Autor: Krzysztof Kochański
Tytul: Rex i wyścigi psów czterokołowych
Z "NF" 1/92
Pies biega na czterech łapach, a wy
jeździcie na czterech kołach. To wszystko.
I myślicie, że ten czterokołowy wyścig
jest postępem cywilizacji.
(A.C. Bhaktivedanty Swami Prabhupada)
Nocą las jest inny niż za dnia. Te same drzewa wbijają
korzenie w tę samą ziemię, ten sam wiatr kołysze ich
koronami, lecz różnica jest ogromna, większa niż między
cieniem i światłem. Może sprawia to fakt, że nocne zwierzęta
zachowują się cicho i ostrożnie, że nocne ptaki nie śpiewają
jak ich dzienni krewniacy, lecz pohukują lub krzyczą
znienacka, jakby ich życie dobiegało końca? Może. Nawet na
pewno. Ale nie wyjaśnia to wszystkiego. Nie do końca
tłumaczy tę ciszę, ten dziwny konglomerat spokoju i
napięcia. Uśpienia i wyczekiwania. Wyczekiwania, że oto
zaraz wydarzy się coś groźnego, co za dnia byłoby nie do
pomyślenia.
Leśną drogą jechał na rowerze dziewięcioletni chłopiec.
Ogromna tarcza Księżyca wisiała nad jego głową. Chłopiec był
przerażony. Zawzięcie kręcił pedałami małego roweru i często
oglądał się za siebie. Gdziekolwiek spojrzał, wszystko
odbijało się w jego oczach jako strach; wszystko było obce i
nieprzyjazne. Groźne. Ale to coś z tyłu, coś co wciąż tkwiło
w umyśle chłopca, było strachem największym. Strachem, który
pchał go naprzód pomiędzy inne, te z boków i te, które miał
przed sobą.
Seve Paderner dostrzegł wreszcie światła domu stojącego
na skraju lasu. Strach gonił go do samego podwórka, gonił,
gdy chłopiec rzucił rower i przez otwarte okno wskoczył do
wnętrza.
Pośrednik zgasił papierosa i z kieszeni marynarki wyjął
złożony wpół kartonik.
- Pan Kaneter wypisał czek według oceny katalogowej -
powiedział. Westchnął i wyprostował kartonik. - Mówiłem,
żeby zdał się na mnie, ale nie chciał słuchać. Ponieważ
klamka i tak już zapadła, niech mi pan zdradzi: opuściłby
pan pięć, dziesięć procent, co?
- Nie - Meledo przyjmując czek rzucił okiem na kwotę. -
Coś panu powiem, panie Hanton. Ten trening w zeszłym
tygodniu był pierwszym publicznym wystąpieniem Rexa i nie
spodziewałem się, że tak od razu ktoś się na nim pozna.
Teraz wiem, że wstawiłem do katalogu zbyt niską cenę. Ale
jestem poważnym hodowcą i nie zamierzam się wycofać.
Hanton uniósł w górę brwi, czy Meledo przypadkiem z niego
nie kpi.
- Hm... Nie wiem... - rzekł. - Nigdy dotąd nie słyszałem,
żeby ktoś zapłacić tak dużo za mikromózg.
- No to ma pan to już za sobą - stwierdził Meledo. - A
przy okazji muszę wyprowadzić pana z błędu: cena dotyczy
całości układu pies-mikromózg. Osobno każde z nich nie jest
warte wiele. To, co udało mi się uzyskać w przypadku Rexa,
jest naprawdę wielkiej klasy. Żaden z moich dotychczasowych
zwierzomózgów nie uzyskiwał połowy jego sprawności. Kaneter
musi być znawcą, skoro od razu to zauważył.
- Kaneter ma bzika - oświadczył nieoczekiwanie Hanton. -
Niektórzy nazywają to hobby, dla mnie to bzik. Ale
oczywiście jest znawcą. Na jego farmie nie ma chyba zagrody,
w której nie byłoby zwierzomózga. Jednego psomózga już ma,
nie wiem, po jaką cholerę mu drugi... Kaneter jest starym
kawalerem, mieszka tylko z siostrą. Farma dobrze prosperuje
i pewnie nie wie, co robić z forsą. Ja na jego miejscu bym
wiedział, a pan?
- Ja też - odparł Meledo. - Robiłbym to, co dotychczas.
Lubię swoją robotę. Dobra, oto papiery Rexa - przesunął ku
krawędzi biurka spięte spinaczem dokumenty. - Pokwitowanie
odbioru, faktura, akt własności, karta gwarancyjna,
świadectwa szczepień... Wszystko w najlepszym porządku.
Proszę przekazać panu Kaneterowi wyrazy szacunku - wstał z
krzesła.
- Panie Meledo? - odezwał się Rex.
- Tak?
- Czy mógłbym po raz ostatni uczestniczyć w treningu?
Enimar Meledo wyprostował się. Wyglądał na
zaniepokojonego.
- Co to za dziwna prośba? - zapytał.
- Odczuwam taką potrzebę - wyjaśnił Rex. - Poza tym
chciałbym się pożegnać. Szczególnie z papugą Kakdu.
Meledo nie spuszczał oczu z psa. Zastanawiał się. Nagle
jego twarz wypogodziła się.
- Zła diagnoza - rzekł. - Pomyliłeś się, Rex. Posłuchaj:
jest akurat godzina, o której codziennie rozpoczynamy
trening. Masz to już utrwalone. Po prostu nawyk. Rozumiesz
mnie? Tak naprawdę to nie odczuwasz żadnej potrzeby, tylko
nawyk - przywykłeś do treningów o tej porze.
- Rozumiem - odparł Rex. - To logiczne.
- W porządku, Rex. Kontroluj się, a pan Kaneter na pewno
będzie z ciebie zadowolony.
- Za dwadzieścia minut mamy pociąg - Hantonowi zaczęło
się śpieszyć. - Lepiej, żebyśmy zdążyli, bo następny dopiero
za siedem godzin.
Koła postukiwały rytmicznie o szyny. Hanton czytał gazetę,
przymykając ze znużeniem powieki. Rex siedział obok niego.
Wpatrywał się w migający za oknem krajobraz i skomlał z
cicha.
Oprócz nich w przedziale siedziała kobieta z pięcioletnią
może dziewczynką. Kobieta drzemała, a dziecko wpatrywało się
w psa. Za każdym razem, gdy Rex zaskomlał, oczy dziewczynki
okrąglały i na twarzy pojawiało się współczucie. Nagle
zeskoczyła z siedzenia. Obejrzała się na mamę, której oczy
wciąż były zamknięte i - ośmielona panującą ciszą -
wyciągnęła rękę.
Rex zamachał ogonem. Otworzył pysk w przyśpieszonym
oddechu. Dłoń dziewczynki gładziła jego szorstką sierść
coraz śmielej, aż w końcu zacisnęła się na karku.
- Nie gryzie? - zapytała przebudzona matka dziecka.
- Każdy pies gryzie, proszę pani - odrzekł Hanton znad
gazety. - Po to mają zęby i po to są psami.
- Proszę nie żartować!
Hanton uśmiechnął się leniwie.
- Dziecko jest bezpieczne - stwierdził, ponownie zajmując
się gazetą.
- Powinien mieć kaganiec - zauważyła kobieta.
Hanton wzruszył ramionami.
- Ja nie muszę - powiedział Rex. - Jestem psomózgiem.
Kobieta zesztywniała. Rozejrzała się nerwowo, po czym
chwyciła dziecko za rękę.
- Zostaw, Mary - szepnęła przyciągając dziewczynkę do
siebie.
- Mamo, on mówi?
- Wiem - ucięła krótko matka. Sięgnęła po torebkę. - Weź
swój płaszczyk, Mary. Wychodzimy.
Otworzyła drzwi przedziału.
- Mamo, dlaczego on mówi!
- Nie wiem dlaczego. I nie wiem po co! - odparła kobieta
wychodząc na korytarz.
Trzask zamykanych drzwi przywrócił ciszę.
- Dobra robota - rzekł Hanton. Wyciągnął przed siebie
nogi. - W ten sposób mamy cały przedział.
Rex zaskomlał.
- Czuję smutek - powiedział.
- Wkrótce zapomnisz o Meledo. Przyzwyczaisz się do nowego
pana.
- Czuję smutek z powodu odejścia tej dziewczynki -
sprecyzował Rex. - Po raz pierwszy widziałem z bliska
dziecko. Uczyłem się o nich, ale nigdy przedtem nie
widziałem.
- Niewiele straciłeś - odparł Hanton. - Można nawet
powiedzieć, że zyskałeś. Dzieciaki są... No dobra! Zamknij
się! Chcę wreszcie przeczytać tę cholerną gazetę.
Rex patrzył w okno. Brak zapachów i dźwięków powodował,
że to, co widział, niewiele różniło się od obrazów, jakie
niejednokrotnie oglądał podczas szkoleń na telewizyjnym
ekranie. Bo Rex znał świat. Wiedział, co to morza, rzeki,
góry; wiedział, jak wyglądają lasy, pola i miasta. Znał
świat teoretycznie, w stopniu, w jakim przewidywał program
nauczania i w jakim mógł to pojąć jego umysł wspomagany
mikroprocesorami.
- Dzieci są lepsze od dorosłych - stwierdził
nieoczekiwanie Rex. - Są dobre.
Hanton spojrzał na niego zaskoczony.
- Bzdura! Dzieci myślą egocentrycznie. Nie odróżniają
dobra od zła w ich prawdziwym sensie. Potrafią wydłubać
zwierzęciu oczy, na przykład takiemu jak ty, z pełnym
przekonaniem, że jest to dobre, ponieważ im się podoba. Masz
szczęście, że nie znasz dzieci, szybko zmieniłbyś zdanie.
- Są lepsze od dorosłych - powtórzył Rex. - Lubię
dzieci... Nie rozumiem, dlaczego ta kobieta tak nagle
zabrała stąd dziewczynkę?
- Przez ciebie - powiedział Hanton. - Bardzo wielu ludzi
nie lubi zwierzomózgów.
- Dlaczego?
- Bez powodu. Ten sam mechanizm rozumowania, dzięki
któremu ty lubisz dzieci, chociaż w ogóle ich nie znasz.
Kwestia przekonania... Bo ja wiem, jak to nazwać... Bez
powodu.
- Nie rozumiem tego.
- Nic dziwnego, jesteś tylko psomózgiem... Cholera! Znowu
dałem wciągnąć się w dyskusję. Czy ten twój Meledo nie
uczył cię, żebyś nie odzywał się nie pytany?!
- Nie.
- Nie?
- Coś takiego?!
Rex wyskoczył z wagonu i rozejrzał się. Nikogo, ani żywej
duszy.
Podreptał w miejscu, obwąchał betonowe podłoże peronu, po
czym znieruchomiał, wyciągając do przodu pysk. Węszył. W
pobliskim budynku przebywali ludzie, ale nikt nie wyszedł mu
na spotkanie.
Pociąg szarpnął wagonami, ruszył nabierając szybkości i
oddalił się, znikając z pola widzenia. Rex usiadł na
betonie. Czekał. Nasłuchiwał, rejestrując szum wiatru, śpiew
ptaków, cykanie owadów. Z budynku dobiegały
niezidentyfikowane trzaski i szmer prowadzonych przez ludzi
rozmów. Ale wciąż nikt się nie pokazywał.
Nieprzewidziana sytuacja.
"Wsiądziesz tam, gdzie wskaże ci konduktor" - powiedział
Hanton. - "Zresztą, to tylko trzy stacje. Umiesz liczyć do
trzech? Jeżeli pojadę z tobą, nie wydostanę się z tego
zadupia do jutra. A stary Kaneter, jak go znam, na pewno nie
użyczy gościny. To zbzikowany samotnik. Będzie czekał na
ciebie na stacji, tak się umówiliśmy. Wszystko jasne?" -
potem wysiadł.
"Trzy stacje!" - przekrzykiwał jeszcze ruszający pociąg,
jakby była to informacja trudna do zapamiętania. A potem
Rexowi zrobiło się jeszcze smutniej, nie wiadomo dlaczego,
bo przecież nie polubił Hantona.
Konduktor uprzedził go dużo za wcześnie, a potem jeszcze
raz, patrząc podejrzliwie, jakby przypuszczał, że odpowiedź
"Tak. Dziękuję panu" padała z magnetofonowej taśmy.
Teraz Rex czekał na Kanetera, swojego pierwszego w życiu
właściciela, a ten nie nadchodził.
Minęła godzina, potem następna i zaczęło się ściemniać. W
tym czasie z budynku stacyjnego dwukrotnie wychodził
mężczyzna w granatowym uniformie, przypominającym ten, w
jaki ubrany był konduktor z pociągu. Zaglądał do
przybudówki, rozmawiał z kimś i wracał. Spoglądał na Rexa
ciekawie, szczególnie za drugim razem, ale nic nie mówił.
Wreszcie, gdy zapadł zmrok, Rex zdecydował się na
działanie. Podszedł do drzwi, skoczył na nie przednimi
łapami i znalazł się w niewielkim pomieszczeniu z kilkoma
ławkami i jednym przeszklonym okienkiem. Było pusto, tylko
na ławce siedział chłopiec i bawił się miniaturowymi
modelami samochodów.
- Przepraszam... - odezwał się Rex. Chłopiec wypuścił z
rąk zabawki i wpatrywał się w niego z otwartymi ustami.
- Tato! - zawołał nagle. - Tato!
W okienku ukazała się twarz tego mężczyzny, którego
wcześniej Rex widział na peronie. Zniknęła i zaraz uchyliły
się drzwi.
- Wygląda na spokojnego - powiedział mężczyzna. - Nie bój
się. To ten z peronu. Ciekawe, co tutaj robi?
- Tato, on mówił do mnie!
- Hej! - zawołał mężczyzna, robiąc krok w kierunku Rexa.
- To prawda?
- Tak - odparł Rex. - Jestem psomózgiem. Chciałbym
przeprosić, jeśli...
- Jesteś od Kanetera?
Rex przytaknął z radością.
- Jestem zadowolony, że zna pan mojego właściciela -
oznajmił. - Nie wiem, co mam robić. Pan Kaneter miał po mnie
przyjechać, a tymczasem nie ma go.
- Kaneter kupił nowy okaz do swojej kolekcji - rzekł
ojciec do syna. - Powinienem od razu się domyślić...
Poczekaj - skinął na Rexa. - Zadzwonię do niego.
Rex obserwował rozmawiającego przez telefon w
pomieszczeniu za szybą, ale nie słyszał słów. Z kolei
chłopiec przyglądał się mu w milczeniu.
- Pan Kaneter pozostawia ci możliwość wyboru - powiedział
mężczyzna po powrocie. - Możesz czekać na niego do jutra,
albo wyruszyć samemu. Jest zajęty i teraz nie może
przyjechać.
- Ja nie znam drogi - powiedział Rex.
- Droga jest prosta, nie sposób zabłądzić, jakieś
piętnaście kilometrów.
- Jeżeli pan Kaneter go nie chce, to może my go weźmiemy,
tato? - odezwał się chłopiec.
- Głupstwa opowiadasz, Seve. Oczywiście, że pan Kaneter
go chce. Ale nie ma czasu. Po prostu dla niego nie jest to
sprawa najważniejsza.
- Dla mnie by była - oświadczył Seve. - Gdybym tylko miał
takiego psa...
- Przecież masz Hucka.
- To co innego. On nie mówi.
- Seve! Pies to nie zabawka. Jest przyjacielem nawet
wtedy, gdy nie wpakuje się w niego kupy elektroniki.
- Wiem, ale...
- Mówiłem ci już, że nie stać nas na to. Pamiętasz, jak
długo zbieraliśmy na nowy samochód? A psomózg kosztuje
przynajmniej dziesięć razy tyle. Nawet stary model.
- To niesprawiedliwe! - krzyknął Seve i kopnął leżący na
podłodze samochodzik. - Ja do końca życia będę miał tylko te
cholerne resoraki! - Odwrócił się i wybiegł z poczekalni.
- Seve!
Bez odpowiedzi.
Mężczyzna westchnął i przysiadł na krawędzi ławki.
- Tak to jest - powiedział patrząc na Rexa, ale myślami
błądził gdzie indziej. - Człowiek myśli, że żyje mu się
całkiem nieźle. Jest z siebie zadowolony, dopóki nie włączy
telewizora i nie dowie się, co jeszcze może mieć. Mniejsza o
nas, dorosłych, ale jak wytłumaczyć dziecku, że nie dla
niego ta reklama? Że zadowolone dzieciaki, bawiące się na
ekranie fantastycznymi zabawkami, to właściwie obca planeta,
często w ogóle nieosiągalna... Reklamy! Lepsze od! Lepsze
niż! Psomózgi lepsze od psów! Ptakomózgi od ptaków! ...Dla
ptasich móżdżków... Rozumiesz mnie? - popatrzył przytomniej
na Rexa.
- Nie rozumiem.
- No tak... Nie szkodzi. Wiesz co? Mam pomysł. Za godzinę
kończę dyżur i jedziemy z Sevem do domu. Możemy podwieźć cię
kawałek. Zaoszczędzisz z pięć kilometrów. No i łatwiej
stamtąd trafisz. Co ty na to?
- Dziękuję. To bardzo uprzejme z pana strony - odparł
Rex.
Las zaczynał się zaraz za stacją. Była noc. Reflektory
samochodu wyławiały z ciemności coraz to nowe pnie drzew,
które przemykały, znikały z tyłu, a ich miejsce zajmowały
wciąż nowe. I zapach. Mieszanina niezliczonej liczby woni
nieznanych Rexowi.
Samochodem zatrzęsło.
- Cholera! - zaklął mężczyzna za kierownicą. - Wciąż
zapominam o tym korzeniu. Będę musiał kiedyś go wyrąbać, bo
jak ja tego nie zrobię, to nie zrobi tego nikt.
Seve i Rex zajmowali tylne siedzenie. Po słowach
mężczyzny Rex uważniej przyjrzał się drodze, po której
jechali. Nawierzchnia pełna była kolein i wyboi. I
pachniała, co wydawało się niewiarygodne. Drogi nigdy nie
pachniały. Ta pachniała, ponieważ była naga.
- Uważaj, tato, na wilkołaki - powiedział Seve. Twarz
miał poważną, dopiero gdy zauważył w lusterku oczy ojca,
uśmiechnął się, jakby chciał zdeprecjonować wartość swoich
słów.
- Przestraszysz naszego gościa... To nieładnie -
powiedział ojciec.
- Mnie nie można przestraszyć - rzekł Rex. - Posiadam
kontrolę nad tego rodzaju reakcjami.
- Jest pełnia - zauważył Seve. - Założę się, że w taką
noc jak dzisiaj... - zamilkł, bo znowu spojrzał w lusterko.
- Kto to jest wilkołak? - zapytał po chwili Rex. Przez
plątaninę konarów i gałęzi usiłował dostrzec Księżyc.
Mężczyzna roześmiał się głośno: - Jesteś niesamowity,
Rex. Dlaczego nie zapytasz, co to jest pełnia?
- Faza Księżyca.
- Tak myślałem, że wiesz. Zabawne. Znam ludzi, którzy nie
mają pojęcia, co oznacza faza Księżyca, ale kto to jest
wilkołak, wiedzą wszyscy.
- A ja widziałem wilkołaka - oznajmił Seve. - W ogrodzie
pana Kanetera.
- Seve! - w głosie ojca brzmiało zniecierpliwienie. -
Skończ wreszcie z tymi swoimi historyjkami!
- Kiedy to prawda. W zeszłym miesiącu, wieczorem, wtedy
gdy mama krzyczała na mnie, że późno wracam do domu - Seve
mówił szybko, bojąc się, żeby mu nie przerwano. - Pan
Kaneter walczył z nim i wygrał. To był najprawdziwszy
wilkołak, tylko jakiś taki mały. Pan Kaneter rzucił nim o
ziemię i wtedy wilkołak zniknął.
Ojciec westchnął.
- Po pierwsze, nie powinieneś wałęsać się wieczorami, a
po drugie, pan Kaneter posiada wiele zwierząt, w tym i
takie, których nie znasz... No! To jesteśmy - wcisnął pedał
hamulca. Zatrzymali się na rozstajach leśnach dróg.- My
skręcamy w lewo - mówił do Rexa - a ty pójdziesz cały czas
prosto. Za jakieś cztery kilometry skończy się las i stamtąd
już łatwo trafisz, bo zabudowania farmy widoczne są z
daleka.
- Dziękuję - powiedział Rex. - Sądzę, że dam sobie radę.
Czekał, aż Seve otworzy mu drzwiczki, ale chłopiec
najwyraźniej zwlekał.
- On jest głodny - stwierdził.
Ojciec chrząknął i potarł pokrytą szczeciną brodę.
- No tak - rzekł. - Może zjesz z nami kolację, Rex?
Wyruszysz rano.
- Dziękuję.
- Ale przed matką ty się będziesz tłumaczył - oświadczył
ojciec synowi.
Powietrze było rześkie i chłodne. Polna droga biegła
pomiędzy łanami dojrzewającego zboża, połyskującego w
promieniach porannego słońca. Nagle łany zboża skończyły się
i Rex wybiegł na zieloną równinę. Pastwiska. W oddali, na
jedynym w okolicy wzgórzu, stała farma: trzy budynki okolone
murem. Droga prowadząca ku wzgórzu kontrastowała wśród traw
kolorem piasku; na samym wzniesieniu wiła się trzema
zakolami, dopadając wreszcie bramy wjazdowej.
Rex zatrzymał się i obserwował stado pasącego się bydła.
...
LordHades