KORUPCYJNE DOŚWIADCZENIA.pdf

(292 KB) Pobierz
Microsoft Word - kom069.09
Warszawa, maj 2009
BS/69/2009
KORUPCYJNE DOŚWIADCZENIA
POLAKìW ORAZ ICH STOSUNEK
DO ŁAPOWNICTWA
145312506.004.png
Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku
3 października 2008 roku
145312506.005.png
Zdecydowana większość Polaków (89%) uważa, że korupcja stanowi duży problem
w naszym kraju. Co więcej, tylko 14% badanych dostrzega zmniejszanie się od dwóch lat
zakresu tej patologii, dwukrotnie więcej zaś (30%) – jej rozszerzanie. Najbardziej
skorumpowane dziedziny życia społecznego to – zdaniem ankietowanych – polityka oraz
służba zdrowia, a w dalszej kolejności również sądownictwo i prokuratura oraz działalność
urzędów samorządowych i centralnych 1 .
Jak zatem opinie na temat korupcji w Polsce mają się do osobistych doświadczeń
rodaków w tym względzie oraz jaki w związku z tym jest ich stosunek do łapownictwa?
Na pytania te odpowiemy korzystając z wyników naszego kwietniowego sondażu 2 .
Z NAJOMOŚĆ OSÓB PRZYJMUJĄCYCH ŁAPÓWKI
Osoby znające osobiście kogoś, kto bierze łapówki, stanowią obecnie 15% ogółu
badanych. Od dwóch lat odsetek ten utrzymuje się na niezmienionym poziomie – najniższym
od początku monitoringu, natomiast w porównaniu z rokiem 2000 zmalał niemal o połowę
(z 29%). Obecnie aż 83% Polaków twierdzi, że nie zna osobiście nikogo przyjmującego
łapówki, natomiast nieliczni (2%) odmawiają odpowiedzi na to pytanie.
CBOS
RYS. 1. CZY ZNA PAN(I) OSOBIŚCIE KOGOŚ, KTO BIERZE ŁAPÓWKI?
90%
NIE
80%
70%
60%
50%
40%
30%
TAK
20%
Odmowa odpowiedzi
10%
0%
XI ‘00
X ‘01
VI ‘02
VI ‘03
VI ‘04
V ‘05
VII ‘06
XII ‘07
IV ‘09
Zob. komunikat CBOS „Opinia społeczna o korupcji w Polsce”, kwiecień 2009.
2 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (227) przeprowadzono w dniach 2–8 kwietnia 2009 roku
na liczącej 1094 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków. Przy opracowaniu niektórych pytań
korzystaliśmy z wyników badań z lat 2000–2007 zrealizowanych przez CBOS na zlecenie Fundacji Batorego.
1
145312506.006.png
- 2 -
Osobistą znajomość osób przyjmujących łapówki stosunkowo najczęściej deklarują
badani z wyższym wykształceniem, ankietowani zajmujący najwyższe pozycje społeczno-
-zawodowe oraz osiągający największe dochody per capita . Nieco częściej niż inni są to też
respondenci w wieku od 25 do 34 lat oraz mieszkańcy miejscowości powyżej 100 tys.
ludności (zob. tabele aneksowe).
Badani deklarujący znajomość kogoś, kto przyjmuje łapówki, przeciętnie mówią
o czterech osobach (średnia = 3,74), przy czym 45% z nich ma od trzech do pięciu takich
znajomych, a 43% zna co najwyżej dwie osoby biorące łapówki.
W ostatnich latach istotnie zmniejszyła się liczba deklarowanych znajomości
z osobami przyjmującymi łapówki. Średnio wymienianych jest w tym kontekście najmniej
osób od 2000 roku, a w porównaniu z grudniem 2007 roku odsetek respondentów, którzy
znają więcej niż pięć osób biorących łapówki, zmniejszył się o 7 punktów (z 18% do 11%).
Tabela 1
Ile zna Pan(i)
takich osób
[biorących
łapówki]?
Wskazania respondentów według terminów badań
XI ‘00 X ‘01 VI ‘02 VI ‘03 VI ‘04 V ‘05 VII ‘06 XII ‘07 IV ‘09
N=303 N=258 N=226 N=221 N=222 N=230 N=170 N=130 N=169
w procentach
Jedną
9
28
16
37
21
36
20
36
13
34
14
33
22
41
19
38
23
43
Dwie
19
21
15
16
21
19
19
19
20
Trzy
13
17
23
22
22
21
16
26
25
Cztery
11
41
6
37
7
44
5
41
8
48
5
44
5
39
7
44
7
45
Pięć
17
14
14
14
18
18
18
11
13
Sześć
3
2
2
1
0
2
6
3
0
Siedem
1
0
0
0
1
1
0
1
1
Osiem
0
13
0
9
0
11
0
12
0
12
2
16
3
14
1
13
0
8
Dziewięć
0
0
0
0
0
0
0
1
0
Dziesięć
9
7
9
11
11
11
5
7
7
Więcej
niż dziesięć
9
2
4
7
3
6
4
5
3
Brak
odpowiedzi
9
16
4
5
5
3
2
1
0
Średnia*
5,43
3,81
4,15
4,82
4,28
5,09
4,15
3,86
3,74
Odchylenie
standardowe
5,31
3,50
3,98
5,74
3,90
6,01
4,17
3,37
3,87
Minimum
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Maksimum
35
30
21
50
30
50
30
21
30
* W obliczeniach pominięto pojedyncze odpowiedzi skrajne – zdecydowanie zawyżające wartość średniej
145312506.007.png 145312506.001.png 145312506.002.png
- 3 -
P RZYJMOWANIE ŁAPÓWEK
Jeden na czternastu badanych (7%) przynajmniej raz w życiu znalazł się w sytuacji,
w której jemu próbowano wręczyć łapówkę. Liczba ta od 2001 roku utrzymuje się na
zbliżonym poziomie – jedynie z nieznacznymi wahaniami (zwykle w granicach błędu
statystycznego).
CBOS
RYS. 2. CZY KIEDYKOLWIEK PRÓBOWANO WRĘCZYĆ PANU(I) ŁAPÓWKĘ CZY TEŻ NIE?
100%
NIE
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
TAK
10%
0%
X ‘01
VI ‘02
VI ‘03
VI ‘04
V ‘05
VII ‘06
XII ‘07
IV ‘09
* Pominięto „trudno powiedzieć”
Z próbami przekupstwa spotykały się przede wszystkim osoby z wyższym
wykształceniem (19%) i dochodach per capita powyżej 1500 zł (21%); ze względu na status
zawodowy byli to przeważnie przedstawiciele kadry kierowniczej oraz wysoko
wykwalifikowanych specjalistów (21%). Nieco częściej niż inni w takiej sytuacji znaleźli się
również mieszkańcy największych polskich miast (14%), średni personel zawodowy – w tym
technicy (15%), osoby zatrudnione w instytucjach państwowych (15%) lub w spółkach
właścicieli prywatnych i państwa (19%), a także badani w ogóle niepraktykujący religijnie
(15%) – zob. tabele aneksowe.
W RĘCZANIE ŁAPÓWEK
Liczba osób deklarujących wręczanie łapówek istotnie zmniejszyła się w 2006 roku
(spadek z 15% do 9%) i od tamtego czasu utrzymuje się na niezmienionym poziomie. Jak
wynika z deklaracji, w ciągu ostatnich trzech–czterech lat co jedenasty dorosły Polak (9%)
znalazł się w sytuacji, w której był zmuszony dać łapówkę.
145312506.003.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin