HORMONY
1. Hormony podwzgórza
· zastosowanie:
o w paliatywnym leczeniu chorych z akromegalią
o w leczeniu guzów przewodu pokarmowego
o w zapobieganiu powikłaniom po operacjach trzustki
o w krwawieniach z żylaków przełyku
· preparaty:
o Somatostatin
o Sandostatin
b) gonadoliberyna
o w różnicowaniu niepłodności
o w leczeniu przedwczesnego dojrzewania płciowego
o w leczenie endometriozy
o w leczeniu hormonozależnego raka gruczołu krokowego
o Lutrelef
o Zoladex
o Synarel
2. Hormony przedniego płata przysadki:
o korzystny wpływ w karłowatości przysadkowej ma jedynie ludzki hormon wzrostu, otrzymywany z przysadek zwłok ludzkich i to zastosowany odpowiednio wcześnie (tzn. u małych dzieci)
o stosuje się również we wszystkich stanach, w których chodzi o pobudzenie procesów regeneracji i odnowy - a zatem w trudno gojących się ranach, odleżynach i złamaniach kości
· preparaty - Genotropin (Grono, Humanotrope)
b) tyreotropina (TSH) - hormon tyreotropowy:
· zastosowanie - wyłącznie w diagnostyce pierwotnej i wtórnej niedoczynności tarczycy (łącznie z radioaktywnym jodem)
· preparaty - Ambinon
c) kortykotropina ( ACTH) - hormon adrenokortykotropowy:
o w diagnostyce - w celu sprawdzenia wydolności kory nadnerczy
o w chorobach gośćcowych (ostra choroba reumatyczna, gościec przewlekły, gościec
o postępujący)
o w dychawicy oskrzelowej
o w ostrych napadach dny moczanowej
o w wirusowym zapaleniu wątroby
o w zapaleniu mózgu
o ACTH (Acton)
o Synacthen
d) gonadotropiny:
· Gonadotropina l (prolan A, FSH, hormon folikulotropowy)
· Gonadotropina II (prolan B, LH, hormon luteotropowy)
o u kobiet - niedorozwój jajników, zaburzenia miesiączkowania, niektóre postacie nawykowego poronienia oraz nadmierne krwawienia miesiączkowe
o u mężczyzn – opóźnione dojrzewanie, wnętrostwo (nie zstąpienie jąder), oligospermia, zaburzenia wielogruczołowe, zaburzenia przemiany wodnej i lipidowej
o Biogonadyl (Pregnyl)
o Humegon (Pergonal)
e) prolaktyna (laktotropina, LTH) czyli hormon mlekopędny:
o niedoczynność gruczołów sutkowych
o nadmierne krwawienie maciczne
o zaburzenia miesiączkowania
o grożące poronienie
· preparaty - Prolaktyna
3. Hormony tylnego płata przysadki:
a) wazopresyna - hormon adiuretyczny (ADH):
o moczówka prosta
o krwawienia z żylaków przełyku oraz z owrzodzeń żołądka i dwunastnicy
o moczenie nocne
o krwawienia z mięśniaków macicy, nadmierne krwawienia miesięczne i hipotonia poporodowa
o Adiuretin (Minirin)
o Vasopressin
b) oksytocyna:
o słaba akcja porodowa
o krwawienia poporodowe - krwotoki z atonicznej macicy
o poronienie niezupełne
o ułatwienie wytrysku pokarmu u kobiet mających problem z karmieniem
o Oxytocin (Syntocinon)
o Sandopart
4. Hormony tarczycy:
a) tyroksyna i trójjodotyronina:
o substytucyjne - w niedoczynności tarczycy (leczenie dużymi dawkami)
o objawowe - stosowanie ostrożne, znacznie mniejsze dawki; obecnie ograniczone:
ü otyłość - tylko przy współistniejącej niedoczynności tarczycy
ü hipercholesterolemia - D-tyroksyna (efekty wątpliwe)
· preparaty - Levoroxin (Eltroxin, Letrox)
b) kalcytonina:
o osteoporoza różnego pochodzenia (starcza, postmenopauzalna, wtórna)
o w bólach kostnych w przebiegu osteolizy
o w hiperkalcemii i przełomie hiperkalcemicznym różnego pochodzenia (zatrucie witaminą D, nadczynność przytarczyc)
o ostre zapalenie trzustki
o Cibacalcin
o Miacalcin
5. Hormony przytarczyc - parathormon:
· zastosowanie - w praktyce klinicznej parathormon okazał się skuteczny wyłącznie w doraźnym przerywaniu stanów hipokalcemii z obrazem tężyczki łącznie
· preparaty - Parathyroid
6. Hormony wysp trzustki:
a) insulina:
· zastosowanie - insulinę stosuje się przede wszystkim w cukrzycy z niedoboru, gdzie często jest lekiem ratującym życie chorego, zmniejsza stężenie glukozy i wzmaga spalanie glukozy
o preparaty insulin o konwencjonalnym stopniu oczyszczenia:
ü Insulinum - insulina krystaliczna
ü Insulinum semilente - insulina cynkowa bezpostaciowa
ü Insulinum ultralente - insulina cynkowa krystaliczna
o preparaty insulin wysoko oczyszczone:
ü Insulinum isophanicum "W-OS" i "ChOS"
ü Insulinum lenie "W-OS" i "ChOS"
ü Insulinum maxirapid "W-OS" i "Ch OS"
ü Insulinum semilente "W-OS" i "Ch OS"
ü Insulinum ultralente "W-OS" i "ChOS"
o preparaty insulin ludzkich:
ü Insulinum Actrapid HM (Humulin R)
ü Insulinum Protaphane HM (Humulin N)
ü Humulin U
ü Humulin M1, M2, M3 i M4
ü Humalog
b) glukagon:
o leczenie hipoglikemii poinsulinowej
o insulinoma
o próby diagnostyczne - podejrzenie:
ü wyspiaka
ü guza chromochłonnego
ü nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu
o badania endoskopowe przewodu pokarmowego jako środek zwiotczający dwunastnicę
o leczenie wstrząsu kardiogennego
· preparaty - Glucagon (GlucoGen)
7. Hormony rdzenia nadnerczy:
· adrenalina
· nor adrenalina
8. Hormony kory nadnerczy:
a) mineralokortykosteroidy - aldosteron i dezoksykortykosteron:
o mineralokortykosteroidy stosuje się głównie jako leki substytucyjne we wszystkich postaciach istniejącej czy nawet grożącej niewydolności kory nadnerczy (choroba Addisona)
o coraz częściej natomiast są stosowane preparaty fluorohydrokortyzonu, które są znacznie wygodniejsze w użyciu (podawane doustnie) i działają prawie 100 razy silniej na zatrzymanie jonów sodu od aldosteronu
· preparaty - Desoxycortonum (DOCA, Percorten)
b) glikokortykosteroidy - kortyzon i hydroksykortyzon:
o glikokortykosteroidy stosuje sta jako leki substytucyjne (zastępcze) - uzupełniające niedobór hormonów ustrojowych (głównie naturalne glikokortykosteroidy) oraz jako leki objawowe - ze wzglądu na ich właściwości przeciwzapalne, przeciwgośćcowe, przeciwalergiczne i przeciwnowotworowe
o substytucyjnie stosuje się w chorobie Addisona
· objawowo stosuje się:
o w chorobach alergicznych (dychawica oskrzelowa, choroba posurowicza, polekowe odczyny alergiczne)
o w kotagenozach (gościec stawowy, zapalenie guzkowe tętnic, rumień guzowaty)
o w chorobach zakaźnych
o w chorobach nowotworowych (ostra białaczka limfatyczna)
o w chorobach nerek (nerczyce)
o w alergo- i toksydermatozach
· ...
sweettruskawka12345