POSTĘPOWANIE PODATKOWE
POSTĘPOWANIE PODATKOWE:
jest to postępowanie przed organami podatkowymi w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w formie decyzji podatkowej, obejmuje cztery elementy konstrukcyjne:
● element podmiotowy
jest to postępowanie przed organem podatkowym
● element właściwości organu
organ podatkowy musi być w sprawie właściwy
● element charakteru sprawy
postępowanie toczy się w sprawie indywidualnej
● element formy rozstrzygnięcia sprawy
sprawa podlega rozstrzygnięciu w formie decyzji podatkowej
ŹRÓDŁA PRAWA W ZAKRESIE POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO:
● Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
(tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 8 poz. 60 z późn. zm.) – dział IV „Postępowanie podatkowe” – art. 120 - 271
● Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
(tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 z późn. zm.) – art. 3 § 1 pkt. 2: „przepisów k.p.a. nie stosuje się
do spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (…), z wyjątkiem przepisów działów IV (Udział prokuratora), V (uchylony), VIII (skargi i wnioski)”
ORGANY PODATKOWE:
● rządowe
- minister właściwy do spraw finansów publicznych
- dyrektor izby skarbowej (izby celnej)
- naczelnik urzędu skarbowego (urzędu celnego)
● samorządowe
- samorządowe kolegium odwoławcze
- wójt (burmistrz, prezydent miasta); starosta powiatowy; marszałek województwa
WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA:
● to zdolność prawna organu podatkowego do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy podatkowej określonego rodzaju np. sprawy poboru konkretnego podatku (właściwym rzeczowo w zakresie podatku od nieruchomości jest wójt, burmistrz, prezydent miasta, a w zakresie VAT – naczelnik urzędu skarbowego)
● właściwość ta ustalana jest według przepisów określających zakres działania organu podatkowego
WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA:
● to zdolność prawna organu do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy podatkowej w danej jednostce podziału terytorialnego (np. gminie czy innym zasięgu działania organów podatkowych np. NUS w Sosnowcu obejmuje miasto na prawach powiatu – Sosnowiec, ale już w Katowicach, czy Gliwicach są dwa urzędy skarbowe, szczegółowy podział określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 listopada 2003 r.)
● ustalenie właściwości miejscowej następuje w oparciu o łączniki (kryteria) określone w art. 17 OP (zasadniczo miejsce zamieszkania, adresu siedziby podatnika, ale są liczne wyjątki w przepisach szczególnych)
WŁAŚCIWOŚĆ INSTANCYJNA ORGANÓW PODATKOWYCH RZĄDOWYCH:
● organ odwoławczy:
- dyrektor izby skarbowej
- dyrektor izby celnej ← odwołanie do tego samego organu
↑ odwołanie działające w I instancji: dyrektor izby skarbowej (celnej), minister
● organ I instancji: właściwy do spraw finansów publicznych
- naczelnik urzędu skarbowego
- naczelnik urzędu celnego
OBOWIĄZEK PRZESTRZEGANIA WŁAŚCIWOŚCI:
● organ podatkowy z urzędu przestrzega swojej właściwości (art. 15 i art. 170 OP)
● naruszenie przepisów o właściwości – wada nieważności decyzji podatkowej (art. 247 § 1 pkt 1 OP)
● skutek nieważności powstaje w przypadku naruszenia którejkolwiek właściwości – nie tylko rzeczowej,
ale i miejscowej oraz instancyjnej
SPRAWA INDYWIDUALNA:
jest to sprawa podwójnie konkretna
● konkretność podmiotowa
dotyczy ściśle określonego podmiotu, posiadającego zdolność podatkową, podmiotu żyjącego,
bądź istniejącego
● konkretność przedmiotowa
dotyczy określonego precyzyjnie uprawnienia lub obowiązku np. sprawa umorzenia w całości Janowi Kowalskiemu zaległości podatkowej za lata 2005 – 2006 w kwocie 4803 zł. z tytułu podatku od nieruchomości położonej w …
DECYZJA PODATKOWA JAKO FORMA ROZSTRZYGNIĘCIA SPRAWY:
● zasadniczo forma ta wynika z przepisu prawa (np. podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych (…) ustala w drodze decyzji organ podatkowy)
● sporadycznie może mieć także inną nazwę np. nakaz bądź być w ogóle pozbawiona nazwy – jest wówczas decyzją, gdy rozstrzyga indywidualną sprawę podatkową
● w braku wskazania przez przepis formy załatwienia sprawy indywidualnej należy rozgraniczyć formę decyzji od czynności materialno - technicznej
● OP nie dopuszcza załatwienie sprawy podatkowej w formie ugody
ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO:
● pojęcie: normy obowiązującego prawa lub ich logiczne konsekwencje oceniane jako podstawowe dla całego systemu prawa bądź określonego jego fragmentu
● są normami prawnymi rangi ustawowej, stosowane samodzielnie bądź współstosowane z innymi
przepisami OP
● naruszenie zasady ogólnej powoduje naruszenie prawa o różnym ciężarze gatunkowym, w tym może stanowić rażące naruszenie prawa
KATALOG ZASAD OGÓLNYCH POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO:
● legalności (praworządności) art. 120
● zaufania art. 121 § 1
● udzielania informacji prawnej art. 121 § 2
● prawdy obiektywnej art. 122
● czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym art. 123
● przekonywania art. 124
● szybkości i prostoty postępowania art. 125
● pisemności art. 126
● dwuinstancyjności postępowania podatkowego art. 127
● trwałości decyzji podatkowej ostatecznej art. 128
● ograniczonej jawności postępowania podatkowego art. 129
● zasada sądowej kontroli decyzji podatkowej art. 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
ZASADA OGRANICZONEJ JAWNOŚCI POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO:
● ze względu na specyfikę spraw podatkowych, konieczność ochrony tajemnicy podatkowej zasadą jest jawność postępowania tylko dla stron
● zakres tej jawności ulega rozszerzeniu także na podmioty na prawach strony (np. prokuratora, RPO, organizację społeczną) a w niektórych przypadkach na biegłego
● zasada ta odnosi się zasadniczo do kwestii udostępniania akt sprawy oraz rozprawy podatkowej
s.renatka