Setman Andrzej - Program Simontona.pdf - TERAPIA-Psychoneuroimmunologia - Thomas1971

ROGRAM

ZA ZGODġ

DR MARIUSZA WIRGI

PRZYGOTOWAý

A NDRZEJ S ETMAN

www.setman.pl

T EORIA , BIOLOGIA I TERAPIA W PSYCHONEUROIMMUNOLOGII

Immunologia, jest to nauka o odpornoĻci.

Psychoneuroimmunologia to nauka zajmujĢca siħ wzajemnym wpþywem zjawisk

psychicznych, neurologicznych i odpornoĻciowych. Ukþad immunologiczny nazywaę bħdziemy

tutaj odpornoĻciowym. Jest wiele rodzajw komrek chroniĢcych nasz organizm. Nie wdajĢc siħ w

szczegþy, wszystkie je bħdziemy nazywaę komrkami odpornoĻciowymi. Niektre majĢ

moŇliwoĻę poŇerania zmienionych komrek (np. nowotworowych czy starych), bakterii, wirusw i

innych patogenw. Inne komrki odpornoĻciowe wydzielajĢ substancje niszczĢce takie patogeny.

Jeszcze inne produkujĢ przeciwciaþa, wiĢŇĢce siħ z antygenami (obcymi substancjami jak biaþka

wirusw, bakterii itp).

Choroby mogĢ powstawaę ze zmniejszonej lub nadmiernej aktywnoĻci ukþadu

immunologicznego. W przypadku zmniejszonej aktywnoĻci ukþadu odpornoĻciowego mamy do

czynienia ze zwiħkszonym zapadaniem na choroby zakaŅne (zmniejszona obrona przed bakteriami,

wirusami i innymi patogenami), ale teŇ choroby nowotworowe (zmniejszone rozpoznawanie

patologicznie zmienionych wþasnych komrek; np. nowotwory wystħpujĢce w AIDS - miħsak

Kaposi'ego i chþoniaki). W przypadku nadmiernej aktywnoĻci ukþadu odpornoĻciowego, komrki

ukþadu odpornoĻciowego zwracajĢ siħ przeciw wþasnemu organizmowi (choroby

autoimmunologiczne).

Od tysiĢcleci wiadomo byþo, Ňe stan psychiki i ducha ma istotny wpþyw na zdrowie. Dlatego

teŇ tradycyjnie medycyna þĢczyþa to, co w danych czasach byþo szczytem technologii medycznej

z interwencjami psychologicznymi i praktykami duchowymi. Dopiero wzglħdnie niedawno,

technologia zdominowaþa medycynħ i teraz, paradoksalnie, dziħki technologii i jej ograniczeniom

nastħpuje powrt do holistycznego podejĻcia do zdrowia.

P SYCHIKA A WYSTĦPOWANIE I PRZEBIEG CHORìB

Osobiste doĻwiadczenia oraz badania naukowe wskazujĢ, Ňe zapadamy na choroby znacznie

czħĻciej, gdy jesteĻmy pod wpþywem negatywnych emocji. Na przykþad, studenci denerwujĢcy siħ

sesjĢ egzaminacyjnĢ, chorujĢ czħĻciej i ich ukþad odpornoĻciowy ma mniejszĢ wydolnoĻę niŇ ci,

ktrzy spokojnie podchodzĢ do egzaminw (Kiecolt-Glaser, 1984; 1986; 1991). Jednak zdrowe

radzenie sobie ze stresem studiw zwiĢzane jest z lepszym zdrowiem (np. iloĻę produkowanych

przeciwciaþ po podaniu szczepionki jest wiħksza u tych, ktrzy sĢ najmniej zestresowani

i zdenerwowani (Glaser i wsp., 1992). Zaburzenia lħkowe jak lħk uoglniony (Linn, 1981) i zespþ

stresu pourazowego (Ironson, 1997) zwiĢzane byþy ze znacznym obniŇeniem funkcji ukþadu

odpornoĻciowego.

