NEUROLEPTYKI
Schizofrenia:
-Choroba o wielu teoriach
-Szereg objawów
1. Objawy wytwórcze (pozytywne)
-zaburzenia postrzegania, halucynacje, urojenie
2. Objawy deficytowe (negatywne)
-Utrata poczucia przyjemności
-Zaburzenia napędu psychomotorycznego
-Dezorganizacja myślenia (2 sądy w jednej chwili w 1 sprawie)
-Ambisentencja (1 zdanie 2 rzeczy sprzeczne w 1 chwili)
-Rozdwojenie jaźni (2 osoby)
-Zubożenie procesów myślenia
-Problemy z mową
-Zobojętnienie uczuciowe
-Problem z funkcjami poznawczymi: uczenie się, zaburzenia pamięci
-Zaburzenie zachowanie
-Katatonia- przyjmowanie wymuszonej zupełnie nie fizjologicznej pozycjo ciała
3.Objawy dodatkowe
Wzrost napędu- mania
Wzrost nastroju
Również często zaburzenia depresyjne
Objaw schizoafektywny (mania, depresja)
Dlaczego chorujemy na schizofrenię??
1. Koncepcja dopaminowa schizofrenii:
Widzimy jak działają leki amfetamina, kokaina- powodują objawy psychotyczne
A leki które działają blokują receptory dopaminergiczne- zmniejszenie objawów
Teoria wiązana jest bardziej z objawami wytwórczymi
2. Problem z płatami czołowymi
3. Rola neuronów hamujących
Spadek aktywności (hipoaktywna)
4. Rola czynników genetycznych
5. Komponenta dziedziczna 70%
Polimorfizm białka G, białek synaptycznych, NMDA
6. Czynniki środowiskowe
30% mogą nakładać się na komponentę genetyczną
Uraz mózgu
Silny stres Dopamina działa na: układ limbiczny- emocje
Płat czołowy-teoria hipofronatality
Płaty skroniowe-omamy słuchowe
Zwoje podstawy-zaburzenia ruchowe
Dopamina:
-Kontrola układu krążenia
-EPS
-Spadek aktywności w płatach czołowych i skroniowych
-Substantia nigra- tu znajdują się neurony dopaminergiczne
Neuroleptyki
IGeneracja-klasyczne
Np. .Chloropromazyna – działa na receptory D2,H1,M1,alfa1
Haloperidol (D2 i alfa1)- powoduje szereg objawów parkinsonowskich
II generacja-atypowe
Np. Klozapina
Leki atypowe:
staramy się prowadzić terapię lekami atypowymi, silniej działają na objawy ubytkowe
działają na wiele receptorów, szerszy profil (układ serotoninergiczny)
objawy pozapiramidowe zaznaczone słabiej lub nie występują
leki klasyczne:
- objawy pozapiramidowe (Wzrost napięcia mięśniowego, drżenia, spadek ruchliwości)
-Dostępne w postaci depo (1 raz na miesiąc) wzrost skuteczności terapii
Kiedy typowe leki?
-U starszych pacjentów którzy są od dawna Nawych lekach i dobrze funkcjonują
-Nowi pacjenci od razu na atypowe
-Gdy stary pacjent i ma działania niepożądane lub nie ma efektu na objawy ujemne
-Gdy pacjent nie współpracuje to uniklasyczne
-Gdy wiemy coś o wywiadzie rodzinnym, kiedy stosowano leki typowe bo istnieje chemiczne pokrewieństwo mózgu u osób spokrewnionych
Neuroleptyki połączone z długołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi, podanie domięśniowe-długo uwalniane
-Clopipixol
-Fluanxol
-Mirenil
Działania niepożądane LEKI ATYPOWE
-Pozapiramidowe- pojawiają się gdy zwiększamy dawkę,gdy istnieją zaburzenia ze strony jąder podkorowych lub gdy są bardzo długo stosowane
-Zespół parkinsonowski- drżenia, sztywnośc mięśniowa, spowolnienie ruchowe, objawy dystoniczne (bezwolne skurcze mięśni twarzy, szyi, „przewracanie” oczami
-Akadysja- zespół niespokojnych nóg, późne dyskinezy- rytmiczne ruchy mięśni mimicznych
-Inne- nietypowe-spadek RR hipotensja ortostatyczna, wzrost działania sedatywnego, wzrost senności w ciągu dnia
Mechanizm działania leków nietypowych:
Działają przez receptory:
-D1,2,3,4
-alfa 1, alfa2
-M1, M2
-receptory serotoninergiczne
Przykłady leków:
Klozapina (agranulocytoza)
Amisulprid
Risperidon
Kwetiapina
Klozapina- wywołuje agranulocytozę
Amisulprid- antydepresyjnie, silnie działa na objawy ubytkowe, może zaburzać miesiączkę
Risperidon- dobry u pacjentów z demencją ponieważ nie zaburza procesów kognitywnych ale częściej wywołuje objawy pozapiramidowe
Olanzapina- wpływ na objawy wytwórcze i negatywne
Stosowana 1 raz dziennie (reżim!), powoduje senność i wzrost masy ciała
Atypowe leki
Klozapina risperidon olanzapina amisulprid
EPS-obj pozapir 0 0 0 0
Napady drgawkowe *** 0 0 0
ZZN (złośliwy zespół * * ? ?
Poneuroleptyczny)
ZZN- wzrost temperatury ciała powyżej 40 stopni C., może prowadzić do śmierci. Podobne objawy występują po halotanie.
Leczenie:
- bromokryptyna
-dantrolen- zahamowanie wypływu Ca z siateczki, nie napływa do sarkoplazmy
Amisulprid- hipotonia
Klozapina- sedacja, long QT, agranulocytoza, wzrost masy ciała
Jeśli pojawia się jeden z objawów niepożądanych leków klasycznych i po 4-6tyg nie występuje poprawa to zmieniamy lek.
Podział chemiczny:
1. Grupa fenotiazyn:
-Pochodne alifatyczne:Chloropromazyna, lewomepromazyna
-Pochodne piperazynowe:Flufenazyna
-Pochodne piperydynowe:tioridazyna
2. Grupa pochodnych tioksantenu:chlorprotiksen
3. Grupa pochodnych butyrofenonu: haloperidol
4. Grupa pochodnych difenylobutylopiperydyny:pimozyd
5. Grupa pochodnych benzamidu: sulpiryd
6. Grupa pochodnych indolu: molindon
CHLOROPROMAZYNA (fenactil)
-stosowana u pacjentów z chorobą organiczną
-jako lek przeciwwymiotny
-niebezpieczna u starszych osób i pacjentów z zaburzeniami rytmu
LEWOMEPROMAZYNA
-przeciwhistaminowo
-sedatywie
-może być stosowana w premedykacji
PROMAZYNA
-nasennie, u osób starszych i alkoholików
TIORIDAZYNA - „różowe okulary”. Stosowana w psychozach, zaburzeniach nerwicowych z objawami somatycznymi.
(DN)Wywołuje objawy pozapiramidowe, toksyczna na serce i możliwość retinopatii.
TRIFLUOPERAZYNA - lek aktywujący dodaje napędu (H&K twierdzi inaczej tom II s. 122)
BUTYROFENONY :
HALOPERIDOL - i.v , p.o silny neuroleptyk, silnie przeciwwymiotny stosowany w neuroleptanalgezji.
DROPERYDOL - neroleptanelgezja „farmakologiczny upust krwi” (alfa-1 rozszerza naczynia, blokuje receptory adrenergiczne wywołując wpływ hipotensyjny. Stosowany w obrzęku płuc, też morfina)
BENPERYDON – w leczeniu zaburzeń seksualnych.
Pochodne TIOKSANTENU – mogą mieć lepszy wpływ na psychikę, doraźnie u osób z demencją. Działanie przeciwagresyjne.
Pochodne BENZAMIDU – SULPIRYD – przeciwdepresyjny, aktywizujący
(stosowany przy spadku wydzielania HCl na etapie fazy głowowej)
SULTORED
Działania niepożądane neuroleptyków I generacji
Późne dyskinezy, wzrost wydz. PRL (blokują hamowanie uwalniania) powodują ginekomastię i zaburzenia miesiączkowania.
Złośliwy zespół poneuroleptyczny. Poszerzenie QT, wzrost zagrożenia arytmią.
Pochodne FENOTIAZYNY lub beta-blokery (propranolol) benzodiazepiny, barbiturany i ewentualnie BUTROFEMEN
Dz. N. i Wsk. Stosowane jako leki uspokajające lub przeciwagresyjne, przeciwwymiotne (w area postrema często). Też wykorzystywane są receptory serotonergiczne. Nasilenie stanów depresyjnych gdy stosowane są neuroleptyki pozbawione działania przeciwdepresyjnego.
Zaparcia, poliuria, żółtaczka cholestatyczna po chloropromazynie. Alergia, leukopenia.
Interakcje: nasilenie działania leków przeciwzakrzepowych, przeciwpadaczkowych, innych leków hamujących OUN (Benzodiazepin, barbituranów i alkoholu)
Terapia: ważne wczesne rozpoczęcie leczenia, objawy wytwórcze rzadziej, lęk można szybko uspokoić (2 dni) pierwsze objawy działania po 1 tyg. Po kilku (4) pełne działanie, jeśli brak poprawy to zmiana leku. Leczenie przynajmniej 1 rok czasu, ważna jest psychoterapia. Stosować formy depot dają lepsze efekty. Dodatkowa terapia lekami antydepresyjnymi (unikamy leczenia?)
Sole Litu – gdy objawy maniakalne, stabilizuje nastrój.
BENZODIAZEPINY – gdy objawy lękowe, padaczkowe stosować krótko.
RISPERIDON:
-w terapii pobudzenia u pacjentów dementywnych
-może powodować objawy pozapiramidowe
-zmniejszyć dawkę u pacjentów z Parkinsonem
-mniejszy wpływ na masę ciała niż inne leki
-walczymy z agresją: dodajemy benzodiazepiny a nie klasyczne lub tak ale w niskich dawkach
OLANZAPINA –
-1 raz na dzień, (kobiety mniejsza dawka)
-Lek który może być efektywny gdy są objawy afektywne
-Depresję leczymy razem z SSRI
-U pacjentów z demencją
-Wzrost masy ciała
KWETIAPINA –
-2 razy dziennie 200 mg
-Skuteczna gdy inne atypowe nie działają
-W psychozach towarzyszących chorobie Parkinsona
-Znikome działanie na układ pozapiramidowy
-W dużych dawkach powoduje zaćmę
KLOZAPINA –
-Wywołuje agranulocytozę (objawem jest ból gardła)
-Dawka powyżej 550 mg wymaga podania leku przeciwdrgawkowego
-Nasila wzrost masy ciała, ślinotok
-Późne dyskinezy
-Najbardziej niebezpieczny ale i najbardziej efektywny lek atypowy!
-Redukuje pobudzenie i agresywność, nie jest lekiem pierwszego rzutu.
Leki atypowe: Klozapina i RISPERIDOL w lęku.
Klozapina, olanzapina i AMISULPRID w depresji.
Risperidon w zaburzeniach poznawczych w terapii choroby Alzheimera.
Wpływ leków atypowych na metabolizm:
Glukozy:
· Indukcja cukrzycy, lub objawy hipoglikemiczne (stosowanie leku przez wiele lat)
· Chlorpromazyna : hiperglikemia, cukrzyca
· Haloperidol:
· Bezpieczny w cukrzycy, zaburzeniach metabolicznych i nietolerancji glukozy
· Klozapina, olanzapina, kwetiapina:
· Wzrost częstości występowania cukrzycy, hiperglikemii i nietolerancji glukozy.
Triglicerydy: leki atypowe mogą zwiększać ich poziom ale można podać STATYNY z lekami antypsychotycznymi (ale nie potwierdzone)
9
ludi.lg