Józef Augustyn
INTEGRACJA SEKSUALNA
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE
ROZDZIAŁ I
ROZWÓJ SEKSUALNY W OKRESIE DZIECIŃSTWA I DOJRZEWANIA
A. ROZWÓJ SEKSUALNY DZIECKA PRZED OKRESEM DOJRZEWANIA
1. Kiedy zaczyna się rozwój seksualny dziecka?
2. Pierwsza identyfikacja seksualna - przejście od matki do ojca
3. Wychowanie dziecka przez samotną matkę
4. Pomiędzy wczesnymi latami dzieciństwa a okresem dojrzewania
5. Ochrona dziecka przed deprawacją seksualną
B. ROZWÓJ SEKSUALNY W OKRESIE DOJRZEWANIA
1. Czas przejścia z dzieciństwa do życia dorosłego..
2. Okres dojrzewanie seksualnego
3. Zainteresowania seksualne
4. "Dlaczego trzeba panować nad popędem seksualnym?.
5. Przyjmowanie i dawanie miłości
6. "Bunt" młodych ludzi w okresie dojrzewania
7. Wolność nastolatków
8. Potrzeba sukcesu w okresie dojrzewania
9. Czas narodzin wielkich ideałów
10. Rola okresu dojrzewania dla całego życia człowieka
ROZDZIAŁ II
WYCHOWANIE SEKSUALNE
A. POTRZEBA WYCHOWANIA SEKSUALNEGO
1. Co to jest wychowanie seksualne?
2. Pierwsze wychowanie seksualne
3. Konflikt dziecka z własnym ciałem
4. Zaangażowanie we własne dojrzewania seksualne
5. Wychowanie seksualne w "naszych czasach"
B. WYCHOWANIE SEKSUALNE PRZED OKRESEM DOJRZEWANIA
1. Rola rodziców w wychowaniu seksualnym swoich dzieci
2. Zabawy seksualne małych dzieci
3. Przekazywanie dzieciom informacji seksualnych...
4. Jak rozmawiać z dziećmi o seksie?
5. Co robić, kiedy dziecko nie pyta o sprawy seksu?
6. Kłopotliwa sytuacja
C. WYCHOWANIE SEKSUALNE W OKRESIE DOJRZEWANIA
1. Przygotowanie dziecka na okres dojrzewania seksualnego
2. Szukanie pomocy
3. Kiedy kończy się wychowanie seksualne?
4. Trudności rodziców w wychowaniu seksualnym swoich dzieci
5. Trudności dzieci w rozmowach z rodzicami na tematy seksualne
ROZDZIAŁ III
INTEGRALNE SPOJRZENIE NA LUDZKĄ SEKSUALNOŚĆ
A. ISTOTA INTEGRACJI SEKSUALNEJ
1. Integracja seksualna w świetle pojęcia integracji u G. W. Allporta
2. Początkowe etapy integracji seksualnej w okresie dzieciństwa i dojrzewania
3. Co jest istotą seksualności człowieka?
4. Seksualność jako zadanie człowieka
5. Trzy przejawy ludzkiej seksualności
6. Zasadnicze różnice między seksualnością kobiety i mężczyzny
7. Pełna miłość
8. Współczesne dowartościowanie sfery seksualnej
B. ZWIĄZEK SEKSUALNOŚCI ZE ŚWIATEM UCZUĆ
1. Seksualność a emocjonalność człowieka
2. Dojrzałość uczuciowa
3. "Nikt nie jest dobrym sędzią we własnych sprawach"
4. Transcendencja siebie
5. Relacja z Bogiem warunkiem pełnej dojrzałości emocjonalnej i integracji osobowej
C. WIĘZI MIĘDZYOSOBOWE
1. Trzy zasadnicze rodzaje miłości
2. Bezwarunkowa akceptacja
3. Przyjaźń
4. Przyjaźnie "przeciwko innym" i "przyjaźnie niepartnerskie"
5. Miłość erotyczna
6. Miłość erotyczna a miłość powszechna
7. Miłość Boga
ROZDZIAŁ IV
WYCHOWANIE DO MIŁOŚCI
A. WYCHOWANIE DO MAŁŻEŃSTWA
1. Dojrzałe i szczęśliwe małżeństwo
2. Miłość nastolatków
3. Niewyznana miłość
4. Przyjaźń między chłopcem a dziewczyną
5. "Dowody miłości"
6. Język ciała
7. "Jesteś jedynym - jedyną w moim życiu"
8. Inicjacja seksualna
9. Wspólne otwarcie się na miłość Boga
10. Płodność w miłości małżeńskiej
11. Płodność przypadkowa i niechciana
B. WYCHOWANIE DO CELIBATU
1. Celibat a powołanie do miłości
2. Samotność w celibacie
3. Istota wychowania do celibatu
4. Pomoce do twórczego przeżywaniu celibatu
ROZDZIAŁ V
ZRANIENIA EMOCJONALNO-SEKSUALNE I ICH UZDROWIENIE
A. ZRANIENIA EMOCJONALNO-SEKSUALNE I ICH SKUTKI
1. Zranienia emocjonalno-seksualne w okresie dzieciństwa
2. Zranienia emocjonalno-seksualne okresu dojrzewania
3. Skrzywdzenia seksualne wieku dorosłego
4. Potrzeba uzdrowienia zranień seksualnych
B. UZDROWIENIE ZRANIEŃ SEKSUALNYCH
1. Pomoc udzielana ludziom zranionym w dziedzinie seksualnej
2. Wychowanie sumienia
3. Przebaczenie w zranieniach seksualnych
4. Pomoc dzieciom - ofiarom deprawacji seksualnej
5. Jezus źródłem uzdrowienia zranień seksualnych
6. List do przyjaciela
ROZDZIAŁ VI
ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE
A. CIEKAWOŚĆ SEKSUALNA
1. Ciekawość seksualna okresu dojrzewania
2. Zainteresowania "czyste" i "nieczyste"
3. Sfera naznaczona lękiem
4. "Złoty środek"
5. Pornografia na polskim rynku
6. Stosunek do ciała
B. NIEKTÓRE MECHANIZMY EMOCJONALNE LUDZKIEJ SEKSUALNOŚCI
1. Nie uciekać od własnej seksualności
2. Poczucie winy i lęk w mechanizmie napięcia seksualnego
3. Dynamika napięcia seksualnego
4. Aktywność ojcowska i macierzyńska a aktywność erotyczna
5. Dlaczego sfera seksualna interesuje nas a jednocześnie budzi lęk?
6. Nadużywanie alkoholu a zachowania seksualne
7. Nieprzyzwoite żarty seksualne a poczucie humoru
C. MASTURBACJA
1. Masturbacja przed okresem dojrzewania
2. Masturbacja w okresie dojrzewania
3. Rozeznanie odpowiedzialności moralnej
4. Pomoc w kryzysie masturbacji okresu dojrzewania
5. Masturbacja osób dorosłych
D. HOMOSEKSUALIZM
1. Różne sposoby traktowania homoseksualizmu
2. Indywidualne traktowanie każdego przypadku
3. Homoseksualizm rzeczywisty a pozorny
4. Przyczyny homoseksualizmu
5. Ocena homoseksualizmu
6. Jak przezwyciężać skłonności homoseksualne?
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
Istotą wychowania seksualnego jest włączenie, zintegrowanie
energii seksualnych z całą osobowością człowieka, zarówno ze światem
jego uczuć jak też z doświadczeniem religijnym i duchowym. Tak
ukształtowana seksualności staje się istotnym elementem wszystkich
więzi międzyosobowych, także więzi z Bogiem. Dzięki integracji
seksualnej płciowość zostaje wprzęgnięta w służbę miłości i życia w
każdym stanie: zarówno w życiu małżeńskim jak również w życiu
samotnym. Stąd też pierwszą zasadniczą odpowiedzialnością młodego
człowieka jest zapanowanie nad własną sferą seksualną oraz
integrowanie jej ze stopniowo narastającym doświadczeniem różnych
rodzajów miłości i odpowiedzialności.
Integracja seksualna jest koniecznym elementem dojrzałej
ludzkiej miłości. Jeżeli bowiem energie seksualne nie zostają
opanowane i włączone w służbę miłości i życia, wówczas - w sposób
niezauważalny - obracają się przeciwko człowiekowi. Seksualność
oddzielona od miłości łączy się niemal automatycznie z przeciwnymi
uczuciami: z lękiem, gniewem, agresją i nienawiścią. Staje się
wówczas siłą destrukcyjną; zamiast budować i jednoczyć ludzi, dzieli
ich i wzajemnie rani.
Skoro seksualność człowieka jest integralną częścią ludzkiej
osoby, nie można rozwiązywać problemów seksualnych w izolacji od
całokształtu osobowego rozwoju człowieka w ciągu całej jego historii
życia. Podobnie jak wszelkie ludzkie zachowania seksualne mają
charakter symboliczny, tak również problemy seksualne są znakiem
innych, zwykle głębszych, problemów osobowościowych. Korzystanie ze
skutecznej pomocy w rozwiązywaniu problemów seksualnych musi więc iść
w kierunku łączenia problemów seksualnych z odkrywaniem,
rozeznawaniem i rozwiązywaniem głębszych problemów osobowych: zarówno
w sferze emocjonalnej jak i duchowej.
Pierwszą inspiracją napisania tej książki były setki
indywidualnych spotkań z młodymi ludźmi, nierzadko udręczonymi
własnymi problemami seksualnymi, najczęściej z powodu braku
wychowania seksualnego. Okazją do takich rozmów były różne spotkania
z młodzieżą oraz - może najczęściej - ośmiodniowe rekolekcje
prowadzone indywidualnie wg metody Ćwiczeń duchownych św. Ignacego
Loyoli. Prosta konferencja, podawana zwykle w trzecim dniu, na temat
potrzeby wychowania do miłości, stawała się zachętą dla wielu
uczestników rekolekcji do poruszenia problemów własnej seksualności,
o których często jeszcze z nikim szczerze nie rozmawiali. Wiele osób
spontanicznie sięgało do całej historii życia, która dla każdego jest
zasadniczym kontekstem wszystkich ludzkich problemów, także problemów
seksualnych. W uważnej analizie własnej historii można odnaleźć nie
tylko genezę problemów, ale również drogę do ich rozwiązania.
Istotnym owocem takich rozmów było zwykle pierwsze uspokojenie
i oddramatyzowanie problemu seksualnego, który - jak się często
okazywało - wcale nie był pierwszym i najważniejszym problemem życia.
Częściej był nim brak fundamentalnej zgody na własne życie wraz ze
wszystkimi jego pozytywnymi i negatywnymi stronami.
Bardzo ważną inspiracją dla tej książki, szczególnie dla stylu
omawiania problemów seksualnych, było kilka wykładów prof. Federico
ArvesÓ, kubańskiego jezuity - lekarza i teologa, wygłoszonych w
ramach kursu: "Pychologia doświadczenia religijnego" na Papieskim
Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie w latach 1981/82. Włączenie
problematyki seksualnej w całe życie człowieka oraz wskazanie, w jaki
sposób wpisany jest w nią także wymiar duchowy i religijny, były dla
mnie w owym czasie dużym światłem w lepszym zrozumieniu siebie i
innych.
Takie właśnie podejście do seksualności było także ogromną
pomocą we właściwym odczytywaniu i interpretacji dokumentów Stolicy
Apostolskiej odnoszących się do problemów seksualnch oraz wychowania
do miłości, do których często odwołuję się w niniejszej książce. W
sposób szczególny wykorzystane zostały dwa z nich: Wytyczne
wychowawcze Kongregacji do spraw wychowania katolickiego w
odniesieniu do ludzkiej miłości oraz List do Rodzin Jana Pawła II
wydany z okazji Międzynarodowego Roku Rodziny (1994) ogłoszonego
przez ONZ.
Pewną inspirację dla książki była również anonimowa ankieta na
temat problematyki seksualnej przeprowadzona w środowiskach młodzieży
licealnej i szkół zawodowych. W niniejszej pracy stosunkowo często
cytuję charakterystyczne wypowiedzi respondentów ankiety, które są
zwykle dobrą syntezą innych wypowiedzi, może nie zawsze precyzyjnych.
Chociaż z prezentowanej książki z pewnością mogą korzystać
również osoby dorosłe z problemami seksualnymi, to jednak jest ona
skierowana przede wszystkim do młodzieży będącej w okresie wyboru
stanu życia. Mogą z niej także korzystać rodzice, duszpasterze i
wychowawcy, którzy mają być zasadniczym punktem oparcia dla dzieci
i młodzieży na ich drodze do dojrzałej ludzkiej miłości. Z jednej
strony jest rzeczą dobrą, kiedy nastolatki wiedzą, czego powinni
spodziewać się od swoich rodziców i wychowawców w zakresie wychowania
seksualnego; z drugiej zaś osoby pomagające młodzieży w integracji
seksualnej powinny dobrze wiedzieć nie tylko, jakiej informacji
młodzi potrzebują, ale także w jakim stylu i w jakiej atmosferze
winna być ona podawana.
Są takie dziedziny ludzkiego życia, w których nie można uczyć
się żyć "metodą prób i błędów". Z pewnością należy do nich ludzka
seksualność. Pewne, nawet jednorazowe błędy w tej dziedzinie, często
nie dają się już naprawić, ale zostają jako dotkliwe poranienie na
całe życie. Można je leczyć, ale nawet po leczeniu blizna pozostaje.
Podobnie jak uczenie się prowadzenia samochodu bez pomocy instruktora
na ruchliwych szosach czy ulicach miasta szybko mogłoby zakończyć się
tragicznie, podobnie również uczenie się korzystania z ludzkiej
płciowości tą samą metodą kończy się zwykle w sposób bardzo bolesny
dla siebie i innych. Jednym z ważnych celów wychowania seksualnego
jest uniknięcie takich właśnie błędów.
Pierwsze wydanie Integracji seksualnej (1994) oraz jej
...
misiaczek1979