Jan Brzechwa-Ptasia historia(1).pdf

Jan Brzechwa

PTASIA HISTORIA

Akademię pana Kleksa ukończyło w tym roku trzech Aleksandrów, dwóch Anastazych,

czterech Albinów, dwóch Agenorów, trzech Aleksych, jeden Apolinary i ja. Razem było

nas siedemnastu.

Wręczając nam dyplomy, pan Kleks na każdym z nich kładł swój podpis, ozdobiony

wszelkimi możliwymi zakrętasami i zawijasami, jakie tylko zdołała wymyślić kaligrafia na

przestrzeni wieków.

Po wspólnym uroczystym obiedzie odśpiewaliśmy chórem hymn Akademii, po czym pan

Kleks, stoją swoim zwyczajem na jednej nodze, wygłosił do nas pożegnalne

przemówienie. Wryło się ono w moją pamięć na całe życie.

- Moi drodzy - powiedział pan Kleks - po latach ogromnych wysiłków napełniłem wasze

puste głowy mądrością, o której w innych uczelniach nikomu nawet się nie śni. Wiecie,

że wynalazłem własną metodę wlewania oleju do głowy. Dzięki temu wam, którzy

przybyliście do mojej Akademii jako kapuściane głowy, zdołałem zaszczepić wiele

rzadkich umiejętności i z nieuków uczyniłem młodych uczonych. Wzmocniłem też waszą

pamięć przy pomocy soku malinowego i nalewki na piegach. Mam więc nadzieję, że

potraficie przekazać zdobytą wiedzę następnym pokoleniom i rozsławić moją Akademię

na cały świat. Każdy z was pójdzie odtąd własną drogą, a ja... Ja muszę udać się do

krainy, która na mojej mapie figuruje jako Alamakota. O ile pamiętacie, utknęli tam przed

laty bajdoccy żeglarze. Obowiązek nakazuje mi ich odszukać. Żegnam was, moi drodzy!

Pa-ram-pam-pam! Pa-ram-pam-pam!

Po tych słowach pan Kleks wydął policzki i na połach surduta uniósł się w powietrze, jak

to czynił zwykle, gdy zamierzał wyruszyć w podróż. Przez chwilę krążył jeszcze ponad

naszymi głowami, po czym wymknął się przez okno, wzbił w górę i odpłynął w kierunku

południowo-wschodnim. Jego rozwiana broda pozostawiała za sobą jasną smugę, a

okulary posyłały nam pożegnalne migotliwe "zajączki". Długo jeszcze widzieliśmy w

oddali ulatującą postać ukochanego profesora, która z minuty na minutę stawała się

coraz mniejsza, aż w końcu znikła nam z oczu.

Pożegnałem kolegów, spakowałem zeszyty, galowe lampasy do spodni oraz kilka

drobnych sekretów, które wygrałem od pana Kleksa w "trzy wiewiórki", i radośnie

pomknąłem do domu na ulicę Korsarza Palemona.

Mieszkanie rodziców zastałem jednak zamknięte.

Stary dozorca Weronik dostał na mój widok długotrwałej czkawki. Niegdyś nazywał się

po prostu Franciszek, ale kilka lat temu przyjął imię po swojej zmarłej żonie Weronice.

Tak bardzo ją kochał, iż pragnął w ten sposób utrwalić jej pamięć wśród lokatorów.

Czekałem jakiś czas, aż minie mu atak czkawki, w końcu zniecierpliwiony uderzyłem go

kilkakrotnie w plecy tobołkiem z książkami. Weronik parsknął, wykonał parę przysiadów i

oświadczył tajemniczo:

- Pan Niezgódka, czyli pański ojciec, na wiosnę tego roku zmienił się w szpaka i wyfrunął

z domu. Nawet nie zatrzepotał na pożegnanie. Wyfrunął i tyleśmy go widzieli. A pani

starsza włożyła kapelusz z kwiatkami, wzięła pod pachę elektroluks i poszła do lasu robić

porządki. Wszystko to stało się z powodu paczki, którą przyniósł listonosz. Bo jak tylko

listonosz wsiadł na rower i odjechał, pan Niezgódka zaraz wyfrunął.

Wiedziałem, że Weronik jest dziwak i że po śmierci żony zdziwaczał jeszcze bardziej,

toteż nie wdawałem się z nim w dalsze rozmowy, lecz wziąłem klucz i wszedłem do

mieszkania. Zastałem w nim straszliwy nieład. Wszędzie pełno było damskich kapeluszy,

wstążek i sztucznych kwiatów. W kuchni piętrzyły się nie zmyte naczynia, a w jadalni z

żyrandola zwisały wianki suszonych grzybów, przeważnie muchomorów. Pod nogami

chrzęściły rozsypane ziarna, używane do karmienia kanarków. W gabinecie ojca na

biurku, na szafach, na etażerkach poustawiane były rozmaite wypchane ptaki. Ptasie

pióra walały się po podłodze, a kolorowy puch unosił się w powietrzu.

Zauważyłem już w dzieciństwie, że ojciec miał w twarzy coś ptasiego. Teraz mogłem

stwierdzić, że głowy wypchanych ptaków dziwnie przypominają mi twarz ojca. Kiedy zaś

wziąłem się do sprzątania i całą tą ptasią kolekcję wyniosłem na balkon, zielona papuga,

którą nieostrożnie przydepnąłem, wydała skrzeczący dźwięk, do złudzenia

przypominający głos mego kochanego ojca.

Uwijałem się do późnego wieczora, żeby mieszkanie jako tako doprowadzić do

porządku. Następnie wszystkie pokoje pozamykałem na klucz, zachowując dla siebie

jedynie gabinet. Przemeblowałem go, wyniosłem zbędne sprzęty, a także wszystkie

książki, jako że ojciec zbierał wyłącznie oprawy, usuwając z nich przy pomocy brzytwy

zadrukowane stronice. Za to wszystkie tytuły wyciśnięte na grzbietach umiał na pamięć.

Treść książek wymyślał i pisał sobie sam, według własnego upodobania, a po

skończonej pracy stosy zapisanych kartek wrzucał do pieca. Kiedy zaś później

zachodziła potrzeba, pisał książkę na nowo, za każdym razem inaczej.

Na szafie postawiłem wypchanego sokoła i włożyłem mu na dziób okulary, żeby mi

przypominał mego ukochanego ojca. Nakręciłem też wszystkie zegary i każdy

nastawiłem na inną godzinę. Po prostu nie chciałem przeszkadzać sobie w pracy

obserwowaniem czasu. Wreszcie na drzwiach przytwierdziłem tabliczkę, na której widniał

napis:

ADAM NIEZGÓDKA

Absolwent Akademii Ambrożego Kleksa

Doktor Filologii Zwierzęcej

Tak, tak, moi drodzy! Był to pracowity dzień, pełen przeżyć i niespodzianek.

Gdy jeden z zegarów wskazywał północ i wypchana kukułka, naśladując głos mego ojca,

zakukała dwanaście razy, położyłem się spać. Ojciec w latach mego dzieciństwa zawsze

wieczorem otulał mnie kołdrą i kukał na dobranoc. Tej nocy śnił mi się Weronik fruwający

na uskrzydlonym elektroluksie, ale do snu tego nie przywiązywałem większej wagi.

Nazajutrz, nie tracąc czasu, zabrałem się do moich zajęć. Od kilku lat prowadziłem

studia nad żabim językiem i miałem na ukończeniu słownik porównawczy żabich gwar w

jeziorach i w stawach. Nadto na zamówienie Instytutu Spraw Zmyślonych podjąłem się

opracowania odmiennych zasad wymowy psiego "hau" i kociego "miau" w dwudziestu

sześciu językach i narzeczach Dalekiego Wschodu. Nie będę również taił, że od dawna

już głowiłem się nad transkrypcją bzykania komarów na chór i orkiestrę dętą, gdyż

bardzo kocham muzykę, zwłaszcza różne pa-ram-pam-pam oraz pi-lim-pim-pim znane

mi z Akademii pana Kleksa.

W chwili gdy byłem pogrążony w rozmyślaniach, rozległ się dzwonek u drzwi

wejściowych. Pobiegłem do przedpokoju w nadziei, że to może rodzice. Tymczasem na

progu ukazał się listonosz, a za nim Weronik. Musiał być bardzo przejęty, gdyż znowu

miał atak czkawki.

Listonosz urzędowym ruchem podał mi paczkę i powiedział tylko jedno słowo:

- Pokwitować.

Pokwitowałem. A ponieważ nie miałem drobnych, ofiarowałem mu wypchanego drozda.

Listonosz na chwilę się ożywił i rzekł:

- A nie ma pan przypadkiem szpaka?

I nie czekając na odpowiedź, zbiegł beztrosko po schodach. Ale Weronik został. Minął

mu już atak czkawki, więc idąc za mną do gabinetu, mówił tajemniczym szeptem:

- Taką samą paczkę dostał pan starszy. I zaraz potem wyfrunął. Widziałem to własne

oczy! Trzeba uważać. Radzę zamknąć balkon, bo i panu może się to przytrafić.

Ostrożność przede wszystkim. Pan Chryzantemski upuścił pewnego razu z balkonu

trzeciego piętra złotą rybkę. Wszyscy okropnie się przejęli, musiałem sprowadzić

weterynarza. Weterynarz ją odratował, owszem, ale biedaczka stracił kolor. Nie jest już

złotą rybką, za przeproszeniem. O, nie!

Słuchałem tej paplaniny z roztargnieniem, a równocześnie rozwijałem paczkę. Była

okręcona kilka razy w papier i za każdym razem osobno przewiązana sznurkiem.

Przecinałem sznurki, zdzierałem papier, aż wreszcie pozostało mi w rękach małe

drewniane pudełeczko.

Weronik przylgnął twarzą do mego ramienia. Z ciekawości zaniemówił i w milczeniu

chuchał na mnie piwem.

Ostrożnie otworzyłem pudełeczko. Wewnątrz leżał guzik. Duży czarny guzik.

Natychmiast odżyła mi w pamięci opowieść szpaka Mateusza o guziku od cudownej

czapki bogdychanów. Pamiętacie chyba tę osobliwą historię przemiany księcia w szpaka,

historię, która przed dziesięciu laty obiegła cały świat. A więc wszystko stało się teraz

jasne i zrozumiałe, zwłaszcza gdy odczytałem włożoną do pudełeczka kartkę. Wypisane

były na niej słowa następujące: "Zwracam tę błahostkę, którą znalazłem w basenie

fontanny. Alojzy B".

No tak! Oczywiście! Ojciec niebacznie przekręcił podesłany mu podstępnie guzik i

zamienił się w szpaka. A potem wyfrunął i niechcący upuścił guzik do fontanny. Dlatego

nie mógł już odzyskać swej normalnej postaci. Matka zaś poszła do lasu na

poszukiwanie ojca i zabrała z sobą elektroluks, żeby bronić go przed drapieżnikami.

Pamiętała, że nasz kot Hieronim na widok elektroluksu z przerażenia prychał i uciekał na

dach.

Kochana matka! Zawsze była kobietą dzielną i nieustraszoną. Podczas burzy, na

przykład, nad głową ojca trzymała na kształt piorunochronu szpilkę od kapelusza. A

kiedy było ślisko, sypała przed nim kaszę jaglaną, żeby się nie przewrócił. Zresztą do

niczego innego kasza ta się nie nadaje, gdyż nikt z nas w domu jej nie jada. Także i tym

razem matka poszła za ojcem uzbrojona w elektroluks. Wprawdzie w lesie na ogół trudno

znaleźć źródło prądu do elektroluksu, ale znając matkę wiedziałem, że raczej sama

zamieni się w akumulator, niż miałaby opuścić ojca w niebezpieczeństwie.

- Taki sam guzik dostał pan starszy w poprzedniej paczce - powiedział Weronik. - A ten

to jest pewno do pary. Trzeba uważać. W guziku może być trucizna albo dynamit.

Mówiąc te słowa, Weronik nawet nie przypuszczał, jak bliski był prawdy. Gdy bowiem raz

jeszcze spojrzałem na kartkę i zobaczyłem podpis "Alojzy B", od razu rozjaśniło mi się w

głowie. Oczywiście, Alojzy B. - to Alojzy Bąbel, nadzwyczajny twór pana Kleksa,

sztuczny, zmechanizowany człowiek, który wymknął się spod władzy swego konstruktora

i stał się nieobliczalny. A teraz mści się na mnie i na mojej rodzinie za to, że go

kilkakrotnie zdemaskowałem. Alojzy Bąbel posiadał bowiem zdumiewającą zdolność

podszywania się pod innych ludzi i tylko ja jeden umiałem go z miejsca rozpoznać.

Podobnie i teraz zjawił się jako fałszywy listonosz. Naprzód przyniósł guzik od czapki

bogdychanów memu ojcu i ściągnął na niego fatalną przemianę w ptaka, a obecnie

podsunął guzik mnie, aby ze mną stało się to samo. Wybiegłem na balkon i rzeczywiście

w oddali, na końcu ulicy, dostrzegłem Alojzego zmykającego na rowerze, który, o ile

zdołałem rozpoznać, przerobiony był z okularów mego ojca.

- Panie Weroniku - zawołałem z rozpaczą - musimy zacząć działać! Ojciec ma taką

krótką pamięć, że nawet kiedy był jeszcze sobą, zapominał często, gdzie mieszka, i

matka musiała wysyłać po niego kota Hieronima. A teraz, odkąd obudziły się w nim

ptasie instynkty, nie wróci już z całą pewnością.

- Może by znowu wysłać Hieronima po pana starszego? - powiedział niepewnie Weronik.

- Co za pomysł! - obruszyłem się na starego dozorcę. - Kota wysyłać po ptaka? Nie

panie Weroniku! Musimy sami udać się na poszukiwania.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: