Źródło: http://www.pnacza.info/cgi/frame.cgi?winorosl
Początek formularza
Winorośl
Vitis
Dół formularza
Rząd: winoroślowce ( Vitales Takhtajan ex Reveal, 1996) Rodzina: winoroślowate ( Vitaceae Durande, 1782)
Opis ogólny
Rodzaj Winorośl obejmuje około 50 gatunków. Są to rośliny pnące. Winorośl to długowieczne pnącza (wiek nawet do 100 lat) głównie umiarkowanej i subtropikalnej strefy półkuli północnej. Przyczepia się do podpór wąsami czepnymi, które są rozdwojone i haczykowato zagięte na końcach. Liście są duże, latem zielone. Liście mogą być proste, wcięte, ząbkowane lub pierzaste. Kwiaty są małe, zebrane w groniaste kwiatostany. Z pędów starszych okazów złuszcza się pasami kora. Pnącze może piąć się do 6-10 m, i nadaje się do dużych ogrodzeń, pergoli itd. Niektóre gatunki dostarczają słodkich, soczystych owoców.
Wymagania
· Stanowisko Winorośl powinna rosnąć na stanowisku słonecznym lub półcienistym.
· Wymagania glebowe Winorośl lubi żyzne gleby, najlepiej piaszczysto-gliniaste, nie zawierające wapnia.
· Wymagania cieplne Dobrze znosi mrozy.
· Cięcie Dla utrzymania zwartego pokroju winorośl wymaga systematycznego cięcia. Polega ono na skracaniu długopędów wiosną na długości 3-4 pąków, oraz przycięcie w lipcu nad 5 liściem.
· Rozmnażanie Winorośl rozmnaża się łatwo z sadzonek pędowych i odkładów.
· Inne Dobrze znosi zanieczyszczone powietrze i okresowe susze.
Gatunki
· Vitis rotundifolia
- w stanie naturalnym występuje w Stanach Zjednoczonych i Meksyku. Pnącze to występuje przeważnie na obrzeżach lasów. Kilka odmian tego gatunku uprawianych jest w wschodniej części Ameryki Północnej na świeże owoce czyli jako winogrono deserowe.
· Winorośl amurska
Vitis amurensis
- w stanie naturalnym występuje w północno-wschodniej Azji. Pokrój podobny do winorośli pachnącej. Wytrzymuje spadek temperatury do -40°C. Rośnie do 20 m wysokości. Liście do 16-18 cm długości, 3-5 klapowe. Owoce są czarne, małe, kwaśne, jadalne. Z owoców sporządza się wino. W Europie sadzi się ten gatunek jako krzew ozdobny, albowiem jesienią liście przebarwiają się karminowo lub purpurowo.
· Winorośl japońska
Vitis coignetiae
rys. 1 - występowanie
- w stanie naturalnym występuje w Japonii, Korei, północno-wschodnich Chinach i w Rosji - w południowej części Sachalinu. W uprawie znajduje się od 1875 r. Rośnie bardzo silnie, ma grube pędy i bardzo duże liście, największe wśród winorośli, osiągające średnicę do 30 cm. Młode pędy są gęsto, pajęczynowato owłosione. Wąsy czepne osiągają długość do 50 cm i są gęsto owłosione. Liście te z wierzchu są ciemnozielone, błyszczące, a od spodu owłosione białawymi lub żółtawordzawymi włoskami. Są one niemal okrągłe lub szerokojajowate o ledwo zaznaczonych klapach. Jesienią przebarwiają się na kolor czerwony lub szkarłatny. Opadają dopiero po silniejszych przymrozkach, przy czym najpierw opadają blaszki, a nieco później ogonki. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Kwiaty są niepozorne, białozielone, zebrane w wydłużone grona. Po przekwitnieniu tworzą się małe, kuliste, ciemnofioletowe owoce, cierpkie w smaku. Gatunek ten wymaga bardziej wilgotnej gleby niż winorośl pachnąca. Na mróz jest bardzo wytrzymała, gorzej znosi suszę oraz zanieczyszczenie powietrza.
· Winorośl lisia
Vitis vulpina
- pochodzi z Ameryki Północnej. Gatunek o niebiesko zabarwionych jagodach.
zdj. 1 - liść z m-c października
Spód liścia jest rdzawo omszony.
· Winorośl pachnąca
/winorośl nadbrzeżna/
Vitis riparia
rys. 2 - występowanie
- silnie rosnące pnącze, dorastające do wysokości 12 m. Roczne przyrosty pędów mogą dochodzić do 2 m. W stanie naturalnym występuje w Ameryce Północnej, od Quebecu na zachód i południowy zachód do Manitoby, Montany i Kolorado, i na południe do północnego Teksasu i Tennesee. W uprawie znajduje się od 1656 r. Jest to długowieczne pnącze, którego pędy o łuszczącej korze mogą sięgać nawet kilkunastu metrów wysokości. Chwyta się podpór za pomocą niezbyt długich, fioletowoczerwonych widełkowato rozgałęzionych wąsów. Pędy są okrągłe, nagie, gładkie lub lekko żeberkowane, połyskujące, po stronie nasłonecznionej czerwone lub fioletowoczerwone. Wąsy niezbyt długie, cienkie, fioletowoczerwone. Ma jajowate lub szerokojajowate liście, zwykle niewyraźnie trójklapowe lub prawie całe, długości 8-18 cm, zielone z wierzchu i jasnozielone od dołu. Na nerwach, brzegach i ogonku pokryte szczeciniastymi włoskami. Jesienią liście przebarwiają się na żółto. Kwitnie w końcu maja i w czerwcu. Kwiaty niewielkie, białozielone, wyjątkowo ładnie i silnie pachną. Kwiaty są miododajne. Po przekwitnieniu tworzą ciemnopurpurowe owoce z woskowatym nalotem. Owoce dojrzewają po pierwszych przymrozkach jesiennych. Smak owoców jest cierpki, kwaśny czyli owoce są niesmaczne.
· Winorośl piaskowa
Vitis rupestris
- występuje w Stanach Zjednoczonych. Porasta teren wzdłuż rzek i strumieni. Gatunek o bardzo małej wysokości, przeważnie około 1 m. Spotykane są także okazy większe.
· Winorośl truskawkowa
/winorośl labruska/
Vitis labrusca
- pochodzi z Ameryki Północnej. Jest to pnącze silnie rosnące. Owoce mają aromat podobny do czarnej porzeczki. Mieszańce tego gatunku z winoroślą właściwą uprawiane są jako rośliny owocowe.
· Winorośl właściwa
/winorośl szlachetna/
Vitis vinifera
- pnie się do wysokości 10 m.
zdj. 2 - liść z m-ca września
Liście o blaszkach w zarysie sercowatookrągławej, grubo piłkowanej. Liście są 3 lub 5 klapowe, jasnozielone z dużymi przylistkami. Długość liści może wynosić nawet około 12 cm.
zdj. 3 - kwiatostan z m-ca czerwca
Kwiaty są żółtawozielone, pachnące, w wiechach. Kwitnie w czerwcu.
W uprawie znajduje się od czasów starożytnych w wielu odmianach (ok. 8 tysięcy). Owoce to jadalne jagody (winogrona), kuliste, żółtozielone, purpurowe lub granatowe, deserowe i do wyrobu wina. Suszone jagody odmian bezpestkowych to rodzynki. W zależności od długości okresu wegetacji dzielimy odmiany winorośli właściwej na odmiany wczesne, średnio wczesne i późne. W Polsce uprawiane są odmiany wczesne i średnio wczesne. Odmiany wczesne dojrzewają w Polsce pod koniec sierpnia i na początku września. W wrześniu i październiku dojrzewają natomiast odmiany średnio wczesne.
Odmiany
- grona średniej wielkości lub duże. Odmiana o owocach średniej wielkości, jasnych, złocistożółtych. Owoce mają kształt owalno eliptyczny, zwarty miąższ i kwaskowato winny smak. Dojrzewają pod koniec września lub na początku października. Liście nie za duże, z trzema lub pięcioma wyraźnymi klapami, przypominającymi liście winorośli szlachetnej. Krzew rośnie umiarkowanie.
- mieszaniec uzyskany w Rosji, otrzymany z udziałem winorośli amurskiej. Owoce dojrzewają wcześnie, przeważnie w drugiej dekadzie września. Grona duże, wyrównanej wielkości, średnio zwarte, a czasami nawet luźne. Jagody duże, kulisto-elipsoidalne, o skórce granatowej. Miąższ jest mięsisty, zwarty i smaczny. Owoce nie przejrzewają, a więc można je dłużej przetrzymywać na krzewach. Odmiana o plenności bardzo wysokiej i wysokiej odporności na choroby. Wytrzymuje mrozy do -20°C.
- owoce tej odmiany są różowofioletowe i duże. W Polsce może być uprawiana jedynie w rejonach o najcieplejszym klimacie, przy ścianach budynków. Podczas chłodnych lat owoce nie dojrzewają. Odmiana wyhodowana w USA.
- odmiana średnio wczesna, średnio plenna, przyrost łozy średni, pochodzi z Francji. Kwiaty są obupłciowe. Grona średniej wielkości lub małe, bardzo zwarte, ważą średnio 100-120 g. Jagody drobne, okrągłe, o skórce zielonej, bardzo cienkiej, przy pełnej dojrzałości zabarwiona na kolor żółty. Miąższ jest soczysty. Owoce dojrzewają we wrześniu. Wymaga dużo słońca i ciepła. W Polsce nie zawsze dojrzewa. Odmiana nie jest wymagająca w stosunku do gleby i jest odporna na niskie temperatury. Nadaje się wyłącznie na produkcję gronowych win markowych.
- wczesna odmiana winorośli właściwej. Owoce są średnie i jasne. Odporność na choroby jest bardzo niska. Odmiana wrażliwa, nadaje się do uprawy pod osłonami.
- średni późna odmiana winorośli właściwej. Owoce są duże i jasne. Odporność na choroby jest niska. Odmiana nadaje się wyłącznie do uprawy pod osłonami.
- odmiana średnio późna. Owoce są średnie i ciemne. Odporność na choroby i mróz jest wysoka. Nadaje się do uprawy w ogrodach.
- odmiana o owocach zielonożółtych, średnich. Owoce są słodkie. Jest odmianą dobrze owocującą.
- wczesna odmiana winorośli właściwej o owocach bardzo dużych i jasnych. Charakteryzuje się niską odpornością na choroby i mróz. Odmianę tę można uprawiać towarowo, pod osłonami.
- odmiana o średnich, niebieskich owocach. Bukiet owoców jest aromatyczny. Wytrzymała na mróz i mało wymagająca. Odmiana średnio lub dobrze plenna.
- średnio wczesny mieszaniec złożony podobny do winorośli właściwej. Owoce są średniej wielkości i ciemne. Charakteryzuje się wysoką odpornością na choroby.
- odmiana bezpestkowa, wyhodowana w USA. Grona średniej wielkości, wydłużone, walcowate z bocznym rozgałęzieniem. Jagody średniej wielkości lub małe, fioletoworóżowe lub ciemnoróżowe. Dojrzewają w połowie września. Są bardzo smaczne, o lekko truskawkowym aromacie, Zawartość cukru w jagodach osiąga nawet 20%. Owoce długo przechowywane na krzewie mają tendencję do powolnego więdnięcia - zmieniają się stopniowo w rodzynki. Krzew rośnie bardzo silnie. Liście są duże, ciemnozielone, silnie wycinane, od dołu omszone. Wytrzymuje mrozy do -25°C.
- odmiana wyhodowana w USA. Grona bardzo dużej wielkości (1000-1500g), owalne. Jagody o średnicy 20-22 mm, fioletoworóżowe. Dojrzewają do 10 września. Krzew rośnie silnie. Plenność duża, a wytrzymałość na choroby średnia. Wytrzymuje mrozy do -20°C.
- odmiana bezpestkowa. Jagody są barwy ciemnoróżowej do fioletowogranatowej, średniej wielkości o owalnym kształcie. Groan średnie lub małe. Dojrzewają najczęściej w końcu września. Liście podobne do winorośli szlachetnej, przebarwiają się jesienią na pomarańczowożółty kolor. Krzew rośnie umiarkowanie.
- odmiana wczesna, plenna, deserowa. Odmiana ta charakteryzuje się silnym wzrostem. Chrupka Różowa różni się od Chrupki Złotej jedynie różowym zabarwieniem jagody, po za tym wymagania, wygląd i sposób uprawy są takie same jak przy Chrupce Złotej.
- odmiana wczesna, plenna, deserowa, pochodząca z Egiptu. Jedna z lepszych odmian deserowych. Kwiaty są obupłciowe. Winogrona dojrzewają pod koniec sierpnia lub na początku września. Grona średniej wielkości, lekko zwarte lub luźne, ważące 120-150 g. Jagody średnie, okrągłe, koloru zielonego, dojrzałe mają odcień złocisty z brązową opalenizną od strony słońca. Dobrze plonuje na glebach żyznych. Zawartość cukru to 14-16%, a kwasów organicznych 5-8%. Okres wegetacji trwa około 140 dni. Winogrona nadają się do wyrobu win i soków.
- odmiana wczesna, bardzo plenna, deserowa, pochodząca z Turcji. Kwiaty tylko żeńskie, a więc wymaga innej odmiany do zapylenia. Odpowiednie odmiany jako zapylacze to np. Chrupka Różowa, Chrupka Złota lub Królowa Winnic. Grona duże, średnio zwarte, czasami luźne, ważą od 100 do 200 g. Jagody duże, okrągłe, o skórce zielonej, cienkiej, nietrwałej. Miąższ owoców słodki, soczysty, bardzo smaczny. Krzew odporny na niskie temperatury i nadający się na gleby piaszczyste.
- mieszaniec międzygatunkowy o owocach średniej wielkości i jasnych. Odporność na choroby jest wysoka. Odmiana średnio wczesna.
- odmiana wczesna winorośli właściwej. Owoce są jasne i bardzo duże. Odporność na choroby jest bardzo niska. Odmiana ta w Polsce nadaje się do uprawy towarowej pod osłonami.
- odmiana beznasienna, o gronach średnich lub dużych, stożkowatych, często rozgałęzionych. Jagody średniej wielkości, kuliste, ciemnoczerwone. Charakteryzują się dobrym smakiem i lekkim truskawkowym aromatem. Liście średnie ,do dużych z wyraźnymi trzema klapami. Krzew wzrasta umiarkowanie. W chłodne deszczowe lata grona mogą być przerzedzone i zawierać drobne, zielone jagody.
- odmiana o owocach dużych, czarno-fioletowych. Jest to odmian bardzo plenna. Grona o bukiecie owocowym. Charakteryzuje się małymi wymaganiami i intensywnym ubarwieniem jesiennym.
- odmiana uzyskana w Kanadzie. Owoce tej odmiany są owalne i granatowe. Grona dojrzewają do 20 września. Grona ważą średnio 400 g. Plenność i siła wzrostu krzewu duża. Odporność na choroby duża. Wytrzymuje mrozy do -25°C.
- odmiana mieszańcowa uzyskana w USA o średnio wczesnej porze dojrzewania owoców. Grona są średniej wielkości, średnio zwarte. Jagody średniej wielkości, granatowe z popielatym nalotem woskowym. Krzewy charakteryzują się silnym wzrostem i odpornością na choroby. Krzewy wytrzymują mrozy do -33°C.
- odmiana będąca mieszańcem złożonym, uzyskana na Ukrainie. Mieszaniec ten otrzymany został z udziałem winorośli amurskiej. Odmiana wczesna, owoce dojrzewają już w pierwszej dekadzie września. Owoce z przeznaczeniem na wino zbiera się w trzeciej dekadzie września. Odmiana ta ma grona średniej wielkości, średnio zwarte lub luźne. Jagody są kuliste, granatowe i średniej wielkości. Miąższ jagód jest soczysty, słodki i smaczny. Moszcz jest czerwony i silnie barwiący. Plenność jest dobra. Krzewy wytrzymują mrozy do -23°C. Krzewy dobrze regenerują się po mrozach. Odporność na choroby jest tylko podwyższona. W bardziej deszczowe lata owoce mogą być zarażone mączniakiem rzekomym i szarą pleśnią. Liście tej odmiany najładniej się przebarwiają jesienią, w porównaniu do innych odmian winorośli.
- średnio późna odmiana winorośli właściwej. Owoce są bardzo duże, ciemne. Odporność na choroby i mróz jest niska. Odmiana nadaje się do uprawy w szklarni i przechowywania.
- odmiana o owocach beznasiennych, lekko owalnych, soczystych i smacznych. Dojrzewa w połowie września. Grona są wydłużone, średnie, do dużych. Liście są jasnozielone i bardzo duże. Krzew rośnie bujnie.
- bardzo wczesna odmiana winorośli właściwej. Owoce są ś0rednie i jasne. Odporność na choroby i mróz jest niska. Odmianę ta ustępuje nowszym odmianom.
- owoce granatowe. Odmiana o niezbyt wysokiej plenności, ale za to niezawodnie plonująca.
- wczesna odmiana winorośli właściwej. Owoce są duże i jasne. Odporność na choroby jest niska. Odmianę tę w Polsce można uprawiać pod osłonami.
- odmiana wczesna, bardzo plenna, pochodząca z Węgier. Dojrzewa w drugiej połowie sierpnia, natomiast rosnąc przy ścianach może już dojrzewać w pierwszej połowie sierpnia. Kwiaty są obupłciowe. Grona duże, zbite lub średnio zwarte, ważą średnio około 190 g, a niektóre okazy gron mogą ważyć nawet 1 kg. Owoce duże, okrągłe, koloru złociste. Jagody bardzo smaczne z lekkim aromatem. Winogrona zawierają 16-18% cukru i 4-5% kwasów organicznych. Odmiana ta wymaga cięcia średniego. Królowa Winnic jest mało odporna na niskie temperatury, wymaga więc okrycia na zimę. Uprawiając na glebach lekkich, nasłonecznionych daje plony wysokiej jakości.
- średnio późny mieszaniec złożony, podobny do winorośli właściwej. Owoce są średnie i jasne. Charakteryzuje się wysoką wytrzymałością na choroby i mróz. Odmiana zbyt późna do uprawy w ogrodzie.
- wczesny mieszaniec złożony podobny do winorośli właściwej. Owoce są ciemne i małe. Odporność na choroby jest wysoka.
- wczesna odmiana winorośli właściwej. Owoce są średnie i jasne. Odporność na choroby jest niska. Odmianę tę w Polsce można uprawiać pod osłonami.
- odmiana wczesna, deserowa, wysoko plenne, pochodząca z Francji. Kwiaty tylko żeńskie, a więc wymaga innej odmiany do zapylenia. Odpowiednie odmiany jako zapylacze to np. Chrupka Różowa, Chrupka Złota lub Melenger Wczesny. Grona luźne, średniej wielkości, kuliste, ważą średnio 100-160 g. Jagody średnie, zielone, dojrzałe mają zabarwienie złociste. Dobrze znoszą transport. Zawartość cukru w dojrzałych jagodach osiąga 15-17%, a zawartość kwasów organicznych 6-7%. Łoza wymaga długiego cięcia - na 8-10 oczek. W Polsce, w gorące lata dojrzewa w końcu sierpnia. Okres wegetacji to około 130 dni.
- odmiana wczesna, deserowa, pochodząca z Francji. Kwiaty są obupłciowe. Dojrzewa pod koniec sierpnia, grona małe lub średniej wielkości, luźne, ważące średnio około 110 g. Jagody średniej wielkości, zielone, dojrzałe mają odcień żółty. Skórka jest bardzo słaba, dlatego winogrona tej odmiany nie nadają się do transportu. Okres wegetacji to około 130 dni. Nadaje się do produkcji win wytrawnych i deserowych.
- średnio późna odmiana winorośli właściwej. Owoce są duże i jasne. Odporność na choroby jest niska. Odmiana nadaje do szklarni i przechowywania.
- odmiana o owocach ciemnoniebieskich i słodkich. Wysokie zbiory owoców. Silnie rośnie. Jest odmianą bardzo odporną na mróz.
- późna odmiana winorośli właściwej. Owoce są duże i ciemne. Odporność na choroby jest niska. Odmiana nadaje do szklarni i przechowywania.
- odmiana o owocach wcześnie dojrzewających, pochodząca z Węgier. W ciepłe lata grona mogą już dojrzewać w końcu sierpnia. Grona są średniej wielkości, stożkowato-cylindryczne. Większość jagód jest średniej wielkości. Jagody są elipsoidalne i granatowe. Miąższ jest słodki, delikatny i bardzo smaczny. Odmian wysoko plenna i wykazująca wysoką odporność na choroby. Wytrzymuje mrozy do -25°C. Odmianę tę można uprawiać nie tylko w ogrodzie, ale i pod osłonami.
- średnio późny mieszaniec międzygatunkowy, o średnich, jasnych owocach. Wytrzymałość na mróz i choroby jest wysoka. Odmiana jest zbyt późna, aby można było ją uprawiać w Polsce, na działce.
- odmiana winorośli właściwej. Odmiana średnio wczesna, nadająca się do uprawy pod osłonami. Owoce są duże, ciemne. Odporność na choroby jest niska.
- odmiana winorośli właściwej. Odmiana średnio wczesna, nadająca się do uprawy pod osłonami. Owoce są średniej wielkości, jasne. Odporność na choroby jest niska.
- mieszaniec międzygatunkowy, średnio późny. Owoce są średniej wielkości, ciemne. Charakteryzuje się wysoką odpornością na choroby.
- odmiana o owocach żółtych i średniej wielkości. Zbiory owoców wysokie do bardzo wysokich. Bukiet jest aromatyczny. Jest bardzo odporna na mróz i mało wymagająca.
- odmiana o średnich, żółtych owocach. Zbiory owoców wysokie do bardzo wysokich. Bukiet jest muszkatołowy. Silnie rośnie i ma niewielkie wymagania.
- odmiana średnio wczesna, przemysłowa, pochodzi z Francji. Krzew o dużych przyrostach łozy. Kwiaty są obupłciowe. Grona drobne, zwarte. Jagody drobne, owalne, o skórce ciemnosinej lub prawie czarnej, pokrytej woskowym nalotem. Miąższ soczysty, słodki. Odmiana nie jest wymagająca w stosunku do gleby i wody. Wcześnie dojrzewa i znosi niskie temperatury. Nadaje się na produkcję gronowych win markowych, szczególnie szampanów.
- odmiana pochodząca z Węgier. Owoce jasnozielone, smaczne, jędrne i dość trwałe. Owoce dojrzewają w poł...
lestan