Dethlefsen T. - Poprzez chorobe do samopoznania.pdf - Samorozwój - piwowar3

Thorwald Dethlefsen, Rudiger Dahlke

PRZEZ CHOROBĘ DO SAMOPOZNANIA

Przedmowa

Jest to książka niewygodna, gdyż odbiera człowiekowi chorobę jako alibi dla jego nie

rozwiązanych problemów. Chcemy w niej pokazać, że chory nie jest niewinną ofiarą

jakichś niedoskonałości natury, lecz także sam jest sprawcą swej choroby. Nie mamy

przy tym na myśli jakiegoś zanieczyszczenia środowiska, cywilizacji, niezdrowego try-

bu życia lub tym podobnych znanych „winnych”; chcielibyśmy natomiast na plan

pierwszy wysunąć metafizyczny aspekt „bycia chorym”. Symptomy widziane od tej

strony okazują się cielesnymi formami wyrazu konfliktów psychicznych, a poprzez swą

symbolikę wskazują każdorazowy problem pacjenta.

W pierwszej części książki przedstawimy teoretyczne przesłanki i filozofię choroby.

Gorąco polecamy staranne i dokładne, a nawet kilkakrotne przeczytanie pierwszej

części przed przystąpieniem do lektury części drugiej. Tę książkę można by określić

mianem kontynuacji czy też egzegezy naszej pierwszej książki zatytułowanej Schicksal

als Chance (Przeznaczenie twoją szansą), chociaż staraliśmy się nadać jej własny wymiar i

odrębność. Niemniej uważamy lekturę książki Schicksal als Chance za dobry wstęp lub

uzupełnienie zwłaszcza gdyby część teoretyczna miała sprawić trudności.

W części drugiej przedstawiamy najczęstsze objawy chorobowe w ich symbolicznym

znaczeniu, odczytując je jako formy wyrazu problemów psychicznych. Indeks po-

szczególnych symptomów zamieszczony na końcu książki umożliwi czytelnikowi w

razie potrzeby szybkie odnalezienie określonego symptomu. Niemniej naszym pierw-

szorzędnym zamiarem jest nauczenie czytelnika – poprzez interpretacje – nowego spo-

sobu widzenia, które ma mu umożliwić samodzielne rozpoznawanie oraz rozumienie

sensu i znaczenia symboli.

Jednocześnie posłużyliśmy się tematem choroby jako pretekstem do poruszenia wie-

lu tematów światopoglądowych i ezoterycznych, których znaczenie rozsadza węższe

ramy choroby. Ta książka nie jest trudna, ale też nie jest tak prosta i banalna, jak może

się wydać tym wszystkim, którzy nie rozumieją naszej koncepcji. Ta książka nie jest na-

ukowa, gdyż brak w niej ostrożności cechującej „naukową prezentację”. Została napisa-

na dla ludzi gotowych pójść drogą zamiast usiąść na jej skraju i spędzać czas na żon-

glowaniu nie wiążącymi i pustymi frazesami. Ludzie, których celem jest oświecenie, nie

mają czasu na naukę – oni potrzebują wiedzy. Ta książka natrafi na bardzo wielki opór

– jednocześnie mamy jednak nadzieję, że trafi także do ludzi (niewielu lub wielu), któ-

rzy zechcą ją potraktować jako pomoc na swej drodze. Bo właśnie dla nich ją napisali-

śmy!

Autorzy

CZĘŚĆ I

Teoretyczne przesłanki rozumienia choro-

by i zdrowia

1. Choroba i symptomy

Rozum człowieka

Nie jest w stanie uchwycić prawdziwej nauki.

Wszakże gdy wątpi

I nie rozumie,

Możecie ze mną spokojnie o tym Podyskutować.

Yoka Daishi „Shodoka”

Żyjemy w czasach, w których współczesna medycyna stale prezentuje zdumionym

oczom laika świadectwa swych graniczących z cudem możliwości i umiejętności. Jedno-

cześnie coraz donośniejsze stają się głosy tych wszystkich, którzy wyrażają zasadnicze

votum nieufności pod jej adresem. Coraz większa jest liczba tych, którzy znacznie więk-

szym zaufaniem darzą po części bardzo stare, po części także nowoczesne metody przy-

rodolecznictwa czy sztuki homeopatii niż metody naszej wielce naukowej medycyny

akademickiej. W przypadku tej ostatniej nie brak rozlicznych podstaw do krytyki –

skutki uboczne, zamazanie różnicy między objawem i przyczyną, zagubienie wymiaru

ludzkiego, eksplozja kosztów – ale znacznie ciekawszy od samego przedmiotu krytyki

jest fakt, że się w ogóle pojawiła. Krytyka bowiem ma to do siebie, że nim pojawi się w

racjonalnym kształcie, wypływa z niejasnego odczucia, że coś jest nie w porządku i że

obrana droga mimo, a może właśnie z powodu konsekwentnej realizacji nie prowadzi

do oczekiwanego celu. Niezadowolenie z medycyny odczuwa niemało ludzi – łącznie z

wielu młodymi lekarzami. Ale ta jednomyślność ginie gdzieś z chwilą, gdy zaczyna się

wskazywać nowe alternatywne sposoby rozwiązań. Jedni widzą zbawienie w socjaliza-

cji medycyny, inni w zastąpieniu chemioterapeutyków naturalnymi środkami roślin-

nymi. Gdy jedni widzą rozwiązanie wszelkich problemów w badaniu promieniowania

ziemskiego, inni zaklinają się, że nie ma nic skuteczniejszego niż homeopatia. Specjaliści

od akupunktury i poszukiwacze ognisk zapalnych w organizmie żądają odejścia od pa-

trzenia na wszystko w perspektywie morfologicznej i zwrócenia się ku sferze energe-

tycznej procesów zachodzących w organizmie. Wszystkie te alternatywne kierunki i

metody chętnie określa się mianem medycyny holistycznej, które to pojęcie oznacza dą-

żenie do tego, by obok otwartości na różnorodność stosowanych metod nie tracić z oczu

całego człowieka jako jedności cielesno-duchowej. Fakt, że medycyna klasyczna straciła z

oczu człowieka, stał się już zresztą widoczny prawie dla każdego. Daleko posunięta

specjalizacja i analiza jako podstawowa koncepcja badawcza, prowadzona równolegle z

coraz większym i dokładniejszym rozpoznaniem detalu, musiały nieuchronnie dopro-

wadzić do utraty z po1a widzenia całości.

Gdy się śledzi tę bardzo odświeżającą dyskusję i procesy zachodzące w medycynie,

zwraca uwagę fakt, jak bardzo owa dyskusja ogranicza się do metod i ich funkcjonowa-

nia i jak niewiele dotychczas mówi się o teorii czy też filozofii medycyny. Choć, co

prawda, medycyna w znacznym stopniu żyje konkretnym działaniem praktycznym, to

przecież w każdym działaniu wyraża się – świadomie lub nie – stojąca za nim filozofia.

Współczesna medycyna ponosi fiasko nie z powodu braku możliwości swego działania,

lecz z powodu sposobu widzenia świata, sposobu, na którym – często milcząco i bezref-

leksyjnie – opiera swe działania. Medycyna ponosi fiasko z powodu swej filozofii lub –

ściślej rzecz biorąc – z powodu braku tej filozofii. Działania medycyny kierowały się

dotychczas jedynie funkcjonalizmem i skutecznością; brak wszelkich głębszych aspek-

tów wewnętrznych wywołał w końcu pod jej adresem krytykę, że jest nieludzka.

Wprawdzie owa nieludzkość wyraża się w wielu konkretnych sytuacjach zewnętrznych,

ale problemu nie da się rozwiązać poprzez sięganie po dalsze funkcjonalne zmiany sy-

tuacji. Wiele symptomów dowodzi, że medycyna jest chora. I jak każdego innego pa-

cjenta tak i „pacjenta medycyny” nie da się wyleczyć majstrowaniem przy symptomach.

Tymczasem większość krytyków medycyny klasycznej i zwolenników al.ternatywnych

sposobów leczenia przejmuje jako oczywistość jej światopogląd i cele, koncentrując całą

swą energię wyłącznie na zmianie form (metod).

W książce tej pragniemy na nowo zastanowić się nad problemem choroby i leczenia.

Nie zamierzamy bynajmniej przyjmować przy tym jej tradycyjnych i podstawowych

wartości, uważanych przez wszystkich za niepodważalne. Ta postawa czyni wszakże

nasze przedsięwzięcie dość trudnym i niebezpiecznym, gdyż w tej sytuacji musimy po-

stawić kilka niewygodnych pytań także w sprawach będących przedmiotem zbiorowe-

go tabu. Zdajemy sobie sprawę, że tym samym czynimy krok, który z pewnością nie

będzie następnym krokiem medycyny na drodze jej rozwoju. Pomijamy w tych rozwa-

żaniach pewną liczbę kroków, które medycyna będzie musiała jeszcze uczynić. Zapew-

ne dopiero ich głębokie zrozumienie dostarczy przesłanek dla merytorycznego przy-

swojenia sobie koncepcji, która legła u podstaw tej książki. Dlatego niniejszą prezentacją

nie myślimy pobudzać rozwoju medycyny jako pewnej zbiorowości, zwracamy się ra-

czej do tych jednostek, których indywidualne możliwości rozumienia sytuacji wyprze-

dzają nieco jej (zawierający sporą dozę inercji) rozwój jako całości.

Procesy funkcjonalne jako takie nigdy nie są obarczone znaczeniowo. Sens wydarzeń

wynika z ich interpretacji. Dopiero ona umożliwia nam odczytanie ich znaczenia. Tak

więc podniesienie się słupka rtęci w szklanej rurce, widziane w izolacji, nie ma absolut-

nie żadnego sensu; dopiero gdy ten proces zinterpretujemy jako wyraz zmiany tempera-

tury, rzecz cała nabierze znaczenia. Gdy ludzie zaprzestają interpretowania wydarzeń

zachodzących w świecie i biegu własnego losu, ich byt pogrąża się w miałkości i bez-

sensie. By umieć coś zinterpretować, potrzeba układu odniesienia, układu istniejącego

na zewnątrz, poza obszarem, wewnątrz którego manifestuje się rzecz interpretowana.

Tak więc procesy tego materialnego i formalnego świata stają się interpretowalne dopie-

ro wtedy, gdy sięgnie się po metafizyczny system odniesienia. Dopiero gdy widzialny

świat form „stanie się alegorią” (Goethe), nabierze on dla ludzi znaczenia i sensu. Tak

jak litera i cyfra są formalnymi nośnikami kryjącej się za nimi idei, tak też wszystko, co

widzialne, wszystko, co konkretne i funkcjonalne, jest jedynie wyrazem idei, a tym sa-

mym łącznikiem ze światem niewidzialnym. W uproszczeniu można te dwie sfery na-

zwać także formą i treścią. W formie wyraża się treść i to przez nią formy stają się pełne

znaczeń. Znaki pisma, nie przekazujące żadnych idei ani znaczeń, pozostają dla nas bez-

sensowne i puste. I nic tu nie zmieni choćby najskrupulatniejsza analiza znaków. Wy-

raźnie i w sposób dla każdego zrozumiały wyraża się ten związek w sztuce. Wartość

obrazu nie wynika z jakości płótna i farb; materialne składniki obrazu są jedynie nośni-

kami i pośrednikami idei, którą w swym wnętrzu nosił artysta. Płótno i farba umożli-

wiają uwidocznienie tego, co zwykle pozostaje niewidoczne, a tym samym stają się fi-

zycznym wyrazem metafizycznej treści.

Te proste przykłady są jedynie próbą zbudowania mostu ułatwiającego zrozumienie

prezentowanej w tej książce metody interpretującego traktowania tematu choroby i le-

czenia. Tym samym opuszczamy, jednoznacznie i rozmyślnie, obszar „medycyny na-

ukowej”. Nie rościmy sobie pretensji do „naukowości”, gdyż punkt, z którego wy-

chodzimy, jest zupełnie inny – z czego wynika również, że nie tyczy nas naukowa ar-

gumentacja ani sięga krytyka naszego sposobu podejścia do tematu. Z rozmysłem wy-

chodzimy poza ramy nauki, gdyż ta ogranicza się przecież do szczebla funkcjonalnego,

tym samym jednocześnie uniemożliwiając zamanifestowanie się znaczenia i sensu. Po-

stępując w ten sposób, nie wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom zagorzałych racjona-

listów i materialistów; zwracamy się do ludzi gotowych podążać krętymi i bynajmniej

nie zawsze logicznymi ścieżkami ludzkiej świadomości. Dobrą pomocą w takiej podró-

ży przez ludzką duszę są: obrazowe myślenie, fantazja, umiejętność kojarzenia, ironia i

słyszenie podtekstów językowych. Nasza droga będzie wymagać – i to w znacznej mie-

rze – umiejętności radzenia sobie z paradoksami i dwuznacznościami bez natychmia-

stowego wymuszania jednoznaczności poprzez niszczenie jej biegunów.

W medycynie jak i w języku potocznym mówi się o najróżniejszych chorobach. W tym

językowym niechlujstwie uwidacznia się bardzo wyraźnie szeroko rozpowszechnione

niezrozumienie faktu, który legł u podstaw pojęcia zwanego chorobą. Choroba jest sło-

wem, które w zasadzie może być używane tylko w liczbie pojedynczej – liczba mnoga,

choroby, jest równie bezsensowna jak liczba mnoga od słowa zdrowie – zdrowia. Choroba

i zdrowie są pojęciami wymagającymi liczby pojedynczej, ponieważ odnoszą się do sta-

nu człowieka, a nie – jak się to przyjęło w dzisiejszym języku – do organów czy części

ciała. Ciało nigdy nie jest chore lub zdrowe, gdyż wyrażają się w nim jedynie informacje

pochodzące ze świadomości. Ciało samo z siebie niczego nie czyni, o czym każdy może

się przekonać, obserwując zwłoki. Ciało żywego człowieka zawdzięcza swe funkcje

właśnie owym dwóm instancjom niematerialnym, które zazwyczaj nazywamy świado-

mością (duszą) i życiem (duchem). Świadomość przedstawia przy tym informację, która

objawia się w ciele i podlega transpozycji do sfery widzialnej. Świadomość ma się do

ciała tak jak program radiowy do odbiornika. Ponieważ świadomość stanowi jakość

niematerialną i samodzielną, więc oczywiście ani nie jest produktem ciała, ani nie zależy

od jego istnienia.

To, co nieustannie dzieje się w ciele istoty żywej, jest wyrazem odpowiedniej infor-

macji ewentualnie zagęszczenia odpowiedniego obrazu (obraz to po grecku eidolon, od-

powiada mu zatem również pojęcie „idei”). Gdy puls i serce podążają określonym ryt-

mem, temperatura ciała zachowuje stałą wartość, gruczoły produkują hormony lub gdy

tworzą się przeciwciała (antygeny), to są to funkcje niewytłumaczalne na bazie samej

tylko materii, są natomiast w całości zależne od odpowiedniej informacji, której punk-

tem wyjścia jest świadomość. Gdy różnorakie funkcje ciała w określony sposób współ-

grają, powstaje wzorzec, który odczuwamy jako harmonijny i dlatego nazywamy go

zdrowiem. Gdy jakaś funkcja wymyka się spod kontroli, w mniejszym lub większym

stopniu zaczyna zagrażać harmonii całości, wtedy mówimy o chorobie.

Choroba oznacza więc odejście od harmonii czy też zakwestionowanie zrównoważo-

nego dotychczas porządku (później przekonamy się, że, widziana pod innym kątem,

choroba jest właściwie ustanowieniem równowagi). Zakłócenie harmonii dokonuje się

jednak w świadomości na płaszczyźnie informacji i objawia się jedynie w ciele. Ciało jest

zatem sferą objawiania się i urzeczywistniania świadomości, a tym samym także

wszystkich procesów i zmian, które dokonują się w świadomości. Tak jak cały świat

materialny jest jedynie sceną, na której przyjmuje kształt gra archetypów, stając się w

ten sposób alegorią, tak i materialne ciało jest sceną, na której obrazy świadomości pra-

gną uzyskać swój wyraz. Dlatego gdy świadomość człowieka popada w stan nierówno-

wagi, staje się to widoczne i odczuwalne w jego ciele jako symptom. Stąd wprowadzają-

cym w błąd jest twierdzenie, że ciało jest chore – chory może być jedynie człowiek – na-

tomiast owo bycie chorym objawia się w ciele jako symptom. (Gdy wystawia się tragedię,

przecież nie scena jest tragiczna, lecz utwór!)

Symptomów jest wiele – ale wszystkie są wyrazem jednego i tego samego zdarzenia,

które nazywamy chorobą, a które zawsze dokonuje się w świadomości człowieka. Tak jak

ciało nie może żyć bez świadomości, tak też bez świadomości nie może „chorować”. W

tym miejscu zapewne zrozumiałe stanie się zastrzeżenie, że nie akceptujemy przyjętego

dziś powszechnie podziału na choroby somatyczne, psychosomatyczne, psychiczne i

umysłowe. Tego rodzaju koncepcja raczej utrudnia niż ułatwia możliwość rozumienia

istoty rzeczy.

Nasz sposób widzenia sprawy odpowiada do pewnego stopnia modelowi psychoso-

matycznemu, z tą wszakże różnicą, że odnosimy go do wszystkich symptomów, nie czy-

niąc żadnych wyjątków. Rozróżnienie „somatyczny” / ”psychiczny” można w najlep-

szym razie odnieść do płaszczyzny, na której symptom się manifestuje – ale jest ono

bezużyteczne, gdy idzie o lokalizację choroby. Starożytne pojęcie chorób ducha jest zu-

pełnie mylące, gdyż duch nigdy nie może zachorować – w tym wypadku chodzi wyłącz-

nie o symptomy, które manifestują się na płaszczyźnie psychicznej, a więc w świadomo-

ści człowieka.

Tak więc będziemy tu próbować rozwinąć jednolity obraz choroby, w którym roz-

różnienie „somatyczny”/ ”psychiczny” w najlepszym razie będzie się odnosiła do do-

minującej płaszczyzny wyrażania się symptomu.

Dethlefsen T. - Poprzez chorobe do samopoznania.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: