Psychopatologia człowieka dorosłego.pdf

www.student.e-tools.pl

Psychopatologia człowieka dorosłego

PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA

T. Bilikiewicz – twórca gdańskiej szkoły psychiatrycznej, “Psychiatria kliniczna”. Jego klasyfikacja jest bliska

innym propozycjom, system spójny i przystawalny do medycyny.

Trzy poziomy diagnostyczne w medycynie:

1. poziom symptomologiczny – objawowy, mówimy o objawach chorób psychicznych, psychopatologia

ogólna to nauka o objawach zaburzeń psychicznych.

2. poziom syndromologiczny – zespół, zaburzenia charakteryzują się objawami grupującymi się w zespoły

3. poziom nozologiczny

ad. 1 – poziom symptomologiczny. Objaw informuje nas, że ze stanem zdrowia coś nie tak, ale nie znamy

przyczyny. Np. stan gorączkowy może mieć wiele przyczyn. Objaw to informacja niewiele mówiąca o istocie

choroby.

ad. 2 – poziom syndromologiczny. Kilka objawów, zespół objawów, np. gorączka i inne objawy to angina. Ale

nie wiemy jaka bakteria tą anginę spowodowała. Zespoły mogą być podobne mimo różnic w chorobach.

ad.3 – poziom nozologiczny. Rozpoznanie choroby.

W psychiatrii nie ma takiego komfortu diagnostycznego, jak w innych dziedzinach. Wiemy, co to za choroby,

ale nie znamy dokładnie przyczyn.

ŚWIADOMOŚĆ – to pojęcie jest używane w różnych znaczeniach, np. kontekst społeczno-historyczny –

świadomość dziejowa, korzeni, cywilizacyjna, conscientia.

W psychopatologii mówimy o zaburzeniach świadomości w węższym znaczeniu.

ŚWIADOMOŚĆ – towarzyszące zjawiskom psychicznym poczucie ich przeżywania. Jest to elementarna cecha

zjawisk psychicznych, bez świadomości nie ma innych zjawisk, nic nie przeżywamy.

Świadomość jest światłem wszystkich naszych przeżyć psychicznych. Nasilenie świadomości jest różne, ulega

wahaniom w rytmach 1,5 godzinnych. Też fluktuacje w rytmach dobowych.

Są to zmiany natury ilościowej. Ale też świad. ulega zmianom jakościowym, fizjologicznym – zasypianie. Przed

zaśnięciem rzeczywistość trochę inaczej wygląda. Inne obrazy, trochę inny świat, inna orientacja w czasie i

przestrzeni. Te zjawiska to sny hipnagogiczne. Nie są to jednak marzenia senne.

Sen nie jest całkowitym wygaszeniem świad., jest to wprowadzenie jej w inny wymiar. O tym świadczy fakt, że

możemy śledzić upływający czas lub np. sen matki.

Marzenie senne – w nim osobowość ulega głębokiej zmianie. Jaźń pozostała naszą jaźnią. Budząc się, nie

wiemy, co jest prawdą. Czasem utrzymują się zaburzenia orientacji. Są to sny hipnopompiczne.

Strumień świadomości – ciąg świadomych przeżyć stanowiący miarę upływającego czasu. Przeżywając zjawiska

świadomości, przeżywamy czas. Przez naszą świadomość przesuwa się stale ciąg świadomych przeżyć.

Świadomość jest to psychologiczne teraz. W psychologicznym teraz obecne jest zwracanie się podmiotowego ja

(jaźni) ku przedmiotom poznania. Uwaga zawsze jest jednokierunkowa. Podzielność uwagi jest tylko jej

oscylowaniem pomiędzy dwoma jej przedmiotami.

Na podobieństwo pola widzenia mówimy o polu świadomości. Obserwując przepływ strumienia świadomości,

gdybyśmy go zatrzymali, otrzymalibyśmy pole świadomości, i w tym polu znalazłyby się punkty ostrego

postrzegania przedmiotu, na którym ześrodkowana jest uwaga. Pole świad. zawiera wszystkie doznania, które

docierają do nas ze wszystkich narządów zmysłów, również stany emocjonalne, wyobrażenia, wspomnienia.

Wszystko, co przeżywamy, może stać się przedmiotem ześrodkowania uwagi. Punkt, na którym jest uwaga w

polu świad. to apercepcja. Reszta, która przepływa, ale nie przyciąga uwagi, to są percepcje. Świadoma uwaga

oscyluje między zjawiskami.

Apercepcja to pkt, na który ześrodkowujemy świadomą uwagę, najbardziej uświadomiony. Im dalej od

apercepcji, tym mniej światła. Pole świad. też ma swoje granice, o których nie mówimy, że jest nimi

nieświadomość, gdyż są też zjawiska podświadome. Są to zjawiska psychiczne tak słabo odczuwalne, że jak

gdyby ich nie ma w polu świad.

Odgrywają olbrzymią rolę w psychice, dzięki nim zachowujemy to, co przeżywaliśmy w strumieniu świad.

Dzięki nim mamy pokłady pamięciowe, podświadomie układamy wypowiedź, prowadzimy samochód.

JAŹŃ – termin urobiony od “ja”. Jaźń jest podmiotem naszej świad., przeżywanych zjawisk psych. Jest

niepodzielna, zawsze ta sama.

Osobowość może ulegać zmianom nie tylko w chorobach psych., ale normalnie w rozwoju osobniczym. Jednak

bez względu na zmiany osobowości, to zawsze jestem ja.

Jaźń nie podlega żadnym zmianom intensywności. Jest trwała w czasie. Podścielisko wszystkich zjawisk

psychicznych. Jaźń to przedmiot, jest obecna, kiedy nie ma świad. Jaźń trwa, bo zachowują się warunki jej

trwania. Takim warunkiem jest ciągłość pamięciowa zdarzeń.

Związki świadomości z pamięcią – gdy kończy się świadome pamiętanie, zaczyna się pamiętanie. Świad.

przeistacza się w pamięć. Przyszłość staje się teraźniejszością i odchodzi w niebyt. Jeżeli coś zostało

www.student.e-tools.pl

Mogą mieć charakter ilościowy lub jakościowy.

Ilościowe zaburzenia świadomości – mogą dotyczyć wysycenia światła świadomości lub pola świad. Są

zrozumiałe, gdyż przypominają normalne stany świad. Te zaburzenia mogą mieć trzy poziomy:

1. senność patologiczna (somnolencja) – poziom najłagodniejszy, spowodowany najczęściej czynnikami

chorobotwórczymi natury toksycznej, np. alkohol, substancje neurotoksyczne, też w zaburzeniach krążenia,

itp.

2. sopor – półśpiączka, sen głęboki – sen tak głęboki, że tylko silniejszymi bodźcami można na krótko obudzić

chorego, który zasypia znów, np. intoksykacja w schorzeniach wątroby, nerek, cukrzycy – nadmiar cukru

lub przedawkowanie insuliny, urazy głowy, zaburzenia krążenia mózgowego, guzy

3. śpiączka – poziom najgłębszy – głęboka śpiączka powoduje zniesienie wszystkich odruchów, chorzy nie

reagują na żadne bodźce; urazy głowy, śpiączka cukrzycowa, wątrobowa, mocznikowa, hipoglikemiczna,

głęboka narkoza.

Stany zawężonego pola świadomości – zdarzają się w stanach przeżywania silnych emocji.

▪ W stanach afektu patologicznego może dojść do działań, czynów gwałtownych, całkowicie

niekontrolowanych, których sprawca może zupełnie nie pamiętać. Stan afektu patologicznego może być

podstawą do orzeczenia, że sprawca zostanie całkowicie zwolniony od odpowiedzialności.

▪ Istnieją też stany krótkiego spięcia, gdzie też orzekamy o niepoczytalności. Wystęouje u ludzi, którzy przez

długi czas znosili znęcanie się nad nimi, upokorzenia.

Jakościowe zaburzenia świadomoś

– wyrażają się zablokowaniem funkcji pamięci częściowo lub całkowicie i

wynikającymi z tego zaburzeniami orientacji. Orientacja ulega zaburzeniom w jednym lub wielu kierunkach:

czasie, miejscu, otoczeniu, sytuacji własnej i własnej osobowości.

W zaburzeniach świad. jakościowych mniej sprawne stają się też inne funkcje (pamięć, skupienie, rozumowanie,

myślenie spowolnione, chaotyczne), zmienia się też życie emocjonalne.

Zaburzenia jakościowe obserwujemy w trzech zespołach psychotycznych:

1. majaczeniu

2. zamroczeniu

3. splątaniu

Zaburzenia świadomości kształtują obraz tych trzech psychoz.

1. Majaczenie (stan majaczeniowy, zespół majaczeniowy) – jest psychozą ostrą, powstającą w następstwie

intoksykacji, np. przewlekłe nadużywanie alkoholu – zmiany w strukturze mózgu, delirium tremens –

drżenie, zmiany w świad.

Maj. jest to psychoza ostra i niebezpieczna dla życia. Zaczyna się od objawów zwiastunowych, nadmiernie

plastyczne sny, nasilanie drżenia, poczucie bezsenności. Te objawy nasilają się w godzinach wieczornych i

nocnych – jest to wspólna cecha trzech psychoz. Plastyczne sny rozwijają się w omamy. Omamy wzrokowe

są charakterystyczne dla maj., nieobecne w in. psychozach. Omamy to widzenie rzeczy, ludzi, zwierząt,

sytuacji, które nie istnieją. Bardzo często dochodzi do tego w okresie wymuszonej abstynencji w szpitalu.

Chory może być rozbawiony, pobudzony, gorączkuje, czasem ucieka przed omamami. Wymaga

dożywienia, dowitaminizowania, uspokojenia. Maj. zawsze wymaga leczenia w warunkach szpitala

psychiatrycznego. Maj. może być też spowodowane: kokainą, innymi substancjami. W majaczeniu

spowodowanym kokainą charakterystyczne są mniejsze insekty, też postaci ludzkie.

W maj. występują zaburzenia we wszystkich kierunkach orientacji oprócz orientacji we własnej osob.

Omamy wzrokowe, słuchowe, czuciowe, węchowe, smakowe.

Atropina powoduje stany maj., śpiączka atropinowa. Małe dawki są niebezpieczne, zaś duże powodują sen

podobny do fizjologicznego. Po przebyciu majaczenia wspomnienia tego, co się przeżywało, są bogate, z

czasem się ulatniają, chyba, że zostały opowiedziane, zapisane.

Wykład 2.

ad 1. Przy majaczeniu zaburzenia jakościowe świadomości wyrażają się zniesieniem orientacji w czasie,

miejscu, sytuacji własnej. Do maj. należą omamy, urojenia związane z omamami, lęk. Są też objawy typowe

dla różnych form maj., np. drżenie – w majaczeniu drżeniowym.

2. Zamroczenie (stan pomroczny, zespół zamroczeniowy, obnubilatio – zachmurzenie) – jest to psychoza

rozpoczynająca się nagle i nagle się kończąca. W zamroczeniu dochodzi do nagłej przemiany jakoś. świad.

Świad. przestawia się na inna osob. Człowiek staje się innym człowiekiem. Traci orientację we wszystkich

kierunkach, również we własnej osobowości. Osob. przybiera cechy obce osob. podst., niemożność

czerpania z doświadczeń poprzednich, z zasobów pamięci. Zachowania czł. stają się niezrozumiałe.

Wśród postaci klinicznych jako najbardziej diagnostyczny opisuje się przypadek zamroczenia jasnego. Jest

to obraz wyrazisty, ale rzadko spotykany w życiu. Mówi się, że wymyślili go prawnicy. Ludzie żyjący

zapamiętane, możemy ponownie to co zapamiętaliśmy, mieć w strumieniu świad. Staje się na nowo zjawiskiem

psych. Pamięć może ponownie przeistoczyć się w świadomość.

ZABURZENI

A ŚWIADOMOŚCI

www.student.e-tools.pl

podwójnym życiem, np. dr Jekyll i mr Hyde.

Zamroczenie jasne – nagła przemiana osob. i początek drugiego życia. Człowiek porządny, szanowany w

innej osobowości przejawia inne cechy, upodobania, zainteresowania. Zmiana naprzemienna osobowości.

Rzadko występuje taka czysta postać, choć w podręcznikach jest taki opis.

Przypadki zamroczenia obserwowane w praktyce klinicznej cechują się mniejszym lub większym

przyćmieniem świad., objawami zaburzeń ilościowych świad. Ta postać z przyćmieniem świad. ma związek

z padaczką Obserwujemy objawy stanu pomrocznego po przeminięciu dużego napadu padaczkowego.

Napad padaczkowy : 1. faza toniczna, jednocześnie kurczą się wszystkie mięśnie szkieletowe, ciało się

napręża, czas trwania kilka do kilkunastu sekund, skurcz tężcowy; 2. faza kloniczna, rytmiczne drgawki,

kurczenie i rozkurczanie się mięśni – w czasie obu faz chory nie oddycha, całość dużego napadu trwa ok. 1

minuty, nie dłużej niż 2 min.

Często chory po ataku drgawek odzyskuje świadomość, ale nie zawsze.

Chory nie poznaje otoczenia, broni się przed ludźmi, ucieka, bywa agresywny, uważa, że inni są wobec

niego wrodzy. Ten stan zostaje potem zapomniany.

Taki stan pomroczny po napadach padaczkowych może trwać kilka minut, ale może przeciągać się do

godzin, dni, a nawet tygodni.

W przebiegu padaczki mogą pojawiać się stany pomroczne poprzedzające napady drgawkowe – najpierw

stan pomroczny, a potem duży napad.

Ekwiwalenty padaczkowe – napady psychomotoryczne – takie stany pomroczne, które pojawiają się

niezależnie od napadów drgawkowych.

Stany pomroczne mogą zdarzać się w stanach niedokrwienia, zatoru tętnicy mózgowej, miażdżycy

mózgowej, zaburzeniach krążenia mózgowego. Często w zaburzeniach neurologicznych obserwujemy

zamroczenie z zaburzeniami świad. z zanikiem orientacji we wszystkich kierunkach.

Chory może zrobić krzywdę sobie lub innym w stanie urojeniowym, trzeba przed tym chorych

zabezpieczyć. Ta psychoza też nasila się w godzinach wieczornych i nocnych.

Inna postać zamroczenia pojawia się u ludzi zdrowych, u których nie ma zaburzeń wyjaśniających ten stan.

- somnambulizm (sennowłóctwo

) – czł. mówi przez sen, spontanicznie nawiązuje dialog z inną osobą,

która rzeczywiście może nawiązać rozmowę. Osoba może zdradzać swoje osobiste tajemnice. Istnieje

środek narkotyczny, powodujący podobne skutki. Po podaniu tego środka, można uchwycić moment,

kiedy chory traci kontrolę nad tajemnicami. W leczeniu nerwic stosuje się narkoterapię półśpiączkową,

podaje się środek służący do narkozy, aby znieść opory i móc prowadzić terapię. Założeniem tej

metody jest, aby dotrzeć do węzła konfliktowego, który leży w głębokiej podświadomości chorego, a

który być może leżał u podstaw nerwicy.

Upojenie senne (zespół Elpenor – od towarzysza Odyseusza) – kolejna postać zamroczenia, stosunkowo

rzadka. Pierwowzory upojenia sennego zdarzają się u ludzi w pełni zdrowych. Po wyrwaniu z głębokiego

snu przechodzimy fazę dezorientacji i dopiero układamy sobie okoliczności, w jakich poszliśmy spać Jest

to stan pomroczny, całkowitej dezorientacji we wszystkich kierunkach, trwający dłużej.

Upojenie patologiczne – może wyglądać podobnie. Jest to inaczej stan pomroczny sprowokowany

niewielką ilością alkoholu, takiej dawki, która nie mogła wprowadzić chorego w stan upojenia

alkoholowego, ale spowodowała zaburzenia jakościowe świad. Upojenie patologiczne to co innego niż

upojenie na podłożu patologicznym.

Inne postaci stanu pomrocznego:

- stany ekstatyczne

– b. rzadkie, też wiążą się z zaburzeniem orientacji. Treścią stanów ekstatycznych

mogą być doznania religijne, też inne przyjemne doznania, zdarzają się w przebiegu padaczki.

- stany onejroidalne

– stany zamroczeniowe, stany onejroidalno-majaczeniowe, głębsze zaburzenia

świad.

Stan pomroczny kończy się zazwyczaj snem terminalnym. Chory budzi się zdezorientowany tym, co działo

się z nim podczas zamroczenia. Mogą zostać tzw. wyspy pamięciowe, pojedyncze wspomnienia. Reszta

objęta jest całkowitą niepamięcią.

Nie jesteśmy w stanie wyprowadzić chorego ze stanu zamroczenia w sposób aktywny przy pomocy leków.

Co najwyżej możemy podać środki uspokajające, możemy chorego zabezpieczyć. Żaden z leków się nie

sprawdził, także trzeba czekać na samoistne przeminięcie stanu pomrocznego. Jeśli chory w stanie

pomrocznym naruszył prawo, jest całkowicie zwolniony od odpowiedzialności karnej.

3. Splątanie (amencja) – najgłębsze zaburzenie świadomości i osobowości. Nie ma śladów orientacji w

jakimkolwiek kierunku. Splątanie przebiega z pobudzeniem psychoruchowym, bezładnym miotaniem się,

niszczeniem wszystkiego w otoczeniu, nie ma śladu kontaktu intelektualnego z chorym. Chory wyrzuca z

siebie pojedyncze słowa i zdania bez związku logicznego. Porozrywanie wątków myślowych –

) – czł. wstaje w nocy, wykonując różne czynności w sposób zborny i

ostrożny. Nieraz zadziwiająca sprawność. Rano dziwią się, że obudzili się gdzie indziej niż zasnęli.

Doszukiwano się związków z ukrytą padaczką, ale nie potwierdziły tego badania

- somnilokwencja (somnilokwia

www.student.e-tools.pl

inkoherencja. Stan splątania występuje w następstwie ciężkiego zatrucia różnymi substancjami

toksycznymi, też np. zatrucia lekami lub w następstwie ciężkich schorzeń somatycznych, czasem w okresie

przedśmiertnym, takie miotanie się może przyspieszyć śmierć. Leki uspokajające zawodzą z reguły,

pozostają szoki elektryczne. Jeśli chory przeżyje splątanie, nic z niego nie pamięta.

Wszystkie te psychozy, jeśli miną i chory przeżyje, nie pozostawiają żadnego śladu w psychice chorego,

powraca on do normalności.

Wykład 3.

SPOSTRZEGANIE I ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

Spostrzeganie jest elementarnym warunkiem poznania otaczającej nas rzeczywistości. Świat otaczający, jak

również nasz własny organizm, jest źródłem różnorakich podniet. Podniety te mają charakter fal

elektromagnetycznych, fal akustycznych, docierają do nas podniety natury chemicznej i mechanicznej.

Część tych podniet, które do nas docierają, jesteśmy w stanie rozpoznawać, odbierać, dzięki naszym narządom

zmysłów. Ale reagujemy tylko na część docierających podniet. Spora ich część nie wywiera na nas żadnego

wrażenia.

U czł. występuje szczególna wrażliwość na niektóre bodźce, ale nieszczególny zakres odbieranych fal.

- czł. odbiera dość wąski fragment zakresu fal elektromagnetycznych, światło widzialne, od fioletu do

czerwieni. Bardzo duża precyzja odróżniania długości fal, odróżniamy fiolet od czerwieni. Nie

odbieramy żadnych fal dłuższych lub krótszych od długości fal światła widzialnego.

- dociera do nas też tylko wąski zakres tych fal, nie odbieramy ultra- i infradźwięków, choć są zwierzęta,

które dzięki nim orientują się w rzeczywistości.

Najprostszym zjawiskiem psychicznym powstałym pod wpływem podniet jest wrażenie (czucie). Warunkiem

powstawania wrażeń jest sprawny narząd zmysłowy, sprawne drogi doprowadzające i sprawne okolice mózgu,

do którego podniety docierają w formie pobudzenia. Razem te elementy tworzą analizator zmysłowy. Jeśli coś

jest niesprawne, wrażenia nie powstają.

Wrażenia jako te najprostsze elementy zmysłowe w praktyce nie występują w normalnym życiu. Są tylko

składowymi wrażeń jedno- lub różnorodnych.

Cechy wspólne wrażeń:

- siła wrażeń

– dotyczy zróżnicowania wrażeń w obrębie tego samego zmysłu. Istnieje możliwość

stopniowego przechodzenia jednych wrażeń w drugie (od jednej barwy do innej, od jednego smaku do

innego), podobne wrażenia powstają pod wpływem podniet swoistych (adekwatnych) dla danego

narządu zmysłu (ale: gdy ktoś nas uderzy w oko lub potraktuje je prądem – reakcją jest blask, prąd w

ucho – trzask, na skórze – ból – istnieje możliwość powstania wrażeń pod wpływem podniet

nieswoistych)

- modalność wrażeń

– zróżnicowanie wrażeń wynikające ze zróżnicowania narządów zmysłów, czym

innym jest wrażenie wzrokowe i słuchowe, są to wrażenie nieporównywalne, bez możliwości

przechodzenia stopniowego od wr. wzrokowych do słuchowych

- czas trwania wrażeń

– może być ostro ograniczony. Po włączeniu lampki widzimy jej blask, po

zgaszeniu blasku nie ma. Tak też z słuchowymi. Inaczej z wrażeniami smakowymi – pozostają

- właściwości przestrzenne

– wzrok – widzenie stereoskopowe, dotykiem można umiejscowić przedmiot

w przestrzeni, słuch ma pewne właściwości przestrzenne, przy węchu i smaku właściwości

przestrzenne słabo wyrażone.

Wrażliwość – zdolność odczuwania słabych podniet. Wrażliwość naszych zmysłów jest bardzo duża, choć

niektóre zwierzęta nas pod tymi względami przewyższają, np. drapieżniki. Wrażliwość nie jest cechą stałą, obok

różnic osobniczych i gatunkowych istnieją warunki zmieniające wr. czł.

Czułość – zdolność do odczuwania słabych różnic między podnietami. Najsłabsze różnice, które dają wrażenie

różnicy to próg r

Po to, aby np. dostrzec różnice oświetlenia, potrzebna jest różnica min. 1%. Czułość

wzroku jest stosunkowo duża, bo aby dostrzec różnicę w brzmieniu np. orkiestry czy chóru, różnica musi

wynosić ok. 10 %. W zakresie innych zmysłów ta różnica wnosi jeszcze więcej, np. przy podnoszeniu ciężarów

ok. 17 %.

Wrażliwość i czułość nie są czymś stałym, zmieniają się w wyniku adaptacji. Jeśli podnieta jest dostatecznie

silna i działanie jest długie, działanie podniety słabnie (dot. wzroku, słuchu, smaku, węchu, czucia). Jest to

adaptacja.

Wrażliwość wzrasta, gdy działają na nas słabe podniety, a najbardziej wtedy, gdy podniet brakuje. Przy

przebywaniu w zaciemnionym pomieszczeniu wrażliwość może wzrastać 200 000 x. Dotyczy to wszystkich

pozostałych zmysłów.

Wrażliwość pod wpływem odczuwania innych słabych podniet wzrasta. Inna silna podnieta uniemożliwia

odczuwanie innych słabych podniet (np. słońce i gwiazdy).

– mogą być silniejsze lub słabsze. Aby powstało wrażenie, siła podniety musi przekroczyć

próg wrażenia. S. w. zależy od siły podniety, ale też od wrażliwości narządów zmysłów

- jakość wrażeń

óżnicy.

www.student.e-tools.pl

Prawo kontrastu – na ciemnym tle obrazy wydają się jaśniejsze i odwrotnie. Słodycze powodują wzrost

kwaśności czegoś kwaśnego.

Wrażliwość zmienia się też pod wpływem działalności i konieczności życiowych, np. muzyk, malarz, kiper, czł.

niewidomy.

Wrażenia jako pojedyncze doznania praktycznie nie występują, można je wywołać eksperymentalnie. Normalnie

przeżywamy zespoły wrażeń. Rzecz nie polega na sumowaniu wrażeń, jawią się nam struktury, zespoły wrażeń

jedno- lub różnorodnych. Struktury wrażeń są układane w struktury spoiste, dołącza do tego obróbka

intelektualna – są to WYOBRAŻENIA SPOSTRZEGAWCZE, które powstają zasadniczo wtedy, gdy zespoły

wrażeń docierają do naszego strumienia świadomości.

Oprócz wyobrażeń spostrzegawczych są też WYOBRAŻENIA ODTWÓRCZE i WYTWÓRCZE, oba rodzaje są

wyobrażeniami pochodnymi. Możliwe są tylko wtedy, gdy przeżyliśmy wcześniej wyobrażenia spostrzegawcze.

Wyobrażenie odtwórcze jest przywołaniem do strumienia świadomości wyobrażenia spostrzegawczego.

Wyobrażenie wytwórcze jest to wyobrażenie stworzone przez nasz umysł, fantazja, która może zawierać

elementy wyobrażenia spostrzegawczego i odtwórczego.

Jeżeli ktoś urodził się niewidomy, z natury rzeczy nie może mieć wyobrażeń wzrokowych odtwórczych i nie

może też tworzyć fantazji zawierających obrazy wzrokowe. Tak samo z kimś, kto jest głuchy, pozbawiony

czucia, bólu, węchu, smaku.

Wyobrażenia odtwórcze i wytwórcze różnią się od wyobrażeń spostrzegawczych pewnymi właściwościami,

wyobrażenia odtwórcze wykazują pewne luki, nigdy nie są wiernym odbiciem przedmiotu. Odtwórcze ni mają

cech stałości, w przeciwieństwie do wyobr. spostrzegawczego, znika przy odwróceniu uwagi. Wyobrażenie

spostrzegawcze dostarcza rzeczywistego obrazu przedmiotu, a wyobrażenie odtwórcze to tylko kopia

przedmiotu, są bezcielesne, nie mają konkretności i solidności rzeczywistego przedmiotu.

SPOSTRZEŻENIE – całość złożoną z wyobrażenia spostrzegawczego, sądu realizującego i sądu

klasyfikacyjnego. Jest to już obraz opracowany myślowo, towarzyszy mu przekonanie, że to co spostrzegamy,

istnieje w rzeczywistości – jest to sąd realizujący. Sąd klasyfikujący – spostrzeżenie to nie suma wrażeń, ale

rozpoznanie, zaliczenie do określonej grupy zjawisk, to rozpoznanie może być mniej lub bardziej swoiste.

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

Najbardziej spektakularne to omamy i złudzenia patologiczne.

1. Omamy

– są zaburzeniami spostrzegania, w których błędny jest sąd klasyfikujący,

wyobrażenie spostrzegawcze powstało w następstwie podniet płynących ze świata otaczającego, ale

wyobrażenie spostrzegawcze zostało błędnie zinterpretowane, zakwalifikowane.

Wszyscy ulegamy złudzeniom, czasami niechcianym, często chcianym, bez trudu dopowiadamy sobie trzeci

wymiar dwuwymiarowego obrazu. Złudzenia niechciane powstają pod wpływem np. strachu. Nasze

złudzenia są szybko korygowane.

Złudzenia w psychopatologii różnią się od tych normalnych tym, że nie są korygowane, nie poddają się próbom

perswazji, sprzęgają się z urojeniami. Chory miewa napady psychosensoryczne, np. napady szokowe, gdy

choremu jawi się jakiś przedmiot, zwykle ten sam. Ale to nie są omamy, ponieważ chory zdaje sobie sprawę, że

to co mu się napadowo pojawia, nie jest rzeczywiste.

Nie są też omamami ugłośnione myśli, chory wie, że są to jego własne myśli, ale on je słyszy w swojej głowie,

to nie ktoś mówi do niego.

Omamów mamy tyle, ile narządów zmysłów.

Przyjęło się nazywać omamami zjawiska nie mające związku z narządami zmysłów, omamy psychiczne. Chory

czuje w sobie zdolność do przekazywania swoich myśli, zdolność odbierania myśli innych, docierają do niego w

drodze myślowej nakazy, zakazy, on sam czuje zdolność przekazywania rozkazów innych.

Przyjęło się też nazywać omamami pewne zaburzenia pamięci – są to omamy pamięciowe. Omamy pamięciowe

to przekonanie chorego, że to, co jest wyłącznie wytworem jego wyobraźni, rzeczywiście miało miejsce, do

wyobrażenia wytwórczego dołącza się sąd realizujący.

INNE ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

● Obserwujemy u niektórych chorych wzmożenie natężenia spostrzeżeń. Np. jak czł. jest chory, źle się czuje,

zbyt ostro spostrzega.

Tak jest w neurastenii, ale też intensywniej są przeżywane wrażenia w stanie maniakalnym.

● Obniżenie natężenia spostrzeżeń – gdy jesteśmy znużeni, aż do zaśnięcia. Takie obniżenie jest też w stanach

depresyjnych. W zespole katatonicznym obojętność na wszystko osiąga niezwykłe rozmiary.

● Poczucie obcości spostrzeżeń – wszystko wydaje się obce, nierealne, np. własne ciało, umysł, istnienie, stany

– powstawanie u chorego wyobrażeń spostrzegawczych mimo, że na narządy zmysłów nie działają

żadne podniety, które by mogły być źródłem tych wyobrażeń spostrzegawczych. Takim wyobrażeniom

towarzyszy przekonanie, że powstały one w następstwie zadziałania podniety – przekonanie o jego

rzeczywistości. Obecne jest rzutowanie na zewnątrz tego, co chory spostrzega (rzeczy, osób) w otoczenie.

Jeżeli są to omamy czuciowe lub czuciowo-ustrojowe, również musi być ten warunek spełniony. Chory jest

przekonany, że to co spostrzega pochodzi ze świata otaczającego.

2. Złudzenia patologiczne

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: