KOALICJE GABINETOWE
1. Procesy instytucjonalizacji koalicyjnej
a) gabinet - premier, wicepremier, ministrowie
b) rząd - całe otoczenie, podsekretarz stanu, kancelarie rady ministrów, dyrektorzy departamentów
c) rada ministrów - może zwoływać ją prezydent i wtedy zwana jest gabinetową (nie może ona podejmować decyzji)
koalicja gabinetowa - byt określony czasowo , nie jest doraźna
koalicja wyborcza - doraźna tworzona tylko po to by wspólnie startować w wyborach
2. Wymiary współpracy gabinetowej
a) polityczny - gabinet
b) pośredni - gabinet + szefowie departamentów
c) administracyjno - techniczny + urzędnicy ministralni
3. Czynniki determinujące formalnie i trwałość gabinetów
a) mechanizmy konstytucyjne
b)system wyborczy
c) system partyjny
d) wzorce rywalizacji politycznej
e) kompetencje prezydenta
4. Okresy tworzenia koalicji gabinetowych
a) faza niestabilności pierwotnej 1989-93
- liberalny i liberalno-chadecki aksjologiczny wymiar koalicji
- gabinetowa dominacja ugrupowań solidarnościowych
- problemy z zapewnieniem większości
- duże zróżnicowanie koalicji (tzw. negatywne większości)
- podział na partie inicjujące i dopełniające
gabinety koalicyjne:
- misja Cz. Kiszczaka
- gabinet T. Mazowieckiego
- gabinet J.K. Bieleckiego
- gabinet J. Olszewskiego
- misja W. Pawlaka
- gabinet H. Suchockiej
b) faza stabilizacji gabinetowej 1993-97
- koalicja SLD-PSL - sprawowała rządy przez całą kadencje
- wprowadzono zawieranie umowy koalicyjnej
- przełamanie monopolu rządów solidarnościowych
- do 1995 roku problemy z obsadą tzw. resortów siłowych
- gabinet W. Pawlaka
- gabinet M. Oleksego
c) faza niestabilności wtórnej 1997- 2005
- utrzymanie kryterium genetycznego jako podstawy tworzenia gabinetów
- rozpad koalicji gabinetowych i powstawanie rządów mniejszościowych
- wzrost roli partii opozycyjnych
- wpływ spadających notowań sondażowych partii rządzących
- pojawienie się ugrupowań skrajnych
Gabinety:
- gabinet większościowy J. Buzka
- gabinet mniejszościowy J. Buzka
- gabinet większościowy L. Milera
- gabinet mniejszościowy L. Millera
- gabinet M. Belki
- gabinet K. Marcinkiewicza
FUNKCJONALNA STABILNOŚĆ SYSTEMÓW PARTYJNYCH
1. System partyjny - system polityczny
a) wymiar systemowy
b) wymiar funkcjonalny
c) wymiar rywalizacji
2. Stabilność systemu partyjnego
- instytucjonalna (systemowa)
- partyjna (ilościowa)
- wzorców rywalizacji politycznej (jakościowa)
- zachowań wyborczych
3. Zamrażanie i odmrażanie systemów partyjnych
- koncepcja Lipseta i Rokkana
- paradygmat społeczno-strukturalny
- proces zamykania rynku wyborczego
- czynnik odmrażania systemów partyjnych
- zanik lojalności partyjnych
4. koncepcja Petera Maira
- rozwój systemów partyjnych w państwach postkomunistycznych (czwarta fala)
- stabilność systemów partyjnych
* niestabilność instytucjonalna
* labilność (chwiejność) elektoratu
5. Zorientowanie partii politycznych
- orientacja elektoratowa
- orientacja na pośredniczenie
- orientacja rządowa
6. Nadpartyjność i niedopartyjność
- różnice wzorców demokratyzacji
- odmienność elektoratu
- dynamika polaryzacji politycznej
- odmienność wzorców rywalizacji politycznej
7. Asymetria układu lewica-prawica
- dynamika podziałów socjopolitycznych
- model mojarytarny vs konsensuralny
- biegunowość układu lewica-prawica
8. Kryteria funkcjonalności
a) reprezentatywność
- poziom frekwencji
- % głosów partii pozaparlamentarnych
- poziom wymuszonej chwiejności wyborczej
- zmiany kadencyjne w strukturze parlamentu
b) efektywność
- stabilność i trwałość gabinetu
- liczba dymisji gabinetu
- trwałość koalicji
- liczba gabinetów technicznych
- liczba przedterminowych elekcji parlamentarnych
- poziom integracji opozycji
- poziom poparcia partii izolowanych
c) integralność
- liczba płaszczyzn konsensusu politycznego
- dynamika poparcia dla populistycznych partii antysystemowych
- reprezentacja wszystkich istotnych grup społecznych
d) instytucjonalizacja
- trwałość struktury sceny politycznej
- rozmiar porażek wyborczych ugrupowań rządzących
- trwałość wzorców rywalizacji politycznej w parlamencie
Olivkova