30. Księga Jeremiasza(1).doc

Tachpanches (forteca na granicy Egiptu)

KSIĘGA JEREMIASZA

SŁOWO WSTĘPNE

Jeremiasz pochodził z kapłańskiej rodziny w Anatot, mieście leżącym na ziemiach Beniamina. Swoją misję prorocką prowadził podczas panowania ostatnich z dwudziestu królów judzkich:

16. Jozjasz (panujący 641-609 rpne)

17. Joachaz (Szallum), syn Jozjasza

18. Eliakim (Jojakim), syn Jozjasza

19. Jechoniasza (Jojakin) syn Eliakima

20. Mattaniasz, (Sedecjasz), syn Jozjasza (panujący 597-586 rpne)

Mowy Jeremiasza miały na celu uświadomienie Judejczykom jak wielkim grzechem jest bałwochwalstwo i życie niezgodne z Prawem Bożym. Zawierały ostrzeżenia przed gniewem Pana, jeżeli nie nastąpi poprawa postępowania Judejczyków. Wobec braku poprawy zapowiadały najazd na Judę narodu z północy (Babilończyków), zniszczenie kraju i świątyni jerozolimskiej i uprowadzenie ludu w niewolę. Przepowiadały też losy ostatnich królów Judy, szczególnie Sedecjasza, ostatniego z nich. Jeremiasza, za jego ponure przepowiednie, spotkały prześladowania (m.in. więzienie i umieszczenie w starej cysternie tj. głębokiej studni) ze strony niezadowolonego króla Sedecjasza, fałszywych  proroków  oraz przywódców i kapłanów. Jeremiaszowi pomagał jego sekretarz – Baruch, któremu dyktował treści do spisania na zwoju.

Księga Jeremiasza zawiera niemal wszystkie prorockie rodzaje literackie: proklamacje Pana Boga, groźby, karcenie, mowy polemiczne.

Natomiast przważającą formą literacką użytą w księdze jest poemat.

Wstęp do księgi

1 Słowa Jeremiasza, syna Chilkiasza, z rodu kapłańskiego, który był w Anatot, w ziemi Beniamina. 2 Do niego Pan skierował słowo za czasów Jozjasza (16.króla Judy), syna Amona, króla judzkiego, w trzynastym roku jego panowania 3 i następnie za czasów Jojakima (18.króla Judy), syna Jozjasza, króla judzkiego, aż do końca jedenastego roku [rządów] Sedecjasza (20.króla Judy), syna Jozjasza, króla judzkiego, aż do uprowadzenia w niewolę [mieszkańców] Jerozolimy w piątym miesiącu (Ab – lipiec/sierpień roku 586 pne).

Powołanie Jeremiasza

4 Pan skierował do mnie następujące słowo:
5 «Zanim ukształtowałem cię w łonie matki, znałem cię,
    nim przyszedłeś na świat, poświęciłem cię,
    prorokiem dla narodów ustanowiłem cię.»
6 I rzekłem: „Ach, Panie Boże, przecież nie umiem mówić, bo jestem młodzieńcem!”
7 Pan zaś odpowiedział mi:
    «Nie mów: "Jestem młodzieńcem",
    gdyż pójdziesz, do kogokolwiek cię poślę,
    i będziesz mówił, cokolwiek tobie polecę.
8 Nie lękaj się ich, bo jestem z tobą, by cię chronić - wyrocznia Pana.»
9 I wyciągnąwszy rękę, dotknął Pan moich ust i rzekł mi: «Oto kładę moje słowa w twoje usta. 10 Spójrz, daję ci dzisiaj władzę nad narodami i nad królestwami, byś wyrywał i obalał, byś niszczył i burzył, byś budował i sadził».

Wizja różdżki drzewa migdałowego

11 I skierował Pan następujące słowa do mnie: «Co widzisz, Jeremiaszu ?»  Odrzekłem: „Widzę gałązkę ‘drzewa czuwającego’(akacji)”. 12 Pan zaś rzekł do mnie: «Dobrze widzisz, bo czuwam nad moim słowem, by je wypełnić. »

Wizja wrzącego kotła

13 Po raz drugi skierował Pan swoje słowo do mnie: «Co widzisz ?» Odpowiedziałem: „Widzę wrzący kocioł, a powierzchnia jego jest od strony północnej”.
14 I rzekł do mnie Pan: «Od północy rozszaleje się zagłada wszystkich mieszkańców ziemi. 15 Zwołam bowiem wszystkie królestwa Północy - wyrocznia Pana -
    przyjdą i ustawią każdy swój tron
    u wejścia do bram Jerozolimy
    przeciw wszystkim jej murom dokoła
    i przeciw wszystkim miastom judzkim.
16 I wydam wyrok na nie
    za całą ich niegodziwość, iż opuścili Mnie,
    a palili kadzidło obcym bogom
    i hołd oddawali dziełom rąk swoich.
17 Ty zaś przepasz swoje biodra,
    wstań i mów wszystko, co ci rozkażę.
    Nie lękaj się ich,
    bym cię czasem nie napełnił lękiem przed nimi.
18 A oto Ja czynię cię dzisiaj twierdzą warowną,
    kolumną żelazną i murem spiżowym przeciw całej ziemi,
    przeciw królom judzkim i ich przywódcom,
    ich kapłanom i ludowi tej ziemi.

19 Będą walczyć przeciw tobie, ale nie zdołają cię [zwyciężyć],
    gdyż Ja jestem z tobą - wyrocznia Pana - by cię ochraniać».

GROŹBY  PRZECIW  IZRAELOWI  I  JUDZIE

Apostazja Izraela i jej skutki

(Apostazja – całkowite odstępstwo wyznawcy od wiary)

«(…) 3 Izrael jest świętością Pana,
    pierwszym plonem Jego zbiorów (Izrael najlepszą częścią, przeznaczoną  dla Pana Boga)
    Ci wszyscy, którzy go spożywają, stają się winni, (…)»
5  To mówi Pan:
    «Jaką nieprawość znaleźli we Mnie wasi przodkowie,
    że odeszli daleko ode Mnie?
    Poszli za nicością (obcymi bóstwami)
    i stali się sami nicością. (…)
7 A Ja wprowadziłem was do ziemi urodzajnej,
    byście spożywali jej owoce i jej zasoby.
    Weszliście i zbezcześciliście moją ziemię,
    uczyniliście z mojej posiadłości miejsce pełne odrazy. (…)
    pasterze zbuntowali się przeciw Mnie;
    prorocy głosili wyrocznie na korzyść Baala (…)
13 Bo podwójne zło popełnił mój naród:
    opuścili Mnie, źródło żywej wody (Boga prawdziwego)
    żeby wykopać sobie cysterny,
    cysterny popękane, które nie utrzymują wody (bożków)(…).»
 

Izrael-Nierządnica

20 «Od dawna bowiem złamałaś swoje jarzmo,
    zerwałaś swoje więzy.
    Powiedziałaś sobie: "Nie będę służyć!"
    Na każdym więc wysokim pagórku
    i pod każdym zielonym drzewem
    pokładałaś się jako nierządnica. (czczenie bożków i nierząd sakralny)
21 A Ja zasadziłem ciebie jako szlachetną latorośl winną,
    tylko szczep prawdziwy.
    Jakże więc zmieniłaś się
    w dziki krzew, zwyrodniałą latorośl ?(…)              

26 Jak złodziej pełen jest wstydu, gdy zostanie schwytany,
    tak okrył się wstydem dom Izraela:
    oni, ich królowie i przywódcy,
    ich kapłani i prorocy.
27 Ci, którzy mówią do drzewa: "Ty jesteś moim ojcem",
    a do kamienia: "Ty mnie zrodziłeś" (do bożków wykonanych z tych materiałów)
    do Mnie zaś obracają się plecami a nie twarzą,
    a gdy ich spotka nieszczęście, wołają:
    "Powstań, wybaw nas!"
28 Gdzież są twoi bogowie, których sobie uczyniłaś?
    Niech przybędą na pomoc, jeżeli cię mogą wybawić,
    gdy spadnie na ciebie nieszczęście.
    Bo ile masz miast, tyle też bogów swoich, Judo! (…)    

    Prorocy wasi stali się pastwą waszego miecza,
    niby lwa siejącego spustoszenie. (…)
    Mój naród (…) zapomniał o Mnie -
    od niezliczonych już dni.»

Gorzkie owoce odstępstwa

    «(…) nawykło twoje postępowanie do nieprawości.
34 Nawet na kraju twoich szat
    znajduje się krew ubogich bez winy,
    których nie przychwyciłaś na włamaniu.
    Mimo to wszystko
35 mówisz: "Jestem niewinna!
    Jego gniew odwrócił się zapewne ode mnie".
    Oto jestem, by cię osądzić
   ...