201005_PSpaw.pdf

IX Szczecińskie Seminarium Spawalnicze

XIV Spotkanie Spawalników Wybrzeża

Wolność, Jakość, Wydajność.

Otwórz się na wyższą jakość i wydajność.

Zgodnie ze swoim motto, Kemppi oferuje

rozwiązania spawalnicze dopasowane do

indywidualnych potrzeb i zwiększające wydajność.

Nieustanny rozwój motywuje nas do działania i

pomaga zapewnić radość spawania.

Pomagamy odnosić sukcesy!

Rewelacyjny podajnik pośredni Kemppi SuperSnake został

wyróżniony w międzynarodowym konkursie red dot.

www.kemppi.com

Przegląd sPawalnictwa 5/2010

2 Przegląd sPawalnictwa 5/2010

Wydawca

FORUM SPAWALNIKÓW POLSKICH

Redakcja PRZEGLĄD SPAWALNICTWA

agenda wydawnicza siMP

ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 warszawa

tel./fax: 0-22 827 25 42, 0-22 336 14 79

e-mail: pspaw@ps.pl, www.pspaw.ps.pl

Adres do korespondencji: 00-950 warszawa 1, skr. poczt. 56

Redaktor naczelny

MIESIęCZNIK NAUKOWO-TEChNICZNy AGENDA WyDAWNICZA SIMP

prof. dr hab. inż. Jerzy nowacki

zachodniopomorski Uniwersytet technologiczny w szczecinie

rok założenia 1928

dawniej

Z-ca redaktora naczelnego ds. naukowych

prof. dr hab. inż. andrzej Klimpel – Politechnika Śląska

Z-ca redaktora naczelnego ds. współpracy z przemysłem

nr 5/2010

Pl issn 0033-2364

lXXXii

mgr inż. włodzimierz Jacek walczak – linde gaz Polska

Spis treści

Z-ca redaktora naczelnego ds. wydawniczych

Stanisław Opara

Norma ISO 14175 – zmiany dla użytkowników gazów osłonowych

Standard ISO 14175 – changes for users of shielding gases ...................... 2

Ryszard Jastrzębski, Anna Śliwińska, Adam Jastrzębski

Szkolenie spawaczy w okresie rozwoju metod projektowania,

technologii, materiałów i urządzeń

Problems of welders training on account of design methods,

technology, materials, and equipment development .................................... 5

Międzynarowe Targi, konferencje, seminaria ....................................... 11

GCE Sp. z o.o.

Grupa irm Gas Control Equipment europejski lider w produkcji sprzętu gazowego.... 12

Michał Dudziński

Posiedzenie Rady Programowej Przegląd Spawalnictwa ........................ 14

Prof. dr hab. inż. Jacek Senkara

Recenzja rocznika 2009 Przeglądu Spawalnictwa .................................... 14

mgr inż. irena wiśniewska

Redaktorzy działów

dr h.c. prof. dr hab. inż. leszek dobrzański – Politechnika Śląska (Materiały)

dr h.c. prof. dr hab. inż. władysław Karol włosiński – Polska akademia

nauk (zaawansowane technologie)

dr hab. inż. zbigniew Mirski prof. Pwr – Politechnika wrocławska

(lutowanie i klejenie)

dr hab. inż. Jacek słania – instytut spawalnictwa (Praktyka spawalnicza)

dr inż. Kazimierz Ferenc – Politechnika warszawska (Konstrukcje spawane)

dr inż. gracjan wiśniewski – Urząd dozoru technicznego (Przepisy, normy)

mgr inż. Michał wińcza – rywal-rHc (technologie)

Przewodniczący Rady Programowej

prof. dr hab. inż. Jan Pilarczyk – instytut spawalnictwa

Lincoln Electric Bester S.A.

Profesjonalny zestaw do spawania metodami MIG/MAG. MMA, TIG ....... 16

ABICOR BINZEL

Łatwiejsze i wygodniejsze spawanie dzięki nowościom z ABICOR BINZEL .. 17

ESAB

Twój najlepszy partner w branży energetycznej ....................................... 20

SUT

Spawanie i Urządzenia Techniczne ......................................................... 23

INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ PAN

Kontrola dawek w badaniach radiologicznych .......................................... 23

Zastępca Przewodniczącego Rady Programowej

dr hab. inż. andrzej ambroziak prof. Pwr – Politechnika wrocławska

Rada Programowa

prezes Marek Bryś – Messer eutectic castolin sp. z o.o.

dr inż. Hubert drzeniek – euromat

dyrektor eugeniusz idziak – KwB Bełchatów sa

prof. dr hab. inż. andrzej Kolasa – Politechnika warszawska

dr hab. inż. Jerzy Łabanowski prof. Pg – Politechnika gdańska

prezes Mirosław nowak – technika spawalnicza Poznań

prezes zbigniew Pawłowski – lincoln electric Bester

dr inż. Jan Plewniak – prezes zg sekcji spawalniczej, Pol. częstochowska

dr inż. anna Pocica – Politechnika Opolska

prezes lesław Polak – esab Polska

prezes Jacek rutkowski – Kemppi Polska

prof. dr hab. inż. Jacek senkara – Politechnika warszawska

prezes andrzej siennicki – cloos Polska

prof. dr hab. inż. andrzej skorupa – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

prof. dr hab. inż. edmund tasak – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

mgr inż. włodzimierz Jacek walczak – linde gaz Polska

prezes Marek walczak – Urząd dozoru technicznego

dyrektor Jan wójcik – Polski rejestr statków

Urząd Dozoru Technicznego

Korozja połączeń spawanych i jej wpływ

na bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń technicznych........................... 23

Nedrerman

Instalacje oczyszczania powietrza ............................................................ 24

P.H.U. SPAW-EKSPERT

Automatyczna przyłbica spawalnicza ServoGlas 5000X AutoLift.............. 25

Targi, konferencje

Targi Kielce Spawalnictwo 2010 ................................................................ 28

ECKERT

Nowatorska na skalę światową przecinarka

wodno-plazmowa polskiej irmy Eckert – Waterjet Combo,

Innowacyjna głowica 3D do cięcia plazmowego irmy Eckert.................... 30

Sekretarz redakcji

Michał dudziński

Skład i druk

FIGEL

Technologie cięcia metali, rozwiązania dla przemysłu,

producent obrotników rolkowych ............................................................... 35

skład i łamanie: redakcja Przegląd spawalnictwa aw siMP

druk: drukarnia Piotra włodarskiego – warszawa

Technika Spawalnicza

Zrobotyzowany system spawalniczy TAWERS AC MIG irmy PANASONIC .. 38

Stała współpraca

Czasopismo jest częściowo dotowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Przegląd sPawalnictwa 5/2010

Stanisław Opara

Norma ISO 14175 – zmiany

dla użytkowników gazów osłonowych

standard isO 14175 – changes

for users of shielding gases

Streszczenie

Abstract

Wdrażanie normy ISO 14175 klasyikującej gazy osło-

nowe w części krajów europejskich zostało zakończone,

zaś w części jeszcze trwa. Bazą dla tej normy stały się

znaczące normy EN 439 i AWS A5.32.

Nowa norma wprowadza istotne zmiany w stosunku

do poprzednich regulacji, m.in.:

– precyzyjne oznaczenie gazów osłonowych,

– rozszerzenie zakresu normy,

– zawężenie procentowych zawartości składników

w niektórych podgrupach.

Implementation of standard ISO 14175 for welding shiel-

ding gases in part of European countries has been already

completed, in other is still in processing. There are two im-

portant standards: EN 439 and AWS A5.32 which became

the base for this new one. ISO 14175 introduces essential

changes in comparison to previous standards, such as:

– the designation system has importantly became more

precise,

– the scope of ISO 14175 has been extended,

– the range percentage of components has been redu-

ced in some of subgroups.

Wstęp

szaniny gazowe zostały po raz pierwszy podzielo-

ne na grupy, w zależności od ich potencjału oksy-

dacyjnego, tzn. zawartości O 2 i CO 2 . W 1997 r. EN

439 została zastąpiona normą ISO 14175, ale nie

w skali światowej.

Druga norma regulująca spawalnicze gazy osło-

nowe – AWS A5.32, konkurencyjna w stosunku do

EN 439, została opracowana w USA przez American

Welding Society. W normie tej zastosowano zupełnie

inne kryteria klasyikacji i oznaczania gazów. Ameryka-

nie oparli się na składzie chemicznym gazów. Norma

AWS A5.32 służyła również jako podstawa krajowych

norm w innych państwach.

Prace nad nową normą ISO 14175 rozpoczęły

się w 2004 r. Grupa robocza wyznaczyła sobie za-

dania, mające na celu przeanalizowanie dwóch zna-

czących norm i znalezienie jednego, akceptowalne-

go rozwiązania, które byłoby podstawą nowej normy

– ISO 14175 – o szerokim, międzynarodowym obsza-

rze obowiązywania.

Gdy założenia nowej normy zostały ustalone,

w Stanach Zjednoczonych norma AWS A5.32 została

wycofana i zastąpiona normą ISO 14175, a w Euro-

pie proces wdrażania tej normy jest obecnie podczas

realizacji.

Początki praktycznego zastosowania gazów osłono-

wych do spawania łukowego elektrodą nietopliwą (TIG)

sięgają przełomu lat 40-tych i 50-tych ubiegłego wie-

ku, zaś w latach 50-tych zaczęto wykorzystywać gazy

osłonowe do spawania elektrodą topliwą (MIG). W obu

przypadkach stosowano argon i hel. Nieco później rów-

nież dwutlenek węgla znalazł zastosowanie jako osło-

na gazowa w metodzie MAG. W latach 60. ubiegłego

wieku zaczęto stosować różne kombinacje gazów obo-

jętnych i aktywnych do osłony podczas spawania łuko-

wego elektrodą topliwą. Łatwość mechanizacji i robo-

tyzacji procesu, poprawa środowiska pracy spawacza,

zwiększenie wydajności spawania i jakości spoin to

główne powody, dla których techniki spawania łukowe-

go, a szczególnie MIG/MAG, dynamicznie się rozwijają.

Pierwsza europejska norma dla gazów osło-

nowych EN 439 została zatwierdzona przez CEN

w 1994 r. W głównej mierze oparta była na normie

niemieckiej DIN 32526 z 1978 r., w której gazy i mie-

Mgr inż. Stanisław Opara – Linde Gaz Polska

Sp. z o.o.

2 Przegląd sPawalnictwa 5/2010

IX Szczecińskie Seminarium Spawalnicze

XIV Spotkanie Spawalników Wybrzeża

Zakres normy ISO 14175

W porównaniu z EN 439 zakres normy ISO 14175

został rozszerzony. Dodano procesy laserowe – spa-

wanie i cięcie, a także proces lutospawania łukowe-

go. Gazy rezonatorowe oraz gazy palne nie są obję-

te nową normą. Ochrona grani, która była wyspecyi-

kowana w EN 439, w nowej normie ISO 14175 została

umieszczona w „procesach pokrewnych”.

18% CO 2

5% CO 2

Najważniejsze zmiany

Klasyikacja gazów osłonowych jest oparta na re-

aktywności gazu lub mieszaniny i wprowadza podział

na grupy:

I: gazy obojętne i obojętne mieszaniny gazów

M1, M2 i M3: utleniające mieszaniny zawierające tlen i/lub dwutle-

nek węgla

C: silnie utleniający gaz i mieszaniny CO 2 /O 2

R: redukujące mieszaniny

N: nisko reaktywny gaz lub redukujące mieszaniny

gazów, zawierające azot

O: tlen

Z: mieszaniny gazów zawierające składniki niewymie-

nione lub mieszaniny o składzie innym niż podane

w tablicy I.

Wszystkie grupy główne (z wyjątkiem Z) są podzie-

lone na podgrupy, a podstawą tego podziału jest obec-

ność różnych składników mających wpływ na reaktyw-

ność oraz ich poziom.

Rys. 1. Wpływ gazu osłonowego w procesie spawania metodą MAG.

Fig. 1. Inluence of shielded gas in welding process using MAG me-

thod.

zawężone. Jednym z głównych zarzutów dotyczących

starej normy były zbyt szerokie zakresy kilku grup. Na

przykład: dla starej grupy M21 zawartość CO2 mo-

gła obejmować zakres 5÷25%, co w praktyce ozna-

czało znaczące różnice w uzyskanych efektach spa-

walniczych przy wykorzystaniu mieszanin o skrajnych

zawartościach dwutlenku węgla (rys. 1). Pomimo, że

podgrupa M21 (wg EN 439: 5÷25% CO 2 ) jest obecnie

podzielona na podgrupy: M20 (5 do 15% CO 2 ) i M21

(15÷25% CO 2 ), to popularna mieszanina osłonowa Lin-

de CORGON ® 18 (18% CO 2 + Ar) pozostaje w tej samej

grupie. Nowością w normie ISO 14175 jest minimalna

zawartość procentowa składnika gazowego w miesza-

ninie. Zmiana ta dotyczy wszystkich grup i obecnie za-

miast > 0% zawartość składnika mieszaniny wynosi >

0,5%. Jeżeli zawartość dodatku gazowego jest mniej-

sza niż 0,5%, to mieszanina gazowa jest umieszcza-

na w grupie Z.

Oznaczenie gazów

Obecnie kompletne oznaczenie gazów wg nowej

normy zawiera także ich skład chemiczny. Identyika-

cja gazów osłonowych, oparta na symbolach pojedyn-

czych składników gazowych (Ar – argon, C – dwutle-

nek węgla, H – wodór, N – azot, O – tlen, He – hel)

i ich zawartości procentowej, została zaczerpnięta z

systemu przyjętego w normie AWS A5.32. Składnik ga-

zowy z największą zawartością procentową jest trakto-

wany jako gaz podstawowy i zawsze umieszczany jest

na pierwszej pozycji.

Nowy system oznaczania jest bardziej precyzyj-

ny, ale zachowuje pewną elastyczność. Według no-

wej normy możliwe jest umieszczenie w technologicz-

nej instrukcji spawania tylko gazu, np. M21 bez specy-

ikowania jego składu. Jednak dla uniknięcia ewentual-

nych pomyłek, pełne oznaczenie gazu musi być poda-

ne na jego opakowaniu.

Tolerancje mieszanin

Tolerancje mieszanin zostały zmodyikowane, ale

zmiany w stosunku do normy EN 439 są niewielkie:

przy zawartości składnika gazowego poniżej 1% nowa

norma nie określa dopuszczalnych tolerancji.

Czystość i punkt rosy

Klasyikacja grup

W grupach głównych M wymagane minimum czysto-

ści wzrosło do 99,9% z 99,7%, a w grupie C do 99,8%

z 99,7%. Dopuszczalna wilgotność pozostaje niezmie-

niona, z wyjątkiem grup C i O, dla których maksymalna

wilgotność została zmniejszona.

Do grup głównych dodano kilka nowych podgrup,

inne natomiast usunięto. Liczba podgrup jest znaczą-

co rozszerzona, a zakresy zawartości ich składników

IX Szczecińskie Seminarium Spawalnicze

XIV Spotkanie Spawalników Wybrzeża

Przegląd sPawalnictwa 5/2010

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: