. hamulców psychicznych (tzn. niską kontrolę popędu seksualnego). Oczywistą tego

konsekwencją wydaje się brak lub niewystarczające przestrzeganie intymności w zachowaniach seksualnych, np. uporczywe masturbowanie się

w dowolnym miejscu i czasie.

Potrzeby seksualne niewątpliwie zależą od warunków zdrowotnych człowieka. Na tej też podstawie wyłoniła się hipoteza, że potrzeby seksualne u lekko

upośledzonych umysłowo i niepełnosprawnych ruchowo ‐ mających prawidłowy stan zdrowia ‐ zupełnie nie różnią się od potrzeb seksualnych osób

normalnie rozwiniętych umysłowo, zaś u osób głębiej upośledzonych ‐ na skutek słabszego ogólnego funkcjonowania organizmu ‐ potrzeby te są

wyraźnie obniżone. Grupa upośledzonych umysłowo nie jest przecież grupą jednorodną pod względem rozwoju biologicznego, różne też są

uwarunkowania ich ogólnej niesprawności psychofizycznej (genetyczne, hormonalne i inne). Wobec tego, nie wydaje się słuszne czynienie takich

uogólnień, zaś problem wymaga gruntownych badań. Nadal jednak nie wiadomo, czy faktycznie istnieje związek między rozwojem intelektualnym

(stopniem upośledzenia) a natężeniem popędu seksualnego.

Masturbacja dzieci jako problemem rodziców i opiekunów

Temat masturbacji u osób niepełnosprawnych ruchowo i upośledzonych umysłowo nie doczekał się jeszcze szczegółowych badań ani opisu, stąd wciąż

budzi wiele kontrowersji. Tabu, jakim jest dla społeczeństwa problematyka seksualna bardzo utrudnia podejmowanie takich badań. Skrzętnie ukrywa

się fakty, przemilcza wstydliwe zachowania seksualne bądź nawet jawnie wyrażane potrzeby w tym zakresie, zaś rodzice, opiekunowie oraz sami

zainteresowani nie mają z kim porozmawiać, kogo zapytać, gdy ujawniają się ich problemy. Przytoczę kilka przykładowych zachowań dzieci

i młodzieży, które niepokoją rodziców i inne osoby będące świadkami tak wyrażanej aktywności seksualnej. Jakkolwiek nie ma usystematyzowanych

informacji o nietypowych zachowaniach dzieci w okresie dojrzewania, to zagadnienie wydaje się na tyle interesujące, że warto je zaprezentować

wykorzystując choćby ten skromny materiał, jakim dysponuję.

Rafał każdego dnia uprawia masturbacje w czasie zajęć szkolnych, ale kiedy otrzymuje plastelinę lub ilustrowaną książkę przerywa swe praktyki na

rzecz ulubionej zabawy. Niekiedy bywa represjonowany przez różne osoby, gdy praktyki te trwają zbyt długo i stają się uciążliwe dla osób „skazanych”

na ich obserwacje (w klasie nie ma takiego miejsca, by można było chłopca odseparować od innych dzieci). Można sądzić, że chłopiec onanizuje się

zazwyczaj wtedy, gdy się nudzi, bo atrakcyjne zajęcie sprawia, że potrafi zająć się czymś innym.

Dziesięcioletnia Ewa (z mózgowym porażeniem, uszkodzeniem słuchu i upośledzeniem umysłowym) kilkakrotnie w ciągu dnia odchodziła od ulubionych

zabaw, by w tym samym pomieszczeniu, nie zwracając uwagi na znajdujące się tam inne osoby, rozpocząć swoje praktyki masturbacyjne. W tym

czasie jakby mówiła coś do siebie używając znaków gestowych i migowych. Rodzice i rodzeństwo tej dziewczynki akceptują takie zachowania właściwie

w każdym miejscu, które sama sobie wybierze (w pokoju, w autobusie, samochodzie, na huśtawce, na schodach), choć przyznają, że niekiedy bywają

one kłopotliwe, zwłaszcza, gdy świadkami są osoby spoza rodziny, bo dziewczynka śmieje się wówczas głośno i zanadto różnymi odgłosami (nie

przypominającymi słów) zwraca na siebie uwagę. Wówczas zachowanie takie bywa karcone ostrym tonem, po czym dziewczynkę z jej praktykami

odseparowują rodzice do innego pokoju.

Do szpitalnej Izby Przyjęć rodzice przywieźli 15‐letnią upośledzoną umysłowo dziewczynkę, która podczas kąpieli umieściła sobie w pochwie pojemnik

od szamponu. Zabawy takie zdarzały się dość regularnie i rodzice nie mogli sobie z nimi poradzić. Z łazienki usunięto przedmioty, które mogłyby

posłużyć do ulubionych praktyk masturbacyjnych. Ale okazało się, że Marta planuje swoje czynności: zbiera najdziwniejsze przedmioty w kuchni,

w pokojach, także na podwórku, potem starannie ukrywa je przed rodzicami (np. pod wanną, w szafce z ręcznikami), by użyć ich pod nieobecność

rodziców. Owego pojemnika żadnym sposobem nie pozwoliła sobie usunąć, toteż z konieczności rodzice trafili do szpitala. Fakt ten wywołał sporą

sensację, ale podszepty i skrywane uśmiechy zniknęły, gdy zorientowano się, że jest to osoba upośledzona. Rodzice dowiedzieli się o naturalności

takich zachowań i zaczęli tolerować praktyki córki. Zawsze jednak muszą przypominać, że znów pojedzie do szpitala i już tam zostanie, gdy będzie

wkładała sobie jakieś przedmioty. Sposób okazał się na tyle skuteczny, że dziewczynka zmieniła swe praktyki na formy bezpieczniejsze dla jej ciała

i zdrowia.

Dwunastoletnia upośledzona umysłowo dziewczynka uprawiała uporczywie praktyki masturbacyjne, jak relacjonuje jej matka: „kiedy tylko chciała

i zdrowia.

Dwunastoletnia upośledzona umysłowo dziewczynka uprawiała uporczywie praktyki masturbacyjne, jak relacjonuje jej matka: „kiedy tylko chciała

i gdzie popadło”, aż któregoś jesiennego dnia wróciła z podwórka do domu naga, co jej zupełnie nie przeszkadzało [...].

„O zdarzeniu opowiedziała nam, że ktoś ją rozebrał i chciał wrzucić do pobliskiego stawu więc ona ze strachu uległa”. Powstał problem, czy bezpieczne

jest wypuszczanie córki z domu bez opieki osób dorosłych? „Nasze dzieci są łatwowierne ‐ dodaje zaniepokojona matka ‐ „a nóż” trafi się jakiś facet,

co z okazji skorzysta? [ ] Przecież tyle jest chorób dzisiaj, że strach jest mieć kontakt seksualny z osobą nieznaną”.

Monika (lat 16, uczennica „szkoły życia”) swe praktyki masturbacyjne uprawiała w szkole dość dyskretnie i rzadko, ale rodzice opowiadają, że nie

mogą poradzić sobie z jej innymi dziwnymi zachowaniami. Mianowicie, od dłuższego już czasu dziewczynka wychodzi na bardzo ruchliwą jezdnię

i kładzie się na asfalcie. Reaguje wielkim ożywieniem, gdy tuż przed nią, z piskiem opon, zatrzyma się jakiś samochód, a kierowcą jest mężczyzna.

Owi przypadkowi panowie z oburzeniem odprowadzają ją do domu, opowiadając potem rodzicom, jakich to prowokacyjnych sposobów (zdejmowanie

ubrań, „zalotne” rozmowy) używa ich dziecko, by zwrócić na siebie uwagę. Nie brak w tym cierpkich uwag o braku odpowiedzialności za dziecko,

ale rodzice nadal czują się zupełnie bezsilni wobec takich zachowań córki.

14‐letni chłopiec z m.p.dz. (na wózku) nieustannie onanizuje się podczas lekcji używając do tego rozpórki, którą ma na stałe wmontowaną do wózka

pomiędzy udami. Swoim zachowaniem zwraca uwagę innych dzieci w klasie jedne śmieją się z niego, inne bacznie obserwują. Zachowania te były

tolerowane przez długi czas choć chłopiec w niewielkim stopniu angażował się w to, co działo się w klasie. Jednak pewnego dnia wychowawczyni

w internacie zaobserwowała podczas kąpieli otarcia, a później okaleczenia narządów chłopca. Podjęto więc próbę zastąpienia twardej i sztywnej

rozpórki miękkim wałkiem, ale i ten przedmiot był wykorzystywany do masturbacji. Kiedy nasilają się seksualne zachowania chłopca jest on

przenoszony z wózka na materac umieszczony na końcu sali lekcyjnej. Nauczycielka twierdzi, że chłopiec „wycisza się” w pozycji leżącej nie znajdując

sposobu na masturbowanie się. Dodaje, że mając kilkoro dzieci w klasie nie jest w stanie zajmować się tylko tym jednym chłopcem tak, by skutecznie

odwrócić jego uwagę od podobnych zachowań.

U osób postronnych takie zachowania budzą lęk, poczucie zagrożenia, niekiedy obrzydzenie, prowadzą do izolacji, a nawet dyskryminacji dziecka

w środowisku. Wśród specjalistów mówi się, że im większy jest stopień upośledzenia umysłowego, tym częściej zachowania autoerotyczne stają się

czynnością automatyczną, nawykową i wykonywaną przy innych osobach bez skrępowania, niezależnie od pory dnia. Podobne, nietypowe zachowania

seksualne i praktyki masturbacyjne obserwuje się szczególnie często u dzieci i młodzieży wychowywanej w zakładach czy w domach pomocy społecznej.

Niestety, najczęstszą reakcją opiekunów na takie zachowanie dziecka jest obojętność, przy jednoczesnym odczuciu wstrętu i obrzydzenia do

wychowanka. Stojąc na stanowisku, że zachowania te są zdeterminowane głębokością upośledzenia, nie są w stanie patrzyć na swoich wychowanków

przez pryzmat podobieństw z ludźmi zdrowymi. Przerywanie aktu masturbacyjnego, karcenie, upominanie o „złym” zachowaniu (zamiast obdarzania

zainteresowaniem, odwracania uwagi dziecka od czynności nawykowych, organizowania ciekawego zajęcia) najczęściej nie skutkują, zbyt szybko budzą

obojętność, stąd wychowawcy zwykle rezygnują z właściwej socjalizacji tych praktyk. A przecież to, jakie będzie zachowanie młodego człowieka

w przyszłości, zależy od jego osobistych doświadczeń wyuczonych w środowisku w którym żyje i które dostarcza mu wzorów do naśladowania. Istota

błędu popełnianego przez rodziców i wychowawców w podobnych przypadkach polega na tym, że widząc taki bądź inny objaw zachowania seksualnego

dziecka oceniają je wyłącznie według własnego kryterium: „o czym by to świadczyło gdybym to ja robił”, „co ludzie powiedzą gdy to zobaczą”.

Niestety, zapominają przy tym, że ich dorosła miara całkowicie nie pasuje do psychiki i doznań dziecięcych. Bo przecież nawet bardzo małe dzieci

odczuwają przyjemność przy dotykaniu swoich narządów płciowych, a gdy rozpoczynają się zmiany fizjologiczne okresu dojrzewania możemy

spodziewać się, że odczucia te zostaną dodatkowo wzmocnione. W wielu przypadkach trudno jest więc mówić o nałogowych formach masturbacji

czy wręcz o rozpoczynających się zachowaniach dewiacyjnych. Ale z całą pewnością warto obserwować dziecko w tym „trudnym wieku” i w porę

zauważać nieprawidłowe zachowania lub niebezpieczne formy aktywności seksualnej, zanim przekształcą się one w wypróbowany i skuteczny

(w odczuciu dziecka) sposób, ulubioną zabawę, która może przerodzić się w pewien schemat zachowania rzeczywiście nie zawsze bezpieczny dla

samego dziecka, a niosący bardzo wiele problemów dla rodziców bądź otoczenia.

W ocenie zjawiska masturbacji ścierają się różne systemy etyczno‐moralne, religijne i poglądy naukowe. Nie jest moim celem wartościowanie

czegokolwiek, ocenianie, a tym bardziej formułowanie jednoznacznych wniosków. Ale problematyka ta jest na tyle powszechna (co starałam się

przedstawić na zaledwie kilku przykładach) że warto o niej pisać, choćby z intuicyjnym wyczuciem problemu, jedynie próbą uogólnienia i porównania

z dostępną literaturą oraz opisem własnych obserwacji i zebranych opinii.

Masturbacja jako normalne zjawisko fizjologiczne

Masturbacja (zwana także samogwałtem, ipsacją albo onanizmem) jest dość powszechną formą zaspokajania seksualnego spotykaną właściwie

w każdym wieku. Jak wynika z analizy literatury seksuologicznej może być ona zarówno normalną, ale i patologiczną formą aktywności seksualnej. M.

Kozakiewicz wyróżnia trzy rodzaje masturbacji:

l wieku dojrzewania

l jako środek zastępczy w warunkach uniemożliwiających normalne współżycie płciowe, z jednoczesnym pragnieniem takiego współżycia

l nałogową (czyli patologiczną).

Można więc sądzić, że z punktu widzenia nauki masturbacja jest normalną praktyką seksualną wtedy, gdy uprawiana jest w wieku wykluczającym

jeszcze stosunki partnerskie albo w warunkach długotrwałej rozłąki z partnerem i nie przeobraża się w jedyną preferowaną (dominującą) formę

aktywności seksualnej, nie powoduje całkowitego odosobnienia i izolacji człowieka od innych ludzi.

Zjawisko masturbacji bardzo często spotyka się u dzieci. Jak wynika z badań K. Imielińskiego około 20% wszystkich dzieci (zdrowych) uprawia ją przed

7 rokiem życia, a przed okresem dojrzewania stosuje ją 50% chłopców (u dziewcząt jest ona zjawiskiem nieco mniej powszechnym). U młodzieży

w okresie dojrzewania masturbacje stają się bardzo powszechne, gdyż uprawia je 94% chłopców i 75% dziewcząt. Wynika to stąd, że młodzież w tym

okresie rzadko ma okazję zaspokajać potrzeby seksualne w partnerstwie, ale gdy tylko pojawia się sposobność uprawiania pettingu czy spółkowania

i staje się to regularną praktyką, większość młodzieży rezygnuje z zastępczych form (masturbacji) na rzecz stosunków seksualnych z partnerem.

W takim ujęciu problemu seksuolodzy uznają masturbację za zjawisko fizjologiczne i w pełni normalne ‐ jako swoistą i naturalną fazę rozwojową

popędu płciowego. Dzięki takim treningom dojrzewająca młodzież ma okazję poznać budowę i funkcje swojego ciała, a także mechanizmy wywołujące

pełne przeżycia seksualne (orgazm).

Pozytywnego znaczenia masturbacji seksuolodzy upatrują też w redukowaniu napięć seksualnych, których zbytnia siła może obniżyć sprawność

funkcjonowania człowieka. Odprężenie uzyskane przez takie praktyki daje ulgę, poprawia nastrój i podnosi wydolność do kontaktów społecznych.

Natomiast w sytuacjach zagrożenia ‐ jak twierdzi Imieliński masturbacja pełni rolę mechanizmu ochronnego, zwiększającego poczucie bezpieczeństwa

i obniżającego poziom lęku, co może sprzyjać zachowaniu równowagi psychicznej. Masturbacja niekoniecznie musi dotyczyć organów płciowych.

Poprzez dotykanie i pieszczenie całego swego ciała dziecko może je lepiej poznać i odkryć sposoby reagowania na różne bodźce (poznaje własne strefy

erogenne).

Uprawianie masturbacji przez dzieci (zdrowe lub niepełnosprawne) nie musi kończyć się pełną satysfakcją seksualną (orgazmem). Osiągnięcie

szczytowego pobudzenia (zwłaszcza u chłopców) staje się celem masturbacji dopiero w okresie dojrzewania lub w późniejszym okresie życia. Stan

Uprawianie masturbacji przez dzieci (zdrowe lub niepełnosprawne) nie musi kończyć się pełną satysfakcją seksualną (orgazmem). Osiągnięcie

szczytowego pobudzenia (zwłaszcza u chłopców) staje się celem masturbacji dopiero w okresie dojrzewania lub w późniejszym okresie życia. Stan

szczytowego pobudzenia płciowego wywołany masturbowaniem się może wystąpić na skutek najróżniejszych bodźców dotykowych, ale także

oddziaływania samej wyobraźni. Mózg odbiera bodźce seksualne niezależnie od tego, co dzieje się w organach płciowych, stąd zawsze istnieje

możliwość doznawania satysfakcji seksualnej, a sam orgazm nie stanowi niezbędnego wymogu przeżywania zadowolenia seksualnego. Oczywiście,

zależy to od stanu zdrowia, od intensywności przeżywania, a także od poziomu rozbudzenia stref erogennych. Praktykowana „z umiarem” masturbacja

u dzieci i młodzieży może więc z jednej strony rozładować nadmierne napięcia seksualne, a co ważniejsze umożliwić poznanie i zrozumienie własnej

cielesności, zaś z drugiej korygująco wypierać niepożądane zachowania seksualne i nie dopuścić do rozwinięcia się innych zachowań, m.in.

wzajemnego masturbowania się, podejmowania stosunków homoseksualnych, czy dominacji seksu oralnego, analnego, lub współżycia ze zwierzętami.

Każdy człowiek przeżywa doznania seksualne w sobie tylko właściwy sposób i nie ma dwóch osób, które przeżywają je identycznie. Także osoby

niepełnosprawne (dziewczęta i chłopcy) zachowują zdolność do osiągania orgazmu fizycznego. Cechą wspólną poglądów współczesnych seksuologów jest

więc pełna akceptacja płciowości osób niepełnosprawnych i upośledzonych umysłowo oraz uznanie ich prawa do przejawiania, przeżywania i ekspresji

swojej seksualności ‐ w tym także do masturbowania się.

Jednakże masturbację można w pełni zaakceptować dopiero po przyjęciu określonych kryteriów. Mianowicie, musi być ona aktem intymnym

(prywatnym) i odbywać się we właściwym miejscu i czasie, a także w bezpieczny sposób (bez obrażeń ciała i okaleczeń). Praktyki masturbacyjne nie

mogą stać się czynnością dominującą, tzn. przeszkadzać w podejmowaniu innych działań i muszą być realizowane z uwzględnieniem norm panujących

w najbliższym otoczeniu. Masturbacja może być źródłem przyjemności seksualnej, nie powinna więc wywoływać poczucia winy, a także bólu

czy przykrych doznań fizycznych.

Przyczyny i następstwa praktyk masturbacyjnych

Zdaniem seksuologów masturbacja jako preferowana forma aktywności seksualnej występuje najczęściej w tych przypadkach, gdzie prawidłowy rozwój

psychoseksualny został z jakichś powodów zakłócony, a zakłócenia mające swe podłoże w dzieciństwie (najczęściej w środowisku rodzinnym)

traumatyzują (zaburzają) całą osobowość dziecka. Stąd podkreśla się znaczenie atmosfery akceptacji i miłości wobec dziecka od chwili urodzenia, gdyż

okazywane pieszczoty są najbardziej czytelnymi informacjami o relacji dziecka z rodzicami, ich miłości i panującej między nimi więzi uczuciowej.

Pozbawienie dziecka takiej atmosfery, lub niewłaściwe objawianie miłości, czynią je niezdolnym do przeżywania uczuć przy jednoczesnym pragnieniu

bycia kochanym. Brak jakiejkolwiek stymulacji w każdym wymiarze życia, również w sferze seksualnej (brak wzorców miłości, akceptacji, pieszczot,

brak więzi uczuciowych itp.), rodzi mechanizmy autostymulacji, a ich długotrwałość może doprowadzić do nałogu masturbacji. Podobnym zagrożeniem

‐ zdaniem Lew Starowicza ‐ jest wpływ rodzin deprecjonujących wartość seksu i traktujących stosunki seksualne jako coś „brudnego”, grzesznego,

niegodnego człowieka. Według autora stłumienie treści popędowych może stać się źródłem „zakochania się w sobie” i wrogiej postawy wobec płci

przeciwnej. Znane są poglądy mówiące, że samogwałt jako działanie w odosobnieniu może wpływać na zwiększenie się niepokoju albo nawet lęku przed

kontaktem z partnerem, bo wprowadza człowieka w pozory i fikcję, wypacza umiejętność życia w świecie realnym i zdolność kochania ludzi takimi

jakimi są w rzeczywistości, a nie w świecie snów i fantazji. Może zatem pogłębiać poczucie samotności, a wyzwalające się stąd napięcie seksualne

rozładowywane jest ponownie przez ipsację. Powstaje więc mechanizm błędnego koła. Owo zakłócanie więzi z innymi wskutek masturbacji Imieliński

tłumaczy tym, że ipsacjom towarzyszą różne formy fantazji, które wytwarzają wyidealizowanego partnera (pod względem wyglądu, fizycznej

sprawności itp.), egocentryczny sposób zaspokajania własnych potrzeb z uprzedmiotowionym partnerem oraz idealną sytuację, która staje się niemalże

warunkiem do zaspokojenia potrzeby seksualnej. Poza tym w fantazjach erotycznych może dochodzić do rozbudowywania dewiacyjnych wzorów

zachowań, co w przyszłości eliminować będzie sporą liczbę potencjalnych partnerów lub utrudniać podjęcie normalnych sposobów zaspokajania popędu

z partnerem realnym. Taka zbytnia idealizacja powoduje, że konfrontacja z rzeczywistością wywołać może rozczarowanie i niepokój, a nawet izolację.

Niekiedy poczucie winy związane z masturbacją może dotyczyć nie tyle samego faktu onanizowania się, ile marzeń i fantazji, które tym praktykom

towarzyszą. W okresie dojrzewania fantazje seksualne miewają charakter agresywny, niekiedy okrutny bądź perwersyjny, nie znany dotychczas

młodemu człowiekowi i niepokojący. Te inspirowane zmianami hormonalnymi eksperymenty myślowe mogą stać się źródłem wewnętrznego konfliktu,

ponieważ przeżywane doświadczenie jest zarazem alarmujące i przyjemne. Ale tak naprawdę prawdziwym powodem troski rodziców może być moment,

gdy odnoszą wrażenie, że masturbacja i towarzyszące jej fantazje zastępują rzeczywiste kontakty z ludźmi (kontakty oparte na uczuciu, czułości

i pożądaniu).

Kiedy dojrzewający młody człowiek zbyt często uprawia masturbacje, a zarazem nie nawiązuje realnych kontaktów z kolegami czy koleżankami, może

być potrzebna jakaś zachęta do poznania rzeczywistych ludzi (a nie w postaci fantazji). Naprawdę jedynie rodzice mogą wiedzieć (niemal intuicyjnie)

kiedy należy zacząć się martwić. Tak jak tylko rodzice mogą wiedzieć, czy zainteresowanie dziecka pewnymi filmami (np. erotycznymi,

pornograficznymi), pewnymi książkami, jest czymś, z czym ich syn bądź córka sobie poradzi, czy też wywołują one uczucia nad którymi młody człowiek

traci kontrolę. Może zdarzyć się, że uczucia seksualne wiążą się z doświadczeniem opuszczenia, konfliktu, odrzucenia, poczucia winy, skłonności do

okrucieństwa, albo z lękiem przed tymi sytuacjami. Może to być wyraz trudności w radzeniu sobie z bolesnymi obszarami emocjonalnymi, a trudności

takie zawsze lepiej jest właściwie i szybko rozpoznać, niż ich unikać.

W ujęciu naukowym oraz etyczno‐moralnym masturbacja nie jest zjawiskiem jednoznacznym, gdyż różne mogą być jej przyczyny, formy, a także

następstwa. Lekarze i psycholodzy kliniczni doskonale wiedzą ile urazów i zaburzeń seksualnych u ludzi już dorosłych tkwi swymi korzeniami

w brutalnym represjonowaniu przez nieświadomych rodziców całkiem naturalnych odruchów, zachowań i seksualnych zainteresowań w okresie

wczesnego dzieciństwa. Nie ma więc żadnego racjonalnego powodu, aby ojciec czy matka, ciesząc się z każdego objawu rozwoju fizycznego

czy umysłowego dziecka, niepokoili się rozwojem seksualnym i psychoseksualnym i starali się go zahamować. Warto jednak wiedzieć więcej o tej

bardzo intymnej sferze życia dziecka, by stawała się ona zamiast publiczną (obnażoną, bezkrytyczną i bezwstydną) ‐ piękną i tajemniczą, bo właśnie

intymną.

Jedną z przyczyn naśladowania patologicznych wzorców zaspokojenia seksualnego przez niektóre osoby (także dzieci niepełnosprawne) jest popularność

erotyzmu i bodźców seksualnych w mediach (telewizyjnych reklamach, filmach, pornografii oraz prasie). Jeden z dobrze mi znanych chłopców od

pewnego czasu lubi odseparowywać się od grupy dzieci z dwiema lalkami, misiami, a niekiedy innymi „człekokształtnymi” przedmiotami, by w jakimś

kącie sali „uprawiać zabawy”, które jednoznacznie ilustrują to, co mógł zaobserwować w telewizji, a konkretnie na filmach pornograficznych (został

kilkakrotnie „przyłapany” na nocnym oglądaniu takich filmów twierdzi mama). Po kilku tygodniach usłyszałam, że ten sam chłopiec układa na sobie

większe zabawki głównie w okolicach narządów płciowych i gwałtownie uciska nimi swoje ciało. Zabawy takie mają miejsce głównie wtedy, gdy

przestają go interesować zajęcia szkolne. Uprawia masturbacje wciągając w nie inne dzieci, także uległych kolegów. Zabawy te, początkowo

przyjmowane przez nich z rezerwą i skargami do osób dorosłych, po pewnym czasie wydawały się być bardziej akceptowane, zwłaszcza w nieco

odosobnionych miejscach (z ograniczoną uwagą nauczycieli). Rodzice chłopca twierdzą, że nie zaobserwowali podobnych zachowań w domu, a kiedy

kilka lat wcześniej nadmiernie interesował się swoimi narządami, to został „odpowiednio” skarcony. Największe niebezpieczeństwo pornografii tkwi

w tym, że erotyzuje ona ośrodki podkorowe seksu. Jak każde zjawisko z dziedziny ośrodków podkorowych ‐ zdaniem Lew‐Starowicza ‐ tak i pornografia

funkcjonuje w myśl zasady swoistej cykliczności: podniecenie‐ulga, nasycenie‐obojętność, co w konsekwencji utrwala niedojrzałość psychoseksualną.

Trudno zabronić dzieciom niepełnosprawnym oglądania telewizji i ich ulubionych reklam, w których nie brak erotyzmu, ale warto skomentować niektóre

ich fragmenty, prowadzić rozmowy z dzieckiem o tym, co zwraca ich szczególną uwagę, budzi nieadekwatny do sytuacji śmiech czy niepokój.

ich fragmenty, prowadzić rozmowy z dzieckiem o tym, co zwraca ich szczególną uwagę, budzi nieadekwatny do sytuacji śmiech czy niepokój.

Innym problemem, nie bez znaczenia zdaniem seksuologów, a wiążącym się z uporczywym masturbowaniem się dzieci niepełnosprawnych (chłopców),

może być odruchowa erekcja członka, pojawiająca się jako zjawisko zastępcze dla innych działań (nie specyficznych seksualnie) pod wpływem silnie

działających bodźców emocjonalnych. Takimi bodźcami mogą być np. emocje negatywne (strach przed ciemnością, strach przed karą, strach wywołany

nową sytuacją albo osobą, gniew, złość, niepokój), lub emocje pozytywne (silne wzruszenie, ogromne zadowolenie, duma). Odruchowe erekcje

powstają najczęściej u dzieci, które nie mogą lub nie potrafią „uzewnętrznić” w sposób motoryczny, lub zwerbalizować swoich silnych napięć

emocjonalnych. Jeżeli dziecko przez długi czas pozostaje nie rozumiane, „nieczytelne” dla najbliższego otoczenia, to zaczyna zamykać się w sobie,

uciekać w swój „świat fantazji erotycznych” (ipsacji, onanizmu), który przynosi mu samozadowolenie lub ucieczkę przed strachem (masturbacja staje

się wówczas kompensacją lęku). Problem dotyczy jednak nie tylko chłopców. Znane są mi zachowania dziewcząt (głównie upośledzonych umysłowo

z poważnie zaburzoną komunikacją), które w silnym lęku przed nowymi osobami zaczynają się rozbierać, chowają się, a ucieczką przed strachem staje

się masturbacja. Okazuje się, że czasem jeden rodzaj emocji (najczęściej negatywnych) może stać się nośnikiem podniecenia seksualnego i wywołać

mechanizm uzależnienia, tj. uporczywe masturbowanie się. Jeżeli wynika ona z nieprawidłowego rozwoju dziecka (zaburzeń osobowości), to trudno

mówić w takim przypadku o nałogu masturbacyjnym jako pewnego rodzaju dewiacji (zboczeniu seksualnym). W takim przypadku należałoby raczej

mówić o „zboczonych” warunkach życia i zastanowić się jak uczynić je bardziej normalnym i godziwym.

Moment kiedy uznamy, że masturbacje dziecka stają się zbyt uporczywe, jest sygnałem do konieczności nauczenia go pewnych powściągów, by nie

dopuścić do patologii zachowań. Zahamowanie tej formy aktywności seksualnej (socjalizacja) zaczynamy od wyeliminowania przyczyn zbyt częstych

masturbacji (np. wzmożony lęk przed czymś lub przed kimś) oraz wzbogacenia treści przeżyć dziecka poprzez atrakcyjne zabawy, różnorodność zajęć

w ciągu dnia (zamiast stałych rutynowych i często nudnych, schematycznych zajęć), zmiany miejsca pobytu. Delikatne i kontrolowane odwracanie uwagi

dziecka od swoich praktyk może dać pomyślny rezultat, gdy odpowiednio wcześnie zauważymy niepożądane zachowania. Wówczas to, zamiast ulegać

obojętności na niepokojące zachowania, powinniśmy pobudzać dziecko do ruchu, zabawy i pracy, obdarzać je większym zainteresowaniem, uwagą,

pochwałą, czułością i wszystkim tym, co pozwoli nam nawiązać bliższy kontakt emocjonalny. Zmodyfikowanie warunków życia dziecka, wzbogacenie

jego otoczenia np. w nowe zabawki, wspólne zabawy i rozmowy, to znacznie skuteczniejsze sposoby nauki powściągliwości od nadmiernej koncentracji

na jego „dziwnych” zachowaniach, przedwczesne doszukiwanie się w nich patologii lub karcenie dziecka i tłumaczenie, że robi coś bardzo złego

i nienormalnego. Jeśli zaś dziecko zdradza niebezpieczne zachowania seksualne (np. okaleczanie ciała) należy prowokować je raczej do zmiany formy

swoich zachowań niż do ich całkowitego zaprzestania. Czasem wystarczy zaproponowanie innego miejsca dla takich praktyk lub kategoryczne zakazanie

jedynie tego, co stanowić może zagrożenie dla zdrowia. W takiej sytuacji dziecko musi nauczyć się przestrzegania ustalonej „normy”, a konsekwentne

i bardzo cierpliwe egzekwowanie ustalonego zakazu może przynieść oczekiwany efekt.

Przedłużający się okres masturbacji, bez aktywności partnerskiej, może stwarzać poważne zagrożenia. Przebywanie np. w zakładzie zamkniętym,

domu pomocy społecznej, gdzie niezaspokojone są podstawowe potrzeby psychiczne człowieka, powoduje, że masturbacja staje się, obok stereotypii

ruchowych (kołysanie się, kiwanie, itp.) niekiedy jedynym sposobem szukania przyjemniejszych bodźców, właśnie w obrębie własnego ciała.

Zachowania te nabierają z czasem charakteru zachowań automatycznych, nawykowych, dokonywanych mimowolnie (bez kontroli) i wówczas stają się

seksualnymi zachowaniami patologicznymi. Zaburzenia seksualne u osób upośledzonych umysłowo mają swoją genezę w deprywacji potrzeb, (przede

wszystkim potrzeby kontaktu emocjonalnego), oraz w zaburzonym procesie socjalizacji popędu, zaś wadliwa socjalizacja zachowań seksualnych może

spowodować ich nasilenie się, bądź je obniżenie. Ponadto, w odpowiedzi na częste sytuacje frustracyjne, związane z blokadą potrzeb wykształcić się

mogą zaburzenia osobowości i pojawić mechanizmy obronne, jak: regresja lub fiksacja. Zatem, niewłaściwy proces socjalizacji (karanie, niewłaściwe

wzory do naśladowania, ograniczenia, akceptowanie, by praktyki masturbacyjne były wzorem do naśladowania innych w grupie) utrwala wypaczone

zachowanie w formie stereotypii ipsacji, a z drugiej strony deformuje osobowość.

Masturbacja jako patologiczna forma aktywności seksualnej

Właściwie trudno jest jednoznacznie określić kiedy masturbacja przestaje być normą, a staje się zachowaniem patologicznym. Moment, w którym

rozpoczyna się proces patologizacji masturbacji jest niezwykle trudny do ustalenia, zależy bowiem od wielu czynników, m.in. dojrzałości płciowej,

warunków życia (w bardzo szerokim aspekcie), wewnątrzustrojowej gospodarki hormonalnej, uwarunkowań genetycznych itd. Według seksuologów

takim podstawowym kryterium psychopatologii życia seksualnego jest zaburzenie kontaktu międzyludzkiego. Patologią więc jest, gdy osoba mogąca

swój popęd płciowy zaspokoić z partnerem, tj. w sposób naturalny, zdecydowanie preferuje samogwałt, gdy masturbacja zmienia się w utrwaloną

i główną formę wyładowania.

Seksuolodzy upatrują niebezpieczeństwa przede wszystkim w tym, że masturbacja wiąże się z dość specyficznym stosunkiem do sfery seksualnej, gdyż

ogranicza lub odrywa przeżywanie swojej płciowości od więzi emocjonalnej i duchowej między dwiema osobami (partnerami). Tym sposobem

deformuje naturalne (biologiczne) skierowanie popędu płciowego do drugiego człowieka, wypacza upodobania seksualne (może wywołać zachowania

egoistyczne i dewiacyjne), poddaje człowieka nałogowemu uzależnieniu. Z. Lew‐Starowicz postrzega niebezpieczeństwo masturbacji w zakłóceniu więzi

z innymi osobami oraz w niewłaściwych (patologicznych) formach, które może ona przybierać, jak np. natręctwa, nadmiar detalicznych wyobrażeń,

czy rozbudowa form samogwałtu. Zarówno Lew‐Starowicz jak i Imieliński uważają, że masturbację, perwersję seksualną (wyrafinowany seks)

najczęściej preferują ludzie, którzy prowadzą monotonny tryb życia lub wykonują pracę długotrwale monotonną. Można by więc uważać, że osoby

głębiej upośledzone umysłowo, przebywające w zakładach zamkniętych, w wyniku monotonii i „głodu emocjonalnego” częściej uciekają od napięć

znajdując ujście właśnie w rozbudowanych masturbacjach.

Mimo, że świetle nauki oceny etyczno‐moralne jakoby masturbacja była grzechem i stanowiła zagrożenie dla ducha są bezprzedmiotowe, nie można tu

nie przytoczyć punktu widzenia etyki chrześcijańskiej, według której masturbacja zawsze była uznawana za coś niezwykle negatywnego, zważywszy,

że takie praktyki nie służą prokreacji (płodzeniu potomstwa), nie służą także altruistycznemu oddaniu się drugiej osobie, przez co doprowadzają

człowieka do narcystycznego zamknięcia się w sobie. Stanowisko kościoła jest w tej sprawie niezmienne. Tak więc zło moralne masturbacji, według

społecznej nauki kościoła, polega na tym, że młody człowiek nadużywa w sposób świadomy swej energii seksualnej i szuka egoistycznego

samozadowolenia, a w tym okresie rozwoju stanowi to istotną przeszkodę w dojrzewaniu osobowym, może ograniczać zdolność pokochania innych

i pogłębiać przeświadczenie o własnej samowystarczalności.

Masturbacja w opinii otoczenia dzieci i młodzieży niepełnosprawnej

Określenie rozmiarów, wielkości i częstości występowania oraz form masturbacji u dzieci niepełnosprawnych nie jest łatwą sprawą, gdyż dotyczy

bardzo intymnej sfery ich życia. Sami rodzice niezbyt chętnie wypowiadają się na takie tematy, nawet wtedy gdy stanowią one dla nich duży problem.

Faktem jest, że osoby głębiej upośledzone umysłowo częściej w sposób jawny demonstrują swe praktyki masturbacyjne, podczas gdy ich pełnosprawni

rówieśnicy ukrywają swoje zachowania, przez co zjawisko staje się mniej widoczne. Niemniej dość często mówi się, że masturbacje są zjawiskiem

wręcz masowym.

Przez bardzo długi czas (do pierwszej połowy XX wieku) masturbacja była atakowana ostrą krytyką, ale i dziś budzi wciąż żywe kontrowersje, które

wynikają z rozmaitych filozofii, poglądów badaczy laickich i badaczy o światopoglądach religijnych. Niewątpliwy chaos informacyjny spowodowała spora

ilość orientacji myślowych związanych z pojmowaniem sfery seksualnej człowieka, a w szczególności osób niepełnosprawnych z upośledzeniem

umysłowym traktowanych do dziś w konwencji „wiecznego dziecka”, co wiąże się z odmawianiem im prawa do posiadania i realizowania potrzeb

typowych dla ludzi dorosłych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: