OPRACOWANIE (2004) - Krew.DOC

FARMAKOLOGIA CHORÓB KRWI I UKŁADU KRWIOTWÓRCZEGO

Wskazania do przetaczania krwi i jej preparatów:

1.       Niedobór objętości krwi krążącej i jej składników (następstwo krwotoków, wstrząsu, rozległego oparzenia, skazy krwotocznej)

2.       Stany znacznego niedoboru osocza lub jego składników białkowych (oparzenia, niedobory cz. krzepnięcia)

3.       Niedobór erytrocytów i Hb (niewydolność szpiku, hemoliza)

4.       Stany znacznego niedoboru leukocytów i płytek krwi

5.       Stany wymagające transfuzji wymiennej krwi:

a.       ch. hemolityczna noworodków

b.       wstrząs hemolityczny

c.       niektóre zatrucia

6.       Stany prowadzące do przewlekłych niedokrwistości:

a.       niektóre zabiegi operacyjne

b.       leczenie środkami upośledzającymi cz. szpiku (cytostatyki, promieniowanie)

7.       Zastosowanie krążenia pozaustrojowego

Powikłania poprzetoczeniowe

·         natychmiastowe:

o        hemoliza (niezgodność serologiczna krwinek czerwonych)

o        gorączkowy odczyn niehemolityczny (granulocyty dawcy)

o        anafilaksja (p/ciała anty – IgA)

o        pokrzywka (p/ciała przeciw białkom osocza)

o        obrzek płuc (p/ciała antyleukocytowe i aktywacja dopełniacza)

·         opóźnione

o        hemoliza (reakcja anamnestyczna na antygeny erytrocytów)

o        GVH (przeszczepianie żywych limfocytów osobom z ¯ osporności)

o        plamica poprzetoczeniowa

o        immunosupresja

o        hemosyderoza

o        HBV, HCV, CMV

o        HIV

o        zakażenia pierwotniakami (malaria)

PREPARATY KOMÓRKOWE

Krew pełna konserwowa

·         wskazania: nagła utrata > 30% krwi

·         1000 ml zawiera 360 ml erytocytów + 440 ml osocza, 200 ml płynu konserwującego(CPD lub CDPA – 1), 35 g białek osocza, 150 g Hb; Ht = 36%

·         w przypadku CPD może być przechowywana 21 dni a CPDA – 1 – 35 dni

·         przetacza się w ilości 15 ml/kg m.c. Þ ­ RBC o 1 mln/mm3 krwi biorcy, ­ Hb o 3g%, Ht o 0,08 /l

Krew uniwersalna dla układu ABO

·         krwinki czerwine grupy „0” + osocze grupy „AB” lub jednoimiennej z biorcą

·         wskazania: ch. hemolityczna noworodków, wywołana niezgodnością w ukł Rh (Rh zgodne z krwią noworodka) lub ukł ABO i Rh (Rh „-”), nagłe stany zagrażające życiu przy braku krwi zgodnej grupowo w ukł ABO i/lub Rh

Koncentrat krwinek czerwonych

·         preparat zawierający wszystkie elementy morfotyczne krwi, ale pozbawiony znacznej cz. osocza i płynu konserwującego- 1000 ml: 720 ml erytrocytów + 200 ml osocza, 80 ml płynu konserwującego, 13 g białka, 300 g Hb; Ht = 72%

·         wskazania: ostry krwotok, przewlekła niedokrwistość

Koncentrat krwinek czerwonych przemywanych

·         roztwór krwinek czerwonych  przemyty 0,9% NaCl lub 5% glukozy Þ ¯ leukocytów, płytek krwi, białek osoczowych, niektórych jonów

·         wskazania: hemoglobinuria nocna napadowa, wielokrotni biorcy, którzy wytworzyli p/ciała anty – płytkowe lub anty – leukocytarne, niedokrwistość z uczuleniem na białka osocza

·         czas przechowywania do 10 h w temp. 4°C

Koncentrat krwinek czerwonych pozbawionych kożuszka leukocytowo – płytkowego metodą wirowania lub filtrowania

·         wskazania: odczyny poprzetoczeniowe spowodowane obecnością p/ciał anty – płytkowych lub anty – leukocytarnych, zapobieganie immunizacji u kandydatów do przeszczepu szpiku

·         czas przechowywania do 10 h w temp. 4°C

Koncentrat neocytów

·         młode krwinki czerwone o potencjalnie dłuższym czasie przeżycia w krążeniu biorcy

·         wskazania: thalasemia maior, inne niedokrwistości wymagające stałych transfuzji krwi (opóźnienie wystąpienia hemosyderozy)

Koncentrat krwinek czerwonych rozmrożony (degliceryzowany)

·         krwinki czerwone + płyn zawieszający; Ht = 90%

·         wskazania: zapobieganie lub leczenie niedotlenienia, zapobieganie immunizacji HLA, rzadkie grupy krwi, autotransfuzja

Koncentrat krwinek płytkowych

·         zawiera 5,5 x 1010 krwinek w 50 – 70 ml osocza

·         wskazania: krawienia wywołane małopłytkowością (<50 tys/mm3), trombocytopatią oraz u chorych  z hipoplazją lub aplazją szpiku

·         zwykle podaje się 6 – 10 jednostek; 1 j. Þ ­ liczby krwinek o ok. 5 tys/mm3

Koncentrat krwinek białych

·         zawiera 1010 granulocytów, 3 – 7 x 1011 płytek krwi i krwinki czerwone (Ht = 11%)

·         wskazania: zagarażające życiu niedobory granulocytów (<500/mm3)

·         przetacza się dawkę 2,5 x 1010/m2 powierzchni ciała, 1x/24 h przez 4 dni

PREPARATY OSOCZA I OSOCZOPODOBNE

Osocze świeże mrożone (antyhemofilowe)

·         zawiera labilne cz. krzepnięcia (V, VIII)

·         1 ml osocza /kg m.c Þ ­ aktywności cz. VIII o 1% (dawka jednorazowa Þ 10 – 15 ml/kg m.c w ciągu 30 – 60 min.)

·         wskazania: hemofilie, nabyte niedobory cz. krzepnięcia

Stężone preparaty cz. krzepnięcia:

1.       Krioprecypitat

·         zawiera 150 j. cz. VIII (AHG), 0.4 mg fibrynogenu, cz. von Willebranda i cz. XIII

·         najczęściej preparat grupowy

·         wskazania: hemofilia A, ch. von Willebranda, niedobór cz. XIII oraz fibrynogenu

2.       Koncentraty cz. VIII

·         Haemate P, Haemoctin SDH, Emoclot D.I. – ludzki liofilizowany cz. VIII

·         Re – Facto – rekombinowany cz. VIII

·         aktywność prokoagulacyjna w zakresie 250 – 1200 j.

·         wskazania: krwawienia u chorych z hemofilią A, chorzy poddawani zabiegom operacyjnym, ch. von Willebranda z niedoborem cz. VIII, niedobory cz. VIII z występowaniem inhibitora cz. VIII

3.       Koncentraty cz. IX

·         Immunine, Berinin P – ludzki cz. IX o aktywności 300, 600 lub 1200 j.m.

·         1 j.m. cz. IX Þ ­ aktywności cz. IX o 0,8% normy

·         wskazania: hemofilia B (ch. Christmasa)

4.       Koncentraty cz. VII

·         Novo – Seven – ludzki rekombinowany aktywny cz. VII (VIIa)

·         wskazania: krwawienia u chorych z inhibitorem cz. VIII lub IX w przebiegu hemofilii

5.       Koncentraty cz. zespołu protrombiny

·         Prothromplex – T TIM4, Beriplex P – zawierają cz. II, VII, IX, X oraz heparynę oraz antytrombinę III jako stabilizatory

·         podaje się 20 – 40 j.m./kg m.c./24h

·         wskazania: profilaktyka i leczenie krwawień u chorych z nabytymi i wrodzonymi niedoborami cz. zespołu protrombiny (hemofilia B, marskość wątroby, niedobory wit. K)

Albuminy (Albumin Human 5%, Human albumin 5%, 20%, Human albumin “Sero” 20%)

·         5% roztwory w różnych rozpuszczalnikach (0,9% NaCl, 5% glukoza, PWE, płyn Ringera) – roztwory izotoniczne, wskazania: wstrząs oligowolemiczny, oparzenia, stany ciężkiego niedoboru białka, kernicterus

·         20% roztwory w wodzie destylowanej – roztwory hiperonkotyczne, wskazania: obrzęk mózgu, ciężka hipoalbuminemia z obrzękami i wodobrzuszem

Immunoglobuliny

·         wskazania: profilaktyka i leczenie ciężkich zakażeń wirusowych i bakteryjnych, niedobory p/ciał, ch. o podłożu autoimmunizacyjnym (np. małopłytkowość samoistna, niedokrwistość autoimmunohemolityczna)

·         zawierają gł. IgG ludzką oczyszczoną lub modyfikowaną oraz różne stężenia IgA i IgM

·         Bioglobulina, g - globulina ludzka  - podawanie i.m.

·         g - Venin P, Sandoglobulin – P, Pentaglobin – podawane i.v.

·         Histaglobina – IgG + chlorowodorek histaminy, stosowana w ch. uczuleniowych (odczula i zwiększa odporność bierną organizmu)

·         g - anty D – profilaktyka konfliktu serologicznego, podaje się ją w ciągu 72 h po porodzie dziecka Rh(+), po poronieniu, amniocentezie, u K w ciąży po urazach brzucha oraz po krwotokach

·         ATG – Fresenius S – Ig antylimfocytarna, zawiera p/ciała przeciw ludzkim k. T o mianie toksyczności 1: 512, stosowana w zapobieganiu i leczeniu ostrego odrzucenia przeszczepu

Stężone preparaty fibrynogenu (Haemocomplettan P)

·         wskazania: ¯ fibrynogenu < 100 mg/100ml (krwotok, DIC, nadmierna fibrynoliza), zaburzenia wytwarzania fibrynogenu (ch. wątroby)

·         jednorazowo przetacza się 1 – 5 g  preparatu, bezpośrednio po rozpuszczeniu w soli fizjologicznej

·         podanie fibrynogenu stwarza zagrożenie zakażenia HBV, HIV, CMV

Fibrynowe masy plastyczne

·         błony ® pokrywanie urazowych lub operacyjnych ubytków skóry i tk

·         gąbki (Spongostan)® tamowanie krwawień

·         plastyki, kształtki ® chirurgia kostna

·         klej tkankowy (Beriplast P = fibrynogen, trombina, aprotynina, chlorek wapnia)® klejenie tk, wzmocnienie szwów, miejscowa hemostaza, osły ran, zamykanie jam ciała i przestrzeni podpajęczynówkowej

Antytrombina III

·         osoczowy inhibitor krzepnięcia, hamuje cz. IX, X, XI i XII

·         wskazania: zapobieganie i leczenie zaburzeń zakrzepowo – zatorowych towarzyszących niedoborom AT III (ciąża, poród, zabiegi chirurgiczne, DIC, zespół nerczycowy, ch. zapalne jelit, niewydolność wątroby, duże urazy, przewlekłe leczenie heparyną)

·         1j./ kg m.c. Þ ­ stężenia AT III w osoczu o 2%

Trombina (Trombina, Gastrotrombina, Trombostat)

·         wskazania: tamowanie krwawień zewnętrznych, przełyku, żołądka, dolnego odc przewodu pokarmowego, nosa, zębodołów

·         stosuje się ją w postaci proszku lub nasyconych enzymem tamponów/ gąbek

Koncentrat inhibitora C1 esterazy ® obrzęk naczynioruchowy Quinckego

Hematyna (Normosang)

·         podanie hemu powoduje zahamowanie aktywności kwasu aminolewulinowego – enzymu regulującego szybkość syntezy porfiryn (sprzeżęnie zwrotne)

·         wskazania: leczenie i zapobieganie napadom ostrej, przerywanej porfirii, leczenie zespołów mielodysplastycznych

ŚRODKI KRWIOZASTĘPCZE

1.       ŚRODKI ZASTĘPCZE OSOCZA

Stosowane w celu zwiększenia objętości krwi krążącej

KOLOIDY

Działanie:

·         ­ objętości osocza

·         poprawa przepływu krwi (hemodylucja, ¯ lepkości i Ht)

·         dz. p/zakrzepowe – antyagregacja

Dekstran

·         wielocukier pochodzenia bakteryjnego (Lactobacillus), dzięki podobieństwie budowy do albumin ma zdolność wiązania wody (20 – 25 ml/ 1 g dekstranu)

·         izoonkotyczne roztwory to 3,5% dekstran 70 i 2,5% dekstarn 40

·         dekstran 40 (10% roztwór)

o         poprawia przepływ w obrębie mikrokrążenia i obszarach zajętych zastojem

o         wskazania: późna faza wstrząsu, rozległe urazy, zawał m. sercowego, przeszczepy narządowe, zabiegi na naczyniach, zakrzepy mózgowe

·         dekstran 70 (6%, 10%)

...