ZABURZENIA W NADAWANIU MOWY
1. Zaburzenia motoryczno-dośrodkowe ( aferentne)
utrata lub niedokształcenie somestetycznych wzorców głosek -trudności w artykułowaniu głosek spowodowane brakiem czucia ułożenia narządów mowy - brak analizy i syntezy sygnalizacji z obwodu o aktualnej pozycji narządów mowy.
przyczyna: uszkodzenie okolicy skórno-kinestetycznej ( czucie powierzchowne i głębokie ) w dolnej części okolicy zaśrodkowej (postcentralnej), leżącej ku tyłowi od Bruzdy Rolanda (wieczko ciemieniowe).
Uwaga! Zaburzenia motoryczne u dzieci określa się terminem ALALIA lub DYSLALIA MOTORYCZNA w zależności od stopnia rozwoju mowy i trudności w jej przyswajaniu.
Objawy:
1. Ruchomość narządów mowy zachowana, chory może jeść i krzyczeć
2. Brak umiejętności wykonywania ruchów potrzebnych do mówienia
3. Trudności artykulacyjne występują zarówno w mowie samodzielnej, jak i przy powtarzaniu
4. Zachowana kontrola słuchowa (popełniane pomyłki są zauważane przez chorego, który długo poszukuje prawidłowego układu artykulacyjnego)
5. W wypadkach cięższych - niemożność artykułowania jakiejkolwiek głoski
6. W wypadkach lżejszych lub w stadium cofania się zaburzeń -wyrazy wymawiane są z trudem i są zniekształcane , np. zamiana głosek różniących się jedną cechą artykulacyjną (dźwięczne-bezdźwięczne, ustne- nosowe) miejscem artykulacyjnym lub stopniem zbliżenia narządów mowy .
Te same błędy popełniane są w pisaniu i czytaniu (paragrafie i paraleksje).
TERAPIA
1. Proste ćwiczenia oddechowe połączone z dmuchaniem.
2. Przekształcanie dmuchania w głoski szczelinowe:
f - przyciskając dolną wargę do górnych siekaczy,
s - „dmuchając ” przez zbliżone zęby,
x ( h, ch) - chuchając na lusterko
3. Dmuchanie połączone z wytwarzaniem głosu przy zamkniętych wargach ,np. m - łączenie z samogłoskami : a , e, i, o, u, y, ( np. ma-me-mi-mo-mu-my )
4. Ćwiczenia narządów mownych ( warg i języka) . Zaburzona kinestezja narządów mowy może być w pewnym stopniu zastąpiona przez doznania wzrokowe, dotykowe i czuciowe górnej powierzchni dłoni, np. czucie wibracji krtani, siły powietrza wychodzącego z ust.
Uwaga:
- przy głoskach wargowych ( p,b,m,) można demonstrować układ warg bez wytwarzania dźwięku,
- przy głosce m - przyłożyć palec do skrzydełka nosa
- naukę wymowy łączyć z pisaniem i czytaniem,
- w nauczaniu głosek, przy których wymawianiu nie jest widoczny układ języka można posługiwać rysunkiem
przedstawiającym schematycznie zasadnicze układy narządów mowy
5. Ćwiczenie głosek najbardziej zróżnicowanych pod względem artykulacyjnym i akustycznym ( p , k , s , r , m )
6. Ćwiczenie głosek miękkich i twardych, bezdźwięcznych i dźwięcznych ( ś, ź , ć, dź, sz , ż , cz ,dż , s , z , c , dz , ń - n , t - d , p - b , f- w, k - g , )
w niektórych wypadkach głoski można reedukować wypowiadając je szeptem
7. Realizowanie głosek w wyrazach i zdaniach.
8. Ćwiczenia słuchowej analizy dźwięków :
- określanie liczby głosek w wyrazie,
- nazywanie głosek w nagłosie , śródgłosie i wygłosie,
9. Ćwiczenia analizy wzrokowo-literowej :
- pisanie dyktanda
- przepisywanie z jednoczesnym , głośnym wymawianiem sylab
( ćwiczenie kinestezji oralnej)
2. Zaburzenia motoryczno-odśrodkowe ( eferentne )
utrata wzorców ruchowych wyrazów i schematów zdań - częściowa lub całkowita utrata płynności mowy spowodowana zaburzeniami eferentacji - sygnalizacji odśrodkowej.
przyczyna: uszkodzenie dolnych części okolicy przedruchowej ( tylnej trzeciej części dolnego zakrętu czołowego ) czyli Ośrodka Broca
Uwaga ! Trudności w nauczeniu się płynności mowy u dzieci na skutek tych samych przyczyn określa się terminem ALALIA lub DYSLALIA MOTORYCZNA.
Objawy: Zaburzona płynność mowy na skutek bezwładności analizatora ruchowego
1. Trudności przy przechodzeniu od jednego elementu mowy do następnego (głoski, sylaby, wyrazu) mimo, że poszczególne artykulacje są prawidłowe
...
saba.czekoladka