Zatrucie tlenkiem węgla
Tlenek węgla (CO) jest gazem bezbarwnym, bezwonnym, bez smaku oraz wybuchowym. Powstaje przy niezupełnym spalaniu węgla lub gazu ziemnego w warunkach niedostatecznego dopływu tlenu. Zatrucia występują przypadkowo wskutek wdychania gazów spalinowych (w przemyśle, gazowniach itd.), albo mają charakter samobójczy przez wdychanie spalin samochodowych (często równocześnie ze spożyciem alkoholu lub leków nasennych). CO może być również produktem spalania gazu ziemnego. Tlenek węgla charakteryzuje się 250 krotnym powinowactwem do hemoglobiny w wyniku czego dochodzi do zablokowania transportu tlenu z płuc do tkanek co powoduje hipoksję (niedotlenienie) nie dającą się wyrównać przez mechanizmy kompensacyjne i wywołaną przez CO kwasicę metaboliczną z bezpośrednim uszkodzeniem mięśnia sercowego, zmniejszeniem pojemności minutowej serca oraz niekiedy z upośledzeniem czynności oddechowej (zastój w płucach) i uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego objawiające się obrzękiem mózgu. Na stopień zatrucia wpływają:
· czas ekspozycji na tlenek węgla
· stężenie tlenku węgla we wdychanym powietrzu
· wielkość wentylacji minutowej (objętość powietrza którą wdychamy w ciągu każdej minuty)
W trzecim tygodniu po zatruciu, szczególnie u osób z zaawansowaną miażdżycą może rozwinąć się ciężki postępujący zespół otępienny z pogarszaniem się sprawności ruchowej, który może doprowadzić do zgonu w następstwie uszkodzenia układu nerwowego.
Objawy
Nasilenie objawów zależy od ilości wchłoniętego tlenku węgla, wieku, masy ciała, stężenia CO-Hb:
· przy niskim stężeniu (CO-Hb 10-20%): przymglenie świadomości, niepamięć wsteczna, zaburzenia wzrokowe, zawroty głowy, bóle głowy, uczucie odurzenia, nudności, jasnoczerwone zabarwienie skóry
· przy średnim stężeniu (CO-Hb 30-50%): przymglenie świadomości aż do utraty przytomności, wzmożenie odruchów ze ścięgien, wymioty, hiperwentylacja, nadciśnienie
· przy wysokim stężeniu (CO-Hb > 50%): utrata przytomności, napady drgawek toniczno-klonicznych, kurcze prostowników, hipowentylacja, sinica, wstrząs z tachykardią i spadkiem ciśnienia tętniczego
Rozpoznanie
Rozpoznanie na podstawie danych zebranych w typowym wywiadzie jest łatwe. Należy jednak pamiętać, że w przypadkach zatrucia samobójczego może współistnieć zatrucie tlenkiem węgla i środkami nasennymi lub innymi związkami. Należy wykluczyć dodatkowe obrażenia i inne zatrucia
Postępowanie
Udzielanie pierwszej pomocy osobie u której doszło do zatrucia tlenkiem węgla polega na:
· wyniesieniu osoby ratowanej z pomieszczenia, w którym występuje CO, z zapewnieniem własnego bezpieczeństwa (w razie potrzeby akcję ratowniczą przeprowadzi straż pożarna z zastosowaniem sprzętu ochrony układu oddechowego)
· umożliwieniu dopływu dopływ świeżego powietrza
· unikaniu obciążenia wysiłkiem fizycznym
· w razie utraty przytomności ułożenie w pozycji stabilnej na boku
· ochronie ratowanego przed wyziębieniem
· przewiezieniu pod opieka lekarza na oddział intensywnej terapii
be.3