Temat prezentacji:
Pedagogika naturalizmu Marii Montessori .
Pedagogika naturalizmu
Jest to jeden z nurtów pedagogicznych, który stworzył Jan Rousseau, głoszący tezę swobodnego wychowania zgodnie z naturą każdego dziecka. Naturalizm pedagogiczny odkrywał każde dziecko indywidualnie, jego potrzeby, zainteresowania, jednak ograniczał rolę wychowawcy, jako osoby, która ma tylko czuwać nad rozwojem dziecka, jednak w żaden sposób nie interweniować, by nie ograniczyć go w żaden sposób.
Cele i zadania pedagogiki naturalizmu:
• wychowanie powinno być dostosowane do naturalnego rozwoju dziecka
• dziecko powinno uczyć się wtedy gdy poczuje potrzebę zdobywania wiedzy
• nauczyciel ma stwarzać warunki do rozwoju potrzeb poznawczych i moralnych dzieci
• szkoła ma pobudzać aktywność dziecka
• nauczanie powinno być zindywidualizowane
• ocena prac indywidualnych i zbiorowych oraz testy pomiaru uzdolnień dzieci zamiast egzaminów
• nieprzywiązywanie znaczenia do nagród i kar z zewnątrz, poleganie na wewnętrznej motywacji dziecka
• położenie nacisku na kooperację i pracę zespołową oraz twórczą ekspresję
• udział uczniów w planowaniu programu
Maria Montessori
Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 r. w miejscowości Chiarawalle we Włoszech. Naukę rozpoczęła w rzymskiej szkole publicznej w wieku sześciu lat. Ze szkoły Maria Montessori zapamiętała przede wszystkim tłumienie aktywności uczniów i trzymanie ich w ciągłym bezruchu. Po latach skrytykowała tak pojmowaną szkołę, której symbolem była dla niej "szkolna ławka". Po ukończeniu średniej szkoły technicznej, podjęła studia medyczne, które ukończyła z wyróżnieniem.
Doktor Maria Montessori była pierwszą Włoszką – lekarzem, a jednocześnie antropologiem, pedagogiem. Przez ponad 50 lat pracowała z dziećmi różnych ras, narodowości czy o różnym statusie materialnym. W jej życiu poświęciła się misji odkrywania dziecka, jego potrzeb i możliwości.
Montessori doszła do swojego systemu wychowania po długoletnich badaniach organizmu dziecięcego i długotrwałej praktyce pedagogicznej z dziećmi niemoralnymi i cofniętymi w rozwoju. Zwraca ona uwagę na higienę dziecka, uważając za obowiązek wychowawczyni pilne śledzenie rozwoju psychofizycznego organizmu dziecięcego. Metodę swoją nazywa Montessori metodą „pedagogiki naukowej”, dlatego właśnie, że, jej zdaniem, opiera się ona na fizjologii i psychologii.
Celem wychowania według słów Montessori, jest rozwój sił i cel ten wyznacza całkowicie charakter materiału dydaktycznego, czyli rozwój poszczególnych narządów człowieka, przeważnie rozwój zmysłów i stanowi niewątpliwie ośrodek całego systemu Montessori.
Swoje teorie opierała na silnym podłożu jej medycznego wykształcenia – była w pełni naukowcem i wiedziała, że hipotezy muszą być poparte dowodami. Dowodami na jej metodę są dzieci, z którymi Montessori pracowała jak również dzieci, które teraz uczęszczają do szkół i przedszkoli montessoriańskich na całym świecie, czy wychowywane są przez swoich rodziców w domach. Dzieci skoncentrowane na swoich zadaniach, dążące do samodzielności, budujące wiarę w siebie i z ufnością patrzące na świat.
„Edukacja nigdy więcej nie powinna być w głównej mierze przekazywaniem wiedzy, ale musi przyjąć nową formę, szukając uwolnienia dla ludzkich możliwości.”
„Uczyłam się dziecka. Wzięłam to, co dziecko mi przekazało i wyraziłam to, i tak powstała metoda zwana metodą Montessori.”
Podejście Montessori
Wszystkie dzieci od urodzenia nastawione są na własny rozwój, na osiągnięcie niezależności i przejście od dzieciństwa do dorosłości. Metoda Montessori pomaga dzieciom i rodzicom w tym zadaniu. Jej podstawą jest szanowanie naturalnej indywidualności każdego dziecka jeśli chodzi o jego rozwój ruchowy, językowy czy psychiczny i kierowaniu go do całościowego wzrostu.
W Metodzie Montessori zapewnione powinno być Przygotowane Otoczenie, w którym dzieci mogą swobodnie pracować z wybranymi przez siebie materiałami. Dzieci mają wrodzoną chęć do uczenia się, a przy tym nauka ich nie męczy, ale raczej zachwyca i czyni szczęśliwymi. Wykonywanie celowych prac przez dziecko pod przewodnictwem dorosłego prowadzi do rozwoju jego koncentracji i samodyscypliny. Dziecko może pracować w zgodzie z własnymi możliwościami, we własnym tempie i w spokoju. Rodzic czy nauczyciel powinni umieć obserwować dziecko i przygotowywać dla niego odpowiednie materiały i zadania, by wspomóc jego chęć dążenia do rozwoju, a nie hamować ją.
Montessori zauważyła, że dzieci w wieku od narodzin do 6 roku życia są odkrywcami, którzy głównie wykorzystują swoje zmysły, budując siebie i swój intelekt poprzez przyswajanie tego, co istnieje w ich otoczeniu – języka, zwyczajów, kultury, pojęcia piękna, religii.
Wiek od 6 do 12 lat to czas świadomego poznawania. Dzieci rozwijają swoje zdolności abstrakcyjnego myślenia i wyobraźni oraz wykorzystują zdobytą wcześniej wiedzę do dalszych poszukiwań.
Od 12 do 18 lat to czas, w którym młodzi ludzie szukają swojego miejsca w społeczeństwie i próbują wykorzystać możliwości, by w tym społeczeństwie uczestniczyć.
Ostatni już okres wkroczenia w dorosłość, lata 18 do 24 to czas, kiedy ludzie stają się specjalistami w pewnej dziedzinie lub dziedzinach, i w ten sposób poprzez ich pracę biorą udział w budowaniu świata oraz tworzenia dialogu pomiędzy sobą.
Przygotowane otoczenie
Przygotowane otoczenie charakteryzuje się:
• Pięknem, porządkiem, jest rzeczywiste, proste i dostępne
• Dzieci muszą mieć zapewnioną wolność do pracy, ale jednocześnie umieć podążać według wyznaczonych zasad, które pozwalają na pracę jako część grupy.
• Dzieciom powinno się zapewnić przystosowane dla nich materiały, które wspierają odkrywanie świata i umożliwiają im rozwój niezbędnych umiejętności.
• W Metodzie Montessori istnieją mieszane grupy wiekowe, dzięki którym dzieci mogą rozwijać swoje zdolności życia w społeczeństwie i uczyć się od siebie wzajemnie zgodnie z własnym tempem rozwoju.
Nauczyciel (rodzic) w podejściu Montessori
Rolą nauczyciela czy rodzica jest obserwowanie dziecka, a jego ciągłym celem jest coraz rzadsza interwencja w miarę rozwoju dziecka. Nauczyciel jest odpowiedzialny za stworzenie atmosfery spokoju, bezpieczeństwa, porządku i radości, oraz powinien być dostępny dla dziecka, by w razie potrzeby pomóc mu czy zachęcić do działania. Takie podejście pomaga dziecku w rozwoju poczucia pewności siebie i wewnętrznej dyscypliny.
Z młodszymi dziećmi, nauczyciel pracuje poprzez demonstrowanie im użycia materiałów czy zadań odpowiednich dla ich indywidualnego rozwoju.Największymi talentami nauczyciela czy rodzica jest umiejętność obserwowania oraz wiedza kiedy i jak zainterweniować.
Nauczyciele Montessori uczący w szkołach czy przedszkolach powinni być wykwalifikowanymi nauczycielami z dyplomem. Największą na świecie organizacją założoną przez Marię Montessori jest The Association Montessori Internationale (AMI) i to ona prowadzi studia i kursy dla ludzi, którzy chcą zostać nauczycielami Montessori.
Wartości pedagogiki Marii Montessori
Istotnymi i nieprzemijającymi wartościami pedagogiki Marii Montessori jest:
• Humanistyczny i personalistyczny wymiar teorii i praktyki pedagogicznej
• Wychowanie dla pokoju
• Podmiotowość w wychowaniu
• "Dziecko - budowniczym własnej osoby i osobowości„
• Szacunek dla rozwijającej się osobowości ( "tajemnica dziecka", "centrum i peryferie")
• Troska o indywidualny i społeczny rozwój dziecka zgodny z "wrażliwymi fazami" w grupach wymieszanych wiekowo
• Miłość do ludzi i świata, samodzielność , odpowiedzialność jako wyznaczniki rozwoju dziecka; osiągnięcie "normalizacji" jako ccl rozwoju i wychowania
• Polaryzacja uwagi" umożliwiająca rozwój , prowadząca do normalizacji
• Wychowawczy i edukacyjny sens "przygotowanego otoczenia" przedszkola i szkoły dostosowanego do faz rozwojowych dziecka
• Pomysłowe, oryginalne , kształcące pomoce rozwojowe ("klucze do świata") wprowadzające dziecko do "supernatury„
• Osoba dorosła -rodzic, nauczyciel : ogarnia swym ciepłem, ale nie spala, pomaga, lecz nie wyręcza„
• Pomóż mi samemu to zrobić" -egzemplifikacja dialogu pedagogicznego
• Pedagogika otwarta na dzieci o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych (możliwości integracji)
• Przedszkole i szkoła przyjazna dziecku ("Cieszę się już na jutro !")
Polskie Stowarzyszenie Montessori
Polskie Stowarzyszenie Montessori powołane zostało w roku 1994
Głównymi celami statutowymi Polskiego Stowarzyszenia Montessori jest:
• kultywowanie i rozwój pracy pedagogicznej zgodnej z teorią pedagogiczną Marii Montessori
• pogłębianie wśród członków Stowarzyszenia znajomości antropologii pedagogicznej i teorii M. Montessori
• kształcenie i doskonalenie nauczycieli i wychowawców montessoriańskich
• upowszechnianie idei M. Montessori wśród wszystkich zainteresowanych
• inicjowanie i wspieranie organizacji szkół i placówek montessoriańskich
Dla osiągnięcia swych celów Stowarzyszenie podejmuje głównie następujące działania:
• organizuje kursy, zjazdy, odczyty, sympozja, wykłady,
• prowadzi poradnictwo w zakresie teorii i praktyki pedagogicznej M. Montessori,
• prowadzi działalność informacyjno – publicystyczną, wydawniczą (Biuletyn),
• patronuje placówkom Montessori,
• współpracuje z wieloma innymi stowarzyszeniami, placówkami, instytucjami w kraju i za granicą
Bibliografia
• „Dziecko w klasie Montessori. Odniesienia teoretyczne i praktyczne”, B. Bednarczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej, rok 2007, ISBN: 83-227-2633-4
• Metoda Montessori, M. Miksza, E. Łatacz, Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, Tom III, Wyd. Żak, Warszawa 2004, s.173- 180, ISBN:83–895-0124-4
• „Podstawy pedagogiki” S. Hessen, Dzieła wybrane Tom I, Wydawnictwo Żak, Warszawa 1997, ISBN 83-86770-41-4, str. 145-148, 153-158.
• http://www.montessori-centrum.pl/reszta/index.html
monika09111