{1}{100}www.napiprojekt.pl - nowa jakoć napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {44}{137}Na poczštku była ciemnoć|i nagle... BANG! {141}{280}Ten wybuch dał nieskończonš|przestrzeń, czas i materię. {284}{343}Teraz patrzymy dalej,|niż możemy sobie wyobrazić, {347}{392}poza granice naszej egzystencji {396}{511}w miejsce, które nazywamy:|Wszechwiatem. {519}{576}Intrygowały człowieka od wieków, {580}{682}urzekajšc astronomów i astrologów. {686}{714}Tajemnicza zgodnoć układu {718}{806}wielkich piramid w Gizie|i gwiazd w pasie Oriona, {810}{892}mogło być czym więcej,|niż zbiegiem okolicznoci. {896}{964}Zamiast dwunastu gwiazdozbiorów zodiaku, {968}{1014}mamy trzynacie. {1018}{1136}Co jest trzynastym znakiem|i dlaczego popadł w zapomnienie? {1140}{1198}Rozkład gwiazd pozwalał|poruszać się żeglarzom {1202}{1238}po niebezpiecznych wodach. {1242}{1318}Dzi prowadzš astronomów do rozwišzywania tajemnic, {1322}{1440}które kryjš|"Gwiazdozbiory". {1500}{1601}{C:$0000FF}..:: WSZECHWIAT - Sezon 2x10 ::..|GWIAZDOZBIORY {1605}{1658}{C:$00FFFF}Tłumaczenie: SLAVOO|Korekta: WISHMASTER {1662}{1721}Przed Internetem,|przed kinem, {1725}{1770}nocne niebo i konstelacje {1774}{1877}były najlepszš rozrywkš jaka istniała. {1881}{1988}Ta galeria gwiezdnych form|to co więcej niż proste, ładne obrazy. {1992}{2087}Zawiera ogromnš iloć próbek typów gwiazd. {2091}{2176}Podczas podróży przez gwiazdozbiory,|możemy nauczyć się bardzo dużo {2180}{2246}o naszej Galaktyce i Wszechwiecie. {2250}{2327}Przed aparatami do nawigacji w żegludze morskiej, {2331}{2387}GPS albo busolami, {2391}{2448}mielimy tylko gwiazdy. {2452}{2504}Jak znaki stojšce przy drodze, {2508}{2570}gwiazdozbiory pomagały nam w orientacji. {2574}{2691}Pokazujšc nam kierunek, odległoć|i podsuwajšc pomysł dokšd ić. {2695}{2752}Na Ziemi, jeli chcemy powiedzieć|gdzie się znajdujemy, {2756}{2837}podajemy parametry, długoć i szerokoć geograficznš. {2841}{2950}Szerokoć jest miarš oddalenia, na linii {2954}{3015}która łšczy Biegun Północny i Biegun Południowy, {3019}{3138}długoć to oddalenie wschód-zachód. {3142}{3218}Z podobnej formy,|mamy układ współrzędnych na niebie. {3222}{3302}Lecz współrzędne nie nazywajš się szerokoć i długoć. {3306}{3361}Nazywajš się deklinacja i rektascencja. {3365}{3448}Sš to proste przedłużenia szerokoci|i długoci geograficznej, {3452}{3512}ale odzwierciedlone na niebie. {3516}{3580}Starożytni żeglarze używali tych współrzędnych, {3584}{3670}by znajdować gwiazdy i orientować się na morzu. {3674}{3742}Nie były to dokładne wskaniki kierunku, {3746}{3834}ale służyły ludziom jako wskazanie {3838}{3940}swojego położenia|na ogromnych obszarach morskich. {3944}{3974}Używajšc sekstansu, {3978}{4087}marynarze mogli używać gwiazd, takich|jak gwiazda polarna do żeglowania. {4091}{4119}To jest sekstans. {4123}{4176}Było to narzędzie używane w żegludze. {4180}{4246}Przesuwamy "Alidadę" na ciało niebieskie, {4250}{4339}jest nad horyzontem|i kšt z "Limbo" wyznacza nam wysokoć. {4343}{4434}Używajšc czasu i kšta wyznaczonego|przez sekstans {4438}{4502}możemy obliczyć naszš pozycję na morzu. {4506}{4620}Teraniejsza nawigacja odbywa się za pomocš|sztucznych gwiazd: Satelitów. {4624}{4686}Korzystanie z naszych sztucznych gwiazd, {4690}{4759}GPS pozycyjny i GPS zróżnicowany, {4763}{4790}możemy ustalić pozycję statku {4794}{4848}z dokładnociš do kilku metrów {4852}{4914}w jakimkolwiek miejscu na wiecie. {4918}{4980}Teraz, kiedy GPS zastšpił sekstanse, {4984}{5062}współrzędne na niebie sš ważniejsze|dla astronomów {5066}{5153}niż dla marynarzy. {5163}{5196}I chociaż układ współrzędnych pomaga nam {5200}{5269}gdzie mamy skierować swoje teleskopy, {5273}{5348}ten system ma poważny problem. {5352}{5460}Załóżmy, że wszystkie gwiazdy|sš w tej samej odległoci od nas, {5464}{5572}ta hipoteza jest całkowicie błędna. {5578}{5624}Patrzšc na gwiazdy w nocnym niebie {5628}{5698}wszystkie wydajš się być mniej więcej|w tej samej odległoci od nas, {5702}{5766}jakby na tej samej płaszczynie. {5770}{5836}To samo, jak spojrzeć|na panoramę miasta narysowanš {5840}{5937}z dużej odległoci,|np. między nami tutaj a Chicago. {5941}{6018}Tak więc, wydaje się,|że budynki te sš w takiej samej odległoci {6022}{6080}mogš być w rzeczywistoci w różnych odległociach. {6084}{6116}To samo odnosi się do gwiazd. {6120}{6164}Choć wydaje się, że wszystko|jest w tej samej odległoci, {6168}{6238}niektóre z nich sš bliżej a inne daleko. {6242}{6362}Tak więc skšd wiemy,|które sš bliżej a które dalej? {6366}{6494}Okazuje się, że to najtrudniejsze|pytanie ze wszystkich. {6498}{6656}To była wielka flustracja|astronomiczna przez długi czas. {6660}{6715}Patrzšc na niebo,|nawet przez teleskopy, {6719}{6796}nie rozróżnia się odległoci. {6800}{6940}To był przez wieki więty Graal astronomii. {7035}{7072}Jestem w Angeles Nacional Forest, {7076}{7132}i mam ze sobš mapę drogowš. {7136}{7220}I chciałabym przejć się na przykład do Swiss Falls, {7224}{7302}na mojej mapie jest to nie daleko, {7306}{7404}być może tylko półtora kilometra. {7428}{7518}Ale problemem jest to, że mogš być|poważne trudnoci na drodze, {7522}{7581}ponieważ moja mapa jest płaska i nie uwzględnia {7585}{7714}bardzo istotnego czynnika jakim jest wysokoć. {7718}{7802}Tak więc w rzeczywistoci moja|półtora kilometrowa wycieczka {7806}{7928}mogłaby się zakończyć na|wznoszeniu się 1.500 metra w górę. {7932}{7991}Podobnie moja mapa gwiazdozbiorów,|informuje mnie {7995}{8056}o rzeczywistej odległoć|pomiędzy dwiema gwiazdami. {8060}{8140}Chociaż w tej samej konstelacji|mogš się wydawać, że sš bardzo blisko, {8144}{8208}w rzeczywistoci,|mogš być o wiele dalej niż inne {8212}{8327}i nigdy nie wiadomo czy będę zadowolona|z patrzenia na swoje niebieskie współrzędne. {8331}{8422}Jak spacerowicze w lesie,|astronomowie polegajš na ladach {8426}{8461}które pomagajš im ocenić odległoci {8465}{8533}w naszym rozległym i tajemniczym Wszechwiecie. {8537}{8583}Więc kiedy idziemy przez las, {8587}{8640}mimo że nie ma mapy, która mówi nam,|gdzie jest wniesienie, {8644}{8697}możemy skorzystać z naszej wiedzy|na temat lokalnej topografii {8701}{8780}i gatunków drzew i powie nam to,|co o naszej wysokoci. {8784}{8847}Na przykład niektóre drzewa rosnš|na niższych wysokociach {8851}{8915}podczas gdy inne wolš wyższe obszary. {8919}{8946}Podobnie, astronomowie używajš {8950}{9015}pewnych typów gwiazd jako odniesienia sygnałów, {9019}{9122}żeby porównać i zmierzyć odległoć. {9135}{9186}Pierwszym narzędziem na polu astronomii {9190}{9258}jest zjawisko paralaksy. {9262}{9334}To jest co, co używamy na mniejszš skalę,|na co dzień {9338}{9446}żeby zobaczyć wiat w trzech wymiarach. {9450}{9483}Sposobem na zrozumienie paralaksy {9487}{9581}jest bardzo proste ćwiczenia,|które każdy może zrobić. {9585}{9630}Patrzcie na palec {9634}{9711}i patrzcie na co,|co jest bardzo, bardzo daleko. {9715}{9743}Jeli użyjecie swojego prawego oka {9747}{9812}i dostosujecie swój palec do dalekiego obiektu {9816}{9848}a następnie zrobicie to samo z lewym okiem {9852}{9989}zobaczycie, że wasz palec|przesunšł się o dużš odległoć. {9993}{10029}Przyczynš tego pozornego ruchu {10033}{10117}jest odległoć pomiędzy waszymi oczami. {10121}{10161}Astronomowie mierzš paralaksę {10165}{10279}obserwujšc gwiazdę,|która jest na pozycji {10283}{10363}i wracajš do obserwacji jej|po szeciu miesišcach {10367}{10412}kiedy przesunie się na najdalszš odległoć {10416}{10454}z naszego punktu widzenia. {10458}{10530}W szeć miesięcy póniej,|Ziemia jest w najdalszym możliwym punkcie {10534}{10622}w stosunku do swojej pierwotnej pozycji. {10674}{10799}Im bliżej gwiazdy, tym większa paralaksa. {10803}{10918}Problemem jest to, że gwiazdy nie sš bardzo blisko. {10922}{10989}Nawet kšt paralaksy naszej najbliższej gwiazdy, {10993}{11105}Proxima Centauri, jest trudny do zmierzenia. {11128}{11179}Jest to mniej niż jedna sekunda kštowa. {11183}{11208}Co to jest sekunda kštowa? {11212}{11272}Koło ma 360 stopni. {11276}{11389}Każdy poziom zawiera 60 minut kštowych. {11402}{11527}A każda minuta kštowa|zawiera 60 sekund kštowych. {11531}{11654}Proxima Centauri ma kšt paralaksy|0,7 sekundy kštowej, {11658}{11725}więc to bardzo mało. {11729}{11782}Aby zmierzyć odległoć do dalszych gwiazd, {11786}{11900}astronomowie liczš na znany znak,|który ich poprowadzi, {11904}{12011}podobnie jak Straż Wybrzeża|używa latarni morskiej. {12015}{12080}Ludzie ze Straży Wybrzeża wiedzš,|że każda latarnia {12084}{12145}ma specjalnš częstotliwoć pulsowania. {12149}{12194}Jedna wieci dwa razy na minutę, {12198}{12225}inna cztery razy. {12229}{12314}Mogš użyć tego by okrelić|dokładnie swojš pozycję {12318}{12382}opierajšc się tylko o te informacje. {12386}{12407}Podobnie, {12411}{12462}astronomowie mogš korzystać|z kosmicznych latarni morskich, {12466}{12538}nazywajš je "Cefeidami-gwiazdami zmiennymi". {12542}{12582}Gwiazdozbiór Cefeusza, {12586}{12657}o tej samej nazwie,|jak mityczny król Etiopii {12661}{12768}zawiera 57 widocznych gwiazd,|w tym Delta Cephei, {12772}{12824}gwiazda zmienna, która jest prototypem {12828}{12909}zmiennych Cefeid. {12913}{12948}Przez wybryk natury, {12952}{13045}Cefeidy znaczš czas jak metronom. {13049}{13153}Im większe i janiejsze Cefeidy|tym wolniejsze pulsowanie. {13157}{13218}To co musimy zrobimy to znaleć zmiennš Cefeidę, {13222}{13269}zmierzyć jej okres pulsowania, {13273}{13334}który może być od 10 do 60 dni, {13338}{13417}i wtedy mamy standardowe "wieczki". {13421}{13534}Możemy okrelić odległoć do gwiazdy. {13538}{13619}"wieczka standardowa" to odniesienie do porównania {13623}{13677}jasnej gwiazdy i znanej odległoci, {13681}{13777}z ...
randal_flagg