ANDRAGOGIKA-1(1).docx

Andragogika zajmuje się procesami kształcenia, wychowania, samokształcenia i samowychowania ludzi dorosłych. Bada, opisuje i analizuje cele, treści, systemy, formy i metody w/w procesów oraz ich uwarunkowania społeczne, ekonomiczne, kulturowe, cywilizacyjne i biologiczne. Umożliwia zrozumienie procesu przekształcania potencjału jednostki w realną zdolność do sprawnego funkcjonowania we wszystkich rolach społecznych.

Przedmiot zainteresowania andragogiki jako nauki jest trójstopniowy:

-zajmuje się ona możliwościami rozwoju ludzi dorosłych, ich edukacją,

- procesami, które składają się na edukację. W obrębie tych procesów jeszcze bardziej szczegółowymi procesami,

-instytucjami, w których ten proces zachodzi, np. szkoła, przychodnia lekarska, biblioteka, czytelnia, zakłady pracy.

Cele andragogiki jako nauki: prowadzenie badań procesów edukacyjnych, formułowanie wniosków, wprowadzanie ich do życia

Cele edukacji dorosłych w praktyce:

ułatwianie zmian, uczestniczenie w życiu państwa i w upowszechnianiu wartości demokratycznych, promowanie przedsiębiorczości i podnoszenie wydajności gospodarki, doskonalenie każdej formy rozwoju i rozwój osobisty

Cztery teorie uczenia się dorosłych:

Uczenie się poprzez nawyki.

Teoria ta opiera się na dokonaniach noblisty, Iwana Pawłowa. Prowadził on badania z psamii Człowiek we wczesnym dzieciństwie uczy się najczęściej właśnie tak.

Uczenie się metodą prób i błędów.

Badaczami, którzy zgłębili, uzasadnili i rozwinęli teorie uczenia się metodą prób i błędów Thorndike, Hull i Siknner. Thorndike zamykał koty w specjalnych klatkach i obserwował,

Uczenie się według wzorca.

W przypadku uczenia się opartego o wzorzec sposoby zachowania zmieniają się pod wpływem obserwacji. Uczący się nie naśladuje tu bezmyślnie wzorca, lecz raczej nieświadomie przenosi własne obserwacje na sposoby zachowania.

Uczenie się poglądowe.

Uczenie się poglądowe wymaga przejrzystej sytuacji, tzn. uczący się musi mieć możliwość określenia struktury sytuacji i przeanalizowania jej.

Istnieją trzy istotne  zalety uczenia się poglądowego w porównaniu do trzech opisanych wcześniej form:

Uczenie się nowych rzeczy chodzi o to, aby nauczyć się nowych sposobów zachowań lub rozszerzyć istniejące.

Zapominanie treści wcześniej nauczonych chodzi o to, że można odzwyczaić się od wcześniej praktykowanego zachowania.

Uczenie się w celu dokonania istotnej zmiany w tym wypadku chodzi o to, aby zrezygnować z dotychczasowego zachowania i zastąpić je innym.

Dorośli uważają, że uczenie się ma sens tylko wtedy, gdy mogą oni znaleźć jakieś punkty odniesienia do własnych doświadczeń i warunków życia i kiedy to, czego się uczą, może im być w jakikolwiek sposób przydatne. Uczący się dorosły różni się od uczącego się dziecka czy młodego człowieka nie mniejszą zdolnością uczenia się, lecz posiadanym doświadczeniem życiowym, historią wcześniejszej nauki, silniej ugruntowanym wizerunkiem samego siebie i motywacją.Posiada on bogatszą wiedzę, sprawdzoną w praktyce i opartą na doświadczeniu, większą ilość zgromadzonych informacji, wyraźniej ukształtowany świat wartości, a zatem także więcej możliwości łączenia faktów. Może to jednak prowadzić do spowolnienia tempa uczenia się.
Można wyróżnić następujące motywy, jakimi kierują się dorośli, uczestniczący w różnych formach dokształcania i doskonalenia:

Motyw związany ze sposobem widzenia samego siebie

Proces uczenia się ma na celu zniwelowanie dostrzeganych rozbieżności między zinternalizowanymi normami a faktyczną wiedzą, postawą i umiejętnościami."Nie chcę być gorszy, nie chcę wiedzieć mniej"

Motyw awansu.

Polega on na dążeniu do celu, którym jest awans społeczny, wyrażający się zwłaszcza w pozycji zawodowej, statusie i dochodach."Chcę awansować, mięć lepszą pozycję zawodową, status społeczny i wyższe dochody"

Motyw wewnętrzny.

Uczenie się ze względu na zainteresowanie samym materiałem, nauka nowego zagadnienia dla samej przyjemności, z chęci, by więcej wiedzieć, więcej umieć, ze względu na atrakcyjność samego tematu.

"Nauka sprawia mi przyjemność, temat mnie interesuje. Chcę poznawać nowe zagadnienia, więcej wiedzieć, więcej umieć"

Motyw społeczny.

Uczestniczenie w formach kształcenia w celu nawiązania kontaktu z innymi ludźmi, poznania ich, lub utrzymywania z nimi pozytywnych stosunków.

„Chcę nawiązać nowe, ciekawe znajomości. Moi znajomi uczestniczą w formach kształcenia, chcę być z nimi, nie stracić z nimi kontaktu."

Motyw defensywny.

Uczestniczenie w formach kształcenia, aby uniknąć negatywnych konsekwencji np. w miejscu pracy, w rodzinie lub w czasie wolnym od pracy.

„Boję się, że stracę zdobytą pozycję zawodową, rodzina uzna mnie za mało atrakcyjnego, mało twórczego osobnika"

Kształcenie oznacza szeroki, trwający całe życie, oparty na komunikacji proces rozumienia, który jest uruchamiany poprzez samodzielne działanie, polegające na badaniu i stawianiu pytań. jest łączeniem poznawania, przeżywania i działania w jedną całość. Kształcenie jest niezbędne do życia, bowiem stanowi ono dla człowieka drogowskaz, pozwala mu zorientować się w skomplikowanym układzie powiązań społeczno-kulturowych. Proces ten pomaga mu połączyć wiele pojedynczych elementów w całość.

Pojęcie kształcenia ogólnego a metoda biograficzna

Proces kształcenia ogólnego to proces zawsze zakorzeniony w określonej kulturze i społeczeństwie; ma na celu i zarazem umożliwia zgłębianie i przyswajanie na nowo elementów przeszłości. Każdy człowiek stanowi część historii i kultury, w której żyje. 

Metoda biograficzna pomaga zrozumieć, że:

-człowiek wyraża, werbalizuje i systematyzuje własne przeżycia oraz że

-rozumie więcej i szerzej dzięki wymianie myśli z innymi ludźmi.

Kształcenie jest więc procesem aktywnym, indywidualnym i społecznym.

Kształcenie ogólne a uczenie się

Uczenie się oznacza proces zmian zachodzących w za-chowaniu, postawach albo doznaniach, ukierunkowany na pewien cel i będący skutkiem konfrontacji istoty żyjącej z jej otoczeniem.

Uczenie się w tym znaczeniu pełni rolę służebną wobec wytyczonych celów; dziś często jeszcze chodzi o cele poznawcze - wyćwiczenie nowych zachowań i udostępnienie nowej wiedzy.

STYLE UCZENIA SIĘ„Styl to zakotwiczona w osobowości trwała tendencja do określonego sposobu zdobywania i przetwarzania informacji. Człowiek nie zmienia swojego stylu!” David Kolb

ODKRYWCY NAJŁATWIEJ UCZĄ SIĘ

poprzez doświadczenia własne i innych, jeśli mają do dyspozycji dostateczną ilość czasu i przestrzeni, aby ustosunkować się  do swoich wrażeń i spostrzeżeń, mogąc porównywać różne opinie i punkty widzenia, na podstawie wizualnych prezentacji

MYŚLICIELE NAJŁATWIEJ UCZĄ SIĘ

z materiału dydaktycznego, będącego częścią jakiegoś systemu lub modelu, w uporządkowanej sytuacji dydaktycznej, gdzie cele zostały jasno sprecyzowane

jeśli można powiązać ze sobą idee, sytuacje i wydarzenia , jeśli można pytać „dlaczego” w odniesieniu do logiki i filozofii materiału

DECYDENCI NAJŁATWIEJ UCZĄ SIĘ

jeśli teorię można przełożyć na język praktyki i prze- testować ją, jeśli istnieje związek pomiędzy materiałem do nauczenia się a problemem z własnej praktyki, jeśli mają możność zapoznania się z technikami,   prowadzącymi do osiągnięcia praktycznego rezultatu  na określonym modelu

Model równowagi dydaktycznej Ruth Cohn (Themenzentrierte Interaktion – TZI) równowaga dynamiczna pomiędzy: potrzebami indywidualnymi w grupie (ja), a relacjami międzyludzkimi (my), a  treścią (temat).
Człowiek dorosły ucząc się chce:

- realizować cele merytoryczne szkolenia,

- zaspokoić swoje indywidualne potrzeby i oczekiwania, poznać doświadczenia i poglądy innych.

Pozostając w interakcji z członkami grupy i z prowadzą-cym „naraża się” na konfrontację i zagrożenie własnego „ja” oraz odkrywanie przed innymi (uświadamianych i nie uświadamianych) własnych słabych stron.

Temat szkolenia też stanowi potencjalny problem, gdyż może spowodować konieczność weryfikacji i zmiany poglądów powstałych na bazie wcześniejszej (często więc zdezaktualizowanej) wiedzy

Prowadzącemu zajęcia Nie wolno mu zatem:

„trzymać dorosłych słuchaczy w ryzach”,  motywować,  pedagogizować,

zachwycać swoim kunsztem dydaktyczno-metodycznym

Ma natomiast:

pokazać potencjał tkwiący w słuchaczach i wskazać,  jak go można wykorzystać,  stworzyć sytuacje, w których słuchacze bez trudu  określą ważne dla nich tematy,  pozwolić słuchaczom, aby ci sami się zmotywowali,   planując zadania ważne i interesujące dla nich  samych.

Nie powinien także:
- zabiegać o względy słuchaczy, lecz stworzyć sytuacje uczenia się i wspólnie w nich uczestniczyć,

-  występować w roli tłumacza wiedzy, lecz jako pośrednik między tematem a uczącymi się i ich  doświadczeniem.

Najbardziej efektywne uczenie się dorosłych zachodzi, gdy:

wykładowcy elastycznie podchodzą do potrzeb...