ZANIM KUPISZ TELESKOP.rtf

Porady dla początkującego miłośnika astronomii

 

1. Zacznij od książek dla miłośników astronomii

Wybierz się do księgarni naukowej lub technicznej i poszukaj książek o miłośniczych obserwacjach nieba (pomocny w tym będzie spis ostatnio wydanych pozycji).

2. Naucz się rozpoznawać gwiazdozbiory, obserwując niebo gołym okiem

Bardzo wygodna "Obrotowa mapa nieba" dostępna jest ciągle w większych księgarniach (oraz wysyłkowo w biurze PTMA i w księgarni internetowej Merlin. Można też korzystać z map publikowanych np. w "Wiedzy i Życiu" lub na stronie Wirtualnego Wszechświata Niebo w tym miesiącu. Pomyśl, jaką satysfakcję sprawi ci pokazanie znajomym kilku gwiazdozbiorów na niebie w czasie wieczornego spaceru.

Obiektami, które szczególnie nadają się do obserwacji nieuzbrojonym okiem są meteory. Wiele z nich pojawia się w postaci rojów, z których najsłynniejszym są sierpniowe perseidy, zwane łzami św. Wawrzyńca. Odpowiednio przeprowadzone obserwacje roju meteorów mogą mieć wartość naukową.

3. Nie spiesz się z kupnem teleskopu

Astronomia to hobby, które wymaga pewnej wiedzy, a tej nie zyskasz kupując nawet największy teleskop. Aby wiedzieć, jak ustawić teleskop na żądany obiekt, musisz wcześniej nauczyć się rozpoznawać gołym okiem gwiazdozbiory i umieć posłużyć się mapą nieba (bez niej nie znajdziesz większości ciekawych obiektów). Niezbędna jest wiedza o możliwościach twojego instrumentu, kryteriach doboru powiększenia do obserwowanego obiektu, prowadzenia teleskopu za ruchem nieba. Pamiętaj też, że trudno jest docenić piękno obserwowanej mgławicy czy galaktyki, nie wiedząc nic na jej temat.

4. Zacznij od lornetki - to najlepszy instrument dla początkującego

Lornetka ma duże pole widzenia (widać przez nią spory fragment nieba na raz), i nie odwraca obrazu, przez co ułatwia odnajdywanie obiektów na niebie. Lornetka jest zwykle tańsza od teleskopu, poręczna i łatwa do przenoszenia. Czy wiesz, ile czasu zajmuje początkującemu wystawienie 15-cm teleskopu choćby na balkon i przygotowanie go do obserwacji? A co zrobisz, gdy wyjedziesz na wakacje na wieś, w pozbawioną świateł okolicę - zabierzesz skrzynię z teleskopem i ciężki statyw ze sobą?

Lornetka wystarczy do obserwacji kraterów na Księżycu, śledzenia księżyców Jowisza, podziwiania sierpa Wenus na wieczornym niebie, odnajdywania jaśniejszych galaktyk, jasnych mgławic, kulistych i otwartych gromad gwiazd. Dostrzeżesz też przez nią kolorowe pary gwiazd podwójnych. Do tego wszystkiego potrzebna ci jednak będzie książka z opisem miłośniczych obserwacji oraz atlas nieba. Przez lornetkę można też z powodzeniem obserwować plamy na Słońcu, stosując tzw. projekcję okularową. UWAGA: nie patrz nigdy na Słońce bezpośrednio przez lornetkę - możesz stracić wzrok!

5. Nawiąż kontakt z innymi miłośnikami astronomii

W Polsce od lat działa PTMA (Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii). Na jego witrynie ( http://www.oa.uj.edu.pl/~ptma/) znajdziesz wiele przydatnych wiadomości, sklepik oferujący wysyłkową sprzedaż książek i map nieba oraz adresy oddziałów PTMA w wielu większych miastach. Możesz też zaprenumerować „Uranię. Postępy astronomii” (http://postepy.camk.edu.pl/), w której znajdziesz informacje o wykładach popularnonaukowych czy też letnich obozach miłośników astronomii.

Jeśli masz dostęp do Internetu, zaglądaj na strony, na których często spotykają się amatorzy obserwacji nieba. Zbiór często zadawanych pytań dostępny jest pod adresem http://www.astro.amu.edu.pl/Library/AstroFAQ/

6. Kiedy będziesz na to przygotowany, kup teleskop

Lektura książek i czasopism astronomicznych, umiejętność rozpoznawania gwiazdozbiorów i doświadczenia zebrane przy obserwacje nieba przez lornetkę przygotują cię do zakupu teleskopu. Zapomnij o połyskujących tandetną farbą i metalizowanym plastikiem teleskopach, jakie oferuje dziś wiele sklepów ze sprzętem optycznym. Przy wyborze instrumentu do obserwacji zwracaj uwagę na dwie rzeczy: solidny, stabilny montaż oraz dobrej jakości optykę. Teleskop nie musi być duży, wiele uda ci się zobaczyć już przez instrument o średnicy obiektywu 6-10 cm. Nie miejsce tu, by omawiać w szczegółach kryteria doboru teleskopu ani wskazywać firmy je sprzedające. W podanej wyżej literaturze znajdziesz wiele informacji na ten temat. Pamiętaj tylko, że lepiej jest wstrzymać się trochę z zakupem i uzbierać więcej pieniędzy na lepszy sprzęt, niż potem męczyć się z kiepskiej jakości instrumentem.

7. Poczuj przyjemność, płynąca z samodzielnie prowadzonych obserwacji

Jeśli będziesz miał kłopoty z odszukaniem słabszego obiektu na niebie, gdy drgania powietrza rozmyją obraz pierścienia Saturna, gdy po pracowitym rozstawieniu teleskopu na jego obiektywie skropli się rosa - uśmiechnij się i przypomnij sobie, że robisz to wyłącznie dla przyjemności. Nawet gdy długo wyczekiwania noc okaże się pochmurna, możesz miło spędzić czas, planując obserwacje na kilka następnych dni.

Tomasz Kwiatkowski