1.Podstawowe parametry charakteryzujące linę stalową:
-przekrój poprzeczny liny (okrągła, płaska)
- kierunek zwicia (prawy, lewy, współzwita, przeciwzwita)
-krotność zwicia (jednozwita, dwuzwita)
-liczba splotek (4,6,8 i wiecej)
-liczba warstw splotek (jednowarstwowe, wielowarstwowe)
-rodzja styku drutów (powierzchniowy, liniowy, punktowy)
-rodzaj rdzenia ( włókienne, metalowe, tw. Sztuczne)
- odkrętność
-smarowanie( stałe, płynne, penetrujące,bezbarwne)
2. Definicje kolei jedno- i dwulinowej.
Kolej jednolinowa- W kolei tej jedna lina pełni funkcję zarówno napędową jak i nośną (lina nośno-napędowa). Lina ta stanowi pętlę bez końca poprzez splecenie dwóch końcow. Układ ten nie wymaga liny odciążnej i nie stosuje się napędów awaryjnych. Kolej ta pracuje ruchem jednostajnym. Wagoniki są wprzęgane na ruchomą linę, a w obrębie stacji poruszają się po szynach napędzane krążkami oponowymi.
Kolej dwulinowa- Posiada dwie liny, z których jedna pełni funkcję nośną a druga napędową. Kabiny przemieszczają się w ruchu wahadłowym przy pomocy liny napędowej po linach nośnych. Lina nośna przenosi obciążenia od wtórnego ciężaru i masy wagoników. Lina napędowa przenosi jedynie obicązenia wzdłużne i jest stosunkowo cienka. Lina odciężna służy jedynie do wyrównoważenia momentu statycznego od zwisu liny napędowej.
3. Zalety i wady kolei niewyprzęganych.
Zalety:
- kompaktowe wykonanie
- sprężyny chronione przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi
- możliwy elektroniczny pomiar siły w sprężynie
Wady:
- Brak bezpośredniego kontaktu mechanizmu uruchamiania z ruchomą szczęką wsprzęgła
- dodatkowa sprężyna otwierająca
- stan elementow sprężynujących może być oceniony wizualnie dopiero po rozebraniu wprzęgła
4. Typy kolei linowych.
- Wierchomia (kolej linowa wprzęgnięta na stałe, krzesełkowa)
- Kasprowy Wierch ( kolej 2-osobowa, krzesełkowa Goryczkowa)
-Gubałówka (linowo terenowa)
-Harenda( 4-osobowa, krzesełkowa)
5. Materiały na rdzenie lin stalowych.
-rdzenie skręcane z włókien :
a) naturalne NF (konopia, sizal, jutra,manila,bawełna)
b) syntetyczne SF (polipropylen, poliamid, polietylen)
c) mineralne (azbestowe- nieużywane już)
- pełne z tworzyw sztucznych
- paramagnetyczne metale pokryte polimerami
- liny stalowe (niezależne) IWR
- splotki linowe ( z drutów stalowych) IWS
6. Rola rdzenia w linie.
- nadaje właściwy kształt i wyznacza oś liny
- odpowiada za podparcie dla splotek lin zmniejszając naprężenia stykowe
- wypełnia wnętrze między splotkami
- stanowi zbiornik smaru
- może kształtować sztywność poprzeczną liny oraz wpływać na jej odkrętność
7. Procesy technologiczne stosujemy żeby:
-uzyskanie właściwej średnicy drutów o odpowiedniej tolerancji
- otrzymanie założonej klasy wytrzymałości liny Rm, MPa
- otrzymanie odpowiednich własności plastycznych przez odp. Wytrzymałość na zginanie i skręcanie
- otrzymanie odpowiedniej warstwy wierzchniej
8. Procesy technologiczne.
-trawienie- usunięcie z powierzchni walcówki tlenków i siarczków, usunięcie zgorzeliny za pomocą kwasów. Neutralizacja związkami fosforu ma na celu utworzenie warstwy wierzchniej o dobrej przyczepności i zmniejszeniu powierzchni tarcia.
-ciągnienie- zmiana średnicy walcówki lub drutu w celu zmniejszenia średnicy przez zgniot. Zgniot powoduje zmianę struktury krystalicznej związanej z procesem rekrystalizacji pod wysokim ciśnieniem. Etapy : ciągadło (suche środki smarne), φ<0,2 mm ciągadło diamentowe (płynnie smarne).
- patentowanie – rodzaj obróbki cieplnej poprzez hartowanie izometryczne stali mający na celu uzyskanie struktury drobnoziarnistej (hart 850-1100 stopni C chłodzenie 400-550stopni C). Przeprowadza się przed procesem ciągnienia na zimno. Zgniot sumaryczny 95% po 1 pat 60-70% po 2 75-90%.
-cynkowanie- zapewnia ochronę drutów przed korozją. Warstwa tlenków cynku tworzy powierzchnie pasywną odp na działania środowiska.
Rodzaje:
a) ogniowe po procesie chłodzenia do wanny z cynkiem
b) elektrolityczne dla gotowego wyrobu kąpiel w roztworze soli cynkowych. Proces galwanicznego przenoszenia jonów.
9. Próby normowe badania drutu.
- Jednokierunkowe skręcanie d (3 do 10 mm) - wstępne obciążenie siłą ok 2% siły zrywającej drut l określony na podstawie d. Rejestrujemy ilość obrotów i sprawdzamy z normy dla danej średnicy i klasy, nd > nn zaliczona próba
- Przeginanie dwukierunkowe d ( 3 do 10 mm) – wada duży wpływ jakości wykonania powierzchni ze względu na działanie karbu. Wyniki mają mniejsze znaczenie niż próby skręcania. Dobieramy promień przeginania ( wielokrotność średnicy) liczy się liczbe przegięć do pęknięcia, jedno przegięcie od poziomu do pionu.
- Rozciąganie na zrywarce- najważniejsza próba. Określa Rm i sumaryczną siłę zrywającą drutów w linie. Długość próbki określony na podstawie średnicy drutu. Wykonujemy aż do pęknięcia próbki. Na podstawie przekroju drutu stwierdzamy czy to zerwanie z szyjką – dobra struktura drobnoziarnista., gdy widać sieć krystaliczną – kruchość i mniejsze odporność na zginanie i skręcanie. Pomiar średnicy z dokładnością do 1 mikrometra śrubą mikrometryczną.
10. Co wpływa na współczynnik tarcia µ.
- materiał wykładziny
- wartość nacisków
- prędkość pełzania liny
- temperatura
- konstrukcja liny
- smarowanie( rodzaj, intensywność)
- wilgotność liny i wykładziny
11. Podstawowe badania wykładzin
-statycznego współczynnika tarcia
- kinematycznego współczynnika tarcia
- ścieralności
- palności
- twardości
12. Materiały na wykładziny ( rower pędny)
- staliwo 0,1
- Skóra 0,16
- drewno (buk, dąb) 0,16
- guma twarda 0,25
-materiały syntetyczne (winylowe, winylowo-kauczukowe) 0,25
13. Wymagania stawianie materiałom wykładzin.
- wysoki współczynnik tarcia
- odporność na ścieranie
- niepalność
- duża twardość w szerokim zakresie temperatur
- odporność na czynniki chemiczne (smary)
14. Definicje sił.
Nominalna siła zrywająca linę w całości.
Fnom=S*Rm
Rm – wytrzymałość drutów na rozciąganie.
S- nominalny przekrój liny
Obliczeniowa siła zrywająca linę w całości.
Fonom=Fonom*µ
µ-sprawność wytrzymałościowa liny
Fonom-nominalna siła zrywająca
Sumaryczna siła zrywająca linę
Fsum=1nFi n-liczba drutów
Fi – siła zrywająca poszczególny drut
Na wyprostowany drut w tych samych warunkach nie uwzględnia się budowy liny.
Rzeczywista lina zrywająca siłę w całości
Frz=Fmax
Fmax-wartość składowej osiowej sił obciążenia niszczącego linę
15. Wpływa walcowania liny na linę.
- duży współczynnik wypełnienia
- wzrost twardości zmęczeniowej o ponad 50%
- brak konieczności smarowania
- obniżony współczynnik tarcia w układzie liny
- wzrost wytrzymałości wzdłużniej ok. 10%
- odporność na korozje
- jak pęknie to nagle bez widocznych wcześniej przyczyn
16. Rysunek splotki, oznaczenie.
Styk klasyczny (punktowy) – zbudowane z drutów o jednakowej średnicy zawsze o 6 wiecej.
Styk liniowy – Seale – średnica rdzenia ~= średnicy grubych drutów
Styk liniowy – Warrington – warstwa wewnętrzna gruba, zew. Na przemian gruba cienka
Styk liniowy – Warrington – Seale (warrington opleciony drutami grubymi) plecione w 1 operacji
Styk liniowy Filler – drut wypełniający filler nie wlicza się do przekroju
Przekrój trójkątny – styk punktowy (splotka z miękkich drutów)
O przekroju owalnym - zastosowanie płaskiego rdzenia z włókien naturalnych lub syntetycznych, splotka z drutów owalnych, tworząca przekrój owalny.
17. Konstrukcje lin stalowych, zastosowanie, oznaczenie.
- Liny jednozwite z drutów okrągłych
Zastosowanie: - cięgna lin odciągowych, - liny mostów, - liny wantowe koparek odkrywkowych
- Liny jednozwite zamknięte i półzamknięte
Zastosowanie : - koleje linowe, - dźwigi linotorowe, - liny prowadnicze i odbojowe w wyciągach szybkowych, - liny nośne w mostach, - liny kotwiące na platformach wiertniczych.
- Liny stalowe dwuzwite okrągłosplotkowe
Zastosowanie : - liny odciągowe, - liny wyciągarek, - w układach wielokrążkowych
Liny dwuzwite Seale
Zastosowanie : - koleje sprzęgowe, - liny w przemysle morskim, -wyciągi narciarskie,
Liny dwuzwite Warrington
Zastosowanie: - do układów wyciągowych do 50 mm, liny dźwigów budowlanych, - żurawie.
Liny dwuzwite konstrukcja Warrington – Seale
Zastosowanie: - układy linowe do 60mm, - koleje linowe, - wyciągi narciarskie.
Liny dwuzwite konstrukcja Filler
Zastosowanie: - dźwigi osobowe i towarowe, -koleje linowe, - koleje linowo- terenowe.
Liny dwuzwite o splotach kształtowych (fi do 70mm trójkątnosplotkowe, fi do 80 owalnosplotkowe)
Zastosowanie : - głębokie szyby do 1500m, - liny nośne w żurawiach portowych, -liny wyrównawcze.
Liny dwuzwite wielowarstwowe – odporne na scieranie, przeginanie, nieodkrętne
Zastosowanie : -liny w urządzeniach ciągarkowych i dźwigowych, - odciągi masztów radiowo telewizyjnych, - liny nośne i wyrównawcze, - liny kotwiące platformy wiertnicze.
Liny dwuzwite kompaktowe – odporne na ścieranie i korozję, duża giętkość, podwyższona trwałość.
Zastosowanie: liny nośno napędowe w kolejach, - liny w urządzeniach dźwigowych.
Liny stalowe plastikowane:
- zabezpieczone przed starzeniem się i wydostawaniem się smaru
- ustalenie wymiarów geometrycznych
- obniżenie napręzeń pomiędzy drutami
- obniżenie nacisków oraz zwiększenie współczynnika tarcia
- zwiększenie tłumienia drgań
Liny stalowe w osnowie gumy
Zastosowanie: liny w oponach samochodowych, - liny w taśmach przenośnikowych – pasy linowe.
Oznaczenie liny i splotek
Przykład 36 6x36 WS – IWRC 1770 B zZ
dawiddd93