Hans Hellmut Kirst - Wilki.pdf - Kirst - staszekka

HANS HELLMUT

KIRST

WILKI

Jest to historia niejakiego Alfreda Materny. Zdarzyła się w jednym

z owych odległych zakątków ziemi, w których czas wydaje się stać

w miejscu. Ten zakątek nazywał się Maulen. Dokładniej: wieś Maulen,

położona w południowej części Prus Wschodnich, pomiędzy bagnem,

lasem i jeziorem. To, co się stało, miało początek w 1932/1933,

a kończyło się przez dwanaście lat, które potem nadeszły. W latach

tych świat został zniszczony niczym ogród, do którego wtargnęły dziki.

Zanim jednak nastąpiła ta katastrofa, płodzenie i śmierć były

w Maulen tak naturalne jak deszcz i słońce. Ziemia była łóżkiem

i całunem, namiętności ludzkie zaś wydawały się niczym innym niż

prawem natury. I niejeden uważał Pana Boga za pana brata.

Ten Alfons Materna jednak pragnął żyć, nic poza tym. Cena, jaką

musiał za to zapłacić, była wysoka.- Umierali przy tym ludzie. Ale

wówczas na Mazurach nawet trupy mogły pobudzać do śmiechu,.

Część pierwsza

GODZINA WILKÓW

1932 — 1933

— Nic na to nie poradzi — rzekł Alfons Materna, kiedy

doniesiono mu o śmierci syna.

Rozpostarł bezradnie ramiona. Pochylił przy tym głowę, jak gdyby

nie chciał dopuścić, aby ktoś mógł cokolwiek wyczytać z jego oczu.

Twarz miał całkowicie bez wyrazu.

Kto z wilkami wyje,

niech nadal prowadzi psie życie.

Przysłowie mazurskie

Zgraja psów to zajęcy śmierć.

Ale siła rozrodcza zajęcy

przewyższa wszelkie starania psów.

— Śmierć jest częścią naszego życia — powiedział.

Był o tym przekonany. Od chwili narodzin człowieka na każdym

kroku czyhał na niego koniec. Dusiły się niemowlęta. Małe dzieci

topiły się w jeziorze. Konie tratowały ludzi na śmierć. Padali od udaru

słonecznego. Wyniszczał ich alkohol.

 Nie pytam, dlaczego musiał umrzeć, na to pytanie nikt nie może

mi dać odpowiedzi. Ale jedno chcę wiedzieć: w jaki sposób zginął?

 Zobaczyłem tylko, jak leżał przede mną — oświadczył Moritz,

który przyniósł wiadomość.

Materna podniósł głowę jak zwierzę, które coś węszy. Jego oczy

spojrzały przy tym na ręce posłańca śmierci, które miętosiły niebieską

czapkę z daszkiem.

 Znasz mnie, Moritz, nie musisz przede mną przemilczać prawdy.

Potrafię ją znieść.

 Zaraz go tu przyniosą — powiedział Moritz wymijająco. — Już

są w drodze.

 Czy zdarzyło się jakieś świństwo? — zapytał Materna.

 J a nic takiego nie powiedziałem — odrzekł Moritz pospiesznie;

cofnął się przy tym, jakby ujrzał drzewo, które się na niego przewraca.

— Wiem tylko tyle, że on nie żyje.

Wokół nich były czarnoszare ściany, jak skały, na których dym

z ognisk pozostawił ślady. Duża izba Materny przypominała jaskinię,

w której stały kanciaste krzesła i szafy — wszystko jakby wykute

w kamieniu.

—Kto cię tu przysłał?

Alfons Materna nie był zbyt wysoki, sprawiał jednak wrażenie

krzepkiego jak konar drzewa; poruszał się zwinnie niczym pies

myśliwski i miał spojrzenie lisa. Gęsta sieć zmarszczek pokrywała jego

brązowoszarawą twarz, choć ukończył dopiero czterdzieści lat, tak

jakby przez całe życie się śmiał. Teraz jednak jego oczy patrzyły

posępnie.

 Kto mnie tu przysłał? To Johannes Eichler polecił mi...

 Wobec tego — rzekł Materna ledwie słyszalnie — zdarzyło się

świństwo. Spodziewałem się tego, choć może nie w takim stopniu.

Zacisnął dłonie. Jego prawa dolna powieka zaczęła drgać. Oblał go

pot, a twarz wyglądała jak oblepiona mokrą bibułą.

Moritz powiedział zmartwiony: — Nie denerwuj się. Takie rzeczy

się zdarzają. Któż to może wiedzieć, co się naprawdę stało. To wie

tylko Bóg.

— Nikt nie wie wszystkiego — odrzekł Materna. — Ale coś niecoś

człowiek wie, o to się Bóg zatroszczył. Wie na przykład, że każdej

jesieni opadają liście i że każdy człowiek musi umrzeć. Ale niektórzy

umierają z ręki innego człowieka. To jest morderstwo.

Moritzowi wydawało się, że dobrze zna ludzi z Maulen. Był pewien,

że na wieść o śmierci syna Materna zdrętwieje i zaniemówi. Był

przecież człowiekiem z Mazur, a tylko słabi dają po sobie poznać, co

się dzieje w ich wnętrzu; tylko stare baby płaczą.

Materna jednakże był do głębi poruszony. Kiedy zostało wspomniane

nazwisko Johannesa Eichlera, zdawało się, że płonąca zapałka padła

na snop słomy.

Alfons Materna powiedział: — Jeśli to oni zabili mojego syna, to

biada im! Będę dochodził sprawiedliwości i nie cofnę się przed

niczym!

—- Jest tak, jak przypuszczałem. Alfred został zabity. — Materna

stwierdził to, stojąc w bramie swego obejścia. Patrzył na wóz wiozący

zwłoki, który zbliżał się powoli ku niemu.

Poznał od razu ten wóz — był własnością Johannesa Eichlera, oba

konie również. Na koźle zaś, obojętnie jakby wiózł worki z mąką alba

kartofle, siedział Eugen Eis, prawa ręka Eichlera.

Eis podniósł na powitanie dłoń, w której trzymał bat.

—Tu leży — powiedział do Materny i wskazał na postać z tyłu

wozu. — Kto by to pomyślał! Dziś żyje, jutro gnije. Tak to bywa

Alfons Materna podszedł do wozu. Widok martwego syna uderzył

w niego z taką siłą, z jaką mazurscy drwale powali drzewa —

korony drżą już pod pierwszym ciosem!

Eugen Eis pokiwał głową. — Rzeczywiście, niezbyt tadny widok.

Cały wóz jest zapaprany krwią. Ale ja to oczyszczę.

Leżał tam syn Alfonsa Materny — skulony kłębek koścjf ciała

i szmat. Twarz była bezkształtną masą, krwawą papką. Pierś miał

przebitą, jakby ktoś kilkakrotnie uderzył w nią kilofem.

 Jak to się mogło stać? — zapytał Materna.

Eugen Eis poinformował skwapliwie:

 Pech! Znajdował się na linii strzału.

Materna dalej wpatrywał się w poszarpany tułów. Widział podobne

trupy pod Verdun, w Maulen jeszcze nigdy. Śmierć na Mazurach

sprawowała swój urząd rzetelniej.

 Zarządziliśmy ćwiczenia alarmowe — oznajmił Eugen Eis

My, to znaczy ludzie z Heimatschutzu. Terenem ćwiczeń były jak

zwykle bagna. Ćwiczono rzucanie granatami ręcznymi — tym razem

z ostrym ładunkiem. Mężczyźni wychodzili po kolei do przodu i rzucali.

I tak to się stało.

 To było morderstwo — stwierdził Materna głucho.

 Tylko się tak nie rozpędzaj — powiedział Eis ostrzegawczym

tonem. — Nie tak pochopnie! Czyżbyś miał coś przeciwko naszemu

Heimatschutzowi?

 Tak! Skoro ten związek okazał się zgrają morderców, to mam

coś przeciwko niemu!

 Bzdura! — rzekł Eis. Dał do zrozumienia, że jego cierpliwość

jest wielka, ale ma swoje granice. — Nasi ludzie rzucali granatami. Nie

mieli pojęcia, że po tamtej stronie w wysokiej trawie, dokładnie tam,

gdzie rzucali, leżał Alfred. Kto mógł przypuszczać, że normalny

człowiek w środku dnia leży sobie ot tak w wysokiej trawie?

Materna cofnął się. Nie mógł dłużej znieść widoku syna. Spojrzał

w niebo, jakby szukając pomocy. Niebo nad Mazurami było jak

stalowoniebieska rozpostarta chusta. Bolały go oczy. Przysłonił je

dłonią.

 Możesz mi wierzyć, to był nieszczęśliwy wypadek — powiedział

Eugen Eis. — Uwierz mi we własnym interesie, bo do tej grupy, która

ćwiczyła na bagnach, należał także twój najstarszy syn Hermann.

 Hermann był przy tym?

 Oczywiście! Należy przecież do naszych najlepszych ludzi. My

nie mamy żadnych uprzedzeń, nie jesteśmy pamiętliwi. Chętnie widzimy

każdego, kto chce z nami współpracować.

Udało wam się zrobić z niego mordercę własnego brata!

— Możesz to sobie nazywać, jak chcesz — dopóki nie słyszy nas

nikt trzeci. Faktem jest, że trzech ludzi było uzbrojonych w granaty,

wśród nich Hermann. Rzucali nimi, Hermann także. Na nieszczęście

dokładnie tam, gdzie leżał Alfred. Tak to było!

Alfred Materna odwrócił się i odszedł. Powlókł się w stronę wzgórza,

ąa którym stał buk czerwony, zwany także krwawym. Zasadził go jego

ojciec przed czterdziestoma dwoma laty; w dniu, w którym on się

urodził.

Stała tam też koślawa ławka. U stóp wzgórza, w płytkiej kotlinie

leżała wieś Maulen. Ale Materna jej nie widział. Jego oczy były

przesłonięte łzami.

 Ale go wzięło — stwierdził Eugen Eis obojętnie. — Ujawnił

swoje uczucia, kto by się spodziewał?

 To wszystko jest, bardzo smutne — powiedział Moritz. — Co

mam robić?

 Pomóż mi to wyładować — rzekł Eugen.

Ale zanim zabrali się do przenoszenia zwłok do domu, zjawiła się

Margarete, żona Materny. Z wymuszoną godnością podeszła do

wozu. Twarz miała kredowobiałą, oczy patrzyły nieruchomo.

 Ona wie, co wypada — szepnął Moritz z uznaniem. — Zupełnie

inaczej niż jej mąż.

 Co ona widziała w tym Maternie — szepnął mu w odpowiedzi

Ep— jest dla mnie do dziś zagadką.

Czy bardzo cierpiał? — zapytała Margarete.

- Ani trochę! — zapewnił Eugen Eis. — Śmierć nastąpiła od razu.

— Przynajmniej taka pociecha — powiedziała Margarete.

- Gdzie mamy go zanieść?

; - Do izby. — Głos jej nawet nie zadrżał; dźwięczał jasno i mocno.

Moritz przypomniał sobie, że zmarły nie był jej synem; spośród trojga

dzieci Materny tylko córka była jej. Patrzył jednak z uznaniem, jak

odchodziła wyprostowana.

—Coś ci powiem — oznajmił Eugen Eis, kiedy wspólnie z Moritzem

ściągali zwłoki z wozu. — Tu się sam diabeł nie rozezna. I właśnie dlatego

dla nas już najwyższy czas. Tu chodzi o naszą przyszłość i tak dalej.

Eugen Eis pracował pewnymi ruchami. — Ten syn Materny żył

sobie spokojnie i nie wadził nikomu, zupełnie jak jego ojciec, Ale takie

coś nie ujdzie na dłuższą metę. W każdym razie nie, u nas.

Moritz chwycił za stopy owinięte w płachtę namiotową zwłoki.

: — Diabelnie ciężki! My się tu mordujemy, a Materna siedzi sobie

na swojej ławce i gapi się na okolicę. Kto wie, co on tam knuje.

Eugen Eis skoncentrował się na swoim transporcie. Ułożył trupa

w izbie na stole; w ten sposób wykonał polecenie. Wytarł ręce

w płachtę.

Na koniec powiedział: — Nie powinno się tu długo zostawiać tej

nędznej świni. Wkrótce zacznie śmierdzieć.

—Nie chcę nikogo widzieć — powiedział Alfons Materna. — I nie

chcę, aby mnie ktokolwiek oglądał. — Siedział wciąż jeszcze na ławce

pod czerwonym bukiem.

— Powinieneś być teraz w domu, Alfons. Jesteś tam potrzebny.

Po śmierci rodziców tylko jeden człowiek na świecie mówił do niego

po imieniu. Był to Jakub Jabłoński, jego jedyny przyjaciel i pierwszy

parobek. Dzieci Materny nazywały go ojcem , a było ich troje:

Hermann, najstarszy syn, ten który rzucił w brata granatem, młodszy 1

Alfred, który teraz był trupem, i Brigitte, córka. Margarete, którą

poślubił po śmierci swojej pierwszej żony, mówiła do niego „Materna” i to nierzadko

tonem, jakby się zwracała do służby.

 Nie możesz się tu chować, Alfons.

 A co mam robić, Jakub? :

Tylko w obecności tego jedynego człowieka Materna mówił to, co 1

myślał. I tylko Jakub Jabłoński wiedział, że Alfons Materna potrafi

płakać. Widział łzy u tego twardego, mrukliwego człowieka trzykrotnie.

Po raz pierwszy, kiedy zmarła mu matka. Potem, kiedy dziewczyna

nazywała się Hilda — została wyciągnięta martwa z wody. Po raz

trzeci obserwował to Jakub właśnie w tej chwili.

 Nie płacz, człowieku — powiedział Jabłoński ostro. — Masz

teraz całkiem co innego do roboty. W końcu śmierć syna tb nie

wszystko, co się w twoim nędznym życiu może jeszcze przytrafić:

 Idź do diabła powiedział Materna.

 Bez ciebie? — zapytał Jabłoński. Jego chytre ozy zdawał się

przy tym uśmiechać.

Znali się obaj bardzo długo, jak długo sięgała i sk pamięć. Urodzili

się w tym samym roku — Alfons jako syn gospodyni, Jakub jako syn

służącej. Całkiem możliwe, że odpowiedzialny za ten fakt był ten sam

mężczyzna, i czuł się też za nich odpowiedzialny: wzrastali obaj jak

bracia, a im byli starsi, tym bardziej zdawali się upodabniać do siebie

i swojego świata. Stali się bardziej nierozłączni niż wielu ludzi z tej

samej krwi i kości.

— Czuję się jak porzucone dziecko, słabe i bezbronne — rzekł

Materna do Jakuba.

— To minie — zauważył Jakub — zwłaszcza że właśnie Eichler

zdaje się spekulować na twojej słabości.

Alfons Materna wyprostował się. — Dlaczego mówisz akurat teraz

 Bo właśnie teraz Johannes Eichler przebywa w twoim domu. —

Alfons Materna, jak popchnięty, ruszył w stronę swojej zagrody.

 Jeszcze nigdy go takim nie widziałem — mamrotał Jakub.

Mówił sam do siebie. Coś takiego często się zdarzało. Podobno na

Mazurach każdy jest dla siebie najlepszym partnerem do rozmowy. —

Ale jeśli Alfons nie będzie uważał, Johannes Eichler go okpi. Jest

w tym wyćwiczony.

Johannes Eichler zbliżał się do chałupy Alfonsa Materny początkowo

ostrożnie. Przed bramą jego masywna postać zdawała się nawet przez

chwilę podrygiwać w miejscu. Potem jednak otworzył ją nogą niczym

właściciel.

Widział bowiem Maternę w bezpiecznej odległości, na wzgórzu pod

czerwonym bukiem.

Na razie nikt się nie pojawił. Eichler wykorzystał okazję, żeby się

rozejrzeć. Już wiele lat nie było mu dane oglądać tego gospodarstwa,

przynoszącego ponoć największe dochody na całych Mazurach. To, co

ujrzał, wydało mu się jednak niezbyt imponujące — prymitywna

klocowata swojskość: wygodne fotele, barwne narzuty jak u Cyganów.

A nawet książki.

Dobry nastrój Eichlera narastał. Zawołał donośnym głosem:

— Jest tam ktoś, komu mógłbym złożyć wyrazy współczucia?

Zjawiła się Margarete Materna, lekko pochylając głowę, wyraźnie

zasmucona, jednakże wyniosła. Johannes Eichler wyszedł jej z powagą

naprzeciw. — Kto mógł przypuszczać, że tak się stanie! — zawołał.

—Dziękuję, że przyszedłeś, aby mi złożyć wyrazy współczucia.

Po czym nastąpiły słowa, których uwieńczeniem było: Trzeba się

pogodzić z losem! Popatrzyli sobie w oczy i podali ręce. Jej gęste,

uczesane z przedziałkiem, wciąż jeszcze lśniące blond włosy zsunęły się

ku niemu.

— Jakże bym chciał powiedzieć C/L teraz, co czuję, Margarete.

Nie było to konieczne. Margarete mogła kiedyś zostać panią Eichler.

Hans Hellmut Kirst - Wilki.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: