Diagnostyka chorób oskrzeli i płuc
Wywiad: kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej, odpluwanie
Częstość oddechów: tachypnoe
Oglądanie: określ wadę klatki piersiowej; powłóczenie klatki piersiowej
Badanie drżenia głosowego ścian klatki piersiowej
Osłuchiwanie płuc
· wydłużony wydech, świst oddechowy - wheezing
· rzężenia – oskrzela (słyszalne w czasie wdechu i wydechu)
◦ suche – wydzielina jest lepka, przyklejona do ścian oskrzeli (świsty, gwizdy, furczenia); wilgotne – gdy w oskrzelach jest półpłynna wydzielina
◦ w zależności od grubości: grubobańkowe i drobnobańkowe (podobne do dźwięku włosów nad uchem)
· trzeszczenia – płuca i oskrzeliki (słyszalne na szczycie wdechu, gdy rozklejają się pęcherzyki)
Różnicowanie rzężeń drobnobańkowych i trzeszczeń jest trudne, bo są podobne. Zwróć uwagę na fazę oddychania!!
Badania dodatkowe:
· zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej – radiogram klasyczny w projekcji PA (posterior-anterior) i bocznej
· saturacja krwi – pomiar przezskórny
· gazometria krwi – tętniczej, mieszanej (ocena niewydolności oddechowej, równowagi kwasowo-zasadowej)
· badanie czynności układu oddechowego – spirometria (ocena obturacji/zwężenia oskrzeli)
· badanie objętości płuc – pletyzmografia (ocena zmian restrykcyjnych)
· badanie wysiłkowe
Problemy pediatryczne = wady wrodzone układu oddechowego
· przetoka tchawiczo-przełykowa
· wiotkość tchawicy i oskrzeli, agenezja, aplazja, hipoplazja płuc
· sekwestracja płuc
· torbielowatość gruczolakowata płuc
· wady rozwojowe przepony – przepukliny przeponowe
· wady dużych naczyń w śródpiersiu
Ostre zapalenie oskrzeli
· etiologia
◦ najczęściej wirusy: rynowirusy, grypy, paragrypy, koronawirusy, wirusy RS, adenowirusy
◦ rzadziej patogeny atypowe: chlamydia pneumoniae, mycoplasma pneumoniae
◦ najrzadziej bakterie: streptococcus pneumoniae
· objawy: kaszel suchy (nieproduktywny), z odkrztuszaniem śluzowej lub śluzowo-ropnej wydzieliny, nieznacznie podwyższona temperatura ciała, kaszel z napadami bezdechu (krztusiec)
· stan ogólny: dość dobry; kaszel utrzymuje się do 3 tygodni
· osłuchowo:
◦ wilgotne: rzężenia średnio-, grubobańkowe;
◦ suche: świsty, furczenia
· leczenie: objawowe, antybiotyk przy zmianie wydzieliny na ropną!
Zapalenie oskrzelików (bronchiolitis obliterans)
◦ uszkodzenia inhalacyjne – gazy drażniące, dym tytoniowy
◦ infekcyjne – wirusy, bakterie i grzyby (kaszel poinfekcyjny)
◦ polekowe i toksyczne
◦ po przeszczepieniu płuc, serca, szpiku
◦ zapalenia jelit (colitis ulcerosa)
◦ choroby układowe
· objawy: suchy kaszel, duszność
· przedmiotowo: tachypnoe, świsty i trzeszczenia podczas wdechu, świszczący oddech, kaszel przewlekły, niewielkie podniesienie ciepłoty ciała
· desaturacja (hipoksja po wysiłku)
· często u niemowląt
· leczenie: glikokortykosteroidy i/lub leki rozszerzające oskrzela skuteczne u części chorych; u pacjentów po przeszczepie leki immunosupresyjne
Zapalenie płuc
· objawy:
◦ kaszel, odkrztuszanie ropnej plwociny
◦ ból w klatce piersiowej
◦ gorączka
◦ wzrost leukocytozy, CRP, OB,
◦ prokalcytonina (wzrasta przy zapaleniu płuc o etiologii bakteryjnej)
◦ spadek utlenowania krwi (spadek saturacji)
◦ zmiany w obrazie RTG płuc
◦ przyspieszony oddech (tachypnoe)
▪ u niemowląt do 2 mż > 60/min
▪ u niemowląt od 2 mż do 12 mż > 50/min
▪ dzieci od 1 rż do 5 rż > 40/min
▪ dzieci starsze i młodzież > 30/min
◦ opukiwanie: stłumienie wypuku
◦ osłuchiwanie: trzeszczenia, szmer oskrzelowy; u dzieci mogą występować rzężenia, bo u dzieci często współistnieje zapalenie oskrzeli (odoskrzelowe zapalenie płuc)
· podział:
◦ pozaszpitalne zapalenie płuc (środowiskowe, domowe)
◦ szpitalne zapalenie płuc (rozwinięcie objawów zapalenia płuc do 48 godzin po przyjęciu pacjenta do szpitala, z innych powodów – np. złamania nogi)
◦ zapalenie płuc związane z kontaktem ze służbą zdrowia
◦ zapalenie płuc u dzieci z obniżona odpornością
◦ zapalenie płuc zachłystowe
· etiologia:
◦ u dzieci najczęściej wirusowa
◦ bakteryjna
▪ bakterie „typowe” (streptococcus pneumoniae)
▪ bakterie „atypowe” (mycoplasma, chlamydiophila pneumoniae)
· czynniki ryzyka zapaleń płuc:
◦ szczególnie predysponowane do zapaleń płuc są niemowlęta, w tym niemowlęta urodzone przedwcześnie
◦ inne: sekwestracje i hipoplazja płuc, wiotkość centralnych dróg oddechowych, wrodzone rozstrzenie oskrzeli, wady dużych naczyń łuku aorty oraz wyraźne deformacje klatki piersiowej, niedożywienie, krzywica z niedoboru witaminy D, zakażenie HIV, wrodzone zespoły niedoboru odporności, mukowiscydoza, pierwotna dyskineza rzęsek, żołądkowo-przełykowa choroba refluksowa, mózgowe porażenie dziecięce i inne zespoły neurologiczne, leczenie immunosupresyjne, uzależnienie od dożylnie stosowanie narkotyków
◦ toksyczne substancje egzogenne: dym tytoniowy
◦ pobyt dziecka w szpitalu, leczenie wentylacja mechaniczną
· leczenie:
◦ empiryczne – włącz antybiotyk jak najwcześniej na podstawie obrazu klinicznego; zrezygnuj z antybiotyku, jeżeli pewny jesteś etiologii wirusowej
◦ wybierz miejsce leczenia dziecka (dom czy szpital)
◦ leczenie uzupełniające: tlenoterapia, zapewnienie dziecku spokoju, odpowiednie nawodnienie
◦ monitorowanie skuteczności leczenia: poprawa stanu ogólnego, powrót apetytu, prawidłowa saturacja, remisja zmian radiologicznych
1
catarzynka9