REGRESJA
– wycieczka w głąb siebie

Aby coś zmienić,
najpierw należy to poznać.

Aby zmienić siebie,
najpierw należy poznać siebie.

       W naszym codziennym życiu bardzo często zachowujemy się nie tak jak byśmy chcieli. Ulegamy emocjom, boimy się w różnych sytuacjach, jesteśmy często niepewni, nieśmiali, nie wierzymy we własne możliwości lub nieprawidłowo postrzegamy sytuacje, w której się znaleźliśmy itp.

       Najczęstszą przyczyną takiego zachowania są nasze traumatyczne doświadczenia w przeszłości, w czasie których powstały w nas błędne decyzje i negatywne emocje. Takie nie odreagowane urazy przejawiają się więc w naszym dorosłym życiu w postaci negatywnych, nieracjonalnych wzorców zachowania oraz emocjonalnego reagowania. Uzdrawianie takich wzorców wymaga naszej konfrontacji z dawnymi, nierzadko przykrymi doświadczeniami. Taka konfrontacja z przeszłością nazywana jest stanem regresywnym.

Regresja jest to zjawisko celowego wywołania powrotu pamięcią z obecną świadomością do wcześniejszej fazy rozwoju celem uwolnienia powstałym w owym czasie negatywnych wzorców reagowania. 

       Samo słowo regresja pochodzi z języka łacińskiego i oznacza dosłownie: cofanie się, ruch wsteczny. Opisywane przeze mnie zjawisko regresji polega na cofaniu się pamięcią do pierwotnej przyczyny psychicznego urazu. Takie cofnięcie się pamięcią z obecną świadomością umożliwia nam uświadomienie dawnych doświadczeń, co za tym idzie, zrozumienie i zweryfikowanie błędnych decyzji oraz wyobrażeń powstałych w owym okresie, w rezultacie zmianę ich na przytomne i korzystne dla nas w obecnym życiu. Jest to więc konfrontacja umysłu świadomego z przetrzymywanymi przez podświadomość negatywnymi wzorcami zachowania. Regresja umożliwia nam uświadomienie przeżyć z okresów: wczesnego dzieciństwa jak również prenatalnego oraz poprzednich wcieleń.

       W większości przypadków wykorzystane w tej książce przykłady wspomnień z dzieciństwa ujawniły się pod wpływem zjawiska regresji wykorzystywanego w terapii. W stan regresywny można wprowadzić poprzez głęboki relaks, w czasie którego, poddająca mu się osoba koncentruje się na pozytywnym obrazie siebie przeciwstawnym do negatywnego, psychicznego wzorca. Jeśli taka koncentracja jest wystarczająco mocna, wówczas podświadomość tej osoby uzewnętrznia wszystkie negatywne opory przed przejawianiem pozytywnych aspektów osobowości. Takie opory przejawiają się zazwyczaj w postaci odczuwanych emocji, tych samych jakie towarzyszyły danemu traumatycznemu doświadczeniu. Osoba poddana takiej terapii, czyli wprowadzona w stan regresywny, bardzo często uzewnętrznia i chwilowo wzmacnia odczuwanie owych emocji. Takie ponowne ich uzewnętrznienie umożliwia nam wgląd w przeszłe doświadczenia, co za tym idzie poznanie i zrozumienie przyczyn powstałych wówczas urazów, emocji i wzorców nieracjonalnego zachowania. Dzieje się to za pośrednictwem sugestii terapeuty, który widząc przejaw emocji u swojego klienta, sugeruje mu powrót pamięcią do pierwotnej przyczyny tych emocji, czyli do traumatycznego przeżycia. Dzięki temu ta osoba jest w stanie przyjrzeć się i zrozumieć przyczynę powstania swoich emocji oraz zaobserwować, jakie błędne decyzje podjęła pod ich wpływem i jak one pokutowały w jej dorosłym życiu. Dzięki takiemu przeglądowi możemy łatwo zmienić błędne, bazujące na ówczesnym niezrozumieniu, wzorce myślowe, co za tym idzie uwolnić się od zaburzeń oraz napięć psychicznych. 

Regresja udowadnia, że każda dolegliwość, jak również wszelkie powstające w naszym obecnym życiu problemy, mają swoją przyczynę w błędnych i niekorzystnych dla nas wyobrażeniach i decyzjach, podjętych w przeszłości, w różnych stanach naszej świadomości i w różnym stanie emocjonalnym, co powodowało niepełny przegląd konsekwencji owych decyzji. 

       Przyjrzyjmy się temu procesowi bardziej szczegółowo. Najpierw należy rozróżnić dwa rodzaje pamięci: świadomą i podświadomą. 

       Świadomie zapamiętujemy to, co było niedawno, natomiast łatwo zapominamy to, co jest odległe. Nasza podświadomość zapamiętuje to, co uznaje za ważne, a za ważne uznaje to, wobec czego mieliśmy stosunek emocjonalny. Wszystkie takie emocjonalne kody pozostawia w swojej pamięci dopóty, dopóki świadomie nie podejmiemy innej decyzji związanej z daną sytuacją i nie uznamy ich za niepotrzebne. Rzeczy mało istotne nie są w niej rejestrowane.

       Pamięć świadoma rozwija się u dzieci od trzeciego miesiąca życia, wcześniej nie jest w niej nic rejestrowane. Pamięć podświadoma natomiast towarzyszy nam od zawsze, jednak my na co dzień mamy z nią znikomy kontakt.

       Jak ma się to w praktyce i na czym polegają najczęstsze konflikty między obiema jaźniami? Główny problem polega na słabym kontakcie i braku umiejętności porozumienia się z własną podświadomością. Umysł podświadomy, by przestać podtrzymywać dawny, wyuczony, systematycznie powtarzany a niepotrzebny nam w obecnym czasie wzorzec zachowania, potrzebuje deklaracji i decyzji w tej sprawie ze strony umysłu świadomego. Jednak my świadomie nie pamiętając już zdarzenia, które doprowadziło do błędnego myślenia i postępowania, nie potrafimy zmienić podjętych wówczas decyzji. Godzimy się więc na dalszą jego realizacje twierdząc: „Taki już jestem i nie wiem jak miałbym to zmienić”.
       Na przykładzie wygląda to tak: Jako małe dziecko usłyszeliśmy od własnej mamy, że nie możemy wchodzić sami do ciemnego pokoju, gdyż tam są „baboki, które mogą nas pożreć”. Jako małe i łatwowierne dzieci uwierzyliśmy w to, gdyż w tym okresie wierzymy we wszystko, do czego przekonują nas inni, a w szczególności rodzice. Dla podświadomego umysłu to twierdzenie stało się ważne i zostało przez niego zapamiętane, co w dorosłym życiu przeradza się w ciągły i nieuzasadniony lęk przed ciemnymi pomieszczeniami. 

       Wydaje się to śmieszne i mało racjonalne, jednak w rzeczywistości takie, wydawałoby się, banalne wzorce z dzieciństwa sterują naszym dorosłym życiem. Nasza podświadoma jaźń, mając słaby kontakt ze średnim Ja, nie potrafi przekazać nam zapamiętanego obrazu przeszłych i obciążających nas doświadczeń, mimo to powstałe w owym okresie emocje często paraliżują funkcjonowanie całej naszej osobowości. By swój wzorzec zachowania zmienić, potrzebujemy decyzji naszego średniego Ja, które miałoby zlecić podświadomej jaźni, by ta przestała się bać ciemności tłumacząc, iż „baboków” po prostu nie ma, gdyż były one wyłącznie wymysłem naszej mamy. Jednak umysł świadomy tego nie robi, ponieważ nie pamięta już zdarzenia odpowiedzialnego za ten wzorzec zachowania.

       Jedynym znanym mi skutecznym sposobem na uzdrowienie wzorców zachowania, w tym wypadku lęku przed ciemnymi pomieszczeniami, jest nawiązanie lepszego kontaktu z niższym Ja, aby przypomnieć sobie całe zdarzenie. Taka pamięć przeszłości umożliwia rozwiązanie problemu poprzez spojrzenie w dojrzały, przytomny sposób na dawną sytuację i wyciągnięcie zdrowych wniosków, oraz podjęcie odpowiednich decyzji uwalniających nas od destrukcyjnych wzorców zachowania. Takim wspomnieniom powinny towarzyszyć emocje, co jest gwarantem ich autentyczności. Ponieważ wyobrazić sobie, że byłem „księciem z bajki” nie będzie nam trudno, natomiast z rozpłakaniem się na urojone wspomnienie pięknej księżniczki będziemy mieć już problem.

       Ważnym czynnikiem wpływającym na nasze zachowanie są również wzorce skojarzeniowe. 

       Jeśli doświadczaliśmy czegoś, co wywołało w nas silne emocje, na przykład, zostaliśmy przez kogoś skarceni, a towarzyszyło temu coś charakterystycznego, lub działo się to w charakterystycznych okolicznościach, wówczas to coś, czy takie okoliczności, będą nam się zawsze kojarzyć z odczuwaną wówczas emocją i w podobnych okolicznościach owa emocja będzie paraliżować nasze funkcjonowanie. W takiej sytuacji również potrzebujemy powrotu pamięcią do danego zdarzenia, po to, by uświadomić sobie, że przeżywane obecnie emocje są tylko na zasadzie skojarzenia z dawnym doświadczeniem i że teraz pojawienie się podobnych sytuacji nie pociąga za sobą kary, której wówczas doświadczyliśmy.

Wyuczone w dzieciństwie, nie przeprogramowane schematy,  choć nie racjonalne i nie adekwatne do obecnych sytuacji,  mają na nas wpływ i paraliżują nasze funkcjonowanie.

       Regresja umożliwia nam więc zweryfikowanie dotychczasowych wyobrażeń i poglądów oraz zmianę naszego myślenia i postępowania. Czyli stwarza możliwości otwarcia się na przemiany w naszym życiu. Jest jednak skuteczna wówczas, kiedy dajemy sobie zgodę na pozytywne myślenie i koncentrujemy się na realizacji swoich celów. Terapia regresywna stawia nas w sytuacji, w której nie musimy już iść starą i błędną dla nas drogą, do której czuliśmy się przywiązani i zobowiązani. Otwiera nas ona na nowe kierunki postępowania i stwarza możliwość wybrania nowej drogi, ale gotowej receptury na zdrowe życie nam jeszcze nie podsuwa. Uczy nas jednak podejmowania w pełni korzystnych, rozsądnych i bezpiecznych dla nas decyzji, oraz jak w zdrowy i bezpieczny sposób korzystać z kryteriów, które sobie obraliśmy. Jest więc skuteczna wówczas, gdy realnie dopuszczamy możliwości pozytywnych zmian w swoim życiu. Dlatego należy łączyć regresję z innymi praktykami, które umożliwiają nam nowe i korzystne dla nas kierunki i możliwości. Regresja w połączeniu z innymi praktykami pozwala również bardziej efektywnie z nich korzystać, uwierzyć w ich realność oraz skuteczność. 

Regresja uwalnia od wszelkich zablokowań, starych wzorców myślenia i postępowania a w zamian pozwala zobaczyć nowe możliwości, ale tylko wówczas, gdy jesteśmy na nie ukierunkowani.

       Regresja jest dla osób zdrowych psychicznie. Dla osób, które samodzielnie dążą do osiągnięcia konkretnych, stawianych przez siebie celów, wykorzystując w tym celu, oprócz terapii, inne praktyki.

       Regresja odwołuje się do pamięci na płaszczyźnie emocjonalnej, czyli jest to praca z emocjami i ewentualnie towarzyszącymi im wspomnieniami. Najpierw więc pojawiają się emocje, a dopiero później ewentualne obrazy związane z tymi emocjami.

       Regresja jest to stan podwyższonej świadomości, w której uaktywnia się pamięć przeszłych doświadczeń. Nie jest to więc hipnoza, ani żaden inny odmienny, nieprzytomny stan świadomości. 

       Dzięki zjawisku regresji odreagować można praktycznie każdą dolegliwość i wzorzec błędnego zachowania. Jednak regresja nie działa na każdego człowieka. W stanie regresywnym cofamy się z obecną świadomością, czyli możemy świadomie, na trzeźwo i przytomnie zweryfikować błędnie podjęte, nieświadome wówczas decyzje. Jesteśmy teraz bardziej świadomi, potrafimy więc podejmować słuszne decyzje i wyciągać wnioski zgodne z rzeczywistością. Jeśli jednak osoba, która poddaje się regresji nie jest wciąż w pełni świadoma, przytomna lub ma nieczyste intencje, którymi podtrzymuje stare urazy, ewentualnie nie potrafi szczerze przyznać się do własnych intencji i programów, a także nie dąży do realizacji stawianych przez siebie celów, nie będzie mogła uwolnić się od swoich destrukcyjnych wzorców, gdyż nie zmieni błędnych decyzji i nie wyciągnie słusznych wniosków z dawnych doświadczeń. 

       Regresja umożliwia nam więc szczere wejrzenie w głąb siebie, czyli jest to konfrontacja z przechowywanymi w podświadomości emocjami i myślokształtami.

"CO ŁASKA"

       Kilkadziesiąt lat temu nie było Internetu, telewizji i innych środków, którymi obecnie dopływa do nas masowa reklama. Słyszy się obecnie o setkach uzdrowicieli, bioterapeutów, radiestetów, jasnowidzów, wróżek czy mistrzów duchowych oferujących nam cudotwórczą pomoc i masowo reklamujących się gdzie i jak popadnie. Potencjalny klient uważnie śledzi owe reklamy i stara się dobrać sobie terapeutę, który sprawia wrażenie najwiarygodniejszego, nie znając jednak kompetencji i kwalifikacji owej osoby. Jedynym sposobem na sprawdzenie wiarygodności i skuteczności wydaje się być sprawdzenie uprawnień i wykształcenia, czyli "papierka" wystawionego przez inną osobę oznajmującego, że dana osoba ukończyła odpowiedni kurs czy szkołę, przeszła szkolenie w zakresie swojej działalności i pomyślnie zdała egzamin. Jednak w praktyce owy "papierek" nie zawsze trudno jest zdobyć, a nierzadko potwierdza on jedynie wiedzę teoretyczną danej osoby, a jak doskonale wiemy, teoria nie zawsze idzie w parze z praktyką, więc owy papierek nie będzie 100%-owym gwarantem, że osoba go posiadająca jest rzeczywiście kompetentna i skuteczna w tym, co robi. Mocy, skuteczności i wiarygodności bioterapeutów, radiestetów, jasnowidzów, wróżek, itp. nie da się zmierzyć i potwierdzić, a reklamować się może kto chce, jak chce, kiedy chce i z czym chce. Myślę że w owych dziedzinach oszustów jest nie mało, chyba nie przesadzę jeśli napiszę, iż jest ich większość spośród reklamujących się. To znaczy osób, które stwarzają jedynie image swojej osoby jako wiarygodnego terapeuty, co jednak nie ma poparcia w autentycznych zdolnościach. No cóż, wiarygodnie mówić o sobie, ładnie składać rączki i gestykulować, przy czym szczerze się uśmiechając każdy może. Myślę więc, że mniej wiarygodni są ci, którzy bardziej krzyczą o swoich zdolnościach i starają się wywołać szerokie zainteresowanie swoją osobą tworząc image wiarygodnego terapeuty.

       Jak to ma się w praktyce? Każdemu dana została taka sama ilość czasu w ciągu dnia. Jedni dany im czas przeznaczają na rozwijanie swoich zdolności, a inni wolą ten czas poświęcić na stwarzanie swojego wizerunku, szukaniu skutecznych form reklamy itp. Owszem są i tacy, którzy potrafią swój czas podzielić na rozwijanie swoich zdolności i na tworzeniu image, jednak zdolności to zdolności, a image to image. Pozostaje jeszcze jedno wyjście, znaleźć sobie dobrego menadżera, jednak dobry menadżer równie skutecznie może wypromować kompetentną osobę jak i tą niekompetentną, zależy to tylko od tego, która lepiej mu zapłaci. Niewątpliwie wiarygodny terapeuta będzie się czuł bardziej pewny siebie, swojej wiedzy i ewentualnych sprawdzianów, ale to chyba jedyny atut w gąszczu ludzi potrafiących stworzyć fantastyczny lecz sztuczny show wokół swojej osoby. Jednak potencjalni klienci bardziej "lecą" na owy image, niż na rzeczywistą wiarygodność. To proste, ktoś kto spokojnie opowiada o swoich zdolnościach i możliwościach może łatwo zostać zakrzyczany przez osoby, które zawsze znajdą jakąś wymówkę i sposób by podważyć wiarygodność swojego przedmówcy, przy czym pokażą znacznie lepsze przedstawienie przekonujące odbiorców takiej reklamy o ich większej mocy, gdyż to jest ich specjalnością, niestety często jedyną!! Jak więc reklamowali się ludzie ze swoimi zdolnościami za czasów, kiedy nie było Internetu, prasy, radia, telewizji? I dlaczego nie było tylu oszustów, a wróżki, jasnowidzowie itp. byli chyba od zawsze. Czy jednak w ostatnich latach zdecydowanie nie przybywa osób reklamujących różne zdolności, których nijak nie da się sprawdzić? Czy przybywa ludzi, którzy mają moc? Czy jednak przybywa tylko oszustów?

       Mieszkam od dziecka w Częstochowie i obecnie przeglądając lokalne gazety, wizytówki i reklamy znajdę np. wielu kręgarzy, masażystów, uzdrowicieli, bioterapeutów, którzy oferują mi swoją pomoc w zakresie dolegliwości z kośćmi i stawami, w których niekompetentni są lekarze. Jako małe dziecko miałem problem ze stawem kolanowym, rodzice postanowili coś zaradzić jednak nie zastanawiali się zbyt długo. Znany był wówczas w Częstochowie człowiek, który specjalizował się w owych dolegliwościach, nie miał on żadnej reklamy, mieszkał w małym domku na uboczu miasta, gdzie w zasadzie trudno go było znaleźć. Dziwne. Wszyscy w Częstochowie go znali i wszyscy byli pewni jego zdolności. Jak on to robił? W dobie współczesnych mediów rzadko komu się to tak świetnie udaje. To proste, jedyna reklama jaka wówczas działała to "poczta pantoflowa", pomógł jednej osobie a ta opowiedziała o jego skuteczności innym i tak wieść o cudotwórczym uzdrowicielu szybko rozeszła się po całym mieście, a owi reklamodawcy byli naocznymi świadkami jego zdolności. Do dziś są znane jego dwie córki, które owej pomocy uczyły się od ojca. Chyba wszystkie babcie w Częstochowie i okolicy do dziś je dobrze znają. Dlaczego jego reklama była tak skuteczna i dlaczego taka reklama nie skutkuje obecnie? Sam tego do końca nie wiem. Myślę że obecny łatwy dostęp do reklamy i możliwości reklamowania się oszustów zmieniły ludzką mentalność. Ktoś mógłby zapytać: "Dlaczego miałbym wierzyć komuś, kto obecnie mi kogoś poleca skoro "przejechałem się" na 10-ciu innych? Skąd mam wiedzieć, że to nie jest kolejny naciągacz? Skąd mam wiedzieć, że osoba, która mi ją poleca nie ma z nią jakiegoś interesu? Dlaczego miałbym wierzyć jakiemuś "małemu człowieczkowi" skoro wkoło słyszę o innych znacznie lepszych i skuteczniejszych..? Skąd mam wiedzieć, kto tak naprawdę mi pomoże a nie chce mnie tylko naciągnąć?" Takie pytania i wątpliwości biorą się z naszej obecnej mentalności i nieufności, która wzięła się z obecnie dostępnej reklamy i niejednokrotnym nacięciu się na oszusta. Kiedyś był jeden, wszyscy go znali, polecali i mu ufali. Obecnie świat jest o wiele bardziej podporządkowany pieniądzu. Pieniądz narzuca modę i styl życia.

       Zastanówmy się teraz nad pytaniem zawartym w tytule artykułu. Ile brać? Dlaczego dawni mistrzowie brali co łaska, a świetnie zarabiali i byli darzeni szacunkiem, a obecnie ta forma "cennika" rzadko się sprawdza? Obecnie łatwy dostęp do reklamy, a co za tym idzie możliwość natknięcia się na oszusta, jak wspomniałem, zmieniło naszą mentalność i stosunek do wydawanych przez nas pieniędzy. Ostrożniej je wydajemy, bojąc się, że mogą one być po prostu "wyrzucone w błoto", gdyż owa cudowna terapia, której się poddaliśmy może nie zadziałać tak, jak zapewniał nasz "genialny uzdrowiciel". Boimy się także, że po wielu próbach zabraknie nam funduszy na wiarygodnego i skutecznego uzdrowiciela, na którego w końcu trafimy. Dlatego słysząc "co łaska" staramy się wydać jak najmniej tzn. możliwie najniższą cenę. "Co łaska" obecnie znaczy coś w rodzaju "a daj parę złoty, symboliczną opłatę, nie będę z ciebie zdzierał". Ja obecnie za swoje usługi mam ustalony ścisły cennik. Z praktyki wiem, że mówiąc "co łaska" dostałbym zaledwie jakieś 15-20zł w miejsce oczekiwanych 100zł. W takiej sytuacji nie zarobiłbym na przysłowiowy chleb i musiałbym iść np.: na hutę do roboty (o ile by mnie przyjęli), ale wtedy nie miałbym czasu, ani tym bardziej ochoty, by uskuteczniać jakąś cudotwórczą działalność, a skąd tu jeszcze wziąć czas na zareklamowanie się i przebicie się w mass-mediach przez nawał osób reklamujących jedynie swój image? Osobiście marzą mi się czasy, w których mógłbym mówić "co łaska"! Zdaję sobie sprawę, że narzucając swoją cenę, klient którego nie stać na zapłacenie takiej ceny po prostu do mnie nie przyjdzie, bo go na to nie stać, natomiast klient którego stać jest zapłacić znacznie więcej, więcej nie zapłaci, bo skoro sam zaproponowałem cenę, to dlaczego nagle miałby ktoś zapłacić więcej. Kiedyś "co łaska" znaczyło "sam zweryfikuj na ile cenisz moją pracę, na ile ona zaskutkowała i na ile realnie cię stać byś mógł mi zapłacić". Wiedziałbym wtedy że przyszedłby, klient który jest otwarty na moją pomoc, ale nie zbyt bogaty. Zapłaciłby mniej ale by zapłacił, co nie zaniżyłoby wcale moich zarobków z innych źródeł, natomiast bogaty klient, który doświadczyłby pomocy z mojej strony zapłaciłby więcej, znacznie więcej. Moje zarobki w takiej sytuacji byłyby znacznie, znacznie większe, niż przy cenie narzucanej przez samego siebie. A obecnie ksiądz, mówiąc "co łaska" często dodaje "ale nie mniej niż 200", sam słyszałem! Niech więc klienci, którzy mają pretensje, iż obecnie nawet mistrzowie duchowi mają swoje cenniki zastanowią się, tak rzetelnie i bez skąpstwa, na ile tak naprawdę cenią czyjąś zbawienną pomoc, ile w ostateczności byliby gotowi zapłacić i czy na pewno nie wyjdzie im znacznie więcej niż obecnie narzucany cennik.

       Zastanówmy się jeszcze nad źródłem czyichś kompetencji.

       Wiedza i umiejętności skądś muszą się wziąć. Kompetencje mogą bazować na zdobytej wiedzy i obytym szkoleniu, ewentualnie ktoś sam do czegoś doszedł poprzez samodzielną pracę i dzięki niej wypracował u siebie cenne umiejętności. Ale te przypadki mówią o poświęconej dużej ilości czasu i zaangażowaniu w zdobycie swoich umiejętności. Pozostaje jeszcze jedna możliwość, że ktoś z cudotwórczymi zdolnościami się po prostu urodził, ale to by znaczyło, że ma je od dziecka, więc raczej nie mogłyby nagle się ujawnić. Samo przeczytanie książek nie wystarcza by mieć kompetencje i móc się z nimi reklamować.
       Zdarza mi się jednak spotykać z takimi sytuacjami, że ktoś, przez całe swoje życie, nie przejawiał żadnej większej umiejętności, a nawet, przez dłuższy czas nadużywał alkoholu czy narkotyków i nagle, postanawiając zmienić swoje życie, zaczyna interesować się ezoteryką. Poznając społeczność ezoteryczną, zaczyna nagle nazywać siebie ezoterykiem, magiem, mistykiem, oświeconym mistrzem itp. nie mając do tego żadnych kompetencji, a nierzadko prywatnie pozostając dalej przy swoich nałogach, wulgarnym zachowaniu czy nieuczciwości. Kompetencji nie da się sprawdzić, więc osoby niekompetentne zaczynają mieszać się wraz z kwalifikowanymi mistrzami, reklamując się w tych samych miejscach i w taki sam, jak oni, sposób. Taka osoba może na przykład, poznając mandale, pomyśleć sobie, że dlaczego ona nie mogłaby ich malować i sprzedawać. Tworzenie prawidłowej mandali polega na pracy w stanie medytacyjnym i dobieraniu do siebie energetycznie pasujących kolorów, kształtów i symboli. Nie przygotowana do ich tworzenia osoba kieruje się wyłącznie wyglądem estetycznym i logiką, która to nie daje możliwości stworzenia dobrze oddziaływujących na podświadomość zestawów kształtów, symboli i barw. Wniosek z tego taki, że pseudo mandala stworzona przez nieświadomą osobę wizualnie nie odróżnia się od prawdziwych mandal, a może nawet być od niej ładniejsza, czy bardziej staranna. Skutki praktyki medytacyjnej z takimi obrazkami mogą jednak przynieść ugruntowanie negatywnych emocji, gdyż ich twórca mógł, przejawiając negatywne emocje w czasie ich tworzenia, nieświadomie zawrzeć w nich symbolicznie swój stan emocjonalny. Podobnie może być z uzdrowicielem, radiestetą, bioterapeutą czy egzorcystą. 

       Moim zdaniem osoba chcąca nazywać się nauczycielem duchowym czy podobnie, nie powinna stosować jakichkolwiek używek. Używki to używki, a do przejawiania duchowości niezbędna jest czysta, przytomna świadomość.

       Zabawnymi jak dla mnie, ale jednocześnie groźnymi oszustami okazują się ludzie, którzy w celach marketingowych uczą się języka perswazji oraz tak zwanej "mowy ciała". Chodzi o osoby które poprzez takie techniki wypracowują u siebie sztuczny wizerunek. Uczą się, czyli prosty wniosek że ich gesty i wypowiedzi nie wypływają z ich natury, czyli wypowiadane przez nich zdania nie są ich naturalnymi wypowiedziami a jedynie wyuczonymi schematami, natomiast ich ciało swoimi gestami wcale nie miałoby ochoty potwierdzać wypowiadanych przez nich słów. Prosty z tego wniosek, iż osoba ucząca się mowy ciała chce ukryć ruchy i gesty demaskujące ją jako niekompetentną i niewiarygodną. Osoba ucząca się języka perswazji chce zmieniać swoje wypowiedzi tak, by świadczyły one o jej wiarygodności. Jedna i druga technika stosowana w celach marketingowych oczywiście nie podnosi kompetencji i umiejętności, a jedynie wprowadza w błędne wyobrażenie o osobie je stosującej. Techniki takie dodatkowo zabijają w osobach fanatycznie je praktykujące ich naturalne uczucia oraz zdolność do naturalnego i spontanicznego wyrażania siebie. Stają się marketingowymi automatami, czego ceną jest nierzadko utrata przez nich przyjacielskich relacji.

       Podsumowując: wykorzystywanie nauk mowy ciała i języka perswazji w promowaniu swoich usług, jest zwykłą manipulacją mającą zataić brak kompetencji, wiarygodności i pewności siebie. Dla osoby kompetentnej, co za tym idzie pewnej siebie i proponującej swoje rzetelne usługi, ruchy, gesty i słowa potwierdzające wiarygodność będą naturalne i spontaniczne. Nie chcę jednak do końca takich nauk krytykować, gdyż mogą one wyeksponować pewność siebie osoby kompetentnej nie umiejącej jednak do tej pory sprzedać swoich ofert, lub mające inne przyczyny braku pewności siebie. Mnie jednak nasuwa się pytanie. Jak teraz odróżnić ładnie gestykulującą i wypowiadającą się, kompetentną, od wyuczonej gestykulacji i mowy niekompetentnej osoby?

       Zaobserwowałem, że osoby mające autentyczne, nadprzyrodzone zdolności np: jasnowidzenia nie zapewniają o 100%-owej skuteczności. Często dopuszczają możliwości pewnych pomyłek a nierzadko zaczynają od słów: "zaznaczam że mogę się mylić". Takie osoby jednak chętniej poddają się weryfikacji klienta, który chce skorzystać z ich usług (choć na pewno będą unikać sytuacji, w których ktoś będzie próbował robić z nich "króliki doświadczalne"). Po prostu się tego nie boją, w przeciwieństwie do oszusta, który będzie się wystrzegał sprawdzianów powtarzając np. że ich technika jest pewna skuteczna i nie ma sensu jej testować.

       Spotkałem się wielokrotnie z zarzutem iż za nauki i pomoc duchową nie powinienem brać żadnych opłat, gdyż prawdziwi mistrzowie mieszkający np. w Indiach takowych nie pobierają. Biorąc pod uwagę taką sytuację w której praktyka duchowa i pomaganie innym za jej pośrednictwem jest moim głównym środkiem utrzymania, nie wiem z czego miałbym zarabiać chociażby na stworzenie godziwych warunków do prowadzenia terapii swoim klientom? Skąd więc ów wielcy mistrzowie Jogi biorą na swoje utrzymanie? Tutaj znów okazuje się różnica w mentalności, tym razem miedzy ludźmi zamieszkującymi różne kontynenty. Okazuje się iż w Indiach wielcy mistrzowie nie pobierają opłat za same nauki,  jednak łatwo przyjmują oferty noclegu, pokarmu, jak również datków pieniędzy od ludzi którzy czują się zaszczyceni iż dany mistrz zgodził się na posiłek lub nocleg właśnie u nich. Nie wyobrażam sobie jak takie podejście do czerpania korzyści materialnych przenieś na polskie warunki i nie wiem jakim wyobrażeniem byłbym potraktowany gdybym wpychał się na noc i na obiad swoim klientom? Mogę się jednak tych wyobrażeń domyśleć. Gdybym ja w obecnych czasach w Polsce stał i żebrał pod kościołem, raczej nie byłbym odbierany przez mijających mnie przechodniów za wielkiego duchowego mistrza, a jedynie za zwykłego biedaka, który nie potrafi zapracować na bochenek chleba. W przeciwieństwie do Indii gdzie mistrzowie duchowi nierzadko w taki sposób się utrzymują. 

      Jako ciekawostkę i podsumowanie dodam, iż niedawno dostałem reklamę zajęć mistrza Jogi z Indii z informacją iż 3 dniowe zajęcia z ów mistrzem kosztowały prawie 400zł. Jak widać jest pewna różnica w mentalności Polaków i Hindusów która obowiązuje również mistrzów duchowych nawet hinduskiego pochodzenia próbujących nauczać w Polsce.

   ...