2
ZAPALENIA PRZEŁYKU:
OSTRE:
1) refluksowe zapalenie przełyku
2) przedłużona intubacja (ponad 12h)
3) mocznica – rzekomobłoniaste zapalenie błon śluzowych przełyku
4) podrażnieniowe zapalenie przełyku:
· alkohol
· kwasy – martwica skrzepowa (prosta = ograniczona) – martwica ściany przełyku:
· następstwo ostre: zapalenie śródpiersia
· następstwo przewlekłe: włóknienie i zwężenie przełyku
· zasady – martwica rozpływna (nieograniczona) – duże, rozległe zniszczenia, zmiany, większa śmiertelność
5) bakteriemia
6) wiremia (HSV, CMV)
7) grzyby (Candida, Aspergillus)
8) napromieniowanie
9) chemioterapia
10) w przebiegu choroby: przeszczep przeciw gospodarzowi (graft versus host disease)
PRZEWLEKŁE:
1) choroba Crohna
2) sarkoidoza
3) gruźlica
REFLUKSOWE ZAPALENIE PRZEŁYKU:
PATOGENEZA:
1) przewlekły: częsty refluks (kilka miesięcy):
- uszkodzenie mięśniówki przełyku lub żołądka
- zaburzenie układu nerwowego
2) zaburzenia ruchomości przelyku i/ lub żołądka
3) wzrost poziomu kwasów trawiennych, kwasów żółciowych, lizoleucyny w treści żołądkowej
4) zaburzenia rozwojowe przełyku
OBJAWY KLINICZNE:
1) dysfagia
2) ból zamostkowy (bóle przed jedzeniem, ustępujące po jedzeniu, w pozycji pionowej, po przejściu kilku kroków
3) krwawe wymioty lub stolce
ZMIANY ANATOMICZNE (rozpoznawane w endoskopii):
1) zaczerwienienie błony śluzowej przełyku – przekrwienie
2) rozpulchnienie i pogrubienie błony śluzowej – obrzęk
3) przy dłuższym zapaleniu – błony rzekome:
· autoimmunologiczne zapalenie przełyku
· mocznicowe zapalenie przełyku
4) martwica:
· nadżerki – nadżerkowo – krwotoczne zapalenie przełyku
· owrzodzenia – wrzodziejące zapalenie przełyku
OBRAZ HISTO – PATO
- rozplem warstwy przypodstawnej nabłonka (do 1/3 grubości ściany przełyku)
- eozynofile – charakterystyczny naciek nabłonka – zgrubienie
- akantoza – pogrubienie nabłonka
PRZEŁYK BARRETA:
- powstaje przy przewlekłym refluksie żołądkowo – przełykowym
- dystalna część przełyku (odwrotna metaplazja na linii Z: nabłonek płaski – bardziej odporny - przechodzi w bardziej wrażliwy nabłonek gruczołowy)
- mechanizm: refluks – zapalenie – owrzodzenie – gojenie (wzrost komórek pnia w 2 kierunkach):
- komórki gruczołowe typu żołądkowego
- komórki gruczołowe typu jelitowego
POWIKŁANIA ZAPALENIA PREŁYKU:
1) owrzodzenia (owrzodzenia Barreta)
2) zwężenie światła
3) zwłóknienie
4) rak gruczołowy
NOWOTWORY PRZEŁYKU
Punkt wyjścia:
- gruczoły śluzowe
- metaplazja gruczołowa błony śluzowe
I – NABŁONKOWE:
a) ŁAGODNE:
1) brodawczak – polipowaty, uszypułowany, z rozrostem nabłonka paraepidermalnego na podścielisku łącznotkankowym
2) brodawka wirusowa – zwyrodnienie koilocytowe (wtręty wirusowe)
3) gruczolak – polipowaty twór rosnący do światła
b) ZŁOŚLIWE:
1) Rak płaskonabłonkowy– najczęstszy (90%)
Makroskopowo:
- postać polipa – 60%
- postać owrzodzenia – 25%
- pogrubienie ściany przełyku (rozlane nacieczenie) – 15%
Etiologia :
- zanieczyszczenie treści pokarmowej grzybami
- wysoki poziom nitratów w diecie
- niedobory witamin A, C, tiaminy, ryboflawiny, niedobór cynku, molibdenu
- zaburzenia czynnościowe: achalazja, uchyłki
- tryb życia: alkohol, papierosy
- schorzenia w dzieciństwie: choroba trzewna (celiakia)
- ektopowe tkanki innych narządów – „odpryski” powstające w czasie rozwoju
- czynniki genetyczne: dysplazje ektodermalne
· Rak brodawkowaty (ca verrucosum) – łagodny przebieg, późno daje przerzuty; charakterystyczna jest akantoza (brodawki łącznotkankowe) – mogą też występować w drogach oddechowych i narządach rodnych)
· Rak wrzecionowatokomórkowy – najgorszy:
– komponenta płaskonabłonkowa i komponenta mezenchymalna
– polipowaty twór wystający do światła
– nie sprawia wrażenia złośliwego
– mikroskopowo: komórki wrzecionowate o wydłużonym, ciemnym jądrze
– barwienie na: cytokeratynę (+) i wimentynę (+)
2) Gruczolakoraki – rzadziej (ok.10%) – wywodzi się z natywnego lub metaplastycznego nabłonka gruczołowego
3) Złożone:
· Carcinoma adenosquamosum – rak gruczołowy i płaskonabłonkowy o przebiegu gruczolakoraka
· Carcinoma mucoepidermale– postać cewkowa - zbudowany z nabłonka płaskiego, mającego zdolność wydzielania śluzu; w obrębie cewkowego gruczołu metaplazja płaskonabłonkowa – barwienie na obecność śluzu
· Carcinoma adenoidocysticum– charaterystyczny do ślinianek
· Rak drobnokomórkowy – komórki limfocytopodobne; rak najczęściej neuroendokrynny (występuje w płucach, przewodzie pokarmowym, narządach rodnych)
· Raki niezróżnicowane - żadne z badań pomocniczych histopatologicznych nie określają pochodzenia nowotworu
II – NIENABLONKOWE = MEZENCHYMALNE – ze ściany przełyku:
a) ŁAGODNE
1) Leiomyosarcoma (mięśniak gładkokomórkowy – najczęstszy), angioleiomyoma
2) Lipoma
3) Fibroma
4) Haemangioma
5) Neurofibroma
1) Leiomyosarcoma
2) Mięsak Kaposiego
GUZ STOMALNY:
– niezłośliwy guz wywodzący się z podścieliska przewodu pokarmowego (nienabłonkowy)
– guzy wrzecionowatokomórkowe wywodzące się ze ściany przewodu pokarmowego
III – INNE:
1) Carcinosarcoma
2) Czerniak złośliwy
3) Karcinoid – drobnokryptokomórkowy, potencjalnie złośliwy
4) Chłoniaki złośliwe – najczęściej z grupy MALT – limfoplazmocytarne
IV - ...........
CZĘSTOTLIWOŚĆ:
- łagodne – częściej nienabłonkowe
- złośliwe – częściej nabłonkowe
LOKALIZACJA (im wyżej, tym gorzej rokuje):
- część górna – 20%
- część środkowa – 50%
- część dolna – 30%
POWIKŁANIA RAKA PRZEŁYKU:
1) PRZETOKI:
a) przełykowo – tchawicza - pokarm dosteje się do oskrzeli, tchawicy – zgorzel płuc, zachłystowe nawracające zapalenie płuc
b) przełykowo – oskrzelowa
c) przełykowo – opłucnowa – ropniak opłucnowy
d) przełykowo – śródpiersiowa – mediastenitis, przebicie: ropne zapalenie osierdzia
2) KRWOTOKI – zajmowanie dużych naczyń
3) CHRYPKA – naciekanie nerwu krtaniowego
4) PRZERZUTY:
- przez ciągłość: krtań, tchawica, tarczyca, aorta
- do węzłów chłonnych:
- z górnej części przełyku: węzły szyjne, nadobojczykowe
- ze środkowej części: węzły śródpiersia
- z dolnej części: węzły trzewne, żołądkowe
GUZY wyglądające makroskopowo jak neo, ale nimi nie będące:
1) polipy – uszypułowane
2) polipy zapalne
3) torbiele:
- wrodzone
- retencyjne (zamknięcie cewy, zastój)
RÓŻNICOWANIE NOWOTWORÓW POCHODZENIA NABŁONKOWEGO I MEENCHYMALNEGO:
1) cytokratyna (+) dla neo nabłonkowych
...
bombelspec