Wstęp 3
1. Przedmiot i zadania pedagogiki 4
2. Rola nauczyciela w procesie kształcenia i wychowania w dobie postępu informacyjnego 6
3. Komputer – narzędzie wykorzystywane w procesie edukacyjnym 8
3.1. Nauka języków obcych 8
3.2. Nauka przedmiotów zawodowych 9
3.3. Nauka dzieci nie w pełni sprawnych ruchowo 11
3.4. Wykorzystanie internetu w procesie edukacyjnym 12
4. Zagrożenia wynikające z niekontrolowanego korzystania z komputera przez dzieci i młodzież 14
4.1. Gry komputerowe 14
4.2. Internet 19
4.2.1. Pornografia 21
4.2.2. Pogawędki w sieci 22
4.2.3. Chaos informacyjny 24
4.3. Uzależnienie od komputera 25
3.4. Wady wynikłe z niewłaściwego korzystania z komputera 28
Podsumowanie 29
Bibliografia 30
Współczesny świat cechuje się wzmożonym rozwojem nauki i techniki. To co jeszcze nie tak dawno uważane było za szczyt możliwości, dzisiaj jest już nieco przestarzałe. Taka sytuacja stawia przed nauczycielami, uczniami, psychologami oraz pedagogami nowe wymagania. Dzisiaj bardzo popularnym urządzeniem staje się komputer. Po raz pierwszy wykorzystano to urządzenie w nauczaniu, w latach 60–tych, w Stanach Zjednoczonych. Komputer może się okazać bardzo przydatnym w nauczaniu środkiem dydaktycznym. Stanie się tak pod warunkiem, że nadzór nad używaniem go zawsze będą mieli dorośli. Z drugiej strony bez odpowiedniego nadzoru, komputer może stanowić ogromne zagrożenie dla młodej osoby.
Początkowo pedagogika była nauką o wychowaniu dzieci i młodzieży. Celem tej nauki, było przygotowanie młodego pokolenia do życia dorosłego. W ostatnim stuleciu pojawiły się nowe nurty związane z działalnością wychowawczą, takie jak: pedagogika przedszkolna, pedagogika lecznicza, pedagogika społeczna, pedagogika porównawcza, itp. Zainteresowaniem pedagogów objęci zostali również ludzie dorośli gdyż człowiek podlega procesowi kształcenia i wychowania przez całe swe życie. Przedmiotem pedagogiki jest planowe i celowe wychowanie człowieka z uwzględnieniem różnych wpływów wychowawczych, które są niezamierzone i żywiołowe. Siła oddziaływania takich wpływów jest bardzo duża, nauczyciel powinien brać je pod uwagę i dokonać ich oceny z punktu widzenia określonych celów wychowawczych.
Według H. Muszyńskiego: „Podstawowym zadaniem pedagogiki jest wyposażenie tych, którzy zajmują się organizacją procesów dydaktycznych lub wychowawczych, w wiedzę o skuteczności różnego rodzaju zabiegów. Tak więc wyjaśnianie mechanizmów urabiania psychiki ludzi, a nie samo urabianie, jest przedmiotem tej nauki.”[1]
Do głównych pojęć pedagogiki należą: wychowanie, kształcenie, nauczanie. Wychowanie obejmuje wpływy i oddziaływania, kształtujące rozwój człowieka oraz przygotowujące go do życia w społeczeństwie. To bardzo złożony proces, który wpływa na rozwój człowieka w poszczególnych fazach całego życia. B. Suchodolski uważa, że „rzeczą najważniejszą w wychowaniu współczesnym jest kształtować ludzi tak, aby umieli oni żyć w warunkach współczesnej cywilizacji, aby potrafili podołać zadaniom, które im stawia, aby korzystali z możliwości kulturalnego rozwoju, którego im dostarcza, aby wiedzieli ku czemu i jak dążyć, z jakich źródeł czerpać radość życia.”[2]
Kolejnym pojęciem związanym z pedagogiką jest kształcenie, które podobnie jak wychowanie jest procesem ciągłym i złożonym. Kształcenie obejmuje ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom orientację w otaczającej ich rzeczywistości. W wyniku kształcenia jednostka zdobywa pewien zasób wiedzy i umiejętności, potrzebnych jej do rozwoju określonych uzdolnień, zainteresowań i ogólnej sprawności umysłowej.
Nauczanie jest procesem społecznym, w którym współdziałają ze sobą nauczyciele i uczniowie. Nauczaniu przyświeca cel jakim jest spowodowanie określonych zmian w osobowości uczniów, którzy zdobywają i utrwalają w pamięci wiadomości, zdobywają pewne nawyki, rozwijają zdolności i zainteresowania.
Nauczyciel to osoba, która naucza i wychowuje dzieci, ponosząc odpowiedzialność zawodową oraz moralną za kształtowanie ich umiejętności i osobowości. Człowiek, który opuszcza szkołę, musi być wyposażony w odpowiedni zasób wiedzy i umiejętności, które umożliwią mu odnaleźć się w społeczeństwie, rozwijać się twórczo, pracować. Obecna sytuacja społeczna ciągle się zmienia, dlatego ważne jest, aby młode pokolenie zdobyło również umiejętność samokształcenia, czyli uczenia się w ciągu całego życia. Rola nauczyciela w całym tym procesie ulega modyfikacji. Nauczyciel występuje jako osoba kierująca procesem nauczania i wychowania w szkole, ocenia postępy w nauce, wskazuje normy moralne oraz zachowania społecznie pożyteczne, wyjaśnia zjawiska negatywne. Pedagog jest źródłem informacji o świecie, wartościuje i ocenia informacje zdobyte poza szkołą, pomaga uczniom rozwijać własne zainteresowania.
Dotychczasowe miejsce „tradycyjnego nauczyciela” powinien zająć nauczyciel animator, który będzie występował jako przewodnik wskazujący drogę do zdobycia wiedzy, który potrafi motywować ucznia do pracy oraz wspierać jego wysiłki w drodze do osiągania samodzielności. Głównym zadaniem nauczyciela powinno być koncentrowanie się na wyposażeniu ucznia w umiejętności poruszania się po gąszczu informacji. Takiej roli nauczyciela sprzyjają nowe narzędzia informatyczne: edytory tekstu, grafiki, animacji i dźwięku, internet i inne programy edukacyjne. Można się spodziewać, że dalszy postęp komputeryzacji, wpłynie na rolę nauczyciela. Nauczyciel XXI wieku, będzie zobowiązany poszerzyć swoje kompetencje w zakresie techniki informacyjnej, poza tym powinien cechować się otwartością na nową wiedzę, działać twórczo, aby pomóc uczniowi w poruszaniu się po olbrzymich zasobach informacji i umiejętnie oceniać zdobytą wiedzę.
Obecnie nauczyciele i uczniowie stają przed nowymi wyzwaniami, jednym z nich jest powszechna komputeryzacja. W poprzednim rozdziale wspomniałam o potrzebie dokonania pewnych zmian w roli, jaką powinien w niedalekiej przyszłości odgrywać nauczyciel. Rola ucznia również powoli ulega zmianie. Uczeń może samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając na przykład z internetu, to sprawi, że staje się bardziej dociekliwym i wymagającym odbiorcą.
Jakie możliwości niesie ze sobą szeroko pojęta technologia informacyjna?
Jak można wykorzystać komputer w procesie edukacyjnym?
Rozwój komputeryzacji wpłynął na zapoczątkowanie nowej ery w nauczaniu języków obcych, tzw. CALL (Computer Assisted Language Learning - nauka języków obcych wspomagana komputerowo). Na tych zajęciach, komputer może być bodźcem do dyskusji, krytycznego myślenia, pisania oraz porozumiewania się. Od nauczyciela zależeć będzie jak wykorzysta to narzędzie dydaktyczne. W zależności od wyposażenia pracowni oraz oprogramowania, lekcje mogą mieć bardzo różny przebieg. Uczeń może na przykład, wysłać do swego kolegi za pośrednictwem sieci lokalnej swoją opinię na pewien temat i to może być punktem wyjścia do dyskusji w klasie. Dyskusja prowadzona w obcym języku przyczyni się do swobodnego posługiwania się nim.
Komputer może spełniać rolę partnera, na przykład podczas gry, symulacji. Symulacja może być zaprogramowaną rozmowa w kawiarni, kinie, itp. Uczeń prowadzi dialog, a komputer jest jego partnerem w tymże dialogu. To nie jest prawdziwa rozmowa, gdyż jest oparta na zestawie wcześniej zaprogramowanych odpowiedzi. Taka forma nauki na pewno sprawi uczniowi o wiele więcej przyjemności od tradycyjnej lekcji.
Komputer może być również w nauce języka obcego, narzędziem służącym do wyszukiwania informacji w bazach danych, encyklopediach, słownikach, itp. Odpowiedni program może sprawdzić poprawność ortografii, ułatwić poprawianie tekstów. Jednym słowem, nauka może sprawiać uczniom dużo więcej satysfakcji.
W klasie CALL uczniowie mają wspaniałe narzędzie, które zaspokaja różne style uczenia się. Koniec z monotonią i stresem związanym z brakiem czasu. W tej klasie uczniowie pracują w swoim własnym tempie, a zadania odzwierciedlają rzeczywistość. Komputer umożliwia, dzięki nagraniu lektora, ćwiczenie wymowy poszczególnych zwrotów, tyle razy, ile każdy uczeń potrzebuje. Komputer nigdy nie okaże zdenerwowania, nawet po dziesiątej powtórce, nauczyciel w tym momencie byłby już mocno poirytowany. Poza tym komputer daje możliwość podsumowania wyników pracy, w sposób całkowicie obiektywny. Wszystko to może wpłynąć pozytywnie na motywację ucznia. Jeżeli pewne ćwiczenia wykonywane są prawidłowo, można je pominąć, inne z kolei można powtarzać wymaganą ilość razy. Dzięki temu, uczeń może kontrolować swoje postępy oraz planować dalsze. Uczeń staje się odpowiedzialny za proces uczenia się i bardziej zmotywowany do wytężania się w dalszej pracy.
Gwałtowny postęp cywilizacji połączony z rozwojem nauki i techniki, wymusza na edukacji zawodowej dostosowanie się do potrzeb rynku. Aktualnie poszukiwane są osoby, które potrafią korzystać z komputera oraz dostępnych informacji. Nowoczesna szkoła zawodowa musi uwzględniać postęp informatyczny, jest to szkoła, w której proces kształcenia oparty jest o multimedia i nowoczesną technologię sieciową. Dzięki wykorzystaniu na lekcjach odpowiednich programów komputerowych nauka, może stać się prawdziwym przeżyciem, nawet emocjonalnym. Nauczyciel może przygotować odpowiednie ćwiczenia, które uczeń będzie mógł wykonać z niewielką pomocą. Dzięki technice komputerowej, łatwo można przeprowadzić różnego rodzaju doświadczenia, symulacje procesów oraz pokazy pewnych zjawisk fizycznych, chemicznych. Z badań wynika, „że im bogatszy wyrazowo środek dydaktyczny, tym głębsze przeżywanie przez uczniów eksponowanych treści i trwalsze ich zapamiętanie.”[3] Programy edukacyjne przekazują pewne treści, wywołują przeżycia, określone skojarzenia, pobudzają emocje. Przeżycia uczniów związane ze zdobywaniem wiadomości i umiejętności, wzmacniają proces kształtowania ich przekonań, postaw i wartości. Emocje jakich uczniowie doznają podczas nauki wpływają na nich motywująco, uruchamiają procesy poznawcze, rozwijają zainteresowania, wywołują większą wrażliwość intelektualną. W nowoczesnej szkole, uczeń zostanie wyposażony w narzędzia, które umożliwią mu wykonywanie swych zadań zawodowych sprawnie, dokładnie i estetycznie. W sklepie, warsztacie samochodowym, biurze projektowym, w banku, na posterunku policji, wszędzie wszechobecny jest komputer. Dlatego tak ważne jest, aby szkoła zawodowa przygotowywała pracowników, którzy będą atrakcyjni, na coraz bardziej wymagającym rynku pracy.
Aktywność dziecka wyraża się przede wszystkim w ruchu. Jego chęć działania, ewoluuje od czynności zgeneralizowanych (od ogólnej "ruchliwości") w kierunku działań celowych. Aktywność ta, daje młodemu człowiekowi poczucie zadowolenia, buduje podstawy jego samoakceptacji, jest również miarą akceptacji i wartości w grupie rówieśniczej. U przedszkolaków lepszym jest ten, kto jest silniejszy, później ten, kto szybszy i sprawniejszy, zaś w młodszych klasach szkoły podstawowej, szacunek kolegów zdobywa ten, kto więcej potrafi zrobić, kto jest bardziej samodzielny. Dziecko nie w pełni sprawne ruchowo, pozbawione jest możliwości sprawdzenia się w aktywności ruchowej. Dlatego u tych dzieci, występuje niska samoocena oraz obawa przed kontaktami społecznymi z rówieśnikami (brak wspólnego pola działania stwarzającego możliwość porównywania się). Sytuację tę można znacznie poprawić, przez wykorzystanie sprzętu informatycznego w klasach integracyjnych. Komputer jest tym samym zbiorem radości i problemów, zarówno dla dzieci sprawnych, jak i niepełnosprawnych. Stwarza wspólną (atrakcyjną dla dzieci) płaszczyznę aktywności, poprzez działalność umysłową. Efektywna praca z komputerem pomoże, dziecku ugruntować wiarę w jego możliwości sprawcze. Sukces ucznia niepełnosprawnego na tej płaszczyźnie, może stać się istotnym elementem poprawy (podniesienia) jego samooceny i początkiem szeroko rozumianej integracji społecznej w czasach ekspansji informatyki użytkowej. Istotną zaletą komputera w pracy z dziećmi nie w pełni sprawnymi ruchowo jest możliwość wykorzystania go, jako narzędzia rehabilitacji dysfunkcji manualnych i psychoruchowych. Istnieje również możliwość dostosowania obsługi programów do indywidualnych potrzeb i wymogów dziecka, poprzez stosowanie różnych urządzeń peryferyjnych typu: klawiatura, mysz, itd. Warto także dodać, iż wszyscy uczniowie rozpoczynający pracę z komputerem, są wobec niego jednakowo "niepełnosprawni". Zdobywając wspólne doświadczenia, mogą być sobie wzajemnie pomocni, co jest jednym z podstawowych celów istnienia klasy integracyjnej.
Na przykład niektóre gry mają walory edukacyjne i terapeutyczne. Związane jest to ze znaczną sprawnością (koordynacja: wzrok-ręka, procesy myślowe i decyzyjne, ćwiczenie refleksu, itp.). Komputer może więc stanowić użyteczne narzędzie terapii różnych zaburzeń i może być wykorzystywany, w celu usprawnienia koordynacji wzrokowo-ruchowej, na przykład:
- u chorych po wylewach,
- u dzieci z rozwojową niezdolnością dotykową,
- w rozwijaniu słabych zdolności przestrzennych,
- przy uczeniu dzieci rozróżniania dźwięków.[4]
Kontakt z komputerem może sprzyjać ćwiczeniu koncentracji i i rozwijaniu zdolności poznawczych.
Z komputeryzacją ściśle związany jest szeroki dostęp do internetu, sprzyja to zmianie postaw nauczyciela i ucznia, prowadzi do ich wzajemnej współpracy i partnerstwa. Tradycyjne stosunki między nauczycielem, a uczniem, w których nauczyciel był głównym źródłem wiedzy, odchodzą powoli w przeszłość. Teraz uczeń z łatwością, samodzielnie zdobywa informacje w internecie. Nauczyciel nadal pozostaje bardzo ważny w procesie edukacyjnym, gdyż uczniom brak doświadczenia w selekcjonowaniu odpowiednich informacji, jakie posiadają przygotowani nauczyciele. Taka współpraca przyczyni się do podniesienia zaufania między nauczycielem i uczniem, możliwa dzięki wspólnym poszukiwaniom rozwiązań napotykanych problemów. W nowej rzeczywistości, gdzie wszechobecny staje się internet, uczeń może komunikować się z rówieśnikami na całym świecie, czując się dowartościowany. Świat nie jest już dla niego taki wielki, niezrozumiały. Teraz bez problemu, rozmawiając może poznać kulturę, obyczaje, tradycję różnych narodów. To wpływa na samodzielność, tolerancyjność, otwartość, na przyswajanie nowego języka i kultury. Odtąd samodzielnie może zdobywać wiedzę z różnych dziedzin.
...
katechetka79