PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA WYKŁAD 8 19 V 2011
NAJWAŻNIEJSZE OSIĄGNIĘCIA ROZWOJOWE WIEKU DORASTANIA I DOROSŁOŚCI
· Wiek dorastania ma charakter konfliktowy. Konflikty między dziećmi dorastającymi a rodzicami, między dziećmi dorastającymi a młodszymi dziećmi. Oprócz tego konflikty dotyczą świata wewnętrznego nastolatków, np. konflikt między dążeniem do samodzielności a potrzebą wsparcia; między przywiązaniem do rodziców a krytycyzmem; między wizjami idealnymi a realnymi wizjami świata.
· Krytycyzm myślenia w czasie adolescencji. Myślenie młodzieży jest tak rozwinięte, że może ona patrzeć na życie z wielu perspektyw, dostrzega sprzeczności – stymuluje to rozwój samodzielnego myślenia. Pojawia się myślenie o charakterze hipotetyczno – dedukcyjnym. Młodzież traktuje docierające wiadomości jako hipotezy, wymagające weryfikacji, przemyślenia. Młodzież ma potrzebą uzasadniania twierdzeń, dowodzenia własnych racji, sprawdzania informacji dawniej przyjmowanych na wiarę. Powstaje zdolność do pojmowania relatywności pewnych prawd i rozumienia umowności niektórych społecznie przyjętych ustaleń.
· Wzbogacenie wiedzy psychologicznej. Występują specyficzne zainteresowania psychologiczne (młodzież interesuje się sobą), nastolatkowie są idealistami, mają wysoką samoocenę. Interesują się innymi osobami, stąd w wieku dorastania powstają trwałe przyjaźnie polegające nie tylko na wspólnym działaniu, ale też na zwierzeniach itd. Zwiększają się kompetencje komunikacyjne. Samowiedza ma funkcję motywującą, uruchamia samorozwój i samodoskonalenie. Uzyskanie poczucia własnej tożsamości. Możliwe jest tworzenie wizji własnej przyszłości, młodzież jest zorientowana na przyszłość.
· Autonomia moralna. W miejsce pryncypializmu moralnego pojawia się autonomia moralna. Człowiek wie jakim wartościom służą określone normy moralne. Młodzież (starsza) ma już zbudowaną własną hierarchię wartości. Wzrasta poczucie obowiązku. Wartości, w które wierzymy – urzeczywistniamy. Człowiek chce urzeczywistniać swoje wartości dlatego robi to, co do niego należy.
· Indywidualizacja zachowania. W okresie młodzieńczym krystalizują się specyficzne zainteresowania młodzieży. Dokonywane przez młodzież wybory są świadome, konsekwentne i spójne, gdyż wypływają z wiedzy jednostki na temat tego, kim jest, co może, na czym jej w życiu zależy.
DOROSŁOŚĆ – jest do wiek dalszego rozwoju i rozwój jest stymulowany zadaniami jakie stoją przed jednostką w trakcje pełnienia przez nią określonych ról.
Zadania rozwojowe:
ü Oderwanie się od rodziny pochodzenia.
ü Zawarcie małżeństwa.
ü Przystosowanie się do partnera.
ü Wejście w rolę rodzicielską.
ü Rozpoczęcie pracy zawodowej – wdrożenie się do niej, podnoszenie kwalifikacji.
ü Zwiększa się odpowiedzialność.
ü Podejmowanie obowiązków społecznych.
Te wszystkie zmiany dzieją się w bardzo krótkim czasie. Młodzi dorośli mają największy poziom stresu w całym życiu.
ü Pomoc dzieciom w usamodzielnieniu się.
ü Opieki nad starzejącymi się rodzicami.
ü Pogodzenie się z oznakami zbliżającej się własnej starości, związane z pogorszeniem się stanu zdrowia i kondycji fizycznej.
PÓŹNA DOROSŁOŚĆ
ü Znalezienie sobie obszaru własnych zainteresowań – pozwala to przezwyciężyć tzw. „kryzys wieku średniego”.
ü Wejście w rolę dziadka/babci.
ü Nawiązywanie nowych relacji społecznych.
ü Emocjonalne radzenie sobie z utratą bliskich osób.
ü Dokonanie bilansu życia.
ü Wypracowanie dojrzałej postawy wobec śmierci.
ü Osiągnięciem idealnym w dorosłości jest równowaga psychiczna. Osoba musi znaleźć równowagę pomiędzy własną autonomią a realizowaniem podjętych zobowiązań i działaniami wynikającymi z poczucia odpowiedzialności. Osoba musi też zaakceptować własne ograniczenia, ale nie rezygnować z tego, co leży w sferze jego możliwości. Osoba jeśli ma zachować poczucie własnej wartości musi się pogodzić z rozbieżnością między swoimi marzeniami i planami a rzeczywistymi możliwościami. Po tym wszystkim następuje uzyskanie poczucia stabilności, pełna afirmacja świata, wewnętrzny spokój i harmonia. Pogodzenie poczucia sensu życia z akceptacją przyjścia śmierci i brak lęku o nią.
ü Umiejętność odkrywania problemów. Osoba dorosła nie tylko umie rozwiązywać swoje problemy, ale może rozpoznawać i precyzować problemy. Osoba potrafi też zdecydować, które problemy warto podejmować.
ü Kształtowanie się wiedzy ekspertalnej. Jednostka osiąga w pewnej dziedzinie działania poziom znawstwa czy też mistrzostwa. Ekspert dzięki swojemu doświadczeniu rozwiązuje problemy automatycznie. Sprawnie dobiera sposób rozwiązania problemu, mówi się wówczas, że ma intuicję lub zdrowy rozsądek. Mówi się, że osoby starsze mają tzw. MĄDROŚĆ ŻYCIOWĄ – wiąże się ona z ostrożnością myślenia, wynika z relatywizmu myślenia, wiąże się z umiejętnością odkrywania problemów i stawiania sobie zadań wartych rozwiązania.
kriiso