Immunoregulacja
Regulacja odpowiedzi immunologicznej
· odpowiedź immunologiczna podlega kontroli ze strony różnych mechanizmów, które przywracają układ odpornościowy do stanu spoczynku po zakończeniu odpowiedzi immunologicznej na dany antygen
· wynik reakcji immunologicznej zależy od:
◦ antygenu, jego dawki, sposobu podania, stanu układu immunologicznego
Co może wpłynąć na odpowiedź immunologiczną?
· Immunoglobuliny – działając jako antyidiotypy lub przez tworzenie kompleksów
· komórki APC dostarczają sygnał kostymulujący komórkom T
· komórki T regulują odpowiedź immunologiczna przez wydzielane cytokiny
· czynniki genetyczne obejmują geny zawiązane i niezwiązane z MHC
Zahamowanie odpowiedzi immunologicznej dotyczy takich schorzeń jak:
· stany alergiczne
· choroby autoimmunologiczne, w przebiegu których układ immunologiczny wytwarza autoprzeciwciała skierowane przeciwko własnym antygenom, co prowadzi do uszkodzenia własnych, prawidłowych tkanek
· u biorców przeszczepów allogenicznych
Wzmożenie odpowiedzi immunologicznej jest wskazane w:
· niedoborach odpornościowych (niedobory składników dopełniacza, limfocytów B, limfocytów Th)
Odpowiedź immunologiczna jest regulowana jest przez:
· Limfocyty Treg
· restrykcję układu MHC
Osłabienie reaktywności układu immunologicznego
· immunosupresja – znaczne zmniejszenie stanu reaktywności układu immunologicznego
· spowodowana może być przez:
◦ wrodzony defekt = wrodzone (pierwotne) niedobory odpornościowe
◦ nabyty stan zmniejszenia odporności = nabyte (wtórne) niedobory odporności, przyczynami są zakażenia wirusem HIV i rozwój zespołu AIDS, nowotwory złośliwe, niedożywienie, terapia immunosupresyjna, cytotoksyczna lub rtg-terapia
Wzmożenie reaktywności układu immunologicznego:
· immunopotencjalizacja – swoiste lub nieswoiste wzmocnienie reaktywności immunologicznej
· adiuwanty – to związki , które podawane łącznie z antygenem wzmagają przeciwko niemu odpowiedź immunologiczna lub indukują odpowiedź immunologiczną przeciwko antygenowi, który podany bez adiuwanta jest nieimmunogenny
· tolerancja – brak selektywnej odpowiedzi immunologicznej
Immunosupresja
· czynniki wywołujące:
◦ fizyczne
▪ operacyjne usuniecie narządów limfatycznych
▪ operacje usunięcia obwodowych narządów
▪ promieniowanie jonizujące – uszkadza narządy limfatyczne, szpik – uszkadza DNA komórek; najbardziej wrażliwe na promieniowanie są komórki w fazie podziału
◦ chemiczne i biologiczne
▪ rodzaje:
· przeciwciala pod postacia surowic
· leki antymetabolity – hamuja syntezę DNA
· leki alkilujące
· glikokortykosteroidy
◦ dzialaja zarówno immunosupresyjnie jak i przeciwzapalnie, powodują przemieszczanie limfocyów do taknek, zmneiszaja eksozycję limfocytów na antygeny, hamuja migrację limfocytów do ognisk zapalnych, stabilizują błony lizosomalne zmniejzsając egzocytozę
◦ zmniejszają ekspresję receptorow dla fragmentów Fc immunoglobuliny i dla składnik C3b dopełniacza na powierzchni komórek fagocytujacych
◦ obniżaja aktywnośc bakteriobójczą makrofagow, uposledzaja prezentacje antygenów oraz synteze mediatrów
▪ maja zastosowanie w transplantologii, by nie dochodziło do odrzucania przeszczepu
▪ w leczeniu chorób autoimmunologicznych
▪ w leczeniu chorób alergicznych
▪ cytostatyki stosowane w chemioterapii chorob nowotworowych dzialaja przez hamowanie syntezy DNA komorek immunokompetentnych
▪ hamuja pierwotną odpowiedź immunologiczną – przed podaniem antygenu
· stosowanie lekow immunosupresyjnych zwieksza zapadalnosc na zakażenia, a także przedluza czas trwania infekcji, może prowadzic do rozwou chorob nowotworowych
Immunopotencjalizacja
· przeykłady środków
◦ immunostymulatory bakteryjne i izolowane z grzybow
▪ BCG – atenuowany szcep pratka bydlęcego, pasazowany 250 razhy, podawany jako szcepionka przeciwko gruźlicy; oprócz cech adiuwantu ma właściwości immunostymulujace, wzmaga odporność na nowotwory, stosowany jest więc w terapii nowotworów (guzy powierzchniowe pęcherza moczowego) – aktywuje mechanizmy komórkowe odpowiedzi immunologicznej (głównie makrofagi i monocyty);
▪ Corynebacterium parvum, granulosum (maczugowce)
▪ LPS – Główny element scian komórkowej bakterii gram(-); działa nieswoiscie na limfocyty B, ponadto makrofagi i monocyty
▪ polisacharydy:
· lentinan,
· glukan,
· krestin,
· lewan
◦ syntetyczne zwiazki imitujące dzialanie elemwtnów bakterii i wirusów
▪ MDP (dipeptyd muramylowy – skladnik ściany pratków Mycobacterium): przejawia właściwości adiuwanta i immunostymulujące, zwiększa odpornosc na zakażenia bakteryjne, grzybicze i pasożytnicze; objawy uboczne: gorączka, senność; działa głównie na makrofagi – stymuluje chemotaksję, właściwości fagocytarne, aktywnośc przeciwnowotworową oraz zdolnosc do wydzielania cytokin Il-1, -6, IFN-gamma
▪ oligopeptydy zwierajace niemetylowane sekwencje CpG; dzialanie obejmuje głównie makrofagi
▪ polinukleotydy
◦ malocząsteczkowe immunostymulatory syntetyczne
▪ lewamizol
▪ cymetydyna
▪ …
◦ naturalne endogenne
▪ cytokiny: 1l-2, -12, -15, -18, TNF, IFN, czynniki wzrostu dla komórek szpiczaka (GM-CSF, G-CSF, M-CSF)
▪ hormony grasicy
▪ poliwalentne prepartay immunoglobulinytuftsyna
◦ inne bakteryjne stymulatory
▪ broncho-vaxom – doustna kombinacja antygenów trzech bakerii, prowodujące najczęściej zapalenie gornych dróg oddechowych
▪ uro-vaxom – przy przewlekłych zakażeniach dróg moczowych
▪ esberitox – górne drogi oddechowe
▪ I.R.S 19 – miejscowo do nosa
▪ polivaccinum
▪ panodyna
▪ ribomunyl
◦ izolowane z grzybow (polisacharydy)
▪ lentinan
▪ beta-glukan
◦ stymulatory roślinna
▪ ekstrakt z jemioły
▪ ekstrakt z jeżówki
▪ biostymina (wodny wyciąg z lisci aloesu)
▪ probiotyki
Cytokiny
Cytokiny to małe antygenowo rozpuszcalne nieswoiste cząsteki białkowe (najczęściej glikoproteiny), za pomoca których komórki wpływaja na siebie; regulują procesy immunologiczne, zapalne
Główne właściwości biologiczne:
· uwalnianie cytokin zachodzi szyvko (prawie natychmiast po zadziałani bodźca) i jest samoograniczajace (ilość uwalnianych cytokin jest proporcjonaklna do siły bodźca dzialajacego na komorke)
· działaja na wiele rodzajów komórek posiadajacych odpowiednie receptory blonowe
· różne cytokiny mogą się wiążac z różnym powoinowactwem do jednego typu receptora i wywierac taki sam efekt (redundancja)
· wykazuja dzialanie kaskadowe; wspołdziałaja ze sobą (jedna cytokina jest jednym slwoem w zdaniu wielokrotnie złozonym)
· podział:
◦ interleukiny
◦ inerferony
◦ czynniki martwicy nowotowrów
◦ czynniki stymulujące wzrost
◦ chemokiny – bardzo duża rodziona małych polipeptydow, które odgrywaja kluczową rolę w chemotkasji i regulowania krążenia leukocytow (RANTES, MCP-1)
Terapia
· przeciwwirusowe zastosowanie interferonów (WZW-C, opryszcka spojowki)
· il-2 w raku nerki
· il-1 nie może być stosowana bezpośrednio, gdyż jest silnym stymulatorem procesu zapalnego
ludi.lg