Umiejscowienie:
- wszystkie:
o ślinianka przyuszna 65-80%
o ślinianka podżuchwowa 10%
o ślinianka podjęzykowa
o mniejsze ślinianki 10%
- złośliwe:
o ślinianka przyuszna 15-30%
o ślinianka podżuchwowa 40%
o mniejsze ślinianki 50%
o ślinianka podjęzykowa 70-90%
Rodzaje:
- łagodne:
o tumor mixtus 50%
o tumor Warthini 10%
o oncocytoma 1%
o inne adenoma 5-10%
o papilloma ductale
o ca mucoepidermale 15%
o adenocarcinoma 10%
o adenoid cystic ca 5%
o acinic cell ca 3%
o tumor mixtus malignus 3-5%
o ca planoepitheliale 1%
o inne 2%
Występowanie:
- łagodne 40-60 lat, ♀>♂
- złośliwe trochę później
- tylko tumor Warthini ♂>♀
- 60% guzów ślinianki przyusznej
- rzadko w śliniankach mniejszych
- morfologia:
o okrągły
o otorebkowany, ale guzki satelitarne → wznowy po wyłuszczeniu
o elementy nabłonkowe przemieszane z elementami tkanki śluzowatej (myksoidalnej) i chondroidalnej
- transformacja złośliwa dłużej niż 15 lat, 10% dla guzów rosnących
limfatyczny, adenolymphoma
- prawie zawsze w śliniance przyusznej
- 10% wieloogniskowo i 10% obustronnie
o otorebkowany
o wąskie torbielowate przestrzenie wysłane dwuwarstwowym nabłonkiem onkocytarnym
o limfoidalne podścielisko
- najczęstszy nowotwór złośliwy ślinianek
- często w przyusznych i mniejszych
o wzrost naciekający
o 3 typy komórek: 1) nabłonka płaskiego, 2) śluzowe, 3) pośrednie
o 3 stopnie histologicznej złośliwości:
§ niski stopień (low grade) (komórki śluzowe) wznowy 15%, przerzuty rzadko
§ pośredni stopień (intermediate grade)
§ wysoki stopień (high grade) (komórki nabłonka płaskiego) wznowy 30%, przerzuty 30%
o 5-letnie przeżycie: low grade 90%, high grade 50%
ACINIC CELL CA = rak z komórek zrazikowych (surowiczych)
- najczęściej ślinianka przyuszna
- czasami wieloogniskowe i/lub obustronne
o mały guz
o stosunkowo dobrze odgraniczony od otoczenia
o komórki przypominają komórki surowicze → lite pola, cewki gruczołowe, brodawki
o mała atypia
- wznowy rzadko
- przerzuty do węzłów chłonnych 10-15%
- 5-letnie przeżycie 90%
- najczęściej w śliniankach mniejszych (w płucach też)
o małe guzy
o małe komórki: układ „cribriform” (sitowaty), układy cewkowe, lite pola
o przestrzeń międzykomórkowa = materiał błon podstawnych
- lubi naciekać nerwy (np. porażenie nerwu twarzowego)
- nieprzewidywalny przebieg kliniczny; przerzuty 50% (kości, wątroba, mózg)
- przeżycie: 5 lat 60-70%, 10 lat 30%, 15 lat 15%
DIAGNOSTYKA:
- badanie kliniczne
- USG
- TK
- BAC
- badanie histopatologiczne
Uchyłek Meckela u 4%
Rakowiaki: oskrzela, pęcherzyk żółciowy, jajnik, jądro
Zespół rakowiaka:
- napadowe zaczerwienienia
- biegunki
- włóknienie wsierdzia prawego serca (serotonina unieczynniana w płucach)
- bronchospazm
- wzmożone wydzielanie śliny
Zapalenie wyrostka robaczkowego:
- proste
- ropowicze
- zgorzelinowe
Polipy mnogie a polipowatość: gdy polipów powyżej 100 to polipowatość; gdy poniżej 100 to polipy mnogie
Jak oceniamy polipy:
- gruczolak – wielkość
- stopień dysplazji w cewkach
- szypuła
Uchyłki najczęściej w esicy, nabyte, na tle nieprawidłowego odżywiania lub wrodzonej słabości błony mięśniowej jelit (długie zaleganie treści).
Uchyłki → ryzyko perforacji, zapalenia otrzewnej
- przyczyna nieznana
- zmiany dotyczą całej ściany
- zmiany odcinkowe (najczęściej jelito kręte, ale dowolna część)
- zmiany ostro odgraniczone
- ziarniniaki sarkoidozopodobne
- skłonność do przetok i ropni
- choroba z zaostrzeniem i remisjami
- 2 dekada życia
- nie jedzcie pasty do zębów
- zmiany w błonie śluzowej i podśluzowej
- polipy rakowe między owrzodzeniami
- nie ma przetok, ziarniniaków
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit – po antybiotykach
TORBIEL BOCZNA SZYI
- aspirowana treść → ropna, histiocyty, wyściółka = nabłonek wielowarstwowy płaski
- Ø 2-4 cm
- piąty według częstości
- ♂=♀
- najczęściej w głowie, adca
- często przerzuty do dwunastnicy (skrwawienie)
- pojedyncze 3-letnie przeżycie
- przyczyny:
o palenie
o przewlekłe zapalenie trzustki (prawdopodobnie)
o dieta bogatotłuszczowa
bombelspec