Historia sztuki nowoczesnej powszechnej (9).pdf

Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003

file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.html

przedmiot: Historia sztuki nowoczesnej powszechnej

powrót

drukuj

prowadzący: dr Pieńkos data: 17.10.2003 aktualizacja: 22.10.2003

kontakt

zapisz

6. Realizm

O realizmie jako kierunku artystycznym o podstawach teoretycznych można mówić od połowy XIX w,

jednak pewne jego cechy pojawiały się już wcześniej, w ciągu XVIII w:

- zainteresowanie konkretnością, czyli artystyczna odpowiedź na konkretną rzeczywistość, świat ludzki,

umiejętność odzwierciedlania konkretnej rzeczywistości

- zainteresowanie pojedynczym człowiekiem, jego psychologią, wymiarem społecznym, politycznym

- zainteresowanie wszystkimi przejawami życia, nawet tymi dotychczas pomijanymi (malarstwo

rodzajowe było dotąd uważane za mało wartościowe)

- w ciągu XVIII w wielką karierę zaczynają robić artyści, którzy skupiają się na wymiarze

publicystycznym, bieżących bolączkach społeczeństwa; często korzystają z grafiki, która ma być szybka

i konkretna, spełniać określone cele społeczne i polityczne

- ukazywani są ludzie współcześni, współczesne stroje, wnętrza (dotąd było to związane z określonymi

sytuacjami, np. aktualizacje w malarstwie religijnym miały sakralizować to co aktualne)

6.1 William Hogarth

Często tworzył cykle, serie ukazujące od przyczyny do skutku ścieżkę upadku człowieka - powodem

było życie złe, rozpustne, leniwe (nie chodzi jednak o moralność boską, lecz prawa ludzkie, zasady

społeczne), Kariera rozpustnika (lata 30.), Pracowitość i lenistwo (1748 r ). Kostium współczesny,

nawiązania do aktualnego życia odbiorców jego sztuki.

Gin Lane - aktualny temat, postaci, brak wymiaru wyższego, istotna jest funkcja oddziaływania

społecznego.

Hogarth: Kariera rozpustnika

Hogarth: Pracowitość i lenistwo

Hogarth: Gin Lane

W sztuce francuskiej do wprowadzenia realizmu najbardziej przyczynili się Jean Baptiste Chardin i Jean

Baptiste Greuze:

6.2 Jean Baptiste Greuze

O pokolenie młodszy od Hogartha (we Francji realizm pojawił się później), stosował takie same metody

dystrybucji (choć sam nie tworzył grafik, zajmował się tym warsztat), był uważany za najlepszego

współczesnego artystę. Jego obrazy nie wyśmiewały ludzkich błędów, lecz pokazywały ich przyczyny i

skutki. Chętnie ukazywał jak należy kształtować młodego człowieka, jak go uczyć, często ukazywał

rodzinę (której rola społeczna się wtedy zmieniała, powstawała rodzina nowoczesna).

Przedstawia codzienność, życie mieszczaństwa, ale tak jakby były to bardzo ważne sceny historyczne,

nadaje im dużą rangę; ukazuje rodzinę, w której dzieją się rzeczy złe i dobre.

Ślub (Wiejska narzeczona) , 1761 r., jego pierwszy wielki sukces - ukazana scena kontraktu ślubnego:

dramatyczna (matka nie chce oddać córki), każda postać coś wyraża, treścią nie jest ceremonia, lecz

towarzyszące jej uczucia. Dzieło odniosło sukces, gdyż obraz trafiał do odbiorcy, który chciał oglądać

swoje życie, ale przedstawione tak, by było ono ważne, dodatkowo ukazanie uczuć odpowiadało

sentymentalnej publiczności.

W 1778 r wystawił w pracowni (pierwsze zerwanie z tradycjami, nie wystawił na salonie Akademii,

lecz w domu) dwa obrazy powiązane ze sobą ( Przekleństwo ojca - niewdzięczny syn i Przekleństwo

ojca - syn ukarany ). Są to dwie odsłony dramatu - syn idzie na wojnę, by zdobyć bogactw o, ojciec

rzuca na niego klątwę (lecz sam nie jest bez winy, bo źle go wychował), w drugim obrazie gdy syn

wraca, ojciec właśnie zmarł. Przedstawione silne emocje, nawiązania do antycznych tragedii, rzeźb,

1 z 4

2008-02-28 10:06

Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003

file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.html

zarazem ukazana współczesność - dało to popularność. Zobacz więcej: http://hogarth.cjb.net/

Greuze: Wiejska narzeczona

Greuze: Niewdzięczny syn

Greuze: Syn ukarany

6.3 Joseph Wright of Derby

Bardzo popularny malarz angielski, najlepiej wychodziły mu obrazy

nocne, oświetlone światłem świecy.

Doświadczenie z pompą próżniową , 1767 r - scena eksperymentu

naukowego (duszenie papugi), sceneria nocna nie jest uzasadniona

treścią obrazu, za to tworzy atmosferę - ważne są emocje, relacje

pomiędzy postaciami. Zastosowana gra światłem tworzy cudowność,

źródło jest niewidoczne, w efekcie światło bije ze środka sceny.

Mimo, że jest to scena zwykłego eksperymentu, została jej nadana

ważność, podniosłość - w zwyczajności dzieje się coś ważnego. Przeniesienie motywów religijnych do

scen ukazujących ludzkie życie (sekularyzacja) jest częste w sztuce oświecenia.

7. Portret

Jego przemiany świetnie ukazują zmiany w sztuce, dawniej był umieszczany dość nisko w hierarchii. W

XVIII w wzrasta liczba portretów osób spoza arystokracji - mieszczaństwa, intelektualistów itd.

7.1 Greuze: Claude-Henri Watalet , 1767 r

Ekspert, miłośnik sztuki. Ukazany w domu, w nieoficjalnym stroju, w niedbałej, swobodnej pozie.

Siedzi nad notatkami, zajmuje się badaniem kopii antycznej rzeźby.

"Portret zawodowy" - ukazany człowiek podczas wykonywania swojej profesji, istotny jest gest, poza,

uczucia portretowanego.

7.2 Hogarth: David Garric , 1757 r

Aktor, reżyser, dyrektor teatru, przyjaciel malarza. Ukazany przy pracy (intelektualnej, aktorstwo

stawiałoby go niżej), obok żona - wykorzystany motyw poety z muzą, ew angelisty z aniołem.

7.3 Jacques-Louis David: David Lavoisier z żoną

Nauczyciel, naukowiec (ale też poborca podatków, więc nie przeżył WRF). Siedzi przy stole, z

notatkami, próbówkami - ukazany jako naukowiec, którego czule wspiera żona. Obraz jest

przedstawieniem zarówno naukowca jak i miłego życia rodzinnego.

Greuze: Watalet

Hogarth: Garric

David: Lavoisier

David: Potocki

7.4 Portret angielski

Panowała w nim tendencja do ukazywania bohatera w sposób swobodny, podczas życia codziennego,

2 z 4

2008-02-28 10:06

Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003

file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.html

bez pozowania, przy ulubionych zajęciach. Stworzyli go artyści brytyj scy, ale szybko rozprzestrzenił się

po Europie, np.:

David: Polski arystokrata pod Rzymem , 1781 r - portret Stanisława Kostki Potockiego w typie

angielskim, zarazem reprezentacyjny, konny, ale ukazuje go w sytuacji swobodnej, na przejażdżce.

Zwyczajność, rodzajowość, w tle ukazane starożytności - powód przyjazdu do Włoch.

Joshua Reynolds, Thomas Reynolds, Thomas Gainsborough - główni twórcy portretu angielskiego,

określili sztukę europejską.

Portret najczęściej przedstawiał arystokratę brytyjskiego, w domu lub w parku, podczas zwykłych

czynności, rozrywek. Przyroda przestaje być tłem, jest otoczeniem bohatera, jest dla niego ważna -

dzieło ukazuje postać i jej otoczenie.

Ukazywane są przemiany obyczajowe, np. Księżna ............... z dzieckiem (portret, a zarazem scena

rodzajowa), novum, bo wcześniej kto inny zajmował się dzieckiem, przedstawiona została zmiana

podejścia do dzieci.

7.5 J. Reynolds

Horacy Walpole , lata 50 - dyplomata,

mecenas sztuki, pisarz, polityk; poza

swobodna, zamyślenie

Giuseppe Baretti , lata 70. - Włoch

zamieszkały w Londynie, publicysta,

dziennikarz; ukazany z książką blisko oczu,

bo ma wadę wzroku - liczy się prawda o życiu

i charakterze

Horacy Walpole

Giuseppe Baretti

7.6 Gainsborough

Właściciel na polowaniu - niedbała poza, swoboda

Małżeństwo Andrews na spacerze , 1748 r - najbardziej znany portret artysty; na skraju parku i pól

ukazani bohaterowie, umieszczeni z boku kompozycji, dużo miejsca zabiera krajobraz - celem

podkreślenie ich związków z naturą. widoczna zmiana - przyroda przestaje być tłem, staje się

równoprawnym elementem dzieła.

Błękitny chłopiec , lata 70. - charakterystyczna maniera, rozwibrowana natura, w którą wtapiają się

postaci

Gainsborough: Małżeństwo Andrews

Błękitny chłopiec

Ingres: Bertin

8. Portret w XIX w

Powstały w XVIII w portret realistyczny, ukazującego człowieka, będzie się rozwijał bardzo długo.

8.1 Jacques Ingres

Najwybitniejszy portrecista francuski XIX w.

Louis-Francois Bertin , 1832 r (choć dużo późniejszy, kontynuuje trendy) - portret potentat a

prasowego, finansisty, człowieka nowej epoki, kapitalizmu; jak u Balzaka portretowanie nowego typu

człowieka interesów. Studium psychologiczne i społeczne. Brak atrybutów, narzędzi - ukazany tylko

człowiek, jego poza, wzrok.

3 z 4

2008-02-28 10:06

Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003

file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.html

8.2 Teodor Gericault

Seria portretów osób chorych psychicznie, początek lat 20. XIX w. Wykonana na zlecenie lekarza,

przedstawione autentyczne osoby jako studia chorób. Nowość - zainteresowanie stanami

ekstremalnymi, wyjątkowymi, zgłębianie rzeczywistości.

Gericault: Chora kobieta

West: Śmierć gen. Wolfe

9. Aktualne tematy w malarstwie historycznym

Tematyka taka była wcześniej pomijana, przedstawiano wielkie wydarzenia z przeszłości, teraz

pojawiają się również błahe aktualne zdarzenia.

9.1 Benjamin West: Śmierć gen. Wolfe , 1770 r

Pierwszy taki obraz, namalowany wkrótce po fakcie (Wolfe poległ w Kanadzie w walce z Francuzami),

samo wydarzenie bez większego znaczenia, ale generał był młody, bitwę wygrał, stał się bohaterem,

śmierć została wykorzystana propagandowo. Forma: generał jak Chrystus zdjęty z krzyża i opłakiwany

(sekularyzacja motywów, schematów religijnych, mitologicznych częsta w sztuce XVIII w), w efekcie

scena współczesna nabiera mocy propagandowej.

9.2 David: Śmierć Marata

Zastosowany podobnych chwyt, wykorzystany motyw martwego Chrystusa z

obrazu Rubensa. Przedstawione wydarzenie współczesne, reportaż z miejsca

zbrodni (obaj się znali). Połączenie portretu inteligenta przy pracy, obrazu

historycznego ukazującego realne wydarzenie historyczne oraz konkretnego

politycznego celu - ukazanie Marata jako pisarza zamordowanego przy pracy,

męczennika za lud. "Jezus proletariatu" - motywy religijne zostały

wykorzystane, gdyż były dobrze rozpoznawalne, propaganda - śmierć nie

była bezsensowna, gdyż służyła ludowi (cd. w następnym wykładzie).

powrót kontakt drukuj zapisz

4 z 4

2008-02-28 10:06

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: