WESELE.pdf

Autor: Stanisław Wyspiański

Tytuł: Wesele

Forma: dramat

Rok powstania: 1901

Wesele jest dramatem w trzech aktach. W pierwszym przedstawieni zostali uczestnicy wesela

w trakcie rozmów, które toczą w izbie sąsiadującej z izbą taneczną. Rozmowy są krótkie,

zazwyczaj pozostają bez związku miedzy sobą. Z ich treści wyłania się jednak obraz

problemów, które stały się leitmotiwem dramatu. Czepiec usiłuje nawiązać rozmowę z

Dziennikarzem ( Cóż tam, panie, w polityce? ), lecz ten – zdziwiony zainteresowaniami

chłopa – nie podejmuje tematu. Chętnie natomiast flirtuje z Zosią.

W dyskusji pomiędzy Radczynią a Kliminą – reprezentującymi dwa różne środowiska -

padają charakterystyczne słowa wyrażające przepaść między chłopami a szlachtą ( Wyście

sobie, a my sobie. Każden sobie rzepkę skrobie. ) Pan Młody rozmawia z Księdzem (o jego

ewentualnym awansie) i z Panną Młodą (o swej miłości do niej), a także z Żydem , który

przyszedł na wesele wraz ze swoją córką Rachelą . Pomiędzy nią a Poetą wywiązuje się

dialog w którym kokietuje ona swego rozmówcę. W innych rozmowach w których

uczestniczą poeta , Gospodarz , Czepiec i Ojciec, mowa jest o chłopach i inteligencji.

( ... chłop potęgą jest i basta - mówi Gospodarz). W wypowiedziach Dziada rozmawiającego z

Ojcem pojawia się też temat rabacji galicyjskiej (rzeź szlachty dokonana przez chłopów w

1846 r., na których czele stał Jakub Szela). Pretekstem do wskazania na pijaństwo wśród

chłopów staje się dialog Księdza z Żydem, któremu duchowny zarzuca handel alkoholem.

Rachela dyskutująca z Poetą o poezji w pewnym momencie żąda poetyczności, dlatego

wzywa by na wesele zaprosić: wszystkie dziwy, kwiaty, krzewy, pioruny, brzęczenia, śpiewy....

Poeta wspomina także chochoła, co zostaje podchwycone przez roześmianą parę młodą.

Kiedy zbliża się północ, weselnicy opuszczają izbę i idą na oczepiny. Małej Isi ukazuje się

Chochoł zapowiadając przybycie gości. Pierwszym z nich jest Widmo , które rozmawia z

Marysią i prosi ją o taniec. Dziennikarzowi objawia się Stańczyk – nadworny błazen

ostatnich Jagiellonów. Dziennikarz krytykuje Polaków. Zarzuca im pijaństwo, marazm,

odpowiedzialność za upadek Polski. Mówi też o dziedziczeniu wad przodków i o zdrajcach,

którzy przyczynili się do rozbiorów. Porównuje społeczeństwo polskie do mew, które lecą ku

zatraceniu w kierunku nieistniejącego lądu. Rozmawiają o dzwonie Zygmunta, który swym

dźwiękiem budził dumę a teraz zwiastuje pogrzeby. Stańczyk usiłuje powstrzymać krytycyzm

i Poety wobec przeszłości stwierdzeniem: .... bo trza, żeby święte były, ale Świętości nie

szargać: to boli. Na zakończenie spotkania Stańczyk wręcza Dziennikarzowi kaduceusz

(błazeńską laskę). Pełnego goryczy Dziennikarza spotyka Poeta, po krótkiej rozmowie

rozstają się, a przed oczami Poety staje Rycerz . Mówi mu o czasach świetności państwa

polskiego, o Witoldzie, Jagielle i Zawiszy. Wskazuje mu równocześnie na siebie jako źródło

mocy, którą trzeba wskrzesić. Kolejna zjawa to Hetman , którego widzi Pan Młody. Zwraca

się do hetmana słowami: Hetmaniłeś ty, hetmanie, chocia byłeś łotr, i sam król był tobie

kmotr; przewodziłeś, przewodziłeś, a my dzisiaj w psiej niewoli. Hetman odpowiada zaś ... mi

tu Polski nie żałuj, jesteś szlachcic to się z nami pocałuj, jesteś wolny. Kolejną zjawą jest

Upiór – widzi go Dziad, którego prosi o kubeł wody. Upiór jest bowiem cały jest

zakrwawiony. Spływa po nim szlachecka krew, która się lała podczas przywoływanej już

rabacji galicyjskiej. Niecodzienne spotkanie staje się również udziałem Gospodarza. Ukazuje

mu się bowiem Wernyhora , który Gospodarzowi nakazuje: Roześlesz wici przed świtem,

1 z 2

powołasz gromadzkie stany. Uzbrojony lud ma się zebrać pod kościołem i oczekiwać na

pojawienie się Wernyhory, który ma przybyć z Archaniołem. Gospodarz podekscytowany

perspektywą walki stwierdza: Wstaną kosy w słońca świcie; będę gotów. Otrzymuje też od

Wernyhory złoty róg, którego sygnał ma być znakiem do walki. Zadanie zwołania chłopów

otrzymuje Jasiek , jemu też Gospodarz powierza złoty róg. Chwytając czapkę z pawim piórem

Jasiek wybiega by zrealizować powierzoną mu misję. Tymczasem Staszek przynosi złotą

podkowę, która odpadła koniowi Wernyhory. Gospodarz poleca by wrzucić ją do malowanej

skrzyni. Upływający czas odmierzany jest przez kolejne rozmowy. W jednej z nich udział

bierze Nos. Upijając się coraz bardziej uzasadnia to mówiąc: Piję, piję, bo ja muszę,bo jak

piję, to mnie kłuje; wtedy w piersi serce czuję. Pijany jest też Czepiec. Kłóci się najpierw z

Muzykantem, potem próbuje z żoną. Kiedy zasypia Czepcowa dyskutuje z Gospodynią o

korzystaniu z młodości i gościach z miasta.

Panna Młoda opowiada Poecie, że śniła się jej kareta, która powożona przez diabły mknęła do

Polski. Pyta Poetę A kaz tyz ta Polska ; on zaś każe położyć jej rękę na piersi i mówi A to

Polska właśnie. Tymczasem jest coraz bliżej momentu zejścia się wezwanych do buntu

chłopów. Obudzony przez Czepca Gospodarz nie pamięta jednak zaleceń Wernyhory. W tej

sytuacji Czepiec kieruje swoje słowa do reprezentantów inteligencji, czyli Pana Młodego i

Poety : Panowie jakeście som, jeśli nie pójdziecie z nami, to my na was i z kosami. Nie robi to

jednak na nich większego znaczenia. Pamięć o nocnym spotkaniu odzyskuje jednak powoli

Gospodarz. Odtwarza wspomnienia w oparciu o słowa, które padają w prowadzonych wokół

niego rozmowach. Przypomniawszy sobie słowa Wernyhory oczekuje na niego wierząc, że

przyjazd będzie miał cudowny charakter. Towarzyszy uzbrojony tłum. Kiedy do

oczekujących dociera tętent końskich kopyt niecierpliwią się coraz bardziej, tymczasem

jeźdźcem jest Jasiek. Okazuje się, że nie zadął w róg ponieważ go zgubił schylając się po

czapkę z piór kiedy mu spadła – w efekcie wszyscy pogrążeni są we śnie i nie sposób ich

przebudzić. Chochoł doradza Jaśkowi by w tej sytuacji odebrał śpiącym kosy, na czołach

zrobił im kółka, sam zaś żąda skrzypek. Jasiek posłusznie spełnia polecenia Chochoła. On zaś

gra na skrzypcach i śpiewa: Miałeś, chamie, złoty róg, miałeś, chamie, czapkę z piór: czapkę

wicher niesie, róg huka po lesie, ostał ci się ino sznur, ostał ci się ino sznur. Weselnicy

poddają się tej melodii tańcząc pogrążeni we śnie, nieświadomi rozgrywających się wokół

wydarzeń.

2 z 2

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: