KONSTYTUCJA
Czy to począwszy od tekstu Konstytucji z 4 października 1958, general de Gaulle zapoczątkował powstanie V Republiki?
Konstytucja stanowi podstawowe prawo Republiki. Okresla organizację władzy publicznej, a w szczególności funkcje władzy wykonawczej i władzy prawodawczej, jak również zalezności jakie między nimi zachodzą.
Konstytucja V Republiki oznajmia, że „Francja jest Republiką niepodzielną, laicką, demokratyczną i społeczną. Zapewnia równość wobec prawa wszystkich obywateli bez względu na rasę i wyznawaną religię. Szanuje wszystkie wierzenia.”
Konstytucja zapewnia również poszanowanie przez Francję Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 roku, a także zasady suwerenności państwowej.
Wymienia ona symbole tej suwerenności:
- symbolem panstwowym jest trójkolorowa flaga w kolorach niebieskim, białym, czerwonym;
- hymnem narodowym jest Marsylianka;
- dewizą republiki jest „ Wolność, Równość, Braterstwo”;
- językiem Republiki jest francuski.
Od czasu kiedy Francuzi zaaprobowali ją w referendum z września 1958, Konstytucja była uzupełniana dziesięć razy.
Może ona być zmieniona w wyniku referendum, albo przez Parlament (połączone w kongresie Zgromadzenie Narodowe i Senat).
Trzy wielkie rodzaje władzy, wykonawcza, prawodawcza i sądownicza są rozdzielone. Nie są one jednak równe, na płaszczyźnie politycznej, władza wykonawcza, z Prezydentem Republiki na czele, jest najwyższa.
Jest pierwszą Osobistością Narodu, Szefem Państwa.
Od roku 1962 jest wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich bezwzględną większością głosów (połowa głosów plus jeden) oddanych. Jeśli kandydat nie uzyska takiej większości w pierwszej turze głosowania, organizuje się druga turę w osiem dni później. W drugiej turze wyborów bierze udział tylko dwu kandydatów, którzy w pierwszej turze uzyskali największą liczbę głosów.
Prezydent jest wybierany na siedem lat i może ubiegać się o ponowny wybór.
Rola Prezydenta Republiki określona w Konstytucji z 1958 roku obejmuje:
- nadzór nad przestrzeganiem postanowień Konstytucji;
- zapewnienie, poprzez uprawnienia do rozstrzygania, prawidlowego funkcjonowania władz publicznych, jak również zagwarantowanie ciągłości władzy państwowej;
- zagwarantowanie niepodległości kraju, integralności jego terytorium i przestrzegania porozumień i traktatów;
- mianowanie Premiera;
- ogłaszanie praw i podpisywanie tekstów (ustaw, rozporządzeń), które zostały ustalone na łonie Rady Ministrów, której przewodniczy.
Prezydent ma prawo również :
- proponować Francuzom zorganizowanie referendum dotyczącego projektów prawa stanowiącego o organizacji władzy publicznej;
- rozwiazac Zgromadzenie Narodowe, po zasięgnięciu opinii Premiera, Przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego i Przewodniczącego Senatu.
Jest również tym, który:
- negocjuje i podpisuje traktaty;
- mianuje na na najwyzsze stanowiska państwowe i wojskowe, mianuje ambasadorów.
- Jest zwierzchnikiem Armii i ponosi odpowiedzialność za polityke zagraniczną.
- Zarzadza wreszcie władzami wyjątkowymi ustanawianymi w przypadkach bezpośrednich i poważnych zagrożeń (inwazja, wojna...).
Określa i realizuje politykę państwową. Ma w swej dyspozycji administrację państwową i siły zbrojne.
Premier kieruje pracami rządu i zabezpiecza wykonywanie prawa. Może przekazywać niektóre swoje uprawnienia ministrom.
Odpowiedzialność rządu może zostać zakwestionowana przez zgromadzenie Narodowe jeśli uchwali ono votum nieufności.
Kiedy Zgromadzenie Narodowe uchwali votum nieufności brak zgody na ogólne zasady polityki deklarowane przez rząd lub program rządu, Premier dokonuje dymisji gabinetu na ręce Prezydenta Republiki.
Reprezentuje władzę prawodawczą, to znaczy dziedzinę prawa.
Składa się z dwu izb: Zgromadzenia Narodowego i Senatu.
- Zgromadzenie Narodowe liczy aktualnie 577 deputowanych w wieku co najmniej 23 lat, wybieranych na 5 lat w powszechnych wyborach bezpośrednich.
Jednoczesnie z wyborem deputowanego, dokonuje się wyboru jego zastępcy, który zastepuje deputowanego w przypadku jego dymisji lub śmierci.
Na czele Zgromadzenia Narodowego stoi jego Przewodniczący wybierany przez ogół deputowanych na okres kadencji Zgromadzenia (w zasadzie pięć lat).
Senat liczy 321 senatorów w wieku co najmniej 35 lat, wybieranych na 9 lat w wyborach powszechnych pośrednich, to znaczy przez deputowanych, doradców ogólnych i delegatów rad municypalnych.
Senatorowie reprezentują lokalne społeczności kraju.
Na czele Senatu stoi również jego Przewodniczący. Może on być upoważniony do tymczasowego zastepowania Prezydenta Republiki w przypadku jego dymisji lub śmierci.
Z punktu widzenia funkcji prawodawczych, Senat jest izbą, która rewiduje i proponuje zmiany projektowanego prawa. W przypadku niezgodności opinii ze Zgromadzeniem Narodowym, to ostatnie podejmuje decyzję ostateczną.
USTANAWIANIE PRAWA
Inicjatywa prawodawcza przysługuje Rządowi (który przedstawia projekt prawa) i członkom Parlamentu (którzy przygotowuja propozycje rozwiązań prawnych).
Projekty lub propozycje są składane w Zgromadzeniu Narodowym lub w Senacie. Podlegają one dyskusji w specjalnych komisjach na żądanie Rządu, Zgromadzenia Narodowego albo Senatu.
Każdy projekt lub propozycja jest sprawdzany w obu izbach po to, by można było przyjąć jednolity tekst prawa.
Jeśli nie ma zgody między Zgromadzeniem Narodowym i Senatem po dwu czytaniach projektu lub propozycji w kazdej z izb, premier może zażądać posiedzenia komisji złożonej z jednakowej liczby (7) deputowanych i senatorów, w celu wyeliminowania rozbieżności. Jeśli wspomniana komisja nie osiągnie porozumienia co do treści prawa, Rząd może złożyć wniosek do Zgromadzenia Narodowego, by zadecydowało ono o przyjęciu spornego prawa.
Ostateczny tekst prawa jest przekazywany Rządowi, ale ogłoszenie prawa jako obowiązującego przysługuje Prezydentowi Republiki.
Istnieją liczne Rady których rola polega na udziale w zapewnieniu dobrego fukcjonowania Republiki: Rada Konstytucyjna, Rada Państwa, Rada Gospodarcza i Społeczna, Najwyższa Rada Sądownicza, Sąd Najwyższy, Sąd Republiki.
Odpowiedzialna jest za przestrzeganie Konstytucji.
Liczy 9 członków wyznaczanych na 9 lat i nie podlegajacych ponownemu mianowaniu. 3 wyznacza Prezydent Republiki, 3 Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego i 3 Przewodniczący Senatu.
Jej rola polega na:
- dopilnowaniu by prawa były zgodne z Konstytucją, w tym regulacje prawne obu izb.
- kontroli zgodności z prawem wyborów i referendów.
- decydowaniu o pozbawieniu Prezydenta Republiki prawa wykonywania swych uprawnień.
- wydawanie opinii o krokach nadzwyczajnych, które zamierza podjąć Prezydent Republiki.
Jest to Rada rządowa, która opiniuje teksty prawne lub decyzje administracyjne.
Dzieli się na cztery wydziały specjalistyczne: Spraw Wewnętrznych, Finansów, Robót Publicznych, Wydział Społeczny.
Może ona udzielać również konsultacji Prezydentowi Republiki, Premierowi lub któremuś z ministrów w określonej sprawie.
Rada Państwa wykonuje również funkcję najwyższego sądu administracyjnego. Każdy obywatel, który jest w sporze z administracją, może żądać rozstrzygnięcia przez nia swojej sprawy.
Liczy dwustu trzydziestu członków, z której to liczby około dwu trzecich jest wybierane przez organizacje zawodowe i jedna trzecia przez Rząd.
Jej głównym zadaniem jest opiniowanie projektów i propozycji uregulowań prawnych albo dekretów czy też rozporządzeń, które są jej przedstawiane.
Może również opiniować na potrzeby Rządu, każdy problem gospodarczy lub społeczny (plan lub projekt określonego programu).
Przewodniczy jej Prezydent Republiki, a Vice-Prezydent jest ministrem Sprawiedliwości.
Liczy 20 członków: 10 jest odpowiedzialnych za radę sądowniczą (ci którzy odpowiadają za wymiar sprawiedliwości) i 10 odpowiedzialnych za sądy (ci którzy są odpowiedzialni za stosowanie norm prawnych).
Opiniuje ona nominacje urzędników sądowych (funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości).
Pełni ponadto rolę organu dyscyplinarnego rady sądowniczej
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI.
Składa się z 24 sędziów (12 deputowanych i 12 senatorów wybranych przez organy, których są członkami). Jego rola polega na osądzeniu Prezydenta Republiki w przypadkach oskarżeń o „zdradę stanu”.
Rada nigdy nie zebrała się od początku V Republiki.
Utworzony został w 1993 i w zakresie jego działania leży odpowiedzialność za osądzanie członków rządu oskarżonych o zbrodnie lub przestępstwa popełnione w trakcie sprawowania funkcji państwowych.
Składa się z 15 sędziów: 6 deputowanych, 6 senatorów i 3 urzędników sądowych.
Od czasu narodzin V Republiki w 1958, sytuacja polityczna we Francji charakteryzuje się długotrwałą konfrontacją pomiędzy partiami lewicy i prawicy. Wraz z pojawieniem się na scenie politycznej w latach 80 partii „zielonych” i ekstremy prawicowej, krajobraz polityczny zmienił się w sposób znaczący.
Od Lewicy...
Partia Socjalistyczna (PS):
PS narodziła się w czerwcu 1971 z inicjatywy Francois Mitteranda.
Jej popularność wzrosła szybko w opinii publicznej i w 1981 pomogła F. Mitterandowi zostać Prezydentem Republiki i to przed wygraniem wyborów do władz ustawodawczych.
· W latach od 1981 do 1986 posiadała większość absolutną w Zgromadzeniu Narodowym. Utraciła ją w 1986, ale odzyskała większość względną w 1988 po reelekcji F. Mitteranda.
· W 1993, doznała ciężkiej porażki, by wyraźnie podnieść się z niej w 1997 roku.
Wraz ze swym dawnym przywódcą Lionelem Jospin, będącym szefem rządu i
większością w Zgromadzeniu Narodowym, a także partnerami z lewicy, PS jest obecnie pierwszą partią polityczną Francji. Na jej czele stoi aktualnie Francois Hollande.
Będąc rzeczniczką socjalizmu „ortodoksyjnego” od momentu swego powstania w 1984 roku, obecnie PS jest nakierowana w stronę socjaldemokratyczną na „sposób francuski”.
Francuska Partia Komunistyczna (PCF):
PCF powstała w 1920 roku. W latach od 1947 do 1981 była przede wszystkim partią opozycyjną reprezentującą około 20% elektoratu.
· W wyborach legislacyjnych roku 1981 utraciła część swych wyborców, ale wprowadziła do rządu czterech ministrów.
· W 1986 wraz z porażką lewicy, poparcie jej przez wyborców spadło poniżej 10% (9,7%). Następnie wzrosło do 11,3% w 1988, ale w 1993 wyniosło zaledwie 9,1%.
· W 1994 nowym przywódcą został Robert Hue, który zastąpił Georgesa Marchais stojącego na czele partii od dwudziestu dwu lat.
· W wyborach legislacyjnych roku 1997, Partia zdobyła 36 miejsc dla deputowanych i czterech jej członków weszło do rządu Lionela Jospin.
W odróżnieniu od większości swych odpowiedników w świecie, PCF zachowała w nazwie przymiotnik „komunistyczna”.
Zieloni:
Po zawarciu porozumienia z Partią Socjalistyczną, Zieloni stali się członkami większości lewicowej i mają sześciu deputowanych do Zgromadzenia Narodowego, a także są reprezentowani w rządzie przez Ministra Ochrony Środowiska Dominique Voynet.
Tymczasem poparcie wyrażane przez Zielonych jest krytyczne: odnosi się do pewnej liczby problemów (polityka nuklearna, Europa, ordynacja wyborcza...) i wyraża się brakiem zgody z rządem, Partią Socjalistyczną, co może prowadzić do zerwania porozumienia.
... do Prawicy
Zjednoczenie na rzecz Republiki (RPR):
Jako spadkobierczyni gaullizmu RPR utworzyła się z wielu ruchów politycznych które, po wyzwoleniu ogłaszają się jako „ właściwe rozwiązanie dla Francji” (Charles de Gaulle).
Utworzona przez Jacquesa Chiraca, który stał na jej czele aż do 1995 roku, RPR jest aktualnie kierowana przez Filipa Seguin.
· RPR czyni wysiłki, by zjednoczyć Francuzów należących do różnych warstw socjalnych kraju. Powinna obecnie nazywac się po prostu Zjednoczeniem.
· Troszcząca się o niezależność Francji, odnosi się z rezerwą lub wręcz wrogo do wszystkiego co, szczególnie w ramach Wspólnoty Europejskiej, może osłabiać suwerenność narodową.
...
SSA2