Depresja (choroba afektywna jednobiegunowa) jest zwiĢzana ze zwiħkszonĢ zapadalnoĻciĢ

na wiele chorb oraz ze zwiħkszonĢ umieralnoĻciĢ (biorĢc poprawkħ na samobjstwo jako

przyczynħ zgonu). Na przykþad Simons (Simons, 1998) stwierdziþ, Ňe depresja byþa istotniejszym

czynnikiem ryzyka wystĢpienia wylewu krwi do mzgu niŇ poziom cholesterolu. Podobne wyniki

miaþ Everson (Everson, 1998). Przebieg choroby niedokrwiennej miħĻnia sercowego byþ

negatywnie zwiĢzany z depresjĢ (Ford, 1998; Penninx, 1998) i brakiem zwiĢzkw spoþecznych,

natomiast pozytywnie z wsparciem emocjonalnym (King, 1997). UwaŇa siħ, Ňe obniŇona funkcja

ukþadu odpornoĻciowego pod wpþywem depresji, jest co najmniej czħĻciowym wytþumaczeniem

zwiħkszonej umieralnoĻci osb z depresjĢ (Takeida, 1997). Postuluje siħ wpþyw cechy "wrogoĻci"

(jeden z elementw tzw. osobowoĻci A) na zapadanie na choroby krĢŇenia, ale brak jest

przekonujĢcych danych, by ta cecha wpþywaþa na przebieg choroby. Czynniki psychiczne

odgrywajĢ teŇ istotnĢ rolħ teŇ w przebiegu tak powaŇnych chorb jak choroby nowotworowe

i infekcja HIV (Benight, 1997; Byrnes, 1998).

www.setman.pl

Jest wiele rŇnorodnych czynnikw sprzyjajĢcych powstawaniu chorb, w tym teŇ mogĢ

byę czynniki psychiczne. Jest teŇ coraz wiħcej dowodw, Ňe czynniki psychiczne majĢ istotny

wpþyw na zdrowienie.

P LACEBO

Wiele ze zjawisk obecnie nazywanymi psychoneuroimmunologicznymi, znanych byþo od

dziesiħcioleci (choę nie zrozumianych) przez technologicznie zorientowanych medykw

i biologw. Dlatego skutecznoĻę kaŇdego leku porwnywana jest z placebo - substancjĢ

wyglĢdajĢcĢ jak badany lek, ale bez Ňadnej aktywnoĻci farmakologicznej. W takich badaniach

znaczna czħĻę chorych reaguje na placebo tak, jakby to byþ skuteczny lek. Na przykþad w badaniach

nad blem pooperacyjnym u 33% pacjentw placebo byþo tak samo skuteczne jak morfina

(Beecher, 1955). Placebo moŇe teŇ wywoþaę oczekiwane przez pacjentw objawy uboczne (np.,

wypadanie wþosw) lub prowadzię do uzaleŇnienia. A wszystkie te zjawiska zachodzĢ po podaniu

nieaktywnych soli, cukru lub wody destylowanej.

Jednym z najlepiej udokumentowanych a zarazem spektakularnych przypadkw

skutecznoĻci placebo jest przykþad pana Wrighta (Klopfer, 1957). Pan Wright znalazþ siħ pod

opiekĢ doktora Philipa Westa w stanie skrajnie zaawansowanego, zþoĻliwego nowotworu ukþadu

chþonnego. Wħzþy chþonne na szyi, we wnħkach pþuc i pod pachami byþy tak powiħkszone, Ňe pan

Wright ledwo mgþ zaczerpnĢę powietrze i spodziewano siħ, Ňe umrze w ciĢgu kilku dni. Jego

onkolog - dr West - prowadziþ wtedy badania nad nowym, a juŇ sþawnym lekiem

przeciwnowotworowym nazwanym Krebiozen. Mimo, Ňe pan Wright, ze wzglħdu na bardzo zþĢ

prognozħ, nie kwalifikowaþ siħ do programu badawczego, ze wzglħdw humanitarnych i pod

wpþywem nalegaı pacjenta (ktry bardzo wierzyþ w nowe "lekarstwo na raka"), dr West postanowiþ

podaę lek. Wyniki przekroczyþy najĻmielsze oczekiwania - mimo bardzo zþego rokowania pacjent

zostaþ wypisany ze szpitala po dziesiħciu dniach bez Ňadnych oznak choroby nowotworowej.

Takie zjawiska nie zdarzajĢ siħ onkologom na co dzieı. Dlatego dr West rozpoznaþ szybko

pana Wrighta, gdy powrciþ on do szpitala kilka miesiħcy pŅniej, w jeszcze ciħŇszym stanie niŇ

poprzednio, po tym jak przeczytaþ w prasie negatywne opinie o skutecznoĻci Krebiozenu. PoniewaŇ

pan Wright byþ jedynĢ osobĢ spoĻrd tysiħcy poddanych leczeniu, ktrej Krebiozen pomgþ,

dr West byþ przekonany, Ňe to wiara w lek, a nie sam lek, spowodowaþ tak szybkĢ poprawħ. Tym

razem zespþ leczĢcy powiedziaþ pacjentowi, Ňe poprzednia partia Krebiozenu ulegaþa z czasem

rozkþadowi i lada dzieı miaþa byę wyprodukowana nowa, wielokrotnie skuteczniejsza forma

Krebiozenu. By jeszcze bardziej wzmocnię pozytywne oczekiwanie, codziennie informowano go,

Ňe lek juŇ jest prawie gotowy i wkrtce bħdzie transportem lotniczym przesþany specjalnie dla pana

Wrighta. I faktycznie po paru dniach zespþ leczĢcy z fanfarami wkroczyþ do pokoju pacjenta ku

jego wielkiej radoĻci ogþaszajĢc, Ňe lek wþaĻnie nadszedþ. Natychmiast podano mu pierwszĢ dawkħ

"udoskonalonego Krebiozenu" - wodħ destylowanĢ (placebo). I znowu nastĢpiþa radykalna

poprawa. W opisie dra Westa guzy zmniejszaþy siħ jak topniejĢce "kule Ļniegu na rozŇarzonym

piecu". Podano mu tylko wodħ destylowanĢ, a wiara pobudziþa tak ukþad odpornoĻciowy pacjenta,

Ňe nowotwr zniknĢþ zupeþnie - stopniaþ jak Ļnieg pod wpþywem gorĢca. Taka jest potħga siþ

zdrowienia, potħga ukþadu odpornoĻciowego. Taka jest potħga ukþadu odpornoĻciowego kaŇdego

z nas.

De la Fuente-Fernandez opisaþ w jednym z wydaı áScienceÑ efekt placebo u osb

dotkniħtych chorobĢ Parkinsona (Expectation and dopamine release: mechanism of the placebo

effect in ParkinsonÓs disease). Choroba ta zwiĢzana jest z degeneracjĢ poþĢczeı nerwowych miħdzy

pewnymi strukturami mzgu, a mianowicie miħdzy istotĢ czarnĢ i ciaþem prĢŇkowanym. Istota

czarna wydziela dopaminħ, pozwalajĢcĢ nam, miħdzy innymi, na pþynnoĻę ruchw, ktrej brakuje

zesztywniaþym i spowolniaþym osobom dotkniħtych parkinsonizmem. Poprzez wykonanie

czynnoĻciowych badaı mzgu (emisyjnej tomografii pozytronowej - PET) de la Fuente-Fernandez

wykazuje, Ňe placebo powoduje uaktywnienie istoty czarnej i prĢŇkowanej oraz zwiħkszenie

wydzielania dopaminy tak, jak leki przeciwparkinsonowe. Pacjenci ci przejawiali teŇ obiektywnie

www.setman.pl

i subiektywnie ulgħ w objawach choroby. Co wiħcej, jak wykazaþy badania tomograficzne, pod

wpþywem placebo zaczħþy dziaþaę te struktury mzgu, ktre uwaŇane byþy za zdegenerowane

i zarwno fizjologicznie, jak i biochemicznie, nieczynne. De la Fuente-Fernandez i jego

wspþpracownicy sĢ prawdopodobnie pierwszymi badaczami, ktrzy dosþownie zobaczyli w mzgu

efekt placebo w dziaþaniu.

To co pozwala nam przeŇyę najtrudniejsze momenty w Ňyciu, to nie Krebiozen czy inna

substancja. Tym co nam pozwala, lub utrudnia, przeŇyę najtrudniejsze chwile, sĢ nasze przekonania

duchowe i egzystencjalne.

U CZENIE ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ

FascynujĢcym przejawem zjawisk psychoneuroimmunologicznych jest uczenie odpowiedzi

immunologicznej. Pawþow, podajĢc pokarm gþodnym psom rwnoczeĻnie z dŅwiħkiem dzwonka

nauczyþ je, poprzez warunkowanie klasyczne, Ļlinię siħ na sam dŅwiħk dzwonka. Istnieje ponad 100

przykþadw z literatury uczenia (warunkowania) ukþadu odpornoĻciowego reakcji na obojħtny

bodziec zarwno zmniejszeniem jak i zwiħkszeniem odpowiedzi odpornoĻciowej. Jednym

z najczħĻciej cytowanych przykþadw jest doĻwiadczenie Adera i Cohena (Ader, 1982; 1991; 1995),

gdzie grupie Ļwinek morskich ze szczepu z wrodzonĢ tendencjĢ do zapadania na chorobħ

autoimmunologicznĢ z nadmiernej czynnoĻci ukþadu odpornoĻciowego (toczeı) podano lek -

cyklofosfamid, rwnoczeĻnie z obojħtnĢ farmakologicznie wodĢ z sacharynĢ. Cyklofosfamid jest

lekiem zmniejszajĢcym aktywnoĻę immunologicznĢ organizmu i dlatego zmniejsza objawy chorb

autoimmunologicznych (gdzie ukþad odpornoĻciowy zwraca siħ przeciw wþasnemu organizmowi).

Lek ten dla ukþadu odpornoĻciowego Ļwinek morskich byþ tym, czym pokarm dla Ļlinianek psw

Pawþowa (bodŅcem bezwarunkowym) i wywoþywaþ obniŇenie aktywnoĻci nadmiernie pobudzonych

komrek odpornoĻciowych (jak pokarm wywoþywaþ Ļlinienie u psw). Woda z sacharynĢ byþa jak

dŅwiħk dzwonka (obojħtnym bodŅcem warunkowym). Po kilkakrotnym rwnoczesnym podawaniu

cyklofosfamidu z wodĢ z sacharynĢ (warunkowanie), podawanie samej sacharyny z wodĢ

powodowaþo taki sam rezultat, jak podawanie cyklofosfamidu - zmniejszenie odpowiedzi

immunologicznej. Ukþady odpornoĻciowe tych Ļwinek morskich nauczyþy siħ zmniejszaę swojĢ

nadmiernĢ aktywnoĻę i choroba autoimmunologiczna, do ktrej byþy genetycznie predysponowane,

wystħpowaþa znacznie pŅniej, niŇ w grupie kontrolnej, ktra nie podlegþa warunkowaniu,

a otrzymaþa takie same dawki cyklofosfamidu i sacharyny. To nie woda z sacharynĢ spowodowaþa

rŇnicħ tylko to, czego nauczyþ siħ ich ukþad odpornoĻciowy. Innym fascynujĢcym zjawiskiem jest

to, Ňe moŇna nauczyę ukþad odpornoĻciowy odrzucenia wszczepionego nowotworu zþoĻliwego

w uwarunkowanej reakcji na zapach kamfory (Ghanta, 1990). PomyĻlne doĻwiadczenia

z warunkowaniem odpowiedzi immunologicznej przeprowadzono teŇ u ludzi (Bovgjerg, 1990).

W PýYW UKýADU IMMUNOLOGICZNEGO NA ZACHOWANIE

Wpþyw stanu ukþadu immunologicznego na zachowanie stanowi, w ostatnich latach, cel

wielu badaı. Od lat psychiatrzy wiedzĢ, Ňe wiele chorb ukþadu odpornoĻciowego moŇe przejawiaę

siħ najpierw objawami psychicznymi. Ponadto istnieje wiele doniesieı o zmianach w zachowaniu

pod wpþywem infekcji wirusowej nawet, gdy nie nastĢpiþy Ňadne mierzalne zmiany fizjologiczne.

Lub, Ňe myszy z upoĻledzonĢ funkcjĢ immunologicznĢ, gorzej sobie radziþy w doĻwiadczeniach

z labiryntami niŇ myszy ze zdrowym ukþadem odpornoĻciowym. Jednak pierwszym

doĻwiadczeniem, ktre najbardziej przekonujĢco wykazaþo, Ňe stan ukþadu odpornoĻciowego

wpþywa na zachowanie, byþ eksperyment przeprowadzony przez Grota'ego i wsp. (Grota, 1989) ze

szczepem myszy z wrodzonĢ skþonnoĻciĢ do zapadania na toczeı (choroba autoimmunologiczna;

podobnie jak Ļwinki morskie w akapicie powyŇej). Jak juŇ wspomniano cyklofosfamid jest lekiem

zmniejszajĢcym aktywnoĻę odpornoĻciowĢ. Myszy i inne stworzenia (wþĢczajĢc ludzi) nie lubiĢ pię

cyklofosfamidu, bo powoduje, oglħdnie mwiĢc, "rozstrojenie ŇoþĢdka". Jednak myszy

z "genetycznie zaprogramowanĢ" chorobĢ autoimmunologicznĢ, u ktrych cyklofosfamid

zmniejsza objawy choroby, pijĢ roztwr z cyklofosfamidem, mimo silnych objaww ubocznych.

www.setman.pl

NajwyraŅniej, stan ukþadu immunologicznego bardziej motywuje te myszki do picia wody

z cyklofosfamidem mimo gorzkiego smaku i natychmiast nastħpujĢcych problemw ŇoþĢdkowo-

jelitowych. Oznacza to, Ňe ukþad immunologiczny wpþywa na mzg i kierowane przez mzg

zachowanie.

U ludzi zauwaŇono, Ňe substancje wydzielane przez komrki ukþadu odpornoĻciowego

(cytokiny), sĢ zwiĢzane ze zmianami w aktywnoĻci ruchowej, zaburzeniami snu oraz zaburzeniami

procesw myĻlenia i pamiħci obserwowanymi u chorych na depresjħ i schizofreniħ (Muller, 1998).

Coraz wiħcej wiadomo na temat wpþywu ukþadu immunologicznego na zachowanie, ale o tym

poniŇej.

W SKAńNIKI IMMUNOLOGICZNE

Wiele nowych informacji dostarczyþy nam badania laboratoryjnie mierzalnych tzw.

"wskaŅnikw immunologicznych", obserwujĢce zmiany w czynnoĻci ukþadu odpornoĻciowego pod

wpþywem rŇnorodnych interwencji. NajczħĻciej stosowanymi wskaŅnikami immunologicznymi sĢ:

poziomy i produkcja rŇnych klas przeciwciaþ, poziomy rŇnych subpopulacji komrek

odpornoĻciowych (limfocyty T, B, Natural Killer Cells), produkcja interleukin i interferonu,

produkcja przeciwciaþ, odpowiedŅ na mitogeny i wiele innych. Stres, oraz stany emocjonalne

zwiĢzane z depresjĢ, lħkiem, zespoþem stresu pourazowego oraz zaburzenia snu sĢ zwiĢzane

z obniŇeniem czynnoĻci ukþadu odpornoĻciowego (Ironson, 1997; Irvin, 1990; Irvin 1990b; 1994;

Linn 1981). Wpþyw stresu rejestrowany jest nie tylko na poziomie organizmu i komrki, ale teŇ na

poziomie genu - stres upoĻledza procesy naprawcze DNA (Kiecolt-Glaser, 1985). Ciekawym

zjawiskiem jest wzmocnienie reakcji odpornoĻciowych poprzez Ļmiech. Zaobserwowano, na

przykþad, Ňe oglĢdanie Ļmiesznego filmu na wideo powodowaþo zwiħkszenie produkcji przeciwciaþ

(Dillon, 1985). Inne doĻwiadczenia potwierdziþy zwiĢzek miħdzy nastrojem a stanem ukþadu

odpornoĻciowego (Futterman, 1994; Knapp, 1992). Co wiħcej, poprzez techniki

psychoterapeutyczne jak relaksacja, biofeedback i stosowanie wyobraŅni moŇna spowodowaę

znaczne zwiħkszenie aktywnoĻci ukþadu odpornoĻciowego mierzonego poprzez wskaŅniki

immunologiczne (Gruber, 1988; Gruber, 1993).

P SYCHOTERAPIA I ZDROWIENIE

Od lat wiadomo, Ňe u znacznej czħĻci (jeĻli nie wiħkszoĻci) osb zwracajĢcych siħ do

lekarza oglnego, u podstaw zgþaszanych przez nich dolegliwoĻci leŇĢ problemy psychiczne.

Logiczne jest teŇ, Ňe interwencja psychoterapeutyczna znacznie zmniejsza czħstotliwoĻę wizyt

u lekarza (Jones, 1980; Mumford, 1981; Black, 1998). Pacjenci O. Carla Simontona,

z zaawansowanĢ chorobĢ nowotworowĢ, ktrzy podlegali psychoterapii jako uzupeþnienie

konwencjonalnego leczenia onkologicznego, Ňyli dwukrotnie dþuŇej niŇ ci, ktrzy byli tylko leczeni

konwencjonalnie w najlepszych klinikach onkologicznych w USA (Simonton, 1978; 1981; 1992).

Ponadto, wĻrd pacjentw Simontona znacznie wiħcej byþo wieloletnich przeŇyę (osb, ktre mimo

poczĢtkowego znacznego zaawansowania choroby, po latach nie miaþy Ňadnych oznak choroby).

Pacjenci Simontona mieli lepszĢ jakoĻę Ňycia a ci, ktrzy zmarli, mieli lepszĢ jakoĻę umierania.

Podobne wyniki miaþ Ronald Grossarth-Maticek stosujĢc terapiħ poznawczo-behawioralnĢ

nazywanĢ creative-novation behaviour therapy (Eysenck, 1991). PoczĢtkowo Ļwiat medyczny

odrzuciþ te doniesienia uwaŇajĢc je za absurdalne i zarzucajĢc im bþħdy metodologiczne. David

Spiegel prbujĢc zdyskredytowaę doniesienia Simontona przeprowadziþ prospektywne,

kontrolowane badania na uniwersytecie Stanford u kobiet z zaawansowanym rakiem gruczoþu

piersiowego z przerzutami (Spiegel, 1981; 1983; 1989). Ku swemu zaskoczeniu otrzymaþ

identyczne wyniki jak Simonton i stwierdziþ, Ňe pacjentki, ktre przeszþy terapiħ poznawczo-

behawioralnĢ w uzupeþnieniu leczenia konwencjonalnego, Ňyþy przeciħtnie dwukrotnie dþuŇej niŇ te,

leczone tylko konwencjonalnie. Podobne wyniki, otrzymaþ Fawzy. Fawzy u pacjentw

z czerniakiem zþoĻliwym (Fawzy, 1990; 1990b; 1993). Badania Spiegela i Fawzy'ego speþniajĢ

najwyŇsze kryteria naukowe. Pacjenci Fawzy'ego podlegajĢcy interwencji nie tylko Ňyli dþuŇej, ale

Setman Andrzej - Program Simontona.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: