Anglia w okresie monarchii wczesnofeudalnej i monarchii stanowej XI-XV [163-176]
– wladza krolewska
– w Anglii nie doszlo do rozbicia dzielnicowego
– w XIII wieku przeksztalcenie sie w monarchie stanowa
– Wilhelm Zdobywca zdobyl tron krolow anglosaskich i zyskal wiecej uprawnien dzieki podbojowi
– panstwo patrymonialne
– krol jest najwyzszym zwierzchnikiem lennym
– 1086 przysiega wiernosci na zjezdzie w Salisbury
– podporzadkowanie wszystkich poddanych krolestwu
– danina dla wladcy od calej ludnosci
– dochody krola
– wplywy z dobr krolewskich
– regalia (prawo bicia monety, cla, targi)
– danina ludnosci
– dochody z lenn i tarczowe
– wladza ustawodawcza w rekach krola
– krol- najwyzszy straznik pokoju
– kompetencje sadowe przy naruszeniu miru krolewskiego
– poczatkowo koncesje sadowe dla feudalow
– XII narzucenie sadownictwa krolewskiego
– ograniczenia wladzy
– prawo boskie
– prawo lenne
– XII walki o wladze z moznymi- zwyciestwo krola
– XIII przewaga moznowladztwa w walce z krolem
– 1215 Wielka Karta, prawo oporu
– detronizacja Edward II (1327), Ryszard II (1399)
– Parlament, reprezentacja wszystkich stanow
– powstal gdy ktol potrzebowal pomocy mieszczan i rycestwa w walce z moznymi
– panstwo a Kosciol
– poczatkowo
– zasadnicze podporzadkowanie Kosciola
– dobra koscielne pod zwierzchnictwem panstwa
– kwestie sporne
– obsadzanie stanowisk biskupich
– sadownictwo koscielne
– oplaty Kosciola na rzecz panstwa
– 1164 konstytucje klarendonskie Henryka II (zakaz osob swieckich przed sadami koscielnymi)
– 1170 zamordowanie Tomasza Becketa (arcybiskup Canterbury)
– upokorzenie krola i odwolanie konstytucji
– 1213 zwyciestwo papieza nad Janem bez Ziemi
– oddanie Anglii w lenno
– XIV oslabienie pozycji Kosciola w wyniku dzialnosci krola i Parlamentu
– nastepstwo tronu
– po smierci bez meskich potomkow synow Wilhelma I elekcja wewnatrz rodu
– Henryk II umacnia zasade dziedzicznosci tronu
– system kognatyczny w przypadku braku meskiego potomka
– 1301 ksiaze Walii, oficjalny tytul nastepny tronu
– urzedy nadworne
– seneszal (steward)
– czescnik (buttler)
– komornik (chamberlain)
– konetabl (constabl)
– wielki justycjariusz
– glowny pomocnik i zastepca krola
– zniesiony gdy zaczal zagrazac tronowi (poczatek XIII)
– kanclerz
– przejal zadania wielkiego justycjariusza
– dysponuje wielka pieczecia (kontrola nad dokumentacja)
– sad kanclerski
– Rada Krolewska
– rada dygnitarzy nadwornych
– tenentes in capite, narada bezposrednich wasali
– curia regis
– charakter dorarczy
– sad parow, sprawy apelacyjne
– Magnum Consilium i Consilium Ordinarium
– organy wywodzace sie z curia regis
– Exchequer (centralny urzad skarbowy, trybunal sadowy dla spraw skarbowych)
– Curia ad Scaccarium pod przewodnictwem Chancellor of Exchequer
– XII Pipe Rolls, pergaminowe sprawozdania rachunkowe
– Kings Bench, Common please
– Izba Lordow, Parlament
– XII Rada Zwyczajna (Scislejsza)
– 1215 Magna Charta Libertatum
– po otwartych walkach krola z baronami
– 63 artykuly
– pierwsze wolnosci osobiste i polityczne o charakterze demokratycznym (poczatkowo kierowane do baronow)
– art. 39 wolnosc osobista
– art. 21 iudicia parium dla baronow
– art. 12 zgoda ogolnej Rady Krolestwa (art. 14) na nalozenia tarczowe i zasilki lenne
– art. 61 komisja 25 baronow dla pilnowania krola
– prawo oporu w wypadku nie dotrzymywaniu zobowiazan
– art. 12, 14, 61 pomijane od 1216 Henryk III
– uznawana za czesc konstytucji angielskiej
– poczatki Parlamentu
– powstale z Wielkiej Rady (od 1213 zwolywana wraz z rycestwem)
– 1265 pierwsze wystapienie przedstawicielstwa 3 stanow
– 1264 zwyciestwo nad krolem pod Lewis (Szymon de Montfort), mieszczanie
– struktura Parlamentu ksztaltuje sie w XIV wieku
– sklad Parlamentu
– Upper House (pozniej House of Lords)
– duchowienstwo (arcybiskupi, biskupi, opaci)
– parowie Anglii
– Lower House (pozniej House of Commons)
– oddzielne kolegiow od XIV wieku
– przedstawiciele rycerstwa (hrabstw)
– po 2 poslow
– XV- 37 hrabstw
– speaker zawsze wybierany z rycestwa
– 1429-1832 wysoki cenzus majatkowy dla wlascicieli ziemskich
– czynne prawo polityczne rowniez dla freeholders
– przedstawiciele uprzywilejowanych miast
– XIII- 21 miast, XV- 112 miast
– wysoki cenzus majatkowy
– szczegolny mir krolewski
– do XV instrukcje poselskie, potem reprezentacja narodowa
– uprawnienia Parlamentu
– sadownictwo
– Izba Lordow
– odwlania w okreslonych dziedzinach
– iudicium parium dla Lordow
– impeachment...
Edytka17