830 pytan.doc

Kości i ich połączenia

1. Przestrzenie międzykostne nazywają się po łacinie spatium interosseum antechrachii/cruris (spatia interossea).

2. Istota zbita kości różni się od istoty gąbczastej utkaniem:

·         substantia compacta – utkanie ścisłe, gęste, zbite

·         substantia spongiosa – utkanie beleczkowate , luźniejsze, beleczki kostne są ułożone równolegle do trajektorii czyli linii odpowiadających kierunkiem działania sił.

3. Beleczki kostne układają się w blaszki, których układ jest równoległy do kierunków największych napięć. Najkorzystniej, gdy biegną równolegle do kierunku największego ciśnienia i rozciągnięcia zwanymi głównymi liniami napięcia tzw. trajektoriami. Dojrzała istota gąbczasta ma budowę TRAJEKTORIALNĄ lub delikatnej siatki dla podpory szpiku. Kość splotowata ma utkanie splotowate.

4. Układ beleczek kostnych można rozpoznać

·         w istocie zbitej

·         w istocie gąbczastej

·         w obydwu, przy czym łatwiej w  istocie gąbczastej ze względu na luźniejszą strukturę;

5. Na kości macerowanej występują powierzchnie stawowe : - tak / nie

·         tak – maceracja jest to niszczenie przez bakterie gnilne wszystkich miękkich części kości, czyli mięśni, więzadeł, chrząstki (szklistej pokrywającej powierzchnie stawowe)i okostnej; kość  taka pozbawiona jest komórek kostnych, oraz naczyń krwionośnych, chłonnych i nerwów;

6. Jeśli występują, to są pokryte chrząstką - tak / nie

·         nie  - patrz wyżej

7. Ze względu na kształt, kości dzielimy na :

·         kości długie (ossa longa);

·         kości krótkie (ossa brevia); - kości nadgarstka, kości stępu;

·         kości płaskie (ossa plana) – sklepienie czaszki, łopatka, kość biodrowa;

·         różnokształtne (ossa multiformia);

·         kości pneumatyczne (ossa pneumatica) – kość sitowa, klinowa, szczęka, czołowa, skroniowa;

8. Czy istnieją kości, których zewnętrzną powierzchnię stanowi istota gąbczasta?

Nie, ponieważ istota gąbczasta (substantia spongiosa) występuje tylko wewnątrz kości, a ich powierzchnie zawsze pokryte są warstwą istoty zbitej (substantia compacta).

W kościach długich trzon zbudowany jest prawie wyłącznie z istoty zbitej, a końce

z istoty gąbczastej pokrytej warstwą istoty zbitej. W kościach płaskich czaszki warstwę istoty gąbczastej położonej pomiędzy blaszkami istoty zbitej nazywamy śródkościem (diploe), zawiera ona szpik kostny czerwony. W cienkich miejscach  kości płaskich istota gąbczasta może nie występować.

9. Czy szpik kostny żółty (medulla ossium flava) występuje w istocie gąbczastej?

Tak, ponieważ już w dzieciństwie rozpoczyna się stłuszczenie szpiku kostnego czerwonego w trzonach kości długich, a po okresie pokwitania szpik żółty rozprzestrzenia się w istocie gąbczastej końców gości długich, kanałach Hawersa i jamkach istoty gąbczastej, zastępując częściowo szpik czerwony. Ponadto ogniska szpiku stłuszczonego występują też w istocie gąbczastej innych kości.

10. Czy szpik kostny czerwony u dorosłego, zdrowego człowieka może występować w trzonach niektórych kości długich ?

Tak, utrzymuje się w niektórych końcach kości długich, nieraz głęboko w obrębie trzonu.

11. Czy we wszystkich kościach w istocie gąbczastej u dorosłych występuje szpik czerwony ?

Nie, występuje tylko w:

·         kręgach;

·         mostku (kość długa);

·         żebrach (kośc długa);

·         kościach czaszki;

·         kości miedniczej;

·         łopatce;

·         niektórych końcach kości długich, nieraz głęboko w obręb trzonu.

12. Okostna pokrywa zewnętrzną powierzchnię kości, z wyjątkiem .... powierzchni stawowych pokrytych chrząstką szklistą, oraz elementów chrzęstnych pokrytych ochrzęstną w kościach dziecka.

13. Ochrzęstna pokrywa zewnętrzną powierzchnię chrząstki z wyjątkiem .....             

Za wyjątkiem chrząstki szklistej

14. Czy u dorosłych ludzi występują chrząstki nasadowe?

Nie, ponieważ chrząstka nasadowa jest odpowiedzialna za wzrost kości i zanika

w momencie osiągnięcia przez kość ostatecznej długości i połączenia się nasady

z trzonem (około 20 roku u kobiet i 25 u mężczyzn). Pozostałością chrząstek nasadowych są linie nasadowe (linea epiphysialis);

15. Czy naczynia odżywcze są jedynymi naczyniami krwionośnymi dochodzącymi do kości?

Nie, ukrwienie kości pochodzi z dwóch źródeł:

·         liczne tętniczki wnikające z okstnej przez otwory naczyniowe (foramina vasorum) – biegną w kanałach osteonów;

·         naczynia odżywcze (vasa nutricia) – zaopatrują szpik, wnikają bezpośrednio do kości, głównie do trzonów kości długich otworami odżywczymi, biegną w kanałach odżywczych w jamie szpikowej dzielą się na dwie gałęzie – wstępującą i zstępującą;

16. Kość jest bardziej wytrzymała na ściskanie, czy rozciąganie?

Kość jest bardziej wytrzymała ( około 10 – krotnie) na ściskanie, niż na rozciąganie.

17. Czy pod mikroskopem można odróżnić składniki organiczne kości od składników nieorganicznych?

Bez wybarwienia nie jest możliwe odróżnienie składników nieorganicznych od organicznych.

18. W przypadku złamania kości sklepienia czaszki – np. wskutek silnego uderzenia w krawędź muru – najpierw złamaniu ulega:

·         blaszka zbita zewnętrzna

·         śródkoście

·         blaszka zbita wewnętrzna – zwana inaczej blaszką szklistą, ponieważ kość jest bardziej wytrzymała na ściskanie, niż na rozciąganie;

·         wszystkie trzy elementy składowe jednocześnie

19. W przypadku złamania kości czaszki wskutek uderzenia czołem w przeszkodę o dużej powierzchni (np. – betonową ścianę), linia złamania biegnie podłużnie (od okolicy czołowej do potylicznej), czy poprzecznie ?

Linia złamania biegnie podłużnie, od okolicy czołowej do potylicznej, ponieważ

w przednim dole czaszki miejscami o mniejszej wytrzymałości są sklepienie oczodołu, kanał wzrokowy oraz blaszka sitowa.

20. W powyższym przykładzie - bardziej prawdopodobne jest złamanie

·         sklepienia czaszki

·         podstawy czaszki - gdy powierzchnia przedmiotu stykającego się z głową jest dojść duża może dojść do tak zwanych złamań pośrednich, które dotyczą najczęściej podstawy czaszki i mogą przebiegać podłużnie lub poprzecznie w słabszych miejscach tej okolicy;

21. W przypadku złamania szyjki żuchwy – bardziej prawdopodobne jest złamanie

·         jednostronne

·         obustronne – anatomicznie są stawami samodzielnymi, ale sprzężonymi. Ruchy zachodzą w nich jednocześnie i niemożliwy jest ruch tylko w jednym stawie.

22. W przypadku złamania wyrostka dziobiastego żuchwy – bardziej prawdopodobne jest złamanie

·         jednostronne (przy uderzeniu mocnym w bok)

·         obustronne (uderzenie z przodu; łamie się szyjka żuchwy)

23. Przy zwichnięciu w stawie skroniowo-żuchwowym głowa żuchwy ustawia się w stosunku do guzka stawowego .... do przodu i zatrzymuje się pod wpływem działania mięśni.

24. Do zwichnięcia w stawie skroniowo-żuchwowym dochodzi przy ruchu.... przy ruchu żuchwy w dół, w skutek nadmiernego otwarcia ust, np. w czasie ziewania lub wymiotowania. Jest to ruch zawiasowy komory dolnej stawu.

25. Dół podłopatkowy znajduje się na przedniej powierzchni łopatki = powierzchnia żebrowa (facies costalis scapulae);

26. Grzebień łopatki dzieli powierzchnię tylną łopatki na dół nadgrzebieniowy

( fossa supraspinata) i dół podgrzebieniowy( fossa infraspinata).

27. Wyrostek kruczy jest przedłużeniem ku bokowi grzebienia łopatki –

·         tak

·         nie – przedłużeniem brzegu bocznego wyrostka barkowego (acromion) jest grzebień łopatki (spina scapulae).

28. Czy możliwe jest istnienie kości płaskich (bądź ich dużych fragmentów), gdzie całkowicie brak istoty gąbczastej ?

Tak, dzieje się to w miejscach gdzie kość jest bardzo cienka, np. fragmenty łopatki,

np. część środkowa dołu nadgrzebieniowego i część górna dołu podgrzebieniowego,

są one często tak cienkie, że aż prześwitują, i czasami brak jest w tych miejscach tkanki kostnej, występuje tylko okostna, przedzielająca przylegające mięśnie.

29. Część środkowa obojczyka jest esowato wygięta. W 2/3 przyśrodkowych wygięcie wypukłością skierowane jest do ...... przodu, a w odcinku bocznym ku tyłowi.

30. Obojczyk, ze względu na kształt zaliczany jest do kości .... długich, w kształcie litery S.

31. Niezbędne (stałe) elementy stawu stanowią :

·         powierzchnie stawowe (facies articularis), pokryte chrząstką szklistą

(w niektórych stawach chrząstką włóknistą), która nie jest pokryta ochrzęstną, przez co powierzchnia jej jest idealnie gładka; – łączą kości w stawie;

·         torebka stawowa (capsula articularis), zbudowana jest z błony włóknistej

(cz. zewnętrzna) – przyrasta zazwyczaj do brzegów powierzchni stawowych, grubiej w miejscach, w których wrastają w nią więzadła stawowe i błony maziowej (cz. wewnętrzna) – jest wiotka, zawiera liczne komórki, jest silnie unaczyniona, produkuje maź, która powleka powierzchnie stawowe– otacza cały staw;

·         jama stawowa (cavum articulare) – wąska przestrzeń pomiędzy powierzchniami stawowymi, a torebką stawową, zawiera maź stawową;

32. Twory niestale występujące w stawach to :

·         obrąbek stawowy (labrum glenoidale) - pasmo chrząstki włóknistej, które otacza brzegi powierzchni stawowej, typu panewki; powiększa ją i pogłębia;

·         krążki stawowe (discus articulares) – są to chrząstki włókniste, które znajdują się między powierzchniami stawowymi, na obwodzie są one zrośnięte z torebką stawową i dzięki temu dzielą jamę stawową na dwie odrębne części, mogą dzielić jamę stawową niecałkowicie i występują tylko w stawie kolanowym, mają kształt litery C i noszą nazwę łąkotek (menisci);

·         więzadła wewnątrzstawowe (ligamenta intraarticularia) – łączą odcinki kości, leżą w jamie stawowej pokryte błoną maziową i regulują pewne ruchy stawów;

·         kaletki maziowe ( bursae synoviales) – uchyłki błony maziowej, sięgające poza obręb jamy stawowej; tworzą woreczki wypełnione mazią, leżą w okolicach stawów w miejscach w których dochodzą więzadła i ścięgna mięśni; umożliwiają ślizganie się tych elementów w sąsiedztwie stawu; zmniejszają tarcie;

·         fałdy maziowe ( placie articulres) – często wypełnione tkanką tłuszczową, tworzące wtedy ciała tłuszczowe; wypełniają tzw. martwą przestrzeń stawu,

np. staw kolanowy;

·         kosmki maziowe ( villi synoviales) – powiększają wewnętrzną powierzchnię „produkcyjną” błony maziowej, np. staw kolanowy;

trzeszczki ( ossa sesamoidea) – elementy chrzęstne lub kostne włączone w ścięgna mięśni; zmieniają kierunek działania siły mięśnia; największą trzeszczką jest rzepka ( patella);

33. Czy „więzadło” zawsze jest tworem dodatkowym stawu; czy mogą istnieć „więzadła” innego typu – jeśli tak, jakie ?

Mogą istnieć więzadła innego typu, np.:

·         pępkowe pośrodkowe

·         obłe macicy

·         więzadła po życiu płodowym

34. Czy kaletki maziowe są wyłącznie elementami dodatkowymi stawów ? czy mogą być inne?

Kaletki nie są wyłącznie elementami dodatkowymi stawów, mogą być kaletki maziowe podskórne, np. wyrostka łokciowego kości łokciowej (bursa olecrani subcutanea) – choroba łokieć studenta; Pochewki ścięgien ręki i stopy należą do tego samego narządu pomocniczego co kaletki;

35. Połączenia maziowe nazywają się inaczej stawy = połączenia wolne(juncturae synoviales);

36. Są następujące rodzaje ich klasyfikacji :

a)      ze względu na liczbę kości w stawie: