Hryczuk - Aksjony.pdf

(1043 KB) Pobierz
magisterka.dvi
UniwersytetWarszawski
Wydział Fizyki
AndrzejHryczuk
Nralbumu:211075
Aksjonyw teoriicząstek
elementarnychikosmologii
Praca magisterska
na kierunku FIZYKA
wzakresie FIZYKATEORETYCZNA
Pracawykonanapodkierunkiem
prof. dra hab. KrzysztofaA. Meissnera
InstytutFizykiTeoretycznej
UniwersytetuWarszawskiego
Warszawa,maj2007
Oświadczenie kierującego pracą
Oświadczam,żeniniejszapracazostałaprzygotowanapodmoimkierunkiemistwier-
dzam,żespełniaonawarunkidoprzedstawieniajejwpostępowaniuonadanietytułu
zawodowego.
Data
Podpiskierującegopracą
Oświadczenie autora(autorów) pracy
Świadom odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa
została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób
niezgodnyzobowiązującymiprzepisami.
Oświadczamrównież,żeprzedstawionapracaniebyławcześniejprzedmiotempro-
cedurzwiązanychzuzyskaniemtytułuzawodowegowwyższejuczelni.
Oświadczamponadto,żeniniejszawersjapracyjestidentycznazzałączonąwersją
elektroniczną.
Data
Podpisautora(autorów)pracy
Streszczenie
Problematyka pracy dotyczy teorii aksjonów - pseudogoldstonowskich bozonów związa-
nychzespontanicznymzłamaniemsymetriiPeccei-Quinn,dodanejdoModeluStandardowego
w celu rozwiązania problemu łamania CP w oddziaływaniach silnych. Aksjony są ponadto
jednymznajlepszychkandydatównazimnąciemnąmaterię.Wpracyznajdujesięprzegląd
teoriiPeccei-Quinn,modeliaksjonów,atakżeichroliwkosmologii. Omówionyjestrównież
aspektfenomenologicznyieksperymentalny,awszczególności,odstronyzarównoteoretycz-
nejjakidoświadczalnej,eksperymentOSQAR.Przedstawionesąobliczeniadlaprzewidywań
teoretycznychjegowyników,zktórychwynika,iżplanowanaczułośćeksperymentuOSQAR
będzieistotniewyższaniżwewszystkichdotychczasowych badaniachlaboratoryjnych.
Słowakluczowe
Aksjon,symetriaPeccei-Quinn,OSQAR,ciemnamateria.
Dziedzinapracy (kody wgprogramu Socrates-Erasmus)
13.5FizykanuklearnaiFizykawysokichenergii
Tytułpracyw języku angielskim
AxionsinParticlePhysicsandCosmology
Spistreści
1. Wprowadzenie ..................................... 5
2. Teoria aksjonu ..................................... 9
2.1.Anomalie...................................... 9
2.1.1. AnomaliaABJ............................... 9
2.1.2. Przekształceniemiary-metodaFujikawy................ 11
2.2.ProblemłamaniaCPwoddziaływaniachsilnych ................ 15
2.2.1. Instantony ................................. 16
2.2.2. ŁamanieCP ................................ 17
2.3. MechanizmPeccei-Quinniaksjony . . ...................... 21
3. Modele .......................................... 23
3.1. AksjonPeccei-Quinn-Weinberga-Wilczka . . . . . . ............... 23
3.1.1. Masaaksjonu................................ 25
3.1.2. Sprzężenieaksjonudofotonów ...................... 28
3.2.„Niewidzialneaksjony” .............................. 29
3.2.1. KSVZ.................................... 30
3.2.2. DFSZ.................................... 32
4. Aksjon w kosmologii ................................. 35
4.1.Przejściafazowewkosmologii........................... 35
4.1.1. Ścianydomenowe.............................. 36
4.1.2. Kosmicznestruny ............................. 37
4.2. ProdukcjaaksjonówwewczesnymWszechświecie . ............... 39
4.2.1. Aksjonytermiczne............................. 40
4.2.2. Produkcjawynikającazniedopasowaniapróżni............. 45
4.2.3. Rozpadstruniściandomenowych.................... 49
4.2.4. OgraniczeniakosmologicznenaskalęłamaniasymetriiPQ . . ..... 50
5. Fenomenologia aksjonu ................................ 51
5.1. Ograniczeniaeksperymentalne. . . . . ...................... 51
5.1.1. Laboratoryjne................................ 51
5.1.2. Astrofizyczne................................ 53
5.1.3. Kosmologiczne............................... 54
5.2.Poszukiwaniaaksjonu ............................... 55
5.2.1. Haloskopy.................................. 56
5.2.2. Eksperymentylaserowe .......................... 57
5.2.3. Obserwacjeastrofizyczne.......................... 64
3
Zgłoś jeśli naruszono regulamin