Składniki kompozycji zapachowych
Szacuje się, że składników zapachowych jest ponad 4 tysiące. Ich liczba nie jest znana, bo syntezuje się nowe i jest to utrzymywane w tajemnicy przez producentów. Ponadto stosuje się mieszanki o składzie utrzymywanym w tajemnicy ze względu na fakt, że jest to rynek bardzo konkurencyjny. Analizy składu są możliwe i łatwe. Tajemnica kosmetyku leży jednak w procedurze otrzymywania.
Składniki zapachowe klasyfikuje się według źródeł pochodzenia:
naturalne substancje zapachowe roślinne:
olejki eteryczne, konkrety, absoluty, żywice ,pomady, izolaty
naturalne substancje zapachowe zwierzęce:
nastawy, tinktury, ekstrakty
syntetyczne substancje zapachowe
Olejek eteryczny (essentials oil, huile essentielle) – otrzymywany (z roślin przez destylacje z parą wodną lub z wodą, wytłaczany lub destylowany na sucho. Wodny roztwór po destylacji wodnej nazywa się wodą aromatyczną (różana, lawendowa, neroli).
Konkret to ekstrakt ze świeżej rośliny niewodnym rozpuszczalnikiem, który potem jest odparowany (konkret różany, fiołkowy, lawendy)
1. Absolut to produkt obróbki konkretu (ekstrakcja alkoholem, filtracja i odparowanie alkoholu)
2. Żywice (resinoidy) to ekstrakty suchego surowca roślinnego niepolarnym rozpuszczalnikiem
3. Pomady to olejowe ekstrakty kwiatów (na zimno lub gorąco); chemicznie są to tłuszcze pojedyncze składniki izolowane drogą destylacji (np. eugenol z olejku goździkowego)
4. tinktura otrzymany przez macerację na mokro (tinktura waniliowa, bobu tonka)
5. tinktura lub nalewka to roztwór otrzymany przez macerację surowca w obecności rozpuszczalnika (zwykle alkoholu)
Do produkcji tych surowców używa się następujących części roślin:
1. Całe rośliny (bazylia, lawenda, mięta, rozmaryn)
2. Kwiaty (neroli – kwiat pomarańczy, róży, ylang-ylang)
3. Pąki kwiatowe (goździk)
4. Liście (cynamon, drzewo herbaciane, eukaliptus, petigrain – pomarańcza)
5. Kora (cynamon)
6. Drewno (cedr, drzewo różane, sandał)
7. Cetyna (igły z gałązkami – kosodrzewina, pumil, sosna, tuja)
8. Korzenie i kłącza (arcydzięgiel, imbir, irys, lubczyk, wetiwer)
9. Owoce, nasiona (anyżek, gałka muszkatołowa, jałowiec, koper, pieprz)
10. Skórka owoców (bergamota, cytryna, grapefruit, mandarynka, pomarańcz)
W przeszłości stosowano surowce pochodzenia zwierzęcego.
Ambra – wydzielina żołądka wieloryba w postaci nalewki alkoholowej
Piżmo – wydzielina gruczołów jeleni w postaci rozcieńczonej tinktury
Cywet – wydzielina kotów etiopskich, używany w formie absolutu
Castoreum – wydzielina bobrów
Syntetyczne środki zapachowe to wiele różnych związków:
Przykłady
Węglowodory aromatyczne, chlorowcopochodne, alkohole alifatyczne , alkohole aromatyczne (b-fenyloetylowy), aldehydy alifatyczne, aldehydy aromatyczne, ketony alifatyczne, ketony aromatyczne, acetale, estry alifatyczne, estry aromatyczne , laktony , etery i fenole, związki wielofunkcyjne, terpeny, piżma.
radmag