KARMIENIE PRZEZ GŁĘBNIK.doc

KARMIENIE PRZEZ ZGŁĘBNIK

DEFINICJA KARMIENIA PRZEZ ZGŁĘBNIK- jest to podawanie przygotowanego pokarmu płynnego lub półpłynnego za pomocą zgłębnika wprowa- zgłębnika wprowadzonego do żołądka lub jelita cienkiego.

ZGŁĘBNIKIEM (sondą) nazywamy giętkie lub sztywne przewo­dy o zróżnicowanej budowie (średnicy, kształcie, długości), wpro­wadzane do wnętrza organizmu. Jedynym warunkiem jego zastoso­wania jest zachowana czynność przewodu pokarmowego. Może być on wprowadzony do organizmu przez nos lub usta. Można przez niego podawać potrawy zbliżone do podawanych doustnie, ale muszą być odpowiednio rozdrobnione i upłynnione, lub też opraco­wane fabrycznie diety (np. Nutrison, Nutridrink, Peptison). Tole­rancja na podawane przez zgłębnik pokarmy uzależniona jest od jego umiejscowienia w przewodzie pokarmowym, im wyżej (dalej od żołądka) się znajduje, tym jest lepsza.

CEL KARMIENIA ZA POMOCĄ ZGŁĘBNIKA:

- dostarczenie niezbędnych do zachowania procesów życiowych składników pokarmowych.

Sonda może być wprowadzana do przewodu pokarmowego na czas kar­mienia albo pozostawiana na okres od 24 do 48 godzin.

WSKAZANIA DO KARMIENIA

W przypadku gdy pacjenci nie mogą przyjmować posiłków drogą doustną lub przyjmują niedostateczną jego ilość, stosuje się odżywianie za pomocą zgłębnika żołądkowego. Wskazane jest ono w przypadkach:

• zaburzeń połykania występujących w wyniku np. zabiegów operacyjnych;

• chorób psychicznych, np. jadłowstręt psychiczny;

• stanów zaburzeń przytomności;

• zaburzeń spowodowanych chemio- i radioterapią, np. brak apetytu, uporczywe wymioty;

• zmian neurologicznych powstałych wskutek urazu lub cho­roby.

PRZECIWWSKAZANIA DO WPROWADZANIA ZGŁĘBNIKA ŻOŁĄDKOWEGO: 

• skrzywienie przegrody nosa;             

• brak podniebienia twardego;             

• niedawno przebyta operacja przełyku lub żołądka;

• brak odruchu gardłowego i odruchu połykania.

WYBÓR DROGI WPROWADZENIA SONDY PRZEZ USTA ZALEŻY OD NASTĘPUJĄCYCH CZYNNIKÓW:

- na życzenie pacjenta;

-założenie zgłębnika na krótki okres;

- rozmiar sondy jest zbyt duży w porównaniu ze światłem jamy ustnej             

POWIKŁANIA, KTÓRE MOGĄ WYSTĄPIĆ PODCZAS KARMIENIA ZE MOCĄ ZGŁĘBNIKA ŻOŁĄDKOWEGO, DZIELIMY NA TRZY GRUPY:

I.    POWIKŁANIA MECHANICZNE związane z rodzajem, właściwościami oraz położeniem zgłębnika:

1. Wysychanie i pękanie błony śluzowej jamy nosowej, g;ardła i jamy ustnej.

2.    Stany zapalne jamy nosowej, gardła, uszu.

Oba te powikłania są efektem braku bodźca do wydzielania śliny, jakim jest przeżuwanie pokarmu oraz koniecznością oddychania przez usta.

3.    Przerwanie ciągłości szwów pooperacyjnych w przełyku

4.    Uszkodzenie ściany naczyń krwionośnych (w przypadku żylaków przełyku może to doprowadzić do masywnego krwotoku).

5.    Przedziurawienie przełyku, któremu sprzyja obecność uchyłków, zwężeń przełyku.

6.    Powstawanie nadżerek, odleżyn wzdłuż przebiegu zgłębnika w jamie nosowej, gardle, przełyku.

Wymienione wyżej cztery powikłania spowodowane są użyciem zbyt grubego w stosunku do światła przełyku i mało elast nego zgłębnika.

7.    Ostre zapalenie zatok powstające w wyniku zatkania; przez zgłębnik ujścia zatoki, które może doprowadził powikłań następczych (zapalenia ucha środkowego, ropnia mózgu).

8.    Zapalenie przełyku powstające w sprzyjających warunkach, np. wyniszczenia pacjenta, uporczywych wymiotów.

9.    Zapętlenie zgłębnika powstające w wyniku stosowania; cienkiego i elastycznego przewodu.

10. Zatkanie zgłębnika - może powstać w wyniku podawania; zbyt gęstego pokarmu lub niewystarczającego przepłukania sondy po zakończeniu karmienia.

11. Wprowadzenie zgłębnika do dróg oddechowych.

12. Przypadkowe usunięcie zgłębnika przez pacjenta.

II.   POWIKŁANIA METABOLICZNE - powstające na skutek nie widłowej ilości i jakości podawanego pożywienia, płynów, istniejących już zaburzeń spowodowanych zwiększonym katabolizmem itp.:

      1.    Przewodnienie.

2.    Odwodnienie.

Oba te powikłania powstają w wyniku nieprawidłowej podaży wody i sodu w pokarmie.

3.    Hipoglikernia - szczególnie u pacjentów przyjmujących insulinę.

4.    Zaburzenia w składzie składników mineralnych, wita­min, niezbędnych kwasów tłuszczowych.

III. POWIKŁANIA SEPTYCZNE:

1.   Zakażenie posiłku - może do niego dojść w wyniku roz­woju flory chorobotwórczej na skutek nieprawidłowego przechowywania mieszanek, ich przygotowywania, nie­przestrzegania zasad aseptyki.

2.    Zachłystowe zapalenie płuc powstające w wyniku przedo­stania się treści żołądkowej do układu oddechowego.

U pacjentów z założonym zgłębnikiem na stałe bardzo ważna jest codzienna pielęgnacja jamy ustnej, po każdym posiłku ssanie cukierków o mocnym smaku, żucie gumy zapobiegające wysycha­niu błony śluzowej jamy ustnej. Istotne jest też regularne rozluź­nianie i mocowanie na nowo sondy, co zmniejsza ryzyko powsta­wania odleżyn na błonie śluzowej jamy nosowej i przełyku.

ZASADY OBOWIĄZUJĄCE PODCZAS KARMIENIA ZA POMOCĄ ZGŁĘBNIKA:

I. ZASADY ZWIĄZANE Z  POŻYWIENIEM I PROCESEM ODŻYWIANIA:

1.    Odżywianie przez zgłębnik w zakresie rodzaju, objętości i częstości podawania pożywienia odbywa się zgodnie ze zleceniami lekarza.

2.   Wykonywanie pielęgnacji jamy ustnej zawsze przed kar­mieniem (np. w formie toalety), co zmniejsza odruchy wy­miotne.

3.    Niepodawanie pokarmów o zmienionym wyglądzie (wy­trącony osad, zmieniona barwa) .

4.    Karmienie przez zgłębnik powinno odbywać się w tych sa­mych godzinach, w których pacjent przyjmował normal­nie posiłki.

5.    Karmienie pacjenta 5-7 razy dziennie.

6.    Podawanie jednorazowo 200-300 ml pokarmu.

7.    Podawanie pokarmów i płynów o temperaturze około 30°C.

WYZNACZANIE DŁUGOŚCI WPROWADZENIA ZGŁĘBNIKA ZA POMOCĄ OKREŚLENIA ODLEGŁOŚCI OD CZUBKA NOSA, PRZEZ PŁATEK UCHA, DO WYROSTKA MIECZKOWATEGO

8.    Zapisywanie w dokumentacji ilości pokarmu podanego pacjentowi.

9.  Wprowadzenie zgłębnika przed karmieniem wymaga zapewnienia pacjentowi około 2-5 minut odpoczynku przed jrozpoczęciem podawania posiłku.

10. Podawanie pokarmu może odbywać się za pomocą strzy­kawki (o pojemności 20 ml, 50 ml lub 100 ml), lejka (50-100 ml) z szybkością 100 ml/5-10 minut, specjalnego worka lub butli zawieszanych na statywie 100 ml/10-15 minut, a w przypadku pompy odżywczej 100 ml/godzinę.

11. Obserwowanie podczas trwania karmienia stanu świado­mości pacjenta.

12. Ograniczenie do minimum możliwości dostania się po­wietrza do żołądka podczas karmienia, poprzez zamyka­nie światła zgłębnika.

13. Przepłukanie zgłębnika po podaniu posiłku wodą (jej objętość nie może być większa od objętości podanego pokarmu).

II. ZASADY ZWIĄZANE Z ZAKŁADANIEM, USUWANIEM ZGŁĘBNIKA:

1.    Zgłębnikowanie żołądka wykonuje osoba posiadająca kwalifikacje, tj. pielęgniarka lub lekarz.

2.    Wprowadzanie zgłębnika przez nos, jeżeli nie występują przeciwwskazania, ponieważ odruchy wymiotne są wtedy mniejsze niż w przypadku wprowadzania go przez usta.

3.    Skontrolowanie przed rozpoczęciem karmienia objętości zalegającej treści żołądkowej poprzez jej odessanie (ponad 150 ml zalegającej treści świadczy o zaburzeniach w prze­chodzeniu pokarmu).

4.    Schłodzenie zgłębników gumowych przed użyciem po­przez umieszczenie ich na około 10 minut w naczyniu z zimną wodą (powoduje to usztywnienie i ułatwia wpro­wadzanie do żołądka). Nie stosujemy zimna w przypadku sond plastikowych.

5.    Zmierzenie orientacyjnej długości, na jaką ma być wpro­wadzony zgłębnik (jeżeli nie jest ona zaznaczona na zgłęb­niku), poprzez zsumowanie długości od nasady nosa, po­przez płatek ucha, do wyrostka mieczykowatego mostka, dodając jeszcze 5-10 cm. U osób dorosłych wynosi ona 45-70 cm . Zwykle zgłębnik wprowadza się z nadmiarem 5-10 cm ponad zmierzoną odległość.

6.   Pojawienie się kaszlu, sinienia, oporu wymaga wycofania zgłębnika, a w przypadku wymiotów - przerwania na chwilę jego wprowadzania i polecenia pacjentowi wyko­nania kilku głębszych oddechów.

ALGORYTM KARMIENIA PRZEZ ZGŁĘBNIK

I CZYNNOŚCI PRZYGOTOWAWCZE

A.   ...