DiE_20_wersja web.pdf

(4078 KB) Pobierz

DZIECI W EUROPIE

Dzieci w Europie – publikacja wydawana w 15 j zykach przez sie wydawców z 18 krajów Europy.

Numer 20(8) / 2011

Biuletyn Informacyjny Rzecznika Praw Dziecka

Numer 1 / 2011

Marek Michalak

- Prawa najmłodszych Obywateli

Päivi Lindberg

- Zało enia programowe systemu wczesnej edukacji i opieki nad

dzie � mi do lat trzech w Finlandii

NAJMŁODSI OBYWATELE EUROPY:

OPIEKA I EDUKACJA DLA DZIECI PONI—EJ 3 ROKU —YCIA

797478362.275.png

797478362.283.png

797478362.294.png

797478362.305.png

797478362.001.png

797478362.012.png

797478362.023.png

797478362.029.png

797478362.030.png

797478362.031.png

797478362.032.png

797478362.033.png

797478362.034.png

797478362.035.png

797478362.036.png

797478362.037.png

797478362.038.png

797478362.042.png

797478362.051.png

797478362.062.png

797478362.073.png

797478362.084.png

797478362.095.png

797478362.106.png

797478362.272.png

797478362.273.png

797478362.274.png

797478362.276.png

797478362.277.png

797478362.278.png

797478362.279.png

797478362.280.png

797478362.281.png

797478362.282.png

797478362.284.png

797478362.285.png

797478362.286.png

797478362.287.png

797478362.288.png

797478362.289.png

797478362.290.png

797478362.291.png

797478362.292.png

797478362.293.png

797478362.295.png

797478362.296.png

797478362.297.png

797478362.298.png

797478362.299.png

797478362.300.png

797478362.301.png

797478362.302.png

797478362.303.png

797478362.304.png

797478362.306.png

797478362.307.png

797478362.308.png

797478362.309.png

797478362.310.png

797478362.311.png

797478362.312.png

797478362.313.png

797478362.314.png

797478362.315.png

797478362.002.png

797478362.003.png

797478362.004.png

797478362.005.png

797478362.006.png

797478362.007.png

797478362.008.png

797478362.009.png

797478362.010.png

797478362.011.png

797478362.013.png

Zespół Redakcyjny

Od redakcji

Marta Guzman, „Infancia”, Hiszpania

Associació de Mestres Rosa Sensat wydaje dwa magazyny; „Infància” i „Infancia”

po katalońsku, oraz hiszpańsku sześć razy w roku. Oba zajmują się dziećmi

w wieku 0-6 lat oraz łączą teorię z praktyką.

www.revistainfancia.org

Zapraszamy do lektury 20. numeru „Dzieci

w Europie”, którego tematem przewodnim są

najmłodsi obywatele Unii – dzieci do lat trzech.

W numerze piszemy o tym, dlaczego większość

państw skąpi środków na usługi dla najmłodszych

oraz omawiamy rozwiązania polityczne

i praktyczne stosowane w Europie (a także

zależności między usługami dla dzieci a urlopami

dla rodziców). Poruszany temat wydaje się dziś

szczególnie aktualny, jako że w lutym 2011 roku

Komisja Europejska opublikowała nowy komunikat

w sprawie wczesnej edukacji i opieki nad

dzieckiem. Dokument ten, który dotyczy dzieci

od urodzenia do wieku obowiązku szkolnego,

stwarza możliwość skuteczniejszego wspierania

najmłodszych oraz ich rodzin. W tekście

podkreślono znaczenie powszechnego dostępu

do edukacji oraz konieczność wprowadzenia

zintegrowanej oferty usług; wysunięto także

propozycję wykorzystania funduszy strukturalnych

do analizy funkcjonowania różnych modeli

kształcenia i opieki. Są to kroki w dobrym

kierunku. Redakcja „Dzieci w Europie”

z zainteresowaniem będzie śledzić dalszy

rozwój wydarzeń.

Browen Cohen, „Children in Scotland”, Wielka Brytania i Irlandia

„Children in Scotland” to miesięcznik, który oferuje pogłębione artykuły

i aktualności dotyczące dzieci, młodych ludzi i ich rodzin w Szkocji.

www.childreninscotland.org.uk

Ferruccio Cremaschi, „Bambini”, Włochy

„Bambini” to miesięcznik dla pedagogów zajmujących sie dziecmi w wieku 0-6 lat,

który koncentruje się na naukowych badaniach oraz dobrych praktykach

w działaniach edukacyjnych.

Eva Gruber, „Betrifft Kinder”, Niemcy

„Betrift Kinder” to miesięcznik zawierający aktualności i informacje

o polityce dotyczącej opieki i edukacji małych dzieci w Niemczech.

www.verlagdasnetz.de

Perrine Humblet, „Grandir à Bruxelles”, społeczność francuska, Belgia

Cztery tysiące egzemplarzy pisma „Grandir à Bruxelles”, są nieodpłatnie

dystrybuowane co dziewięć miesięcy.

www.grandirabruxelles.be

Teresa Ogrodzińska, Fundacja im J. A. Komeńskiego, Polska

Fundacja Komeńskiego to organizacja pozarządowa dążąca do zapewnienia

równych szans wszystkim dzieciom w wieku od urodzenia od 10 lat.

www.frd.org.pl

Stig G Lund, „Born & Unge”, Dania

„Born & Unge” to tygodnik nieodpłatnie dystrybuowany do 50 tysięcy członków

BUPL (związku zawodowego pedagogów). Zajmuje się praktyką, teorią oraz

warunkami ich pracy.

www.bupl.dk, www.boernogunge.dk

Jan Peeters, Anke van Keulen, „Kiddo”, Flandria i Holandia

„Kiddo” wychodzi osiem razy w roku i jest rozpowszechniane w Holandii oraz

Flandrii. Skierowany jest do praktyków pracujących z dziećmi w wieku 0-12 lat.

www.childcareinternational.nl, www.vbjk.be

Redaktorką obecnego numeru jest Márta

Korintus, kierująca działem badań węgierskiego

Narodowego Instytutu Polityki Rodzinnej

i Społecznej (Nemzeti Család-és Szociálpolitikai

Intézet), która od ponad dwudziestu lat zajmuje

się rozwiązaniami systemowymi i praktycznymi

w dziedzinie wczesnej edukacji i opieki.

Jej doświadczenie pomogło nam w opracowaniu

tego numeru.

Marie Nicole Rubio, „Le Furet”, Francja

„Le Furet” wydawany jest trzy razy w roku, zajmuje się dziećmi w wieku 0-6 lat.

Jest czytany przez trenerów, menedżerów i koordynatorów we Francji.

www.lefuret.orgl

Lucia Santos „Cadernos de Educação de Infância”, Portugalia

APEI – Associação de Proissionais de Educação de Infância wydaje „Cadernos

de Educação de Infância” trzy razy w roku. To jedyny w Portugalii magazyn

poświęcony problematyce małych dzieci.

www.apei.no.sapo.pt

Na koniec z ogromną radością informujemy,

że nasze pismo – „Dzieci w Europie” otrzymało

nagrodę włoskiego oddziału Europejskiego Forum

Wydawców (EU Publishers’ Forum) za wkład

w rozwój kultury.

Helena Buric, „Pučko otvoreno učliliąte, Korak po korak, Chorwacja

Helena Buric, Pučko otvoreno učliliąte, Korak po korak (Otwarta Akademia

Krok po kroku) to organizacja pozarządowa szkoląca nauczycieli. Jej misją jest

promocja jakościowej edukacji i opieki dla dzieci.

www.korakpokorak.hr

Gella Varnava-Skoura, „Mosty, Grecja

Magazyn Mosty wydawany jest sześć razy w roku. Skierowany jest do nauczycieli,

nauczycieli akademickich i praktyków pracujących z dziećmi. Poświęcony jest

tematyce teorii, badań i dobrym praktykom w edukacji dla dzieci w wieku

3-12 lat.

www.doudoumis.gr

Bronwen Cohen,

Children in Scotland –

redaktorka naczelna 20. numeru

„Children in Europe”

Członkowie stowarzyszeni:

Austria – www.unserekinder.at

Rumunia – www.unitbv.ro

Węgry – www.szmi.hu

DZIECI W EUROPIE

Celem „Dzieci w Europie” jest:

-

stworzenie forum do wymiany myśli, doświadczeń i informacji,

-

nawiązanie dialogu między teorią a praktyką,

-

podkreślanie szacunku dla różnorodności,

-

wkład w rozwój polityki i praktyki na poziomie państwowym i europejskim,

-

włączanie osiągnięć z przeszłości we współczesne rozwiązania.

Numer 20 „Dzieci w Europie” został wydany dzięki dotacji Trust for Civil Society in Central & Eastern Europe.

797478362.014.png

797478362.015.png

797478362.016.png

797478362.017.png

797478362.018.png

797478362.019.png

797478362.020.png

797478362.021.png

797478362.022.png

797478362.024.png

797478362.025.png

797478362.026.png

797478362.027.png

797478362.028.png

797478362.039.png

797478362.040.png

797478362.041.png

797478362.043.png

797478362.044.png

797478362.045.png

797478362.046.png

797478362.047.png

797478362.048.png

797478362.049.png

797478362.050.png

797478362.052.png

797478362.053.png

797478362.054.png

797478362.055.png

797478362.056.png

797478362.057.png

797478362.058.png

797478362.059.png

797478362.060.png

797478362.061.png

797478362.063.png

797478362.064.png

797478362.065.png

797478362.066.png

797478362.067.png

797478362.068.png

797478362.069.png

797478362.070.png

797478362.071.png

797478362.072.png

797478362.074.png

797478362.075.png

797478362.076.png

797478362.077.png

797478362.078.png

797478362.079.png

797478362.080.png

797478362.081.png

797478362.082.png

797478362.083.png

797478362.085.png

797478362.086.png

797478362.087.png

797478362.088.png

797478362.089.png

797478362.090.png

797478362.091.png

797478362.092.png

797478362.093.png

Spis treści

Temat Numeru

Drodzy Czytelnicy,

Do wstępu Brownen dodaję jeszcze dwie

informacje, które powinny zainteresować

polskich odbiorców.

2

Márta Korintus – Jakie warunki rozwoju mają w Europie dzieci do

lat trzech i co najlepiej służy ich dobru

Redakcje „Dzieci w Europie” zaplanowały

seminaria promujące potrzeby edukacyjno-

-rozwojowe małych dzieci. Pierwsze odbyło

się w czerwcu 2011 roku w szkockiej

miejscowości New Lanark – to właśnie

do tamtejszych mieszkańców należy

tytuł światowych pionierów w dziedzinie

wprowadzania zintegrowanych usług

wczesnej edukacji i opieki. Kolejne seminaria

odbędą się w Hiszpanii, Włoszech, Brukseli,

Polsce i na Węgrzech. Informacje o polskich

seminariach znajdziecie Państwo na stronie

Fundacji Komeńskiego www.frd.org oraz

Instytutu Komeńskiego spółka z o.o. spółka

komandytowa www.instytutkomenskiego.pl

Pedagogika a obraz dziecka

4

6

Tullia Musatti, Susanna Mayer – Edukacja i opieka w żłobku – czyli

jak z wielu nici utkać gobelin

Aldo Fortunati – Jakość pracy placówek wczesnej edukacji i opieki

nad dzieckiem na przykładzie San Miniato

Badania

8

10

Elin Michélsen – Poznajmy się …

Ole Henrik Hansen – O czym świadczą badania nad usługami dla

dzieci do lat trzech

Ponadto serdecznie zapraszam wszystkich

zainteresowanych dobrostanem małych

dzieci do włączenia się do dyskusji na

temat zdjęcia zamieszczonego na stronie

8 tego numeru – przedstawia ono

dwudziestojednomiesięczne dziecko, które

stoi na blacie kuchennym i podaje wieko

puszki swoim koleżankom stojącym poniżej.

To zdjęcie zapoczątkowało wśród wydawców

„Dzieci w Europie” ożywioną dyskusję na

temat bezpieczeństwa i samodzielności

dzieci. Czekamy na Państwa opinie na:

www.frd.org.pl i

Prawa dziecka

14

16

Wystąpienia Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka

– Prawa najmłodszych Obywateli

– Prawo małego dziecka do opieki

Systemy i praktyka

18

Bronwen Cohen – Dlaczego najmłodszym obywatelom Europy

najlepiej służą ogólnodostępne zintegrowane systemy usług

Päivi Lindberg – Założenia programowe systemu wczesnej edukacji

i opieki nad dziećmi do lat trzech w Finlandii

Monika Rościszewska Woźniak – Standardy wczesnodziecięcej

opieki i edukacji

Stig Lund – Usługi wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi do lat

trzech w Danii

Peter Moss – Urlopy dla rodziców dzieci do lat trzech

20

Teresa Ogrodzińska,

Fundacja Komeńskiego –

redaktorka polskiej edycji 20.

numeru „Dzieci w Europie”

22

24

26

Unia Europejska

28

29

Rozmowa z Nórą Milotay – Nowy komunikat Komisji Europejskiej

w sprawie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

Florence Pirard i Benoît Parmentier – Propozycje „Europe de

l’Enfance” dotyczące polityki wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi

w Europie w latach 2010-2020

Jana Hainsworth – Kształtowanie podejścia holistycznego

30

W centrum uwagi

32

O Elinor Goldschmied opowiada prof. Sonia Jackson

www.childrenineurope.org

redaktorka naczelna: Brownen Cohen

współredaktorka: Marta Korintus

redaktorka polskiego wydania: Teresa Ogrodzińska

tłumaczenie: Ewa Pulkowska

projekt graiczny: Piotr Bukowski

fotograie: archiwum Dzieci w Europie

wydawcy: Rzecznik Praw Dziecka oraz Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego,

www.frd.org.pl.

numer ISSN 1899-5527

copyright: Rzecznik Praw Dziecka, Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk lub kopiowanie całości albo fragmentów artykułów –

z wyjątkiem cytatów w artykułach i przeglądach krytycznych – możliwe jest tylko na podstawie

pisemnej zgody wydawcy.

797478362.094.png

797478362.096.png

797478362.097.png

797478362.098.png

797478362.099.png

797478362.100.png

797478362.101.png

797478362.102.png

797478362.103.png

797478362.104.png

797478362.105.png

797478362.107.png

797478362.108.png

797478362.109.png

797478362.110.png

797478362.111.png

797478362.112.png

797478362.113.png

797478362.114.png

797478362.115.png

797478362.116.png

797478362.117.png

797478362.118.png

797478362.119.png

797478362.120.png

797478362.121.png

797478362.122.png

797478362.123.png

797478362.124.png

797478362.125.png

797478362.126.png

797478362.127.png

797478362.128.png

797478362.129.png

797478362.130.png

797478362.131.png

797478362.132.png

797478362.133.png

797478362.134.png

797478362.135.png

797478362.136.png

797478362.137.png

797478362.138.png

797478362.139.png

797478362.140.png

797478362.141.png

797478362.142.png

797478362.143.png

Jakie warunki

rozwoju mają w

Europie dzieci do lat

trzech i co najlepiej

służy ich dobru

Márta Korintus, redaktorka numeru poświeconego najmłodszym obywatelom Europy,

zastanawia się, dlaczego kwestie związane z opieką nad dziećmi do lat trzech zajmują w wielu

krajach znacznie mniej miejsca w polityce i debatach publicznych niż kwestie związane

z opieką przedszkolną, i omawia tematy opisywane w tym numerze.

Problematyka wczesnej edukacji i opieki od dawna cieszy się

w Europie sporym zainteresowaniem. Panuje powszechna zgoda,

że usługi wysokiej jakości pełnią bardzo istotną rolę, ponieważ

pomagają w rozwoju dzieci, przyczyniają się do tworzenia więzi

społecznych, przerywając zaklęty krąg braku perspektyw,

i uczą jak zdobywać wiedzę przez całe życie. Badania

neurologiczne dowiodły, że szczególne znaczenie mają lata

wczesnego dzieciństwa, ponieważ właśnie wtedy w mózgu

zachodzą fundamentalne procesy o zasadniczej wadze. Jest

to czas doniosłych zmian w rozwoju izycznym, poznawczym,

emocjonalnym i społecznym dziecka, a doświadczenia

wyniesione z tego okresu nierzadko rzutują później na całe

dorosłe życie. Jednak pomimo ogromnego znaczenia wczesnego

dzieciństwa, kwestie związane z edukacją i opieką nad dziećmi

do lat trzech zajmują w wielu krajach europejskich znacznie

mniej miejsca w polityce i debatach publicznych niż zagadnienia

dotyczące usług przedszkolnych dla dzieci starszych.

Nowe pokolenie mężczyzn coraz częściej włącza się w prace

domowe, ale prawdziwą pomocą dla matek byłby elastyczny

czas pracy, urlopy dla rodziców, oraz oferta różnych form opieki

nad dziećmi. Mimo iż w Unii duży nacisk kładzie się na rozwój

więzi społecznych oraz integracji, usługi dla najmłodszych

często powielają nierówności wskutek nierównego do nich

dostępu, a także w wyniku ignorowania kwestii różnorodności

w praktyce wychowawczej. Koniecznie należałoby stworzyć

powszechnie dostępne ośrodki z programami integracyjnymi dla

dzieci ubogich, słabszych, niepełnosprawnych i należących do

mniejszości, a główną rolę w tym przypadku powinno odegrać

państwo.

Programy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

(OECD) pt. Starting Strong (statystyki dostępu do wczesnej

opieki i edukacji) oraz Family Database (statystyki dotyczące

rodzin) pokazują, że do żłobków i przedszkoli uczęszcza dziś

większy odsetek dzieci niż kiedykolwiek wcześniej, a towarzyszy

temu wzrost świadomości, iż korzystanie od najmłodszych lat

z wysokiej jakości usług może znacząco się przyczynić do

wyrównywania różnic. Coraz lepiej też rozumiemy, co stanowi

o wysokiej jakości.

Na pierwszej światowej konferencji UNESCO poświęconej

wczesnej edukacji i opiece, która odbyła się w Moskwie we

wrześniu 2010 roku, zwrócono uwagę na korzyści płynące

z inwestowania w usługi dla najmłodszych w zakresie ochrony

zdrowia, wyżywienia, wychowania i zmniejszania nierówności

społecznych, oraz przytoczono wymowne dowody świadczące

wyraźnie, że inwestycja we wczesną opiekę i edukację

charakteryzuje się większą „stopą zwrotu” niż ma to miejsce

w przypadku innych obszarów oświaty.

Niemniej poziom usług dla dzieci do lat trzech jest wciąż niższy

niż dla przedszkolaków. Z analizy stopnia realizacji przyjętych

w Barcelonie w 2002 roku założeń, które dotyczą zapewnienia

miejsc w placówkach dla co najmniej 33% dzieci w wieku do lat

trzech wynika, że zakładany cel nadal nie został we wszystkich

krajach osiągnięty – co więcej, nadesłane dane o dostępności

usług należy traktować z dużą ostrożnością. Systemy opieki

różnią się w zależności od kraju – w rezultacie odmienne są

deinicje pojęć, treści nauczania i metody pedagogiczne.

Bez uwzględnienia liczby godzin spędzonych w placówce,

statystyki dostępności maskują istotne różnice (patrz wykres);

np. z danych ogólnych wynika, że z usług dla najmłodszych

korzysta 45% dzieci w Holandii i 33% dzieci w Wielkiej Brytanii,

ale tylko 4% dzieci holenderskich i 5% dzieci brytyjskich

uczęszcza do placówek przez co najmniej 30 godzin tygodniowo.

Dla odmiany w Danii znakomita większość dzieci przebywa

w placówkach przez cały dzień.

Konieczność inwestowania w usługi dla najmłodszych nie

wynika jedynie z realizacji praw dziecka do rozwoju –

w całej Europie coraz więcej uwagi poświęca się rozwiązaniom

umożliwiającym kobietom powrót do pracy, a rodzicom

zachowanie równowagi między życiem prywatnym

i zawodowym, w czym wydatnie może pomóc opieka żłobkowa.

Zainteresowanie formami opieki nad dziećmi do lat trzech

wywołuje też pilna potrzeba zwiększenia zatrudnienia wśród

kobiet.

2

797478362.144.png

797478362.145.png

797478362.146.png

797478362.147.png

797478362.148.png

797478362.149.png

797478362.150.png

797478362.151.png

797478362.152.png

797478362.153.png

797478362.154.png

797478362.155.png

797478362.156.png

797478362.157.png

797478362.158.png

797478362.159.png

797478362.160.png

797478362.161.png

797478362.162.png

797478362.163.png

797478362.164.png

797478362.165.png

797478362.166.png

797478362.167.png

797478362.168.png

797478362.169.png

797478362.170.png

797478362.171.png

797478362.172.png

797478362.173.png

797478362.174.png

797478362.175.png

797478362.176.png

797478362.177.png

797478362.178.png

797478362.179.png

797478362.180.png

797478362.181.png

797478362.182.png

797478362.183.png

797478362.184.png

797478362.185.png

797478362.186.png

797478362.187.png

797478362.188.png

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Austria

Belgia

Dania

Finlandia

Francja

Niemcy

Węgry

Włochy

Holandia

Portugalia

Słowenia

Hiszpania

Wlk. Brytania

Norwegia

Dzieci ogółem

Odsetek wszystkich dzieci w placówkach wczesnej edukacji i opieki w porównaniu z odsetkiem

dzieci korzystających z placówek przez co najmniej 30 godzin tygodniowo.

≥30 godz/tyg

Długo można by wymieniać przyczyny, dla których z

opieki żłobkowej korzysta niewielki odsetek dzieci do lat

trzech. Jedna z nich to dość nikłe zainteresowanie tą grupą

wiekową w programach polityki społecznej. Przekonanie,

że małe dziecko najlepiej wychowa się w domu jest nadal

rozpowszechnione w wielu krajach, a najbardziej tam,

gdzie miejsc w żłobkach brakuje. Dodatkowo do braku

zainteresowania usługami dla najmłodszych przyczyniają

się długie urlopy wychowawcze, np. na Węgrzech czy

w Czechach.

Prezentujemy też różne systemy i modele usług.

Bronwen Cohen omawia wyniki unijnego programu

Working for Inclusion ( Praca na rzecz integracji ),

który zwraca uwagę na potrzebę stworzenia w pełni

zintegrowanych systemów powszechnie dostępnej

wczesnej edukacji i opieki w celu zmniejszania nierówności

społecznych – Dania i Finlandia to dwa spośród zaledwie

pięciu krajów europejskich, gdzie takie systemy już działają

– piszą o tym Stig Lund z Danii i Päivi Lindberg z Finlandii.

W przypadku dzieci do lat trzech najważniejsza wydaje

się możliwość uzyskania przez oboje rodziców prawa do

urlopu płatnego w takiej wysokości, by jego wykorzystanie

stało się realne. O potrzebie skoordynowania urlopu dla

rodziców z usługami wczesnej opieki i edukacji pisze Peter

Moss.

Na placówki opieki zorganizowanej często przeznacza

się ograniczone środki z funduszy publicznych, co może

tłumaczyć, dlaczego dane statystyczne są skąpe

i zawodne; niemniej wciąż wzrasta świadomość znaczenia

wysokiej jakości wczesnej edukacji i opieki żłobkowej dla

zaspokajania rozmaitych potrzeb dzieci i ich rodzin,

i coraz więcej dowodów to znaczenie potwierdza. W tym

kontekście poprawę systemu usług dla najmłodszych

obywateli należy uznać za podstawowy obowiązek

społeczny.

Dwa ostatnie artykuły przedstawiają najnowszą sytuację

w Unii w omawianej przez nas dziedzinie. Publikujemy

wywiad na wyłączność z Norą Milotay na temat

komunikatu Komisji Europejskiej w sprawie wczesnej

edukacji i opieki nad dzieckiem oraz wypowiedź Jany

Hainsworth, sekretarz generalnej organizacji „Eurochild”.

Na zakończenie Sonia Jackson wspomina Elinor

Goldschmied, zmarłą w 2009 roku prekursorkę wielu

obecnie stosowanych metod dydaktycznych, a zwłaszcza

edukacyjnego „koszyka skarbów”.

W obecnym numerze „Dzieci w Europie” przedstawiamy

przegląd europejskich rozwiązań w dziedzinie wczesnej

opieki i edukacji.

Tullia Musatti i Susanna Mayer omawiają podstawy

programowe pracy w żłobku, natomiast Aldo Fortunati

opisuje, jak w pewnym włoskim miasteczku przestrzega

się praw dziecka do dobrej opieki, która oznacza, że mali

podopieczni mogą sami pokierować własną edukacją.

Elin Michélsen przedstawia badania, które przeprowadziła

w szwedzkich żłobkach, dotyczące kontaktów

interpersonalnych między rówieśnikami i ich znaczenia

dla rozwoju społeczno-emocjonalnego, a Ole Henrik

Hansen przybliża wyniki innych przedsięwzięć badawczych

odnoszących się do grupy wiekowej 0-3 lat w krajach

skandynawskich.

Márta Korintus kieruje działem badań węgierskiego

Narodowego Instytutu Polityki Rodzinnej i Społecznej

(Nemzeti Család-és Szociálpolitikai Intézet)

w Budapeszcie.

marta.korintus@szmi.hu

3

797478362.189.png

797478362.190.png

797478362.191.png

797478362.192.png

797478362.193.png

797478362.194.png

797478362.195.png

797478362.196.png

797478362.197.png

797478362.198.png

797478362.199.png

797478362.200.png

797478362.201.png

797478362.202.png

797478362.203.png

797478362.204.png

797478362.205.png

797478362.206.png

797478362.207.png

797478362.208.png

797478362.209.png

797478362.210.png

797478362.211.png

797478362.212.png

797478362.213.png

797478362.214.png

797478362.215.png

797478362.216.png

797478362.217.png

797478362.218.png

797478362.219.png

797478362.220.png

797478362.221.png

797478362.222.png

797478362.223.png

797478362.224.png

797478362.225.png

797478362.226.png

797478362.227.png

797478362.228.png

797478362.229.png

797478362.230.png

797478362.231.png

797478362.232.png

797478362.233.png

797478362.234.png

797478362.235.png

797478362.236.png

797478362.237.png

797478362.238.png

797478362.239.png

797478362.240.png

797478362.241.png

797478362.242.png

797478362.243.png

797478362.244.png

797478362.245.png

797478362.246.png

797478362.247.png

797478362.248.png

797478362.249.png

797478362.250.png

797478362.251.png

797478362.252.png

797478362.253.png

797478362.254.png

797478362.255.png

797478362.256.png

797478362.257.png

797478362.258.png

797478362.259.png

797478362.260.png

797478362.261.png

797478362.262.png

797478362.263.png

797478362.264.png

797478362.265.png

797478362.266.png

797478362.267.png

797478362.268.png

797478362.269.png

797478362.270.png

797478362.271.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Chce_sie_bawic_nowe_zmniejszone.pdf (4904 KB)
DwE24_www3.pdf (3185 KB)
DwE nr 18.pdf (2815 KB)
DiE_20_wersja web.pdf (4078 KB)
DwE23_do druku_OK.pdf (3020 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin