Diagnostyka i leczenie Boreliozy z Lyme
Borelioza z Lyme jest wielonarządową chorobą wywołaną przez krętki Borrelia burgdorferi, przenoszone przez kleszcze Ixodes, której obraz kliniczny wiąże się z zajęciem skóry, stawów, układu nerwowego i serca.
Rumień wędrujący
* ujawnia się w miejscu ukłucia przez kleszcza zwykle po 1–3 tygodniach
* typowa zmiana początkowo ma formę plamy i szybko powiększa się wykazując centralne przejaśnienie, o pewnym rozpoznaniu można mówić gdy zmiana ulega powiększeniu w ciągu kilku dni i przekroczy średnicę 5 cm.
Dodatkowe objawy, takie jak świąd skóry, powiększenie węzłów chłonnych w okolicy zmiany lub objawy ogólne (ból głowy, gorączka, bóle mięśniowo-stawowe) występują rzadko. EM zanika w ciągu kilku dni od rozpoczęcia prawidłowej antybiotykoterapii co jednak nie jest równoznaczne z eliminacją zakażenia.
Borrelial lymphocytoma - mniej niż 1% chorych, zwykle w kilka tygodni po ukłuciu przez kleszcza, jako pojedynczy, sino-czerwony, niebolesny guzek, najczęstsza lokalizacja to małżowiny uszne, moszna i brodawki sutkowe.
Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn - sino-czerwone zmiany, początkowo z cechami
obrzęku zapalnego, a później zaniku skóry, ujawniają się w wiele lat po zakażeniu; najczęstsza
lokalizacja to dystalne części kończyn dolnych.
W obrębie zmian w fazie zapalenia mogą występować ogniska nasilonej pigmentacji oraz teleangiektazje. Z czasem ACA przechodzi w fazę zanikową, w której dominuje scieńczenie naskórka z widocznym poszerzeniem naczyń żylnych.
Zmianom może towarzyszyć ból kończyn będący głównym objawem często towarzyszącej neuropatii obwodowej oraz zmian zwyrodnieniowo-zapalnych stawów znajdujących się pod zajętą skórą.
Zapalenie stawów
- wędrujące bóle kości, stawów, mięśni i ścięgien
- nawracające bóle kostne, stawowe lub tkanek okołostawowych
- nawracające zapalenie stawów (zwykle asymetryczne), w którym bólom towarzyszy obrzęk i wzmożone ucieplenie, najczęściej zmiany dotyczą stawów kolanowych
- przewlekłe zapalenie stawów (asymetryczne) występuje w kilka lat po zakażeniu
Zapalenia mięśnia sercowego
* zaburzenia przewodnictwa w postaci bloków przedsionkowo-komorowych
* ustępują, nawet bez leczenia w ciągu kilku tygodni
Neuroborelioza
* Wywiad innych typowych objawów boreliozy, a w szczególności rumienia wędrującego.
* Konieczne jest potwierdzenie obecności przeciwciał klasy IgM lub IgG przeciw Borrelia burgdorferi w surowicy krwi
* W stadium wczesnym rozsianym neuroborelioza może przebiegać jako:
porażenie nerwów czaszkowych, najczęściej nerwu twarzowego
porażenie korzeni nerwowych lub pojedynczych nerwów obwodowych;
limfocytowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - pleocytoza limfocytowa oraz umiarkowany wzrost stężenia białka i prawidłowe stężenie glukozy
zapalenie mózgu lub zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego
W stadium późnym neuroborelioza może przebiegać jako:
zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego o powolnym, postępującym przebiegu z zajęciem istoty białej.
obwodowa neuropatia charakteryzująca się zaburzeniami czucia, parastezjami, drętwieniami, bólami korzeniowymi, a niekiedy niedowładami.
przewlekła encefalopatia z dominującym w obrazie upośledzeniem pamięci, koncentracji, rozdrażnieniem, sennością i zmianami osobowości
Diagnostyka laboratoryjna
Rozpoznanie każdej postaci klinicznych boreliozy z Lyme (z wyjątkiem EM) wymaga dwuetapowego protokołu diagnostycznego:
1) W pierwszym etapie należy wykazać obecność swoistych przeciwciał IgM lub IgG (w zależności od postaci klinicznej) metodą immunoenzymatyczną.
2) W drugim etapie u chorych z wynikami dodatnimi lub wątpliwymi należy wykonać oznaczenia techniką Western-blot
Obie metody wzajemnie się uzupełniają. Przeciwciała klasy IgM mogą być wykrywane już w 2 tygodniu choroby, ale u większości chorych ich obecność ujawnia kilka tygodni później. Dlatego u chorych z EM rozpoznanie należy opierać na obrazie klinicznym bez potwierdzania badaniami serologicznymi, których wyniki są bardzo często ujemne.
Leczenie
Terapia trwająca przynajmniej 21 dni opiera się na antybiotykoterapii, która w zależności od postaci klinicznej choroby i tolerancji przez pacjenta, obejmuje przede wszystkim: doksycyklinę, amoksycylinę, cefuroksym, ceftriakson lub cefotaksym.
Profilaktyka
Profilaktyka czynna jest niedostępna.
Postawą zapobiegania boreliozie z Lyme jest ochrona ciała przed kleszczami podczas przebywania w rejonach ich występowania, stosowanie repelentów, oraz odpowiednio wczesne ich mechaniczne usuwanie.
Profilaktyka poekspozycyjna w formie jednorazowej dawki doksycykliny (p.o. 200mg), jest uzasadnione tylko w przypadku mnogiego pokłucia przez kleszcze podczas pobytu w rejonie endemicznym osoby pochodzącej spoza tego terenu.
amfalko