Zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r., Nr 14, poz. 176 z późń. zm.) osoby fizyczne mogą się rozliczać z urzędem skarbowym:
-Na zasadach ogólnych,
-Ryczałtem.
Ustawa ta wprowadziła powszechny podatek dochodowy.
Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, art. 8:
Osobą fizyczną jest każdy człowiek, który ma zdolność prawną, którą uzyskuje z chwilą urodzenia.
Ustawa stanowi, że podmiotem podatku są osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub których czasowy pobyt trwa w danym roku podatkowym dłużej niż 183 dni.
Są to dochody ze wszystkich innych źródeł niż:
-Działalność rolnicza (z wyłączeniem działów specjalnych produkcji rolnej),
-Gospodarka leśna,
-Czynności, które nie mogą być przedmiotem prawno-skutecznej umowy (tj. działań zakazanych przez prawo np. paserstwo, przemyt),
-podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn,
-z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej.
Zgodnie z ustawą przychód określony został przez zastosowanie tzw. teorii źródeł przychodów, do których zalicza się:
-Stosunek służbowy, stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i innej, praca nakładcza, emerytura lub renta,
-Wykonywanie wolnego zawodu lub innej samodzielnej działalności o podobnym charakterze,
-Pozarolnicza działalność gospodarcza,
-Działy specjalne produkcji rolnej,
-Działalność wykonywana osobiście,
-Najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa,
-Kapitały pieniężne i prawa majątkowe,
-Sprzedaż nieruchomości lub ich części oraz udział w nieruchomości, sprzedaż spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego,
-Sprzedaż innych rzeczy, jeżeli sprzedaż nie odbywa się w ramach działalności gospodarczej i została dokonana przed upływem pół roku licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie,
-Inne źródła, np.: zasiłki z ubezpieczenia społecznego, przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach, alimenty nie na rzecz dziecka.
Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne (np. czeki) oraz wartości świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (np. dotacji, subwencji).
-Renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
-Kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych (z wyjątkiem odszkodowań dotyczących składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz prowadzeniem działów produkcji specjalnej),
-Świadczenia społeczne,
-Wygrane w kasynach gry, grach w automatach oraz grach w bingo,
-Wygrane w grach liczbowych, loteriach pieniężnych, zakładach wzajemnych, loteriach promocyjnych, loteriach audiotekstowych i loteriach fantowych, jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych nie przekracza kwoty trzykrotności najniższego wynagrodzenia za pracę na grudzień roku poprzedzającego,
-Odprawy pośmiertne i zasiłki pogrzebowe,
-Zasiłki i dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki wychowawcze oraz porodowe,
-Jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka, wypłacane z funduszy związków zawodowych,
-Ekwiwalenty pieniężne za używane przez pracownika przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt stanowiący jego własność,
-Kwoty jednorazowej pomocy finansowej wypłaconej ofiarom prześladowań hitlerowskich przez Fundację Polsko-Niemieckie Pojednanie.
Dochodem podatnika jest przychód pomniejszony o koszty.
Koszty uzyskania przychodów określane są dwoma metodami:
-Forma ryczałtowa,
-Faktycznie poniesione wydatki, uznane za koszty uzyskania przychodów.
Dotyczą następujących przychodów:
-Ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się pracą nakładczą,
-50% kosztów uzyskania przychodu z korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych (umowa o dzieło), a także z opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania lub własności projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego,
-20% kosztów uzyskania przychodów z działalności wykonywanej osobiście np. literackiej, publicystycznej, dziennikarskiej, z uprawiania sportu,
-20% kosztów uzyskania przychodów z osobistego wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia oraz ze zleconych przez organ władzy lub administracji państwowej lub samorządowej, przez sąd bądź prokuraturę.
Ustalane są w oparciu o dokumentację i ewidencję prowadzoną na jej podstawie, do której należą księgi przychodów i rozchodów oraz księgi rachunkowe.
Ustawa określa katalog kosztów, które nie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, np.:
-odszkodowania otrzymane w związku z wypadkiem przy pracy,
-wydatki na nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
-spłatę kredytów (pożyczek), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych kredytów (pożyczek),
-spłatę innych zobowiązań, w tym z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń,
-wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci,
-kosztów reprezentacji i reklamy w części przekraczającej 0,25% przychodu, chyba że reklama prowadzona jest w środkach masowego przekazu lub publicznie w inny sposób,
-odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych,
-składki na ubezpieczenia zdrowotne (8% podstawy) opłacane w roku podatkowym.
Jest nią dochód stanowiący różnicę między nadwyżką sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz inne odliczenia, które przewiduje ustawa.
-darowizna
-wydatki rehabilitacyjne
-wydatki na spłatę odsetek od kredytów mieszkaniowych
-odpłatne dokształcanie i doskonalenie zawodowe podatnika
-ulga na odpłatne kształcenie w szkołach wyższych
-zakup przyrządów i pomocy naukowych
-dojazd dzieci własnych i przysposobionych
-ulga remontowa
-kasy mieszkaniowe
Nie ma charakteru stałego.
Przedziały dochodu podlegającego opodatkowaniu według poszczególnych stawek są corocznie podwyższane w stopniu odpowiadającym wskaźnikom wzrostu przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej.
Rozdział 7 ustawy: w świetle przepisów ustawy podatek dochodowy od osób fizycznych może być:
-potrącany w trakcie roku podatkowego przez płatnika w formie zaliczek lub ryczałtu (np. od dochodów ze stosunku pracy, odpowiednio od przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych),
-uiszczany w trakcie roku podatkowego bezpośrednio przez podatnika w formie zaliczek (np. od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej),
-uiszczany przez podatnika przy rozliczeniu rocznym (np. od alimentów, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci).
Podatek odprowadzany jest przez płatnika (zakład pracy) do urzędu skarbowego właściwego siedzibie podatnika w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczkę. Roczną informację o uzyskanych przez podatników przychodach, dokonanych potrąceniach składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, o wysokości pobranych zaliczek na podatek dochodowy płatnik ma obowiązek doręczyć podatnikowi do końca lutego.
Podatnicy, osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą (również osoby wykonujące wolny zawód) oraz osoby osiągające inne przychody, np. z najmu, wpłacają zaliczki od stycznia do listopada w terminie do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.
Zaliczki za grudzień w wysokości takiej jak w listopadzie, w terminie do 20 grudnia.
Po zakończeniu roku podatkowego - w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego - podatnicy podatku dochodowego są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym. Obowiązek złożenia zeznania nie dotyczy podatników, którym rocznego obliczenia podatku dokonał płatnik.
Podatnicy, na których ciąży obowiązek złożenia zeznania, są obowiązani w terminie określonym dla złożenia zeznania podatkowego wpłacić różnicę pomiędzy podatkiem należnym od dochodu wynikającego z zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek.
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 ze zm.) reguluje opodatkowanie niektórych przychodów (dochodów) ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i kartą podatkową, a także opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów osiąganych przez osoby duchowne prawnie uznanych wyznań.
Dotyczy ona przychodów osiąganych przez:
-osoby fizyczne z pozarolniczej działalności gospodarczej,
-wykonujące wolne zawody oraz
-nieprowadzące pozarolniczej działalności gospodarczej, osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2003 r. mogą opłacać podatnicy, którzy w 2002 r. uzyskali przychody z działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej 250.000 euro.
- 20 % przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów,
- 17 % przychodów, o których mowa w załączniku nr 2 (usługi),
- 8,5 % od przychodów z działalności usługowej,
- 5,5 % od przychodów z działalności wytwórczej i budowlanej,
- 3,0 % od przychodów z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5 % alkoholu. Podstawę opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania.
Podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania obowiązani są do prowadzenia ewidencji przychodów odrębnie za każdy rok podatkowy.
Podatnicy obowiązani są złożyć w urzędzie skarbowym zeznania o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.
Zawiadomienia U.S.
Podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania o założeniu ewidencji przychodów do dnia 20 stycznia roku podatkowego, w którym będą opłacali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą w ciągu roku podatkowego zobowiązani są złożyć do urzędu skarbowego zawiadomienie w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności.
Opodatkowanie w formie karty podatkowej następuje na wniosek podatnika złożony w deklaracji według ustalonego wzoru.
Podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Stawki karty podatkowej określone są kwotowo i podlegają corocznie podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen konsumpcyjnych towarów i usług w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego.
Ich wysokość uzależniona jest, między innymi, od:
-rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
-liczby zatrudnionych pracowników,
-liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza.
• Wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej ustalana jest w drodze decyzji naczelnika urzędu skarbowego odrębnie za każdy rok podatkowy.
Podatek obejmuje pewne rodzaje działalności (jest ich około 100) i przyjmuje formę zryczałtowaną opodatkowania.
Jest to forma wygodna dla podatnika, ponieważ opłacanie podatku nie wymaga skomplikowanej ewidencji (księgi przychodów i rozchodów).
Zryczałtowany podatek od przychodów osób duchownych
Podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych opłacają osoby duchowne prawnie uznanych wyznań, osiągające przychody z opłat otrzymywanych w związku z pełnionymi funkcjami o charakterze duszpasterskim.
Stawki ryczałtu zarówno od przychodów proboszczów, jak i przychodów wikariuszy, określone są kwotowo w załącznikach do ustawy. Ich wysokość uzależniona jest od liczby mieszkańców parafii.
Wysokość ryczałtu ustalana jest w drodze decyzji naczelnika urzędu skarbowego, właściwego według miejsca wykonywania funkcji o charakterze duszpasterskim, odrębnie za każdy rok podatkowy.
Osoby duchowne opłacające ryczałt są zwolnione od obowiązku składania zeznań podatkowych o wysokości osiągniętego dochodu ze źródła przychodu objętego ryczałtem.
Podstawowy akt prawny
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)
Przepisów ustawy nie stosuje się do:
-przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że ustalenie przychodów jest wymagane dla celów określenia dochodów wolnych od podatku dochodowego,
-przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach,
-przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Podatnicy
-osoby prawne oraz spółki kapitałowe w organizacji,
-jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek: cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych,
-podatkowe grupy kapitałowe (grupy składające się z co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które spełniając określone w ustawie warunki funkcjonują w związkach kapitałowych).
Zwolnienia podmiotowe
W ustawie zostały wymienione jednostki, które podlegają zwolnieniu podmiotowemu, np.
-Narodowy Bank Polski,
-jednostki budżetowe, itd. (art. 6 ustawy).
• Jednostki te nie składają ani deklaracji, ani zeznań podatkowych.
Podatnicy-siedziba
Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 3 ustawy).
W przypadku tych ostatnich podatników, jeżeli ustalenie dochodów nie jest możliwe na podstawie ewidencji rachunkowej, dochód określa się w drodze oszacowania, przy zastosowaniu wskaźnika dochodu w stosunku do przychodu, np.
-5% - z działalności w zakresie handlu hurtowego lub detalicznego,
– -10% - z działalności budowlanej lub montażowej albo w zakresie usług transportowych (art. 9 ust 2a ustawy).
Przedmiot opodatkowania
Dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty.
Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.
Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.
W przypadku gdy podatnik poniósł stratę w roku podatkowym, o wysokość tej straty może obniżyć dochód w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty (art. 7 ustawy).
Przychody podatkowe
Przychodami podatkowymi są nie tylko otrzymane pieniądze ale również inne wartości, np. różnice kursowe, wartość nieodpłatnie otrzymanych świadczeń oraz przychodów w naturze (art. 12 ustawy). Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
W ustawie zostały wymienione również kategorie, które nie są kwalifikowane do przychodów podatkowych, np. pobrane wpłaty lub zarachowane należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (art. 12 ust 4 ustawy).
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.
Podstawa opodatkowania
W celu obliczenia należnego podatku dochodowego konieczne jest ustalenie podstawy opodatkowania, którą stanowi dochód po odliczeniu ewentualnych darowizn na określone cele, przy zachowaniu określonych limitów (10% lub 15%), w stosunku do tego dochodu.
Podatek (w roku 2003) wynosi 27% podstawy opodatkowania.
Podatnicy składają co miesiąc deklaracje (do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni) i w ich terminie uiszczają zaliczki w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące. Podatnicy mogą również rozliczać się z podatku w systemie uproszczonym (art. 25 ust 6-10 ustawy). Wpłata zaliczek jest wówczas uzależniona od podatku należnego wykazanego w zeznaniu złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy lub w zeznaniu złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata. Przy uproszczonej formie wpłat zaliczek podatnicy nie składają deklaracji.
Ustawa z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn, Dz. U. z 1997r. Nr 16, poz. 89 z późń. zm..
Rozporządzenia Ministra Finansów.
Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych na terytorium RP, tytułem:
-spadku
-...
lol